آثار / مبارزه بر علیه تروریسم بین المللی

سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان طی مراسم افتتاح کنفرانس بین المللی در موضوع " نقش دین و عقیده در جامعه دموکراتیک: بررسی راههای مبارزه با تروریسم و افراطگرایی" - ١٠ اکتبر ۲۰۰۲


حضار محترم کنفرانس!

خانمها و آقایان!

این کنفرانس بین المللی که، توسط دفتر نهادهای دموکراتیک و حقوق بشر وابسته به سازمان امنیت و همکاری اروپا با حمایت و مساعدت حکومت آذربایجان امروز در باکو برگزار گردیده، رویداد مهمی است. خدمت شرکت کنندگان این کنفرانس که، در دوران معاصر معنای بزرگی پیدا می کند، از طرف دولت آذربایجان خیر مقدم عرض می نمایم و آرزوی موفقیت برای کار کنفرانس دارم.

حوادث ۱۱ سپتامبر ضمن ایجاد تحولات عمده در جو سیاسی جهان و جریانات ژئوستراتژی، چهره وحشتناک تروریسم را بعنوان خطر بزرگی برای هر کشوری بار دیگر به ما نشان داد. در طول تاریخ دوران مختلفی در ارتباط با تقویت تروریسم بوده است. حتی در برخی موارد تروریسم تا سطح دولت رسیده و به خصومت با ملتها پرداخته است. اما حوادث ١١ سپتامبر مانند فاجعه بی سابقه در تاریخ بشر ثبت خواهد شد. وظیفه خود می دانم تا، امروز بار دیگر یاد قربانیان این اقدام تروریستی دلخراش را گرامی دارم.

جهانی شدن که، سراسر دنیا را فرا گرفته، همه ما به یک دیگر نزدیکتر شده ایم. در سایه همین، گفتگوی تمدنها، ملتها و ادیان امروز اهمیت هر چه بیشتری پیدا نموده است. ضمن گسترش این گفتگو و حمایت از آن، ما بایستی تمامی سرچشمه های نوعی مرتبط با شکل گیری تروریسم را بررسی و تلاش برای از بین بردن ریشه های آن نماییم.

امروزه تروریسم در بسیاری موارد در پس پرده دین و در لباس دینی پدیدار می شود که، در این صورت نباید ما را از ماهیت اصلی آن غافل کند.

زمانی، تروریسم قصد داشت اهداف واقعی خود را تحت شعارهای زیبایی که، انقلاب بزرگ فرانسه به بشر اعطا نمود، مستور دارد. کمیسارهایی که، " ترور سرخ" را به تحقق رسانیدند، این عمل شوم را زیر پرچم ایدئولوژی کمونیستی انجام می دادند.

ولی امروزه نیروهای تروریستی بخاطر دستیابی به اهداف سیاسی مغرضانه، در برخی موارد ضمن مراجعه به ارزشهای عموم بشری که، برای همه ما مقدس است، سعی دارند بمنظور دفاع از منافع گروهی، حقی برای ترور قایل شوند. امروز تروریسم ضمن پنهان شدن پشت پرده های مختلف دینی، تلاش می کند توجه همگان را از اهداف اخلالگر و پرآشوب خود بطور ماهرانه منحرف نماید. این پرده، این لباس و این شکل ظاهری نباید ما را به اشتباه بیاندازد. در زیر همه این نقابها چهره واقعی وحشی تروریسم ظاهر می شود.

بشر با محکوم کردن تروریسم ضمن بسیج نمودن همه تلاشهای خود باید سعی برای از بین بردن ریشه های معنوی، اقتصادی و سیاسی آن کند. اطمینان دارم که، کنفرانس شما بعنوان یکی از گامهای جدی در این راستا خواهد بود و موفقیتهایی در بررسی راههای مبارزه با تروریسم و افراطگرایی در جامعه دموکراتیک کسب خواهد نمود.

مایلم بار دیگر به توجه حضار محترم کنفرانس برسانم که، آذربایجان پس از حوادث ۱۱ سپتامبر به ائتلاف ضد ترور ملحق گردید و بعنوان کشور مبارز جدی علیه تروریسم بین المللی مستقیماً در برخی برنامه های رسمی و سازمانی شرکت کرد.

ما طی سالهای اخیر با پیوستن به کنوانسیونهای بین المللی و تصویب اسناد مهم حقوقی نشان دادیم که، زیرساخت قانونگزاری مربوطه جهت مبارزه با تروریسم در کشورمان، کاملاً شکل گرفته است. در قانون کیفری آذربایجان تغییراتی بعمل آمده و از جمله ماده ویژه یی مبنی بر مسؤلیت در قبال تامین مالی تروریسم به آن اضافه شده است. اینجانب در ماه مه سال ۲۰۰۲ طی دستور ویژه یی، مجموعه اقدامات مبارزه با تروریسم را که، مطابق با تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل متحد می باشد، به تصویب رساندم.

البته، فعالیت عملی دولت آذربایجان در ارتباط با تروریسم و تندرویی با موارد مشخص فوق الاشاره خلاصه نمی شود. اقدامات زیادی در راستای تقویت مقررات مرزی در کشور، شناسایی و قطع راههای مهاجرت غیر قانونی، کشف وجوه مالی و منابع مختلف اقتصادی که، جهت تامین مالی فعالیت تروریستی منظور گردیده، انجام پذیرفته است. تأمین امنیت برخی طرحهای دارای اهمیت زیادی در زندگی مردم آذربایجان و عموماً برای منطقه ما، از جمله خطوط لوله نفت و گاز باکو- تفلیس- جیهان و باکو- تفلیس- ارزوروم، بخش جادیی ناپذیر مبارزه مان برعلیه تروریسم می باشد.

آذربایجان فعالانه در بعضی از طرحهای مبارزه با تروریسم بین المللی حضور دارد و من می خواهم بار دیگر به نمایندگان کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا بوسیله این کنفرانس اطمینان دهم که، دولت آذربایجان متحد معتبر شما در مبارزه با تمام اشکال تروریسم می باشد. ما بر این باوریم، از آنجا که، تروریسم در راستای تحقق اعمال و مقاصد بی رحمانه یی علیه بشریت عمل می کند، مبارزه با آن نیز باید بطور مدام، سازمان یافته و بی امان باشد.

ضمناً، مایلم بویژه اشاره نمایم که، آذربایجان با حضور فعالانه در مبارزه جامعه جهانی با تروریسم، بیش از ۱۵ سال است که، متوجه تروریسم و جنایات خونین سازمانهای گوناگون تروریستی می شود. از سال ۱۹۸۷ به بعد در جریان حوادث موجود پیرامون ولایت خودمختار قره باغ کوهستانی آذربایجان هزاران نفر بقتل رسید، کودکان، زنان و سالخوردگان کشته شده، به پناهندگان و آوارگان تبدیل شدند. تنها تقصیر آنان عبارت از این بود که، آذربایجانی بودند.

در همان موقع مقامات اتحاد جماهیر شوروی راه سرکوب آشکار مردم آذربایجان را که، جسارت مقاومت در برابر سیاست هدفمند مرکز مبنی بر منتزع کردن منطقه قره باغ کوهستانی از آذربایجان را پیدا کرده بود، انتخاب نمود. در تاریخ ۲۰ ژانویه سال ۱٩٩۰ اشغال شهر باکو توسط واحدهای نظامی گسترده، نیروهای ویژه و ارتش داخلی شوروی بدون اعلام مقررات منع عبور و مرور، با بی رحمی خاصی و وحشیگری های بی سابقه ای همراه بود. تعداد ۱۳۷ نفر از افراد بی گناه بقتل رسید و ۶۱۱ نفر زخمی شدند.

فاجعه ۲۰ ژانویه که، بقصد شکستن عقیده و اراده مردم آذربایجان و نمایش قدرت ماشین نظامی شوروی اقدام به آن گردید، جنایت هولناک رژیم تام روایی کمونیستی نسبت به ملت مان بود.

فاجعه ۲۰ ژانویه بعنوان یکی از مهیبترین اقدامات تروریستی خونینی که، رژیم تام روایی در تاریخ قرن ۲۰ دست به آن زده بود، از لحاظ محتوی همچنین برعلیه بشر، انسان دوستی و انسانیت جهتگیری شده است. متأسفانه، هم عاملین و هم مجریان این جنایت هولناک تابحال بدون مجازات مانده اند.

پس از حوادث ۲۰ ژانویه جریان ارسال گروههای تروریستی از ارمنستان به خاک آذربایجان تقویت یافت و میدان عملیات جهت اجرای تجاوز مسلحانه برعلیه ملت آذربایجان تشکیل شد.

کشتار غیر نظامیان در روستاهای شهرستان قزاق و تجاوز به روستاهای منطقه نخجوان آذربایجان توسط گروههای مسلحانه ارمنی ثابت کرد که، در واقع واحدهای تروریستی در کل امتداد مرز، غیرنظامیان آذربایجانی را به خاک و خون می کشند.

در قسمت ۱۳۰ کیلومتری راه آهن که، آذربایجان را به منطقه نخجوان متصل می سازد، اقدامات تروریستی بی وقفه ای از همان ابتدای مناقشه قره باغ کوهستانی آغاز گردید و نتیجتاً ارتباط راه آهن قطع شد. در واقع نخجوان کاملاً منزوی شد و دچار شرایط محاصره گردید.

شورای امنیت سازمان ملل متحد طی قطعنامه های خود مراتب احترام به حاکمیت، تمامیت ارضی و مصونیت مرزهای آذربایجان و غیر قابل قبول بودن اعمال زور جهت الحاق خاک را تایید کرد و خواستار خروج فوری، کامل و بدون قید و شرط تمام نیروهای اشغالگر از مناطق اشغالی آذربایجان گردید.

با وجود همه پافشاریهای شورای امنیت سازمان ملل، ارمنستان همچنان ۲۰ درصد از خاک آذربایجان را تحت اشغال نگه داشته و قدرت نظامی خود را در آنجا افزایش می دهد. بیش از یک میلیون تن از هم میهنان ما در شرایط آوارگی و پناهندگی بسر می برند. هر یک از آنها در واقع قربانی های تروریسم می باشند.

من مایلم امروز در حضور شرکت کنندگان محترم کنفرانس بیان کنم که، چنانچه از اقدامات این گروههای تروریستی مستقر در منطقه قره باغ کوهستانی بموقع جلوگیری بعمل می آمد، دو ملت همسایه با مشکل رفع آثار سوء این فاجعه بزرگ مواجه نمی شدند.

متأسفانه، گروههای تروریستی امروز هم در منطقه قره باغ کوهستانی بعنوان بخش لاینفک آذربایجان و اطراف آن فعالیت دارند. موجودیت مناطق اشغالی و خارج از نظارت، زمینه مساعدی برای فعالیت گروههای تروریستی و جنایتکار فراهم می آورد.

طبق گزارش وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا برای سال ۲۰۰۱، امروزه نیز اعضای سازمانهای تروریستی بین المللی مختلف مشغول ترانزیت اسلحه و مواد مخدر و پولشویی در سرزمینهای اشغالی آذربایجان، در این مناطق پناهندگی می یابند. وظیفه ماست که، به این پایان دهیم. علیرغم تمام تلاشهای گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا و سایر نهادها و تشکلها در حل و فصل مناقشه قره باغ کوهستانی بین ارمنستان و آذربایجان، این مساله هنوز هم به حل خود نرسیده است.

اینجانب مایلم بار دیگر در این کنفرانس اعلام کنم، مسایل دینی و نژادی، مبنای این مناقشه نیست.

آذربایجان از لحاظ موقعیت ژئوسیاسی و تنوع منظره نژادی و دینی خود، یکی از گوشه های نادر قفقاز و شاید هم جهان می باشد. در همینجا- آذربایجان که، در واقع در تلاقی اروپا با آسیا و در امتداد جاده بزرگ ابریشم قرار دارد، پیروان ادیان باستانی زرتشت و آتش پرستی نشانه های خود را باقی گذاشته، ادیان اسلام، مسیحیت و یهود طول قرنها در جو گفتگو و تفاهم متقابل همزیستی مسالمت آمیزی داشته و همانطور که می بینید، در حال حاضر همینطور است.

آذربایجان کشوری ست چند مذهبی. از این بابت این عامل، سهم ارزنده خود را برای امر گسترش و تقویت روابط بین ادیان و تمدنها ادا خواهد نمود. اطمینان دارم که، این کنفرانس هم بمثابه چنین سهمی خواهد بود. اینجانب مایلم در ارتباط با این مساله تاریخچه تصمیم برگزاری کنفرانس را بطور کوتاه یادآور شوم.

نتایج نشست ماه دسامبر۲۰۰۱ بخارست، از لحاظ تقویت مبارزه با تروریسم بویژه ثمربخش بوده است.

بخاطر دارم، ضمن ملاقات مان با جناب ژِرار اِشتودمان در اوایل سال ۲۰۰۲ در باکو، به تبادل نظر پیرامون برگزاری همایش بین المللی "نقش دین در جامعه دموکراتیک" پرداختیم و تصمیم گرفتیم تا، تشکیل چنین مجمعی در شهر باکو که، از نظر تحمل پذیری نژادی و دینی خود ممتاز است، از چند جهت صلاح می باشد.

و سپس با توجه به اهمیت این برنامه و حضور نمایندگان بلند پایه کشورهای عضو و طرف مقابل سازمان امنیت و همکاری اروپا در آن، تصمیم گرفته شد تا، برنامه مزبور نه سمینار، بلکه "کنفرانس سازمان امنیت و همکاری اروپا در باکو" نامیده شود.

بنظرم، تصمیم ما مبنی بر برگزاری این کنفرانس مهم در باکو پایتخت آذربایجان، کاملا صحیح بود.

آذربایجان، از آنجایی که، اکثریت قریب به اتفاق جمعیت آن معتقد به دین اسلام هستند، کشور مسلمان می باشد. با احساس افتخار بیان می کنیم که، آذربایجان، دانشمندان و متفکران آن سهم ارزنده خود را به تمدن با عظمت اسلام که، آثار بزرگی در تاریخ بر جای گذاشته است، ادا نموده اند. طی سمپزیوم بین المللی معتبر "تمدن اسلام در قفقاز" که، در سال ۱۹۹۸ در باکو برگزار گردید، بحث جامع در این خصوص از سوی نمایندگان کشورهای مختلف انجام شده است.

آذربایجان بموجب قانون اساسی خود، در عین حال کشور لائیک هم می باشد. مناسبات فی ما بین دولت و نهادهای دینی، طی شرایط قانون اساسی جمهوری آذربایجان، قانون "آزادی اعتقادات دینی" و سایر مواد قانونی مشخص می گردد. ما دین را در وهله اول بمنزله پدیده یی از فرهنگ، میراث تاریخی و تمدن ملی و بعنوان بخش جادیی ناپذیر آن می پذیریم.

روشن است که، تولرانس والای دینی در مرحله اول نشانگر فرهنگ والایی ست. پرورش چنین فرهنگی در انسانها میبایستی از ایام کودکی آغاز گردد. ما کوشش داریم یک فرهنگ معاشرت، فرهنگ تحمل پذیری دینی و همکاری را در قالب نظریات آموزشی علمی معاصر در امر آموزش و پرورش نسل نوباوه در کشورمان شکل دهیم و عموماً، موفق به این می شویم. گفتن این خیلی آسان است، لیکن تحقق آن یک روند بسی پیچیده یی است.

مواقعی در تاریخ بوده که، نقش دین در زندگی جامعه بطور صحیح ارزیابی نگردیده است. در دوران کنونی که، رژیمها و ایدئولوژی های تام روایی از بین می روند، نقش دین در جامعه بشکل پرتحرک تغییر می یابد. همراه با جریانات مثبت، موارد استفاده برخی نیروها از ادیان بعنوان وسیله تحریک تروریسم و افراطگرایی نیز افزایش می یابد. لذا، ضرورت دارد تا، همه اقشار جامعه و بویژه سیاستمداران، دانشمندان، متدینین و شخصیتهای دینی بمنظور جلوگیری قطعی از اتفاق این قبیل موارد بسیج شوند. این کنفرانس امکان خوبی برای افرادی که، حاضر به گفتگو و همکاری می باشند، فراهم می سازد.

حضار محترم کنفرانس!

امروزه بشر با مسایلی جهانشمول مواجه می گردد. متأسفانه این مسایل بسیار زیاد است: از تعیین استراتژی های توسعه اقتصادی صحیح گرفته تا حل مسایل مختلف زیست محیطی. همگان ضمن بررسی این مسایل باید در نظر داشته باشیم که، در جریانات پیچیده موجود در جهان بزرگترین زینت و نعمت برای ما، خود انسان می باشد.

دنیای درونی انسان، جهان بینی، آموزش، علم و فرهنگ وی و نیز بسیاری از عوامل تعیین کننده هستی و عالم درونی او و از جمله حقوق وی بایستی مدام توسط جامعه حفظ شود. در وهله اول نیز ما پاسخگوی زندگی هر فردی هستیم: اگر تروریسم زندگی بشر را در معرض خطر قرار می دهد، بنابراین، تمدن ما در خطر است.

صرفاً بنام آینده همه انسانها و بخاطر آینده تمدن بشری، همگان ضمن جستجوی زبان مشترکی در گفتگوی تمدنها و ادیان، می توانیم اهداف شوم نیروهای شرور و اخلالگر حامی افراطگرایی، تروریسم و تجزیه خواهی تجاوزکارانه را عقیم گذاریم. برای همه شما آرزوی موفقیت در این راه دشوار ولی پر افتخار، دارم.

از توجه تان سپاسگزارم.