Азербайжан Республика Абыздарын орындайтын Республика Жоғары Кеңесі бастығы Гейдар Алиевтің баяндамасы - 27 тамыз 1993-ші жыл


Бес жылдан астам уақыт, Азербайжан Республикасы Арменияның шабуылына душар болған. Осы шабуылдың күн сайын кеңеюі нәтижесінде жүздеген ауылдарымызды, тұрған орындарымызды дұшпандар басып алған. Амансыз соғыста мыңдаған кісі өлген және жоғалып кеткен. Арменияның Азербайжанға қарсы жарияланбаған соғысында жүз мыңдаған азамат үйсіз ошақсыз қалған, өз топрақтарынан бытырап кеткен.

Армян шабуылшылары қару күшімен бейбіт халықты тұтқындап апарады, оларға зорлық көрсетеді. Тамыздың 1-де болған мағлұматқа бола жоғалған және тұтқынға алынған, кепілге алынған Азербайжан Республикасы азаматтарының саны 2.804 кісі. Олардың 320-сы әйел, 71-і бала, 173-і қариялар.

Азербайжан азаматтарының кепілдіктен азат етілуі үшін көрсетілген әрекеттер осы күнге дейін еш бір нәтиже бермеді. Бұл тағы бір кез дәлелдейді, Армения халықаралық құқық нормаларын менсінбейді, соғыс құрбандарының қорғануы туралы 1949-шы жыл Женевра конвенциясының актілерін тұрпайы түрде бұзады.

Кепілге алынғандар шыдамсыз жағдайда жасырылуы, физикалық және рухани мазақтарға душар болуы және еңбегінің қанаушылығы туралы көптеген талассыз фактілер бар.

Азербайжан қақтығыстың алғаш күндерінде ортаға шыққан мәселелердің тыныштықпен тәртіпке келтірілуіне тараптар болған, бүгін де қарулы қақтығыстың саясат арқылы шешілуіне дайын болғандығын жариялайды. Қақтығыстың бейбіт жолымен шешілуінің біршама шарттарының бірі кепілге алынған Азербайжан азаматтарының азат етілуі, тұтқындардың қайтарылуы. Тұтқынға және кепілге алынған азаматтардың тағдырымен байланысты алғашқы келісімдер негізінде жобалары жалғыз Азербайжанда әзірленген және қарсы жаққа жіберілген. Бұл құжатты халықаралық қоғамдар жоғары бағалаған. Өкінішке орай, армян жағы бұл құжатқа қол қоюға әр түрлі себептермен бас тартқан. Азербайжан Республикасы қабылданған гуманитарлық нормаларға құрмет көрсеткенін тағы бір рет бекіте отырып және қоштасу мақсатын жариялай отырып еш бір шарт қоймастан Халықаралық Қызыл Крест Комитеті арқылы армян ұлтынан болған 29 кісіні азат еткен.

Негізгі назарды бұған аудартып, үміт етемін, армения тарапы да осыған сай қадамдар басып кепілге алынған Азербайжан азаматтарын азат етеді, қақтығыстың тыныш жолмен шешілуі үшін көрсетілген күштерге тарап шығады. Біз келешекте де қоштасу мақсатын жариялауға дайынбыз, бұған бола да гуманитарлық мәселелерде армян тарапынан да осындай қадамдар басылатынына үміт етеміз. Мұны тек қана Азербайжан халқы емес, барлық әлем күтіп тұр. Сенемін, бұл мәселелерде Армения Республикасына сәйкес қадамдары аймақта тыныштық және екі ауылдас мемлекет арасында қарсылықты түсінісу ортасының тууы үшін негіз болады, халық арасындағы сенімді қайта орнатады.

28 тамыз 2001-ші жыл «Халық газеті»