آثار / اقتصاد / روابط اقتصادی آذربایجان و جامعه کشورهای همسود

سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهور آذربایجان در دیدار با نمایندگان مالی و کاری روسیه - مسکو، ۴ جولای سال ۱۹۹۷


جناب بوریس یِفیم اویچ! دوستان محترم، از بابت ملاقات با شما خوشحالم. این دیدار اهمیت ویژه ای دارد، زیرا بحث در مورد رشته عمده اقتصاد هم برای روسیه و هم آذربایجان است.

البته، روسیه کشور بزرگی است و امکانات بالقوه اقتصادی و از جمله صنعتی بزرگی دارد که، برای همگان روشن است. ولی اکنون، موقع جریان انتقال به سیستم جدید و انجام اصلاحات اقتصادی، دیدیم که، مجتمع سوخت و انرژی روسیه و مخصوصا صنعت نفت جایگاه مهمتری بخود اختصاص می دهد. برای آذربایجان نیز صنعت نفت از دوران قدیم رشته عمده ای به شمار می رود. کشور آذربایجان در گذشته نیز بعنوان سرزمین نفت و آتش معروفیت یافته است. چنانچه صنعت نفت برای کشور بزرگی همچون روسیه که، صنعت چند رشته ای دارد، اکنون به رشته عمده ای تبدیل شده است، در آن صورت صنعت نفت برای جمهوری آذربایجان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد. لذا چنین دیدار با هیئت بزرگی بین نمایندگان شرکتهای نفتی، نهادها و مراکز مالی روسیه، اهمیت بزرگی دارد. بوریس یِفیم اویچ، از بابت این دیدار از شما تشکر می کنم.

مایلم عرض کنم، ما پس از اینکه، راه باز بودن برای اقتصاد بازار و سرمایه گذاری های خارجی و همکاری متقابلا مفید در آذربایجان را در پیش گرفته ایم، کشورمان را برای کل جهانیان باز کرده، برای هیچ کسی مانع ایجاد نکرده و از هیچ کسی بطور خصوصی دعوت بعمل نیاورده ایم. لیکن با توجه به اینکه، روسیه و آذربایجان همیشه متحدند، اقتصاد ما و بویژه صنعت نفت در رابطه تنگاتنگی توسعه می یابد، بدون شک، شرکتهای روسیه و مجتمع سوخت و انرژی آن باید در آذربایجان جایگاه ویژه ای اخذ نمایند.

باید گفت که، از این لحاظ شرکت "لوک اؤیل" مبتکر بوده است. همانطور که، واحد علی اکبر اف (رئیس شرکت لوک اؤیل) در اینجا گفت، از سال ۱۹۹۳ به بعد در اینجا ملاقات های فعالی برگزار می شد و بهمین خاطر تصادفی نبود که، در اولین قراردادی که، در سال ۱۹۹۴ به امضا رساندیم و در برخی محافل روسیه بدلایلی، با بداندیشی مورد استقبال قرار گرفت، شرکت "لوک اؤیل" صاحب سهم اساسی است. ما این قرارداد را به اتفاق هم تهیه کردیم، هم واحد علی اکبر اف و هم یک نفر از مسؤلان وزارت سوخت و انرژی روسیه در آنجا حضور داشتند.

بنده دیروز به جناب بوریس نیکولایویچ هم گفتم، ما دومین قرارداد را فقط با شرکت "لوک اؤیل" منعقد کردیم. شرکت "لوک اؤیل" اوپراتور است و شرکت "آجیب" ایتالیا را هم جزب این قرارداد نمود. دیروز وی، به آقای بوریس نیکولایویچ گفت که، صاحب ۵۰ درصد از سهام این قرارداد است، او صاحب این میدان نفتی است. باید بگویم که، وی، کلا، آدم زرنگی است- می داند کجا تمایل دارد. بطوری که، در این میدان نفتی که، قرارداد دوم را در مورد آن به امضا رساندیم، اکنون همانگونه که معلوم است، ذخایر بیشتری وجود دارد و بیش از آنچه تصور می کردیم، دارای چشمنداز می باشد.

بنابراین، شرکت "لوک اؤیل" جایگاه خود را گرفت. در سومین قراردادی هم که، هم شرکت "بی- پی"، هم شرکت "استاتویل" و هم شرکت ایرانی مشارکت دارند، صاحب سهم است. نهایتا، جناب بوریس نیکولایویچ، دیروز شما درست گفتید که، ما قرارداد مهمی امضا کردیم. این، ابتکار اوست، و وی، راهگشای این بوده است. ضمناً، باید یادآور شوم که، وی در این کار، عزم راسخ نشان داد. ما این قبیل قراردادها را معمولا در عرض مدت خیلی زیادی تهیه می نماییم، و در اینجا نیز من افرادمان را بسیج کردم. او هم افراد خود را بسیج نمود و انجام همه این کارها طی مدت کوتاهی، امکانپذیر شد. ما هیچ قراردادی را ظرف چنین مدت کوتاهی تهیه نساخته بودیم. در ارتباط با همان میدان نفتی، گفتگوها و کارهای مقدماتی انجام می شد و غیره. لیکن وقتی که، زمان سفر من به روسیه تعیین گردید وی، درخواست کرد و ما با او موافقت کردیم تا، قرارداد را در مسکو امضا کنیم. اکنون شرکت "لوک اؤیل" در چهار قرارداد مشارکت می نماید.

این را بخاطر آن می گویم که، در محافل مختلف روسیه، متاسفانه، گاه گاهی در محافل رسمی نیز بعضا اظهاراتی می شود که، آذربایجان از روسیه دور می شود. با شرکتهای غربی ارتباط نزدیکتری برقرار می سازد و غیره. بدخواهان کشورمان قصد دارند بدون هیچ دلیلی جو غیر سالم ایجاد کنند، این را توسط مطبوعات منتشر می کنند، مقالات مختلفی می نویسند و غیره. صریحا می گویم، این، باعث نارضایتی بزرگ ماست. در حالی که، ما باهم کار می کنیم. من جناب چرنیایف را خیلی وقت است می شناسم. باهم کار کردیم، آدم بسیار با تجربه ای ست. کلا، خوشحالم که، چنین متخصصین با تجربه مانده و اکنون اقتصاد کشور را پیش می برند. و یا جناب موراولنکو. من پدر او را خیلی خوب می شناختم. ایشان در منطقه تومِن خدمات خیلی بزرگی داشتند. وی، آدم حماسه آفرین ست. خوشحالم که، پسر، راه پدرش را ادامه می دهد. من آقای موراولنکو را از همان دورانی که، در آذربایجان و سپس در مسکو کار می کردم، می شناختم. تکرار می کنم، او، شخصیت حماسه آفرین، آدم افسانه ای ست. آقای فرمان سلمان اف که، وی، زمین شناس ارشد بود و آقای موراولنکو هم رئیس کل اداره بود، آنها باهم همه این میادین نفتی را کشف کرده، تا دریای شمال پیش رفته و کار بزرگی انجام داده اند. پسر او این اواخر به باکو آمده بود. متاسفانه، ما نتوانستیم ملاقات کنیم. ولی، هم الهام و هم ناطق به من گفتند که، شما خوب صحبت کرده اید.

و یا بعنوان مثال، جناب پوتیلف. او هم می آمد و ما دیدار و صحبت می کردیم. من آنها را پیش کسی نمی فرستم، خودم با آنها ملاقات و صحبت می کنم و دستوراتی می دهم. من را درست بفهمید، وقت خودم را فقط صرف آن می کنم که، بحث در مورد روسیه و شرکتهای روسیه است. ما می خواهیم که، در قراردادهای ما آنها هم شرکت کنند. بنده نامه شما در مورد معدن نفتی "کپز" را با کمال میل دریافت کردم و خوشحالم که، اکنون این طرح اجرا می شود. هم اینک آنها این طرح را پیش ما به امضا خواهند رساند.

به اصطلاح دیگر، من بعنوان دوست روسیه مایلم عرض کنم که، موجب خشنودی من است که، رهبری همین مجتمع را معاون اول رئیس حکومت روسیه، یک فرد فعال و با روح اصلاح طلبی مانند بوریس یِفیم اویچ نمتسوف برعهده دارد. وی، با کارهای بسیار خوب خود نه تنها در روسیه، بلکه هم در آذربایجان، در کل جهان معروف است.

ما موقع وضع قانون اصلاحات ارضی و دیگر اصلاحات، بنده از جمهوری آذربایجان هیات بزرگ نمایندگی پارلمانی به کشورتان می فرستادم. ما احساس می کردیم که، در آنجا واقعا کارهای بزرگی انجام می شود. بهمین خاطر هیات نمایندگی به کشور شما می فرستادم تا، بیایند تجربه شما را فرا گیرند. من پیش جناب یِگور سمیونوویچ استرویف در استان اوریول نیز هیات نمایندگی می فرستادم. لذاست که، ما از تجارب روسیه بهرمند می شویم، با روسیه همکاری می کنیم و خواهیم کرد.

امیدوارم که، شما پس از گفتگوهای دیروز، پریروز و امروز در مسکو همه این صحبتهای غیر سالم را که، تابحال بوده و شاید فردا هم خواهد بود، ریشه کن خواهید نمود تا، در جراید مسکو منتشر نگردد و یا مجددا در مسکو پدید نیاید. می دانم، کاری با مطبوعات نمی توانید انجام دهید، ولی موضع خود را می توانید اظهار نمایید.

بوریس نمتسوف: ضمنا، باید گفت که، مطبوعات در مورد سفرتان حتی یک مقاله بدی چاپ نکرده است.

حیدر علی اف: از ملاقات امروز در وهله اول چنین نتیجه گیری می کنم که، "ترانس نفت" مشغول می شود. نفت انتقال خواهد شد و همه چیز در مدت زمان تعیین شده انجام خواهد پذیرفت.

اکنون شرکت "لوک اویل"، "روس نفت" و شرکت نفت آذربایجان سندی در مورد معدن نفتی "کپز" به امضا خواهند رساند. جناب موراولنکو در کشورمان بوده و ما به او گفتیم که، باید روابط با ما را استمرار بخشید. شرکت "سیدانکو"، خواهش می کنم پیشنهادات خود را ارایه دهید. دیگر چه کسی ماند؟ بانک "روسییسکی کرِدیت"؟ این بانک پس از بازگشت من به باکو پیش ما بیاید و راه درست تری برای توسعه بانک "روسییسکی کرِدیت" در آذربایجان می یابیم. "موست بانک" بسیار نرمال کار می کند، برای آن آرزوی موفقیت دارم.

همانطور که دیروز گفتم، همه کانالهای روسیه در آذربایجان کاملا پخش می شود. جناب یوری میخایلویچ لوژکوف هم درخواست دارد که، من اجازه دهم تا، کانال مخصوص وی نیز پخش گردد. اگر لازم باشد، البته، پخش خواهیم کرد.

موضوع دیگر اینکه، مساله فقط در استخراج نفت نیست. در کشور ما صنعت بزرگ ماشین سازی وجود دارد. شما خیلی خوب می دانید که، ۷۰ درصد ماشین آلات استخراج نفت به سیبری، تاتارستان و باشقیردستان، توسط ما ارسال می شد. لیکن این ارتباط ما را قطع کردند و کارخانجات ماشین سازی ما دچار وضعیت نامناسبی شد. ولی مساله، چندان هم در این نیست. ما این کارخانجات را از این وضعیت درخواهیم آورد. اگر تولیدات منظم و ماشین آلات خوبی هست، چرا نباید از آن استفاده کرد؟ در این اواخر من در قزاقستان بودم. ما توافق نامه ویژه ای بین قزاقستان و آذربایجان در مورد ماشین سازی نفتی به امضا رساندیم تا، آنها از کارخانجات ما استفاده کنند. بنابرین، بیایید، در این زمینه همکاری کنیم.

شما آگاهی دارید که، ما مجتمع های شیمیایی بزرگی در سومگاییت و باکو داریم. آنها روابط دارند، ولی باید طوری کرد که، این روابط ادامه یابد و گسترش گردد.

در اینجا عمدتا رشته استخراج نفت حضور دارد. اما می توان در زمینه های دیگری هم همکاری کرد. شرکتهای خارجی که، با ما قراردادهای نفتی بستند، مزایده برگزار می کنند و خیلی از شرکتهای دیگر جهان را جزب کار می کنند. من متوجهم که، در روسیه این نوع شرکتها هنوز شکل نگرفته است. ولی، آیا تصور می کنید که، شرکتهای مختلف مخصوص کشور کوچکی مانند نروژ بیش از شصت دفتر در باکو دارد. آن هم اگر شرکت "استاتویل" این کشور در استخراج نفت مشارکت دارد، در آن صورت این شرکت، شرکتهای خدماتی زیادی را هم جزب کار می کند. شرکتهای بریتانیایی و ایالات متحده آمریکا نیز در کشور ما حدودا به همین قدر دفاتری دارند. آمدن شرکتهای روسیه هم لازم است. ولی، این کار انجام نمی شود، این ابتکار و جدیت وجود ندارد. در حالی که، در کشور ما تجارت خارجی آزاد شده، تسهیلات زیادی در اختیار سرمایه داران قرار داده ایم، حتی برای درآمدهای آنان مصونیت هم ایجاد کرده ایم. چرا شرکتهای خارجی بطور فعالانه در آذربایجان حضور پیدا می کنند؟ بخاطر اینکه، حق استفاده دلخواه از درآمدهای خود را دارند. در کشورما میزان حداقل مالیات از درآمد اخذ گردیده است. ما همه این امکانات را فراهم نموده ایم، بهمین جهت نیز سرمایه داران غربی به کشورمان می آیند و بسیار فعالانه هم می آیند.