سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، دولت آذربایجان مستقل برای اولین بار در سطح رئیس جمهور در نشست سران سازمان کنفرانس اسلامی حضور یافت. نظر شما راجع به نتایج نشست کازابلانکا و اهمیت آن برای آذربایجان چیست؟

حیدر علی اف: اولاً، اینجانب مایلم از اهمیت کلی هفتمین نشست سران سازمان کنفرانس اسلامی در کازابلانکا سخن بگویم. معتقدم که، این مسأله، رویداد بزرگی برای جامعه جهانی میباشد. این، هفتمین نشست سران ۵۲ کشور اسلامی بود. در عین حال، نشست حاضر بیست و پنجمین سالگرد تأسیس این سازمان را برگزار می کرد. سازمان کنفرانس اسلامی ۲۵ سال پیش تأسیس شده است. البته، موقع تأسیس این سازمان اعضای آن خیلی کمتر از حالا بوده است. حتی در فاصله یی بین نشست قبلی و این نشست هفت کشور به عضویت سازمان کنفرانس اسلامی درآمده و تعداد کل آنها به ۵۲ رسیده است. آنها نماینده ۵۲ کشوری که بیش از یک میلیارد انسان در آن زندگی می کنند، هستند. ظرف مدت این ۲۵ سال سازمان کنفرانس اسلامی ثابت کرده است که، توان موجودیت و ایفای نقش خاص خود در جامعه جهانی را دارا میباشد. من بر این باورم که، این هفتمین اجلاس همپای اینکه فعالیت ۲۵ ساله سازمان را جمع بندی میکند و همچنین اوج آن نیز میباشد. فلذا، این نشست سران مسلماً در سیاست جهانی و مسایل بین المللی تأثیرگذار خواهد بود.

علیرغم همکاریهای سه سال اخیر آذربایجان با سازمان کنفرانس اسلامی، این کار چندان مثمر ثمر واقع نگردیده است. بنابراین، حضور آذربایجان در هفتمین نشست سران این سازمان در سطح رئیس جمهور، بدون شک، رخداد مهمی در ارتباط با موقعیت جمهوری آذربایجان در جامعه بین المللی و سیاست خارجی آن میباشد. من این امر را چنین ارزیابی می کنم. شرکت در این نشست سران را برای خودم ضروری می دانم.

تردیدی نیست که، همانند نشستهای سایر سازمانهای بین المللی، این نشست هم دوره مقدماتی معینی را طی نموده است. در دوره مقدماتی ما سعی کردیم تا، در این هفتمین نشست سران دستاوردهایی را برای آذربایجان کسب کنیم. ما به این کار موفق شدیم. اهدافمان نیز عبارت از آن بود که، در وهله اول کشورهای اسلامی و اعضای سازمان کنفرانس اسلامی را از اوضاع کنونی آذربایجان بعنوان دولت مستقل آگاه سازیم، در عین حال، با استفاده از امکانات این نشست، موفق به اتخاذ تصمیماتی در مورد اوضاع آذربایجان شویم.

بدون شک، برای ما مهمترین مسأله در جامعه بین المللی مسأله تجاوز از سوی ارمنستان به خاک آذربایجان و ابلاغ این برای جهانیان بود که، طی مدتی بیش از ۶ سال اخیر این تجاوز به جمهوری آذربایجان و مردم آذربایجان چه صدمه بزرگی وارد ساخته، کشورمان متحمل چه خسارتهایی شده، چه مصیبتهایی بر سر آن آمده و شهروندان آذربایجانی با کدام مشکلات عدیده یی مواجه شده اند. از این رو هدف ما این بود که، در رابطه با تجاوز ارمنستان علیه آذربایجان قطعنامه یی تصویب گردد، با توجه به این وضعیت سخت و دشوار آذربایجان سازمان کنفرانس اسلامی و کشورهای عضو آن مسأله ارایه کمکها به کشورمان را نیز مورد رسیدگی قرار دهند.

در مرحله مقدماتی، دستیابی به تصویب این قطعنامه ها آسان نبوده است. هم موانعی و حتی کشورهایی که مانع تراشی می کردند، وجود داشته است. همانطور که اطلاع دارید، در این قبیل اجلاسهای بین المللی بر اساس اتفاق آرا تصمیم گیری می شود. در صورت فقدان اتفاق آرا، یعنی اگر یکی از کشورها موافقت نداشته باشد، ممکن است تصویبنامه به تصویب نرسد. چنین کشوری بود و با نظر متجاوز بودن ارمنستان علیه آذربایجان موافقت نمی کرد. برای همین ما در مرحله مقدماتی فعالیتهای فشرده یی را انجام دادیم. ما موقع حضور در کازابلانکا و مشاهده اینکه، این مصوبه تا حدودی در معرض خطر قرار دارد، فعالیتهای خود را هر چه بیشتر افزایش دادیم. در دیدار وزیران امور خارجه نیز این مسأله مذاکره گردید و به رفع همین موانع موفق شدیم.

همانطورکه مستحضرید، نشست مزبور عصر روز سیزدهم ساعت ۷ آغاز بکار کرد. لذا، تصمیم گرفتیم در طول روز با سران کشورها دیدار و گفتگو کنیم. من با سران کشورهای زیادی دیدار کردم. ما این مسأله را در این مذاکرات نیز مطرح ساختیم. اینجانب به سران کشورها بیان کردم که، چنین قطعنامه یی هست و ممکن است موانعی بر سر راه تصویب آن باشد. بایستی از آنها جلوگیری نمود. ما این کارها را هم انجام دادیم.

سرانجام، وقتی که این نشست کار خود را آغاز کرد، چنین اطمینانی در ما حاصل شد که، قطعنامه ما به تصویب خواهد رسید. ولی تا پایان نشست باز هم در انتظار بودیم. الحمدالله که، عملکرد ما به هدر نرفت، نتایج خود را داد و هفتمین نشست سران سازمان کنفرانس اسلامی قطعنامه بسیار جدی و مفصلی را پیرامون تجاوز ارمنستان به خاک آذربایجان به تصویب رساند. در این قطعنامه تجاوز ارمنستان بصورت تمام اعیار منعکس گردیده و مسأله اخراج بدون قید و شرط ارتش ارمنستان از سرزمینهای اشغالی آذربایجان و بازگشت آوارگان به خانه و کاشانه خویش مطرح شده است. یکی از مشکلات سخت در مذاکرات با ارمنستان یعنی- مسأله آزادسازی نواحی شوشا و لاچین هم در آن سند بطور مشخص ذکر شده است. بنابراین، پس از مدت کوتاهی، یعنی بعد از گذشت ۱۰- ۱۵ روز از نشست بوداپست در یک چنین نشست عالی- در هفتمین نشست سازمان کنفرانس اسلامی این قطعنامه تصویب گردید که، بدون شک، برای ما رویداد مهمی است و معتقدم که، رخداد تاریخی میباشد و از اهمیت بسزایی برخوردار خواهد گردید.

دومین قطعنامه شامل ارایه کمکهای کشورهای اسلامی به آذربایجان بعلت اوضاع کنونی، یعنی تجاوز ارمنستان و پناهنده شدن بیش از یک میلیون انسان، برای ما خیلی مهم است. فکر می کنم که، این کشورها ضمن رعایت به همین قطعنامه، کمکهای خود را در اختیار ما قرار خواهند داد. گفتن اینکه چه کسی به چه میزان کمک خواهد کرد، سخت است، در هر صورت جنبه معنوی آن از جنبه مادی اش برتر است. پس، این کشورها اوضاع وخیم آذربایجان را درک می کنند و اینرا اظهار می دارند، در عین حال، آمادگی خود را برای ارایه کمکها اعلام می نمایند.

هفتمین نشست سران قطعنامه نهایی و تصویبنامه یی را نیز داشت. در این تصویبنامه حاوی مسایل زیادی، یعنی مسایل اصلی مذاکره شده بود. همپای این، مسأله مربوط به آذربایجان، قره باغ کوهستانی، یعنی مسأله تجاوز ارمنستان به خاک آذربایجان هم در سند نهایی ذکر شد. فلذا ما موفق به تصویب اسنادی که از این نشست انتظار داشتیم، گردیدیم. این، دستاورد بزرگی است. من از این خیلی خوشحالم.

اهمیت این نشست برای ما همچنین عبارت از آن میباشد که، من در سخنرانی خود در یک اجلاس بزرگی که سران ۵۲ کشور در آن حضور داشتند، اوضاع آذربایجان را تشریح کردم. از تجاوز ارمنستان، جایگاه آذربایجان در سازمان کنفرانس اسلامی، نظر کشورمان در مورد جهان اسلام، روابط آن با کشورهای اسلامی، اوضاع سخت کشورمان بدلیل تجاوز نظامی ارمنستان و در عین حال، از پیشنهادات مشخص ما سخن گفتم. همچنین مایلم متذکر شوم که، اکنون کشورمان در مقیاس جهانی شناخته شده است، جایگاه شیاسته خود احراز میکند و همانند در نشست بوداپست، در نشست کازابلانکا نیز احترام شایسته یی نسبت به آذربایجان را همواره احساس کردیم. همچنین دعوت از من برای سخنرانی در نیمه اول نشست، استماع سخنان اینجانب با توجه شایان، نظر مثبت خیلی از سران کشورها در مورد این سخنرانی و بازتاب سخنرانی ام دلالت بر آن دارد که، جمهوری آذربایجان جایگاه شایسته خود را اخذ نموده است.

ما در این نشست سازمان کنفرانس اسلامی آذربایجان را بار دیگر برای کشورهای عضو آن معرفی کردیم. باید اعتراف کنم که، برخی از سران کشورها و یا رهبران هیأتهای نمایندگی در سخنرانیهای خود ضمن بحث از خیلی از مناقشات بین المللی، متأسفانه، تجاوز ارمنستان به خاک آذربایجان را مورد اشاره قرار نمی دادند. این هم ناشی از آن بود که، بنظر می رسد، تاکنون با این کشورها همکاریهای لازم در این زمینه صورت نگرفته است و سران آن کشورها به نهایت پیچیدگی این مسأله پی نبرده اند. از این رو، هم فعالیتهای ما، هم سخنرانی اینجانب، هم قطعنامه های مصوب در این نشست و هم دیدارهای دوجانبه ما با سران کشورها، دیدار و گفتگوهای ما در حاشیه نشست، می توان گفت موجب معرفی آذربایجان به همه کشورهای اسلامی شد.

حتی می توانم بگویم که، نمایندگان دولت مالدیو واقع در اقیانوس هند و نزدیک به هندوستان با تأکید زیادی مراجعه کردند که، رئیس جمهور آن با ما دیدار کند. من در فاصله، فرصت یافتم و با وی صحبت کردم. جزایر مالدیو کشوری کوچک، ولی مستقل است. رئیس جمهور آن ۱۶ سال است که، رهبری آن کشور را بر عهده دارد و آگاهی زیادی از اوضاع آذربایجان دارد. اینجانب خیلی خوشحال شدم که، وی از گذشته تاریخی، شرایط امروز و مشکلاتی که گریبانگیر آذربایجان شده است، همچنین از تجاوز ارمنستان اطلاع دارد و گفت که، مرا از دوران گذشته می شناسد.

مایلم بیان دارم که، اینگونه افرادی هم هستند. بعلاوه این، کسانی هم هستند که، از این مسأله آگاه هستند، لیکن بدلیل عدم درک حساسیت اوضاع، در سخنرانی های خود نتوانستند به این مورد اشاره یی بکنند. اما سران کشورهای بزرگی که با اوضاع آذربایجان آشنایی دارند، طی سخنان خود تجاوز ارمنستان به خاک آذربایجان را مورد اشاره قرار داده و این تجاوز را محکوم کردند.

اهمیت این نشست برای ما همچنین این است که، ما آذربایجان را به این کشورها هر چه نزدیکتر معرفی نمودیم، در مورد اوضاع کشورمان به آنها اطلاع دادیم و روابطی را با آنان برقرار ساختیم.

در حاشیه این نشست، من با سران کشورهای زیادی دیدارهای دوجانبه داشتم. حتماً، شما شاهد اینها بوده اید. دیدارهایی را نیز در جریان نشست انجام دادیم. ولی از اینکه شما در داخل ساختمان نبودید، نتوانستید راجع به آن گزارش دهید. آنها روی نوار ضبط شده است و این نوارها را در اختیار شما قرار خواهند داد. همه این دیدارها بسیار مفید واقع شد. برای مثال، می توانم به دیدار من با پادشاه دولت برونی که در فاصله خیلی دورتر از کشور ما واقع میباشد، و یا به دیدار خود با نخست وزیر مالزی اشاره کنم. همانطورکه گفتم، فاصله این کشورها با ما دور است. شاید هم در آذربایجان این کشورها را زیاد سراغ ندارند. اینجانب حین ملاقات با نخست وزیر مالزی پرسیدم که، وی، آذربایجان را چگونه می شناسد. گفت که، ما آذربایجان را از برخی مقالات مندرج در مطبوعات غرب می شناسیم. حال اینکه، مالزی یکی از کشورهای بزرگ و مهم در آسیا میباشد، کشور اسلامی است و ما باید به برقراری روابط اقتصادی با آن مبادرت کنیم. ولی می بینید، در آنجا آذربایجان را هنوز خوب نمی شناسند.

اکنون من مایل نیستم همه دیدارهای خود را یکی یکی بشمرم و وقت شما را بگیرم. می توانم بطور کوتاه بگویم که، دیدارهای من خیلی زیاد بود و ما در آنجا فعالیتهای فشرده یی را داشتیم. دیدارهای ما هم موجب برقراری روابط دوجانبه شد و هم اینکه، باعث ایجاد علاقه این کشورها نسبت به آذربایجان گردید. در جریان این دیدارها اینجانب از سران کشورهای زیادی به آذربایجان دعوت بعمل آوردم. آنها نیز بنوبه خود از من برای سفر به کشورهایشان دعوت نمودند. مسلماً، در آینده ما از این دعوتها استفاده خواهیم کرد و روابط بین المللی آذربایجان با آنها را در تمامی زمینه ها گسترش خواهیم داد. بنابراین نظر من این است که، حضور آذربایجان در نشست سران کازابلانکا برای ما فوق العاده مهم میباشد.

اعلیحضرت حسن دوم پادشاه مراکش علاقه زیادی به آذربایجان نشان می دهد. پس از پایان نشست، اینجانب با وی دیدار و گفتگو کردم. وی، پس از ماه رمضان از من برای سفر رسمی به مراکش دعوت نمود. من هم وی را به آذربایجان دعوت کردم. از گفتگوهای بعمل آمده به این نتیجه رسیدیم که، فرصتهای خوبی جهت برقراری روابط حسنه بین کشورهایمان وجود دارد و ما بایستی چنین روابطی را برقرار سازیم.

بطور کلی، فکر می کنم که، آذربایجان بایستی از امکانات کشورهای اسلامی استفاده ثمربخشتری داشته باشد. ما با کشورهای زیادی روابط برقرار نموده ایم و من با سران این کشورها در کازابلانکا مجدداً دیدار کردم. لیکن با تعدادی از کشورها روابطی نداریم و ما اقدام به برقراری روابط با این کشورها نیز خواهیم کرد.

من این سفرمان را بسیار موفق تلقی می کنم. اکنون وظیفه ما عبارت از آن خواهد بود که، از این قطعنامه ها استفاده نماییم و موضع آذربایجان را در مقیاس جهانی تقویت کنیم.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، مخالفین سرسخت شما هم ناگزیر به اعتراف دستاوردهای رئیس جمهور آذربایجان در شخص جنابعالی هستند. چنین قانونمندی وجود دارد و این هم در واقع بدلیل موفقیتهای رئیس جمهوری آذربایجان در نشست بوداپست، یعنی تصمیم گیری در باره تاسیس نیروهای حافظ صلح شورای امنیت و همکاری اروپا و سپس برسمیت شناخته شدن متجاوز در هفتمین نشست سران سازمان کنفرانس اسلامی میباشد. طبیعتاً، نیروهای مخالف آذربایجان در رابطه با این مسأله تا حدودی فعال خواهند شد. آیا امکان دارد که، منبعد فشارهایی بر آذربایجان افزایش پیدا کند؟

حیدر علی اف: پوست کنده بگویم، اکنون آذربایجان در شرایطی قرار دارد که، هر چیزی می تواند برای آن اتفاق بیافتد. ولی حتماً ناظران بطور واضح می بینند که، من از زمان رهبری به آذربایجان برای حفظ استقلال و نظام دولتی کشورمان سیاست اصولی اجرا کرده ام و اجرا می کنم. الحمد الله که، تابحال این سیاست نتایج مثبت خود را می دهد و امیدوارم که، منبعد نیز چنین خواهد بود. ولی هیچ کسی نباید فکر کند که، در آینده وضعیت آذربایجان در جامعه بین المللی بهتر خواهد شد. نه خیر، اینچنین نیست. اوضاع کشورمان، جنگ با ارمنستان و حمایت جدی خیلی از کشورهای جهانی از ارمنستان - همه اینها برای آذربایجان شرایط خیلی پیچیده یی را فراهم می سازد. بعلاوه، آذربایجان از زمان دستیابی به استقلال خود خیلی چیزها را از دست داده است. تصور کنید، سه سال است که آذربایجان مستقل میباشد، چنانچه طی این مدت فعالیتهای فشرده یی صورت می گرفت، موضع کشورمان در جامعه جهانی محکمتر می شد و از امکانات بیشتری جهت اجرای سیاست مستقلانه خود برخوردار می گردید. همانطور که مطلع هستید، تمامی این اقدامات فقط طی دوران اخیر عملی می شود. ولی بنظر من، ما در آینده نیز در این راستا فعالیت خواهیم داشت و هر چه قدر مشکلاتی هم باشد، از آنها جلوگیری خواهیم کرد.

ببینید، مشکلات هرگز نباید ما را بترساند و ما هیچ موقع نبایستی فکر کنیم که، پس از پایان این قبیل نشستها راهمان خیلی هموار خواهد بود. نه خیر، مشکلاتی خواهد بود. ولی برای رسیدن به دستاورد نیاز به قاطعیت، اندیشه آزاد، استقلال و سیاست مستقل هست. شما هم می بینید که اینجانب سیاست مستقلی را اجرا می نمایم.

خبرنگار: برای جنابعالی در این سیاست مستقل و در راه آینده آذربایجان موفقیت و سلامتی و رساندن آذربایجان به روزهای خوشیرا آرزومندیم.

حیدر علی اف: خیلی متشکرم.

سؤال: در نشست کازابلانکا برای ایراد سخنان تبریک از طرف کشورهای اسلامی آسیایی به مناسبت اختتام این مجلس از شما دعوت بعمل آمد. آیا، این امر دلالت بر انتخاب خط مشی سیاسی درست از سوی رهبر آذربایجان و افزایش نفوذ آذربایجان در جامعه بین المللی دارد؟

حیدر علی اف:-ببینید، انتخاب خط مشی درستی از سوی ما فقط با این مسأله توصیف نمی شود. ما فقط به جهان اسلام اتکا نداریم، بلکه به کل جامعه جهانی اعتماد می کنیم. برفرض، سخنرانی من در چهل و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد و یا حضور ما و سخنان اینجانب در چهارمین نشست سران کشورهای عضو شورای امنیت و همکاری اروپا در بوداپست. و اینک شرکت هیأت نمایندگی ما و سخنرانی من در نشست کازابلانکای سازمان کنفرانس اسلامی. می گویید که، برای ایراد سخنان تبریک از سوی کشورهای اسلامی آسیایی به مناسبت اختتام نشست و اظهار تشکر به مناسبت پایان یافتن موفق هفتمین نشست سران از من دعوت گردیده، به عبارت صحیح، احترام گذاشته شده است. مجموعاً با توجه به همه اینها، می بینیم که، ما خط مشی درستی را انتخاب نموده ایم. آن هم نه تنها در فعالیت سازمان کنفرانس اسلامی...

بله، با ملاحظه عمومی. بله، من چنین معتقدم و اطمینان دارم که، جمهوری آذربایجان سیاست خارجی بسیار هدفمند، صحیح، مستقل، بدون وابسته، پاسخگوی منافع ملی کشورمان را پیاده می کند.

سؤال: آیا سخنرانی رئیس جمهوری آذربایجان در کازابلانکا به نیابت از کشورهای آسیایی از قبل معلوم بود یا اینکه، در جریان نشست مشخص شد؟

حیدر علی اف: نه خیر، از اول معلوم نبود. موقع اجلاس گفتند، چنین پیشنهادی هست که، از سه منطقه سخنرانی شود: از طرف کشورهای عربی آقای یاسر عرفات، از سوی کشورهای آفریقایی رئیس جمهوری بورکینو- فاسو، از طرف کشورهای آسیایی نیز رئیس جمهوری آذربایجان سخنرانی کند. این مسأله در دبیرخانه مورد مذاکره قرار گرفته و چنین تصمیم گیری شده است. حتماً، ارایه این پیشنهاد نیز نتیجه توجه نسبت به آذربایجان میباشد.

سؤال: آیا در قطعنامه تصویبی مکانیسمی برای اجرای آن در نظر گرفته می شود؟

حیدر علی اف: مسلماً، مکانیسم نظارت بر آن هم وجود دارد. ما از این پس باید کار کنیم و در راستای اجرای این قطعنامه تدابیر لازم را بعمل آوریم.

سؤال: با اجازه شما، یک سؤال دیگر. این حقیقتی است شناخته شده که، وقتی که کشورهای اسلامی در اجلاسهای بزرگی گرد هم می آیند و در آنجا تصمیم گیری می کنند، غالباً آنها همبستگی دارند. ولی برخی از آنها- من اسم نمی برم- تا آخر پایبند به این خط مشی نیستند. آیا اکنون برقراری روابط دوجانبه و ایجاد آشنایی ها و مناسبات جدید در اینجا موجب رفع این مورد ناخوشایند خواهد شد؟

حیدر علی اف: شکی در این نیست. من بر این باورم که، اکثریت کامل کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی این شرایط وخیم آذربایجان را درک می کنند و برای ارایه کمک به آن عزم راسخ دارند. مسلماً، اکنون حضور ما در این نشست سران و دیدارهای دوجانبه متعدد من از اهمیت بسزایی برخوردار میباشد. با خیلی از افرادی که ملاقات کردم، از گذشته آشنایی دارم و با خیلی از آنها قبلاً دیدارهایی داشتم. برای مثال، با آقای یاسر عرفات مثل یک برادر دیدار کردیم. وی با دیدن من ندانست چگونه اظهار خوشحالی کند. زیرا اینجانب قبلاً، یعنی در اواخر سالهای ۱۹۷۰ وی را چندین بار در باکو و سپس در مسکو بحضور پذیرفته ام. بمحض دیدن من گفت: "من خیلی خوشحالم که، شما مجدداً روی کار آمده اید". اینجانب با رئیس جمهور یمن دیدارهای متعددی انجام داده بودم- هم در یمن و هم در مسکو. و یا موقع دیدار با دیگران می گفتند که، ما در باره شما مطالب زیادی را خوانده ایم و شنیده ایم. اینها افرادی بودند که قبلاً آنها را ندیده بودم.

البته، همه اینها مهم است. چرا که، بدون تردید، زمانی جهان اسلام شخصیت مرا خیلی مورد بررسی قرار داده است. بخصوص، موقعی که اینجانب یکی از رهبران اتحاد شوروی بودم، برای هر مسلمانی جالب بود که، اکنون یک مسلمان هم یکی از مقامات ارشد دولت اتحاد شوروی است. برای همین، اطلاعات غیابی آنها در مورد من بیشتر از اطلاعات کسانی بود که من با آنها آشنایی نداشتم. بعنوان مثال، من و آقای خدّام معاون رئیس جمهور سوریه مثل یک برادر دیدار کردیم. زیرا من چند بار با وی ملاقات داشته بودم. وی، از دیدار مجدد ما خیلی خرسند بود. من بوسیله وی به حافظ اسد رئیس جمهور سوریه سلام فرستادم.

بدون شک، اینها برای آذربایجان بسیار مهم است.

سؤال: بنظر شما، این قطعنامه سازمان کنفرانس اسلامی و حمایت این همه کشورهای جهان از آذربایجان می تواند در اجرای موثرتر مصوبات شورای امنیت و همکاری اروپا بیشتر تأثیرگذار باشد؟

حیدر علی اف: مسلماً، زیرا شورای امنیت و همکاری اروپا در طول تاریخ ۲۰ ساله خود و جنگ شش ساله ارمنستان و آذربایجان برای اولین بار چنین تصمیم گیری کرد. خیلی ها اعتقاد به این داشتند که، شورای امنیت و همکاری اروپا هرگز چنین تصمیمی را نخواهد گرفت. لیکن، این سازمان چنین تصمیم گیری کرد. در نشست بوداپست ۵۲ کشور شرکت می کرد. در اینجا- کازابلانکا نیز ۵۲ کشور حضور داشت. ما طی این یک ماه با ۱۰۴ کشور در تماس بودیم. هم در آنجا و هم در اینجا قطعنامه های بسیار مهمی برای آذربایجان به تصویب رسید. اینجانب معتقدم که، اینها تحفه خیلی خوبی برای پایان سال ۱۹۹۴است.

سؤال: در راستای شناخته شدن ارمنستان بعنوان متجاوز گام مهمی برداشته شد و قطعنامه یی تصویب گردید. در آن قطعنامه چنین بندی هست حاکی از اینکه این موضوع باید سازمان ملل متحد مطرح گردد برای پایان سال ۱۹۹۴. آیا امیدی به این هست که، بطور کلی، در مقیاس سازمان ملل متحد ارمنستان بعنوان متجاوز شناخته شود؟