سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در چهارمین نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) عشق آباد، ١۴ می سال ١٩٩۶
جناب رئیس محترم.
عالیجنابان.
بدین وسیله احساس خوشحالی فراوان خود را از برگزاری در سطح عالی چهارمین نشست سران سازمان همکاریهای اقتصادی اعلام و سلامهای خود را تقدیم سران کشورهای برادر عضو مینمایم.
جناب رئیس جمهور، شما را بمناسبت انتخاب به ریاست نشست حاضر تبریک میگویم.
بدینوسیله مراتب امتنان خود را بابت استقبال صمیمانه و مهربانی نسبت به خودمان و نیزشرایط مطلوب ایجاد شده برای کار ما در عشق آباد، از صفرمراد نیازوف رئیس جمهوری ترکمنستان و ملت برادر ترکمن اعلام میدارم.
عالیجنابان.
تجربه جهانی نشان میدهد که هیچ کشوری قادر نیست به تنهایی و بدون همکاریهای بین المللی و انتقال تجربیات و بسیج امکانات و تلاشهای خود به ترقی اقتصادی برسد. صرفا بدین خاطر حضور فعال دراین سازمان فقط از منافع اقتصادی ناشی نمیشود، بلکه همکاریهای فشرده با کشورهای برادر که با ریشه های تاریخی و مشترکات فرهنگی و سنتها با هم پیوند خورده ایم، جزو اولویتهای سیاست خارجی جمهوری آذربایجان است.
نشست عشق آباد نوعی سومین سال فعالیتهای مشترک ما بعد از گسترش اکو را جمع بندی میکند. این یک دوره پرثمر و مملو از اتفاقات بوده و ظرف این مدت، سازمان ما چشم اندازهای درازمدت و اولویتهای خود را در زمینه های مشخص برای همکاری وضع کرده است.
اسناد مهمی از قبیل برنامه کاری کویته، بیانیه استانبول و برنامه جامع آلمای- آتی و غیره به تصویب رسیده است. ما اهمیت زیادی نسبت به اجرای طرح های مورد توافق در زمینه شرکتهای هواپیمایی و کشتیرانی، بانک تجارت و توسعه، شرکت بیمه مضاعف و توافق نامه تجارت ترانزیتی ونیز توافق نامه ایجاد تسهیلات در مقررات صدور روادید قائل هستیم. این اسنادیکه در اسلام آباد در جریان سومین نشست به تصوبب رسیده اند، قطعا موجبات تعمیق هر چه بیشتر همکاریهای ما را فراهم خواهند آورد.
اتصال شبکه های ریلی ایران و ترکمنستان گامی مهمی است در راستای پیوند خوردن شبکه های حمل و نقلی کشورهای متبوع ما و بمنزله نمونه بارز همکاریهای ثمربخش است. من مایلم نقش همکاریها در توسعه شبکه های حمل و نقلی و مراسلاتی در منطقه را مورد تأکید خاصی قرار دهم.
ارتقاع نفوذ این سازمان در عرصه های بین المللی و ایجاد همکاریهای سازنده با بزرگترین و مهمترین سازمانهای منطقه یی دیگر مایع بسی خوشحالی است. تصویب قطعنامه ویژه در خصوص همکاریها بین سازمان ملل و سازمان اکو در پنجاهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد گواه بر این امر است. ما همچنین از تلاشهای این سازمان در راستای گسترش همکاریها با تشکلهای زیرمجموعه سازمان ملل، بانک توسعه اسلامی، سازمان کنفرانس اسلامی، مجمع دولتهای جنوب شرقی آسیا نیز استقبال میکند.
بنظرم مرحله جدیدی از توسعه سازمان اقتضا میکند تا ضمن ملاحظه نتایج مثبت حاصله، تغییراتی در بافت سازمانی اکو ایجاد و برخی از مفاد آیین نامه با واقعیتهای روز تطبیق داده شود.
این تحولات امکاناتی چون اداره بهتر امور، بسیج هر چه سریع تر امکانات مالی و فنی وغیره برای اجرای طرح های مورد توافق و تمرکز تلاشهای خود بر روی برنامه هایی را برای ما فراهم میاورد که اجرایشان همین امروزمیتواند کلید بخورد.
عالیجنابان.
آذربایجان نیز همانند برخی از دولتهای حاضر در این نشست سران، دوران پیچیده انتقال را سپری میکند. ما از بدو کسب استقلال، راه انجام اصلاحات عمیق اقتصادی و اقتصادی و استقرار دولت دموکراتیک و حقوقی دارای اقتصاد آزاد پیش گرفته ایم.
ظرف مدت کوتاهی ما کثرت گرایی سیاسی، آزادی بیان، شخصیت و عقیده را در آذربایجان برقرار کرده ایم.
نخستین انتخابات دموکراتیک پارلمانی با حضور احزاب متعدد برگزار و نخستین قانون اساسی دموکراتیک آذربایجان مستقل طی رفراندومی به تصویب رسیده است.
طرحی برای خصوصی سازی اموال دولتی تصویب شده و در حال اجرا میباشد. اصلاحاتی در بخش کشاورزی نیز در جریان است.
در پی انعقاد قرارداد نفتی قرن، همکاریهای بین المللی درازمدت ما با بزرگترین شرکتهای نفتی دنیا در زمینه بهره برداری مشترک از منابع انرژی واقع در بخش آذربایجانی دریای خزر آغاز شده است.
اطمینان دارم گسترش همکاریهای بین المللی در زمینه بهره برداری از ذخایر انرژی در سواحل دریای خزر، آثار مطلوب خود را به بهترین نحو در توسعه اقتصادی کل منطقه و کشورهای عضو این سازمان که چهار عضو آن در حاشیه دریای خزر واقع گشته اند، خواهند داشت.
عالیجنابان، همانگونه که استحضار دارید، پی آمدهای تجاوز مسلحانه جمهوری ارمنستان که بیش از هشت سال است که ادامه دارد مشکلات دوران انتقال در آذربایجان را سختتر میکند.
افزون بر بیست درصد از خاک جمهوری آذربایجان اشغال شده و بیش از یک میلیون نفر از هم میهانان ما آواره گشته اند و در اردوگاههای آوارگان در شرایط اسفباری به سر میبرند.
علیرغم همه اینها، تلاشمان این است که مناقشه از راههای مسالمت آمیزو سیاسی و مطابق با موازین شناخته شده حقوق بین الملل –برمبنای مصونیت مرزها، تمامیت ارضی و حق حاکمیت دولتها حل و فصل گردد.
روز ١۲ می مصادف بوده با دومین سال آشتی و توافق آتش بس در نوار جبهه. ما در حال انجام مذاکرات صلح تحت حمایت گروه مینسک سازمان امنیت و همکاریهای اروپا و به میانجی گری برخی کشورهای ذینفع هستیم. ولی متأسفانه این مذاکرات هنوز نتایج دلخواهی را در بر نداشته است. سازمان همکاریهای اقتصادی نیز مثل سایر نهادهای بین المللی از قبیل سازمان ملل، سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان کنفرانس اسلامی بارها از متجاوز خواسته تا آن نیروهای خود را از تمامی اراضی اشغالی آذربایجان اخراج و صلح و ثبات در منطقه را احیا نماید.
ضمن تأیید مجدد تلاش خود برای حل مسالمت آمیز این مناقشه، سران محترم دولتها، از شما درخواست میکنم که همه امکانات خود را برای رفع سریع مناقشه، تأمین تمامیت ارضی آذربایجان و بازگشت یک میلیون آواره آذربایجانی به خانه و کاشانه خویش بکار بگیرید.
عالیجنابان،
ضمن ارزیابی فعالیت سه ساله این سازمان میتوان گفت که آن با اطمینان کامل در حال توسعه و در حال تبدیل شدن به یکی از بزرگترین و با نفوذترین سازمانهای بین المللی است. در این رابطه، مایلم ضمن تجلیل از زحمات و نقش جناب آقای شمشاد احمد خان دبیر کل اکو ، بابت تحفه های وی در پیشبرد اهداف این سازمان از وی تشکر نمایم.
اینجانب ضمن اعلام حمایت خود از کاندیداتوری جناب آقای اوندر اوزر به سمت دبیر کلی این سازمان، امید دارم وی در اجرای این مسئولیت خطیر موفق خوهد بود.
ما باید تلاش کنیم تا این سازمان بتواند در اجرای وظیفه خود مبنی بر تضمین صلح، ثبات و پیشرفت اقتصادی بنحو احسن عمل کند.
مطمئنم در سایه تلاشهای مشترک این مهم میسر ما خواهد گردید.
از توجه شما سپاسگذارم.
نشریه "آذربایجان"،مورخ ١۶ می سال ١٩٩۶