آثار / اقتصاد / روابط اقتصادی آذربایجان و ایالات متحده آمریکا

دیدار و گفتگوی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان با هیأت نمایندگی به سرپرستی یان کالیتسکی مشاور وزارت بازرگانی ایالات متحده آمریکا در امور کشورهای تازه استقلال یافته و نماینده تام الاختیار در مسایل انرژی - کاخ ریاست جمهوری، ۳ مارس سال ۲۰۰۰


حیدر علی اف: جناب آقای کالیتسکی، مهمانان ارجمند، اینجانب خدمت شما خیر مقدم می گویم. به آذربایجان خوش آمدید.

جناب آقای کالیتسکی، ما فقط چند روز پیش در واشنگتن با شما دیدار کردیم. و هم اکنون شما در آذربایجان میبرید، خیلی خوشحالم. من هر بار از بابت ملاقات با شما خوشوقت می شوم. زیرا اکنون چند سال است که روابط بسیار صمیمانه یی بین ما ایجاد شده است. این روابط نیز در راستای توسعه مناسبات آمریکا و آذربایجان، بویژه روابط اقتصادی عمل می کند. به یک کلام، هر سفر شما مفید واقع می شود.

می دانم که شما در اینجا مذاکراتی را انجام داده اید. فکر می کنم، این مذاکرات موفقیت آمیز بوده است. من از بابت این دیدار خشنود هستم. بفرمایید.

یان کالیتسکی: خیلی متشکرم، جناب آقای رئیس جمهور. پس از ملاقات فی مابین در واشنگتن، دیدن جنابعالی در باکو چه قدر مایه خوشحالی است. مایلم به مناسبت دیدار خیلی ثمربخش و حسنه با جناب کلینتون رئیس جمهور به شما تبریک بگویم که، ایشان خود را هم نسبت به شما و هم به آذربایجان نزدیک می دانند. طوری شد که بلا فاصله پس از دیدار در واشنگتن، در باکو ملاقات کردیم. جناب آقای رئیس جمهور، مدت زیادی است که ما با شما همکاری می کنیم. همانطور که جنابعالی فرمودید، این همکاریهای شخصی واقعاً بمنزله همکاریهای کشورهایمان میباشد. شخص من از این همکاری لذت می برم. همچنین لازم بذکر می دانم که، هر بار موقع سفر به باکو با پیشرفتهای تازه ای روبرو می شوم. با رهبری جنابعالی اقتصاد کشور توسعه پیدا می کند، ثبات داخلی بیش از پیش تقویت می یابد و امنیت کشور هر چه بیشتر تأمین می گردد. و مهمتر اینکه، روابط با ایالات متحده آمریکا هر چه تنگاتنگ تر می شود و بیش از پیش توسعه می یابد.

جناب آقای علی اف رئیس جمهور محترم. در اثر آینده نگری جنابعالی است که اقتصاد آذربایجان چنین پیشرفت می نماید، روابط ما به این شکل توسعه پیدا می کند. لیکن می توان شاهد این پیشرفت و رشد نه تنها در اقتصاد، بلکه در تمامی بخشهای زندگی بود. در همان فرودگاه، با دیدن ترمینال جدید، ما این تحولات را احساس کردیم. همچنین باید یادآور شوم که ضمن ورود به دفتر جنابعالی دیدیم که اتاق پذیرش نیز کاملاً تغییر یافته و زیبا شده است. بجهت دیدار امروز با ما مجدداً از شما سپاسگزارم.

حیدر علی اف: خیلی متشکرم، متشکرم. اینجانب از بابت سفر به ایالات متحده آمریکا خیلی راضی هستم. طبیعتاً، دیدار من با جناب بیل کلینتون در کاخ سفید از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد. می توان گفت که، ما کلیه مسایل ضروری هم برای آمریکا و هم بخصوص برای آذربایجان را مجدداً، بار دیگر مورد مذاکره قرار دادیم و بر دوستی و همکاریهای خود در این زمینه بار دیگر تأکید کردیم.

ببینید، هم خانم البرایت و هم جناب سِندی بِرگِر در این گفتگوها حضور داشتند. من از این خوشوقت هستم. سایر دیدارهای من- با جناب ریچاردسون وزیر نیرو، جناب کوهن وزیر دفاع، جناب گلیکمان وزیر کشاورزی و ملاقات در "اِکسیم بانک" خیلی ثمربخش بوده است. یک ملاقات عالی دیگری نیز داشتم که، برای من خیلی پراهمیت بود. روز استراحت در منزل جناب بژزینسکی بودم و با خانواده ایشان آشنایی پیدا کردم. ایشان خیلی آرزو داشتند تا با خانواده خود- همسر و پسرشان آشنا شوم. جناب سِلینجِر وزیر دفاع سابق ایالات متحده آمریکا و سفیر وولفوویچ وزیر دفاع پیشین این کشور نیز در آنجا حضور داشتند. درست است، از من دعوت شده بود که، ما فقط، بطور خانوادگی دیدار کنیم. ولی دیدار ما باز هم از جنبه سیاسی برخوردار بود. گفتگوی بسیار جالبی داشتیم. موضوع هم سر این است که در کشور شما انسانها ارتباط خیلی صمیمانه ای دارند، با وجود اینکه یکی از جناح جمهوری خواهان و دیگری دموکرات است.

یان کالیتسکی: خیلی درست می فرمایید،جناب آقای رئیس جمهور. خود من هم دوستان زیادی از هر دو حزب- هم از جمهوری خواهان و هم دموکرات ها دارم. این مشاهده خیلی صحیحی است. سابقاً، وقتی من به استخدام دولتی درآمدم، یک چنین سعادتی نصیب من شد که تحت رهبری هِنری کیسینجِر کار کردم. فکر می کنم که از این کار تجارب زیادی را بدست آورده ام.

حیدر علی اف: طبیعتاً،این خیلی خوب است که در جامعه طرفداران احزاب مختلف با هم دیگر رابطه حسنه یی دارند. معقدم که این بالاترین حد دموکراسی است. من خیلی آرزومندم تا در کشورمان نیز چنین باشد. ما باهم نشستیم، غذا تناول کردیم. هر کدام از آنها نماینده احزاب گوناگون بودند. ولی مناسبات بسیار صمیمانه و دوستانه ای داشتند.

یان کالیتسکی: خیلی صحیح می فرمایید، جناب آقای رئیس جمهور. ما در ایالات متحده آمریکا امید داریم که در آذربایجان نیز انتخابات جدیدی برگزار خواهد شد و پس از این انتخابات مناسبات حسنه و سالمی بین طرفداران احزاب مختلف برقرار خواهد گردید. علیرغم اختلاف نظر در مسایل مختلفی، آنها در مسایل ملی همواره از یک دیگر حمایت خواهند نمود.

حیدر علی اف: این برای ما خیلی لازم است، بیش از حد لازم است. متأسفانه، ما در این زمینه عقب هستیم. درست است، هیچ یک از کشورهای تازه استقلال یافته ای که راه دموکراسی را می پیمایند، به این سطح نرسیده اند. برای این، نیاز به زمان و تجربه وجود دارد. انسانها این فرهنگ- فرهنگ دموکراسی، فرهنگ مخالف بودن و فرهنگ زمامداری را فرا نگرفته اند. بهمین منظور نیاز به وقت و خواست وجود دارد که این فرا گرفته شود.

یان کالیتسکی: جناب آقای رئیس جمهور، ما به بیشتر از ۲۰۰ سال نیاز داشتیم تا کلیه نهادهای دموکراتیک با نیروی هر چه تمامتر فعال باشند. ولی خود الان هم مسایل زیادی فراروی ما وجود دارد و ما هنوز بایستی آنها را مرتفع سازیم. واقعاً ما نیاز به زمان طولانی داشتیم که چنان جامعه ای را تشکیل بدهیم تا در آنجا هر کسی بتواند خود را بعنوان عضو متساوی الحقوق سیستم سیاسی بداند.

از طرف دیگر، جناب آقای رئیس جمهور، من شیفته کیفیت رهبری سیاسی در آذربایجان شده ام. فلذا بر این عقیده هستم که بمنظور تحقق همه این اوامر، آذربایجان مانند ایالات متحده آمریکا نیاز به ۲۰۰ سال نخواهد داشت.

حیدر علی اف: نه خیر، البته که ما نمی توانیم۲۰۰ سالمنتظر بمانیم.از دیگر سو، من که نمی توانم ۲۰۰ سال عمر کنم.

یان کالیتسکی: حداقل۵۰ سال.

حیدر علی اف: ۵۰ سال. بله، اگر ۲۵ سال دیگر زندگی کنم، تا ۲۵ سال می توانیم به این حد برسیم.

یان کالیتسکی: نه خیر، جناب آقای رئیس جمهور. فکر می کنم که، شما کمتر از ۵۰ سال عمر نخواهید کرد. جناب آقای رئیس جمهور، فلذا بر این باورم که، حتی ۵۰ سال هم لازم نخواهد بود. در صورتی که چنین فعالیتهای ثمربخشی صورت می پذیرد، در اینجا دموکراسی کاملاً برقرار خواهد شد.

حیدر علی اف: متشکرم. بفرمایید، به شما گوش می دهم.

یان کالیتسکی: جناب آقای رئیس جمهور، پیشنهاد می کنم پیرامون سه موضوع با جنابعالی مذاکراه کنیم. موضوع اول- اقتصاد است. می خواهم که ابعاد مناسبات اقتصادی موجود بین کشورهایمان و همکاریهای آینده را مورد مذاکره قرار دهیم. موضوع دوم، مسئله انتقال نفت و گاز میباشد. مایلم این مسئله را نیز با جنابعالی بررسی نمایم. سومین مسئله نیز، در مورد اوضاع و چشم اندازهای اقتصادی و سیاسی در قفقاز است.

جناب آقای رئیس جمهور، همانطور که مستحضرید، قبل از سفر به باکو من در ترکیه بودم، سپس در ارمنستان مذاکراتی را انجام دادم. در گرجستان نیز با آقای شواردنادزه رئیس جمهور دیدار کردم. آقای شواردنادزه سلامهای خود را بوسیله من خدمت جنابعالی رساند و گفت که، با نهایت بی صبری منتظر دیدار بزودی با شما است.

جناب آقای رئیس جمهور، تا وقتی که نمایندگان رسانه ها در اینجا حضور دارند، مایلم سخنان پایانی را بیان دارم. من خدمت جنابعالی شادباش می گویم- این هفته به اتفاق نمایندگان گرجستانی به پیشرفت چشمگیری در استانبول دست یافته اید. منظور من از این، خط لوله صادرات اصلی است. جناب آقای رئیس جمهور، مایلم بهمین مناسبت ابتدا به شما و آقای شواردنادزه رئیس جمهور گرجستان تبریک بگویم. این همکاری از سوی جنابعالی آغاز شده است و مبتکر آن شما بودید. صرفاً در سایه جنابعالی خط لوله ای که قرار است از این منطقه به ترکیه و سپس به غرب وصل شود، تحقق پیدا کرده است. فکر می کنم که، در سایه شما و آقای شواردنادزه رئیس جمهور گرجستان و آقای دمیرال رئیس جمهور ترکیه ما خط لوله باکو- تفلیس- جیهان را احداث خواهیم نمود و منابع انرژی آذربایجان با موفقیت هر چه بیشتر به ترکیه، از آنجا هم به بازارهای غربی عرضه خواهد گردید.

حیدر علی اف: بله، پنج سال است که ما برای این تلاش کرده ایم. در ماه نوامبر قرارداد را با حضور بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا در استانبول به امضا رساندیم. بعد از آن، مسئله کمی به تأخیر افتاد. ولی می دانید که، این کار بستگی به ما نداشت. دوستان گرجستانی ما بعضی شروطی را مطرح ساختند. ما به آنها توضیحاتی را ارایه دادیم.

ولی می دانم که شما- ایالات متحده آمریکا نقش ویژه ای در حل این مسئله داشت. سفیر وولف در این زمینه هم در باکو، هم در آنکارا و هم در استانبول خیلی تلاش کرده است. مسئله حل و فصل شده است. ولی همانطور که می دانید، یک مسئله مانده است- مسئله تعرفه.

یان کالیتسکی: این مسئله کوچکی است، جناب آقای رئیس جمهور.

حیدر علی اف: نه خیر، مسئله کوچکی نیست، مسئله بزرگی است. این کار بر عهده ما است. شاید گرجستان معتقد است که این مسئله ناچیزی است، چرا که آنها خواهان تعرفه بیشتری هستند. ولی اینرا هم حل و فصل خواهیم نمود. من دستور داده ام که هیأت نمایندگی ما امروز در حضور نخست وزیر کشور این مسئله را مورد مذاکره قرار می دهد و به من گزارش خواهند داد. بنظرم، تا زمان سفر رسمی اینجانب به گرجستان این مسئله را حل خواهیم کرد.

در آینده نزدیکی به گرجستان سفر خواهم نمود. فقط، کارها زیاد است، ۱۵ روز در کشور نبودم. اینجانب بالاترین نشان آذربایجان را به آقای شواردنادزه اعطا کرده ام.

یان کالیتسکی: بسیار عالی.

حیدر علی اف: بله، دیروز در مطبوعات مندرج شده است.

یان کالیتسکی: جناب آقای رئیس جمهور، من کاملاً اطمینان دارم که، مذاکره کنندگان هم از طرف گرجستان و هم از طرف آذربایجان مسئله را به حدی تنگتر خواهند کرد که دیدار جنابعالی با آقای شواردنادزه بسیار موفقیت آمیز خواهد بود.

حیدر علی اف: نه خیر، این مسئله تا زمان دیدار حل و فصل خواهد گردید.

یان کالیتسکی: جناب آقای رئیس جمهور، اگر فرمایشی برای مطبوعات ندارید، می توانیم مذاکرات را آغاز کنیم؟

حیدر علی اف: عرضی ندارم، سپاسگزارم.

روزنامه آذربایجان مورخ ۴ مارس سال ۲۰۰۰