آثار / سیاست خارجی / آذربایجان- ایالات متحده آمریکا

متن سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان موقع دیدار در آکادمی نیروی دریایی حین سفر به ایالات متحده آمریکا - ۲۳ آوریل سال ۱۹۹۹


دوستان عزیز!

من از صمیم قلب خدمت شما سلام عرض می کنم و آرزوی موفقیت در آموزش و خدمت نظامی آینده تان دارم.

بنده با کمال میل این دعوت را قبول کرده و برای آشنایی با آکادمی نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا آمده ام. آکادمی نظامی که، در آن تحصیل می کنید، صاحب تاریخ بزرگ و سنن غنی می باشد.

ایالات متحده آمریکا یکی از بزرگترین دولتهای جهان است و درعین حال از لحاظ شرایط جغرافیایی، اراضی آن از هر جهت با اقیانوسها و دریاها احاطه شده است. نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا همواره جایگاه مهمی در قوای مسلح کشور به خود اختصاص داده است. نظامیانی که، در بخش نیروی دریایی قوای مسلح ایالات متحده آمریکا خدمت می کنند، مسلما، تحصیلات خود را در مدارس، آکادمی ها و آموزشگاه ها اخذ کرده اند.

آکادمی شما در این زمینه خدمات خیلی بزرگی دارد. می دانم که، اکثر سرداران برجسته ای که، در نیروهای مسلح ایالات متحده آرمیکا در گذشته و امروز خدمت کرده، فارق التحصیلان آکادمی نیروی دریایی بوده اند. قسمی از شخصیتهای دولتی و رجال سیاسی ایالات متحده آمریکا نیز افرادی اند که، زمانی در این آکادمی تحصیل کرده اند.

من دقایقی پیش با محوطه، ابنیه این آکادمی و شرایط در اینجا مختصراً آشنا شدم. تاریخ غنی و ساختمانهای بسیار با عظمت آکادمی شما و وضع کنونی آن مرا متحیر ساخت. ضمن بازدید از آکادمی و ملاقات با شما به فکر این هستم که، جوانان و شهروندان ایالات متحده آمریکا- فارق التحصیلان این آکادمی، قطعا، سعادتمند هستند. بخاطر همه اینها نیز من امروز از دیدار با شما و آشنایی با آکادمی خیلی خوشحالم.

طبعا، اطلاعات در مورد کشور ما آذربایجان مورد علاقه شماست. مایلم به آگاهی تان برسانم که، آذربایجان، کشوری است که در محل اتصال اروپا با آسیا- در قفقاز قرار دارد. آذربایجان واقع در سواحل دریای خزر می باشد و درعین حال با کوههای قفقاز احاطه شده است. آذربایجان در سمت شمال با روسیه، در جنوب با ایران و در غرب نیز با گرجستان و ارمنستان هم مرز است. بخش شرقی اراضی آذربایجان هم شامل سواحل دریای خزر می باشد.

آذربایجان، کشور مستقل نوپاست. در سال ۱۹۹۱ موقع فروپاشی اتحاد شوروی، آذربایجان استقلال خود را بدست آورده است.

آذربایجان دارای تاریخ قدیم و بسیار غنی ست. در قرن ۲۰ نیز آذربایجان طی ۷۰ سال بعنوان جمهوری متفق زیر ساختار اتحاد شوروی بوده و همانطور که گفتم، در سال ۱۹۹۱ حین فروپاشی اتحاد شوروی، به استقلال خود دست یافته است.

آذربایجان صاحب طبیعت غنی و منابع طبیعی بسیار غنی و بالاخص منابع انرژی می باشد. آذربایجان از قدیم الایام سرزمین آتش نامیده شده و کشور قدیم نفت خیذ بوده است. از زمانهای بسیار قدیم در آذربایجان از نفت استفاده شده است. ولی آغاز به استخراج نفت بشیوه صنعتی، مصادف با سالهای ۱۸۵۰- ۱۸۵۲ می باشد. از تاریخ معلوم است که، در آذربایجان اولین فواره نفتی در سال ۱۸۴۸ زده است. این، نخستین فواره نفتی بزرگ در جهان بوده است. ایالات متحده آمریکا نیز سرزمین قدیم نفت است. لیکن اولین فواره نفت در این کشور، چند سال پس از آذربایجان، در منطقه پنسیلوانیا زده است. به این معنی، کشورهای ما تاریخ مشابهی دارند.

کشور آذربایجان در سال ۱۹۹۱ ضمن کسب استقلال خود، شرایط سختی طی می کرد. ارمنستان بعنوان همسایه آذربایجان در سال ۱۹۸۸ برعلیه کشورمان ادعای ارضی مطرح نموده و به قصد تصرف منطقه قره باغ کوهستانی در خاک آذربایجان، به تجاوز نظامی دست زده است. این تجاوز نظامی، سپس به جنگ بین ارمنستان و آذربایجان تبدیل شده است. جنگ ادامه یافته و براثر مساعدت کلان چند کشور جهان، ارتش ارمنستان بیست درصد سرزمینهای آذربایجان را به اشغال درآورده است. آذربایجانی ها از مناطق اشغالی بزور رانده شده، در این سرزمینها اقدام به پاکسازی نژادی گردیده و برعلیه مردم آذربایجان سیاست قتل عام اجرا یافته است. متجاوز از یک میلیون نفر از مناطق اشغالی بزور کوچانده شده و سالهاست که، آنها در دیگر مناطق آذربایجان در اردوگاههای موقت بسر می برند.

پنج سال قبل بمنظور حل مناقشه ارمنستان و آذربایجان رژیم آتش بس حاصل کردیم و پیمانی در این مورد امضا نمودیم. دیگر، نبرد نیست و جنگ در جریان نمی باشد، ولی درعین حال قسمتی از خاک آذربایجان تحت اشغال ارتش ارمنستان است.

ما سعی داریم مناقشه را از راه صلح حل کنیم، مناطق اشغالی را آزاد نموده و شهروندان مان را به این سرزمینها، به خانه و کاشانه خود بازگردانیم و تمامیت ارضی آذربایجان را مجددا برقرار سازیم.

بمنظور حل این مسایل، در سال ۱۹۹۲ سازمان امنیت و همکاری اروپا، کنفرانس مینسک و گروه مینسک ویژه ای تشکیل داده است. رؤسای مشترک گروه مینسک عبارت از روسیه، ایالات متحده آمریکا و فرانسه که، کشورهای دیگری هم عضو این گروه هستند، مشغول حل صلح آمیز مساله می باشند. گفتگوها انجام می شود، لیکن هنوز نتیجه مثبت به دست نیامده است. بدلیل اینکه، طرف ارمنستان با اتخاذ موضع غیر سازنده، قصد دارد برای منطقه کوچکی همچون قره باغ کوهستانی حق استقلال دولتی بدست آورد.

قره باغ کوهستانی یک ولایت کوچکی است جزو آذربایجان، اراضی آن ۴ هزار کیلومتر مربع تشکیل می دهد. در سال ۱۹۸۸ با آغاز مناقشه، در محدوده های این منطقه جمعا ۱۷۰ هزار نفر جمعیت زندگی می کرد. ۷۰ درصد اهالی را ارمنی ها و ۳۰ درصد شان را هم آذربایجانی ها تشکیل می دادند. در نتیجه این مناقشه آذربایجانی ها از منطقه قره باغ کوهستانی طرد شده و اکنون در آنجا ارمنی ها زندگی می کنند. ولی بعلت مناقشه، اکثر ارمنی ها هم از آنجا کوچ کرده اند. اکنون اهالی خیلی کمی در آنجا بسر می برند.

در سال ۱۹۹۶ طی نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا در لیسبن اصول حل صلح آمیز مساله مشخص شده است. بموجب این اصول، تمامیت ارضی کشور آذربایجان میبایستی احیا شود و حق خودمختاری عالی به منطقه قره باغ کوهستانی تحت ترکیب جمهوری آذربایجان اعطا گردد. ما این اصول را پذیرفتیم، اما طرف ارمنستان قبول نمی کند. فلذا این مساله تابحال به حل خود نرسیده است.

جمعیت آذربایجان ۸ میلیون نفر و اراضی آن ۸۶ هزار کیلومتر مربع می باشد. آذربایجان، کشور صنعت بزرگ و در عین حال دارای کشاورزی خیلی بزرگی است. آذربایجان پس از کسب استقلال خود بر توسعه امکانات بالقوه اقتصادی و استفاده ثمربخشتری از منابع انرژی خود تلاش دارد. بعد از دستیابی به استقلال دولتی خود، ما از ایدئولوژی کمونیستی سابق امتناع ورزیده ایم. در کشور ما جریان تشکیل نظام دولتی قانونمدار، دموکراتیک و لائیک مطابق با سنتهای تاریخی خود آذربایجان و اصول دموکراسی ی که، تمامی آزمایشات در جهان را سپری کرده است، صورت می پذیرد. ما در آذربایجان اصلاحات جدی- هم اصلاحات سیاسی و هم اقتصادی انجام می دهیم. همت می کنیم اقتصاد آذربایجان را براساس اصول اقتصاد بازار تشکیل و توسعه دهیم و آذربایجان را با اقتصاد جهان بطور نزدیکتر پیوند دهیم.

از این لحاظ، استفاده از منابع انرژی آذربایجان اهمیت ویژه ای دارد. تاکنون در داخل آذربایجان نفت زیادی حاصل شده است. ولی هم در قسمت خشکی آذربایجان و هم در بخش متعلق به آذربایجان در دریای خزر معادن نفتی هم اکنون نیز وجود دارد. بمنظور استفاده مثمرثمر از اینها، ما طی سالهای اخیر اقدامات زیادی با هدف انجام کار مشترک با شرکتهای بزرگ جهان، انجام دادیم. از جمله، شرکتهای بزرگ ایالات متحده آمریکا در آذربایجان با ما کار مشترک انجام می دهند.

ما در سال ۱۹۹۴ قرارداد بزرگی به همراه شرکتهای عظیم نفتی ایالات متحده آمریکا و سایر کشورهای غربی امضا کردیم که، موسوم به "پیمان قرن" گردیده است. اکنون این قرارداد اجرا می یابد و در نتیجه این، در سال ۱۹۹۷ اولین نفت را حاصل کردیم. برای صدور همان نفت، خط لوله بزرگی از باکو تا بندر نووروسییسک دریای سیاه تشکیل دادیم. نفت را بوسیله این خط لوله صادر می کنیم.

ما خط لوله نفتی دوم را هم ایجاد کردیم که، از باکو تا بندر سوپسا دریای سیاه احداث شده است. از این خط لوله نیز بهره برداری بعمل آمده و بوسیله آن، نفت به دریای سیاه و از آنجا هم به بازارهای جهانی صادر می شود.

حدودا ۴ تا ۱۰ میلیارد تن ذخایر نفتی در معادن نفت و گاز موجود در قسمت مخصوص آذربایجان در دریای خزر آشکار شده است. در نظر گرفته می شود تا، براساس قراردادهای منعقده جهت بهره برداری مشترک و استخراج نفت از این معادن، به ظرفیت ۵۰ میلیارد دلار در آذربایجان سرمایه گذاری شود. ما برای صادرات نفت به بازارهای جهانی، اقدام به احداث خط لوله جدید- اصلی خواهیم کرد. این، خط لوله نفت باکو- جیحان است که، بایستی از باکو تا بندر جیحان در دریای مدیترانه ترکیه ساخت شود.

دریای خزر صاحب ذخایر بزرگ نفت می باشد. ما به بهره برداری از میادین نفتی واقع در قسمت آذربایجانی دریای خزر اقدام کرده ایم. ولی در دیگر بخشهای دریای خزر نیز معادن غنی نفت وجود دارد. بدینوسیله، خزر بعنوان منطقه ای صاحب بزرگترین منابع انرژی جهان می باشد.

شرکتهای بزرگ نفتی ایالات متحده آمریکا عبارت از "آموکو"، "یونوکال"، "پنز اؤیل"، "اِکسون"، "موبیل"، "شِورون" و دیگران در آذربایجان با ما مشترکا کار می کنند. در نظر گرفته شده است تا، در این روزها سه قرارداد بزرگ بین شرکتهای نفتی آمریکا و آذربایجان در واشنگتن امضا شود.

بدینوسیله، ما دریای خزر را تقدیم جهان کردیم. بخاطر استفاده از منابع انرژی آن، برای کشورهای جهان امکانات زیادی فراهم نموده ایم.

آذربایجان کشوری است دارای موقعیت استراتژیک جغرافیایی بسیار مساعد، در نقطه اتصال اروپا با آسیا و در گذرگاه جاده بزرگ ابریشم تاریخی قرار دارد. بهمین خاطر آذربایجان در زمینه احیای جاده تاریخی ابریشم نیز طی سالهای اخیر اقدامات خیلی جدی انجام داده است. امکانات بزرگی جهت برقراری روابط نزدیکتری بین شرق و غرب، اروپا و آسیا براساس استراتژی نفتی ما و در سایه احیای جاده تاریخی ابریشم، فراهم می سازیم.

سیاست خارجی آذربایجان، سیاست صلح دوستانه است. ما سعی داریم برپایه اصول صلح و آرامش، با همه کشورها همکاری داشته باشیم. ما از دیدگاه استراتژیک نسبت به روابط خود با ایالات متحده آمریکا می نگریم. این روابط دارای اهمیت استراتژی است. در ماه اوت سال ۱۹۹۷ موقع سفر رسمی من به ایالات متحده آمریکا، ما با رئیس جمهوری و اعضای حکومت ایالات متحده آمریکا گفتگوهای بسیار مفیدی انجام داده و اسناد خیلی مهمی بین کشورهای ما امضا کردیم. ما بر توسعه همه جانبه روابط مان با ایالات متحده آمریکا تلاش می کنیم. آذربایجان در برنامه "مشارکت به نام صلح" ناتو فعالانه حضور دارد و ما کوشش خواهیم کرد تا، از این به بعد هم در اجرای این برنامه شرکت نماییم.

همانطور که اطلاع دارید، من به مناسبت پنجاهمین سالروز تاسیس سازمان پیمان اتلانتیک شمالی به اینجا آمده ام. در مراسم های مرتبط با پنجاهمین سالگرد تاسیس ناتو شرکت خواهم کرد و ما در این روزها ضرورت بیش از حد همکاری با ناتو را به نمایش می گذاریم.

نیروهای مسلح و ارتش آذربایجان، نوپاست. آذربایجان در دریای خزر نیروهای دریایی خود را هم دارد. می دانید که، خزر- دریای بسته است، بهمین خاطر در آنجا نیروهای دریایی هم، آنچنان قوی نیست. ولی نیروی دریایی آذربایجان نیز تاریخ و سنتهای خوبی دارد. من شما را به آذربایجان دعوت می کنم. فکر می کنم، تک- تک تان می توانید خاطرات بسیار خوبی از سفر به آذربایجان بدست آورید.

من بار دیگر برای شما آرزوی موفقیت در تحصیلات تان دارم. اینک آماده ام به سؤالات شما پاسخ دهم.