آثار / فرهنگ

سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهور آذربایجان در دیدار با بازیگران تئاتر پس از تماشای کمدی موسیقی نمایشنامه به سبک جدید "آرشین مال آلان" عزیر حاجی بیگ اف آهنگ ساز برجسته آذربایجان- تئاتر اپرا و باله آذربایجان، ۲۱ سپتامبر سال ۱۹۹۷


   من به شما تبریک می گویم. اینجانب امروز به اتفاق دوست و برادرم احسان دوغراماجی به اتفاق سایر مهمانان خارجی که در کنگره آذربایجانی های جهانشرکت داشتند، به نمایش نامه جدید اپرا "آرشین مال آلان" عزیر حاجی بیگ اف تماشا کردیم. بنظرم، این امر در عرصه تئاتر آذربایجان رویدادی مهم و بیادماندنی میباشد. اپرا "آرشین مال آلان" دارای تاریخ قدیم است. من ضمن تماشا به این تئاتر می اندیشیدم که این اثر در سال ۱۹۱۱ تألیف و از آن زمان تاکنون در صحنه تئاتر آذربایجان به نمایش گذاشته شده، سپس فیلمی تهیه گردیده است. این اثر هم بعنوان تئاتر و هم فیلم سینما نه تنها در کشورمان، بلکه سراسر جهان نمایش شده است. شما این اثر را در صحنه تئاتر اپرا و باله آذربایجان با مهارت کامل مجدداً به نمایش گذاشتید. این یک دستاورد خلاقه بزرگی میباشد. من به مناسبت این دستاورد به شما تهنیت می گویم. برای شما توفیقات روزافزون را آرزومندم.

تمامی آثار عزیر حاجی بیگ اف همیشگی است. "آرشین مال آلان" نیز یک اثر هنری جاویدان میباشد. هنرمندان بزرگ ما در مراحله مختلف تاریخ این اثر را حفظ کرده و این اثر همواره در صحنه های تئاتر نمایش شده است. ولی بدیهی است، معرفویت این اثر در جهان از سال ۱۹۴۶- بوسیله فیلمی بر اساس سناریوی رضا طهماسب کارگردان و هنرمند بزرگ آذربایجان آغاز شد. حتماً، این فیلم را به خاطر دارید. این فیلم در کل جهان به نمایش گذاشته شد. شاید هم جوانان چندان اینرا به خاطر ندارند. ولی راهیابی این فیلم به صحنه های جهانی برای افراد هم سن و سال ما رخداد مهمی بود. ما خوشحال بودیم از اینکه فیلم "آرشین مال آلان" در سراسر جهان به نمایش گذاشته می شود.

من امروز حین تماشای این اثری که شما آنرا تهیه کرده اید، فکر می کردم ما بایستی یاد هنرمندانی که از زمان تألیف این اثر توسط عزیر حاجی بیگ اف تاکنون این اپرا را همواره در صحنه اجرا کرده و نیز هنرمندان تئاتر و فیلم که این اثر را به فیلم سینما تبدیل نموده اند، را با کمال تشکر گرامی بداریم. ما هرگز نباید اینرا به فراموشی بسپاریم. مسلماً، در درجه اول نمی توانیم عزیر حاجی بیگ اف آهنگ ساز بزرگ آذربایجان را فراموش کنیم. در تاریخ ۱۸ سپتامبر مراسم صد و دوازدهمین سالروز تولد عزیر حاجی بیگ اف برگزار شد. ما در سال ۱۹۹۵ صد و دهمین سالروز تولد عزیر حاجی بیگ اف را شکوهمندانه گرامی داشتیم.

جناب آقای احسان دوغراماجی، من به خاطر دارم که گرامیداشت باشکوه مراسم نودمین، صدمین و صد و دهمین سالروز تولد عزیر حاجی بیگ به رهبری من برگزار شده است. ببینید، چنان تاریخ درخشانی است.

احسان دوغراماجی: انشاء الله، دویستمین سالگرد تولد عزیر حاجی بیگ را نیز گرامی می داریم.

حیدر علی اف: ما در تاریخ ۱۸ سپتامبر امسال صد و دوازدهمین سالگرد تولد عزیر حاجی بیگ را نیز برگزار نمودیم. پنجاه سال قبل، در سال ۱۹۴۶ رضا طهماسب هنرمند بزرگ، فیلم "آرشین مال آلان" را تهیه کرده است. حتماً، هیچ کدام از شما همان فیلم را تماشا نکرده اید.

یاشار نوری اف (بازیگر تئاتر و سینما): وی مربی من بوده است.

حیدر علی اف: بهمین دلیل سیمای سلطان بیگ را خوب اجرا می نمایی. رضا طهماسب هم فرد بسیار خوبی بود و هم گروه خوبی از بازیگران را تشکیل داده بود- رشید بهبوداف خواننده جاویدان، لیلا بدیربیگلی بازیگر پراستعداد که سیمای گلچهره را نخستین بار در فیلم اجرا کرد، و نیز دیگران.

اکنون وی زنده است. سیمای ولی را نیز لطفعلی عبدالله اف اجرا می کرد. او نیز یک هنرمند و بازیگر بوده است. آنها زمانی نمایش این اثر را بسیار خوب اجرا کرده بودند. بدون شک، بازیگران زیادی این سیماها را در صحنه اجرا کرده اند. ولی فیلم "آرشین مال آلان" بیشتر بیادماندنی است. زیرا، در تئاتر سیماها را هر بار بازیگران مختلفی اجرا می نمایند، ولی در فیلم چنین نیست.

شما نسل خلاقه جدید هستید و پیروان آنها میباشید. این اثر را در اواخر قرن ۲۰ مجدداً در صحنه به نمایش گذاشته اید. معتقدم که این نمایشنامه بسیار عالی اجرا گردیده است. من خیلی خوشحالم که شما این اثر را مجدداً اجرا کرده اید. چرا که اپرای "آرشین مال آلان" جاویدان است و کسانی که در تالار به آن تماشا کرده اند، با علاقه و اشتیاق فراوانی از شما استقبال می کردند. این امر برای مهمانان ما نوین است. با اینکه آنها زبان ما را نمی دانند، ولی بوسیله مترجم با علاقه زیاد به شما گوش می داند.

خوب است که بازیگران اغلب عبارت از جوانان هستند. اینجانب رضا طهماسب و رشید بهبوداف را به خاطر می آورم. موقعی که فیلم "آرشین مال آلان" تهیه می شد، من هم جوان بودم. از اینرو، با علاقه زیادی به رشید بهبوداف، لیلا بدیربیگلی و لطفعلی عبدالله اف تماشا می کردم. بعداً چنان شد که ما باهم کار کردیم. من به هر کدام از آنها احترام قایل بودم و بعنوان رهبر آذربایجان از خدمات آنها بطور شایان تحسین و تقدیر می کردم.

و هم اکنون که می بینید، نسل جوان تربیت یافته است. آذر زینال اف خواننده جوان ما که راه رشید بهبوداف فقید را می پیماید، سیمای عسگر را بخوبی اجرا می کند. خانم زمفیرا اسماعیل اوا تک نواز تئاتر را که سیمای گلچهره را اجرا کرده، نخستین بار است می بینم. یاشار نوری اف که سیمای سلطان بیگ را اجرا می کند، را همه ما می شناسیم. بازیگران جوان سیماهای آسیا، ولی، سلیمان را بسیار عالی اجرا می کنند. زمانی خانم منوّر کلنترلی سیمای "جهان خاله" را اجرا می کرد. بازیگر بسیار خوبی بود. مسلماً، شما هم راه آنها را می پیمایید. خط مشی خوبی دارید.

شما هنوز جوان هستید، راه فعالیت بزرگی فراروی شما قرار دارد. می خواهم که شما هم مانند هنرمندان قبلی- لطفعلی عبدالله اف، رشید بهبوداف، لیلا بدیربیگلی و دیگران خیلی تمرین کنید. اینجانب آنها را از نزدیک می شناختم و با آنها دوست بودم. از اینرو می دیدم که آنها چگونه تمرین و فعالیت می کنند و دستاوردهای جدیدی بدست می آورند. من اینرا برای شما نیز توصیه می کنم.

مجدداً به همه شما تبریک می گویم. برای شما سلامتی و توفیقات روزافزون را آرزومندم.

ترجمه شده از کتاب "حیدر علی اف: استقلال ما ابدی است" (سخنرانی ها، بیانات، مصاحبه ها، پیامها، مراجعات و فرامین)- جلد ۱۲. انتشارات آذرنشر، باکو- ۲۰۰۴، ص. ۱۷۴