رئیس جمهور کشورمان صمیمانه به سفیر خوش آمد گفت و با وی احوال پرسی کرد.

استنلی اسکودرو: جناب آقای رئیس جمهور، خیلی خوب هستم. احوال شما چطور است؟ جنابعالی بسیار عالی بنظر می رسید

حیدر علی اف: خیلی کار می کنم، بدین خاطر.

استنلی اسکودرو: درست است. به نظر من، وقتی کهشما کار می کنید، خوب بنظر می رسید.

حیدر علی اف: همینطور است. من خودم هم اینرا احساس کرده ام. فلذا دیروز، روز استراحت بیش از حد کار کرده ام.

استنلی اسکوردو: درست است، من دیروز متوجه این شدم.زیرا دیروز با من تماس گرفته بودند و جنابعالی در اینجا برخی مسایل را مورد مذاکره قرار داده بودید. در واقع، خود من هم، مسایلی بود که سر کار پیگیر آن شدم. جناب آقای رئیس جمهور، بنظرم، باید ما با شما در هفته یک روز اختصاص دهیم تا، همان روز برای ما کار نباشد.

حیدر علی اف: همینطور است، باید پیدا کرد.

استنلی اسکوردو: جناب آقای رئیس جمهور، اکنون خیلی ها برای تبریک گفتن منتظر نوبت خود هستند. زیرا در نتیجه سیاستهای جنابعالی هم پیروزی بزرگ تاریخی شما و هم پیروزی تاریخی آمریکا، معتقدیم که قرار است در آینده ای نه چندان دور در استانبول چهار قرارداد و سندی مبنی بر چهار طرح بزرگ به امضا رسد. مسلماً، مهمترین اینها در مورد خط لوله اصلی میباشد. بنابر اطلاعاتی که در دست من وجود دارد، قرار است تفاهمنامه عمومی در باره ساخت خط لوله گاز سراسر خزر نیز در استانبول امضا شود. بدون تردید، این پروژه بزرگ نیز یکی از طرحهایی است که با ابتکار شما پدید آمده است و امیدواریم که این هم با موفقیت به پایان خواهد رسید.

جناب آقای رئیس جمهور، با استفاده از فرصت مایلم همچنین بیان دارم که، ایالات متحده آمریکا از تلاشهای بسیار قاطعانه شما در راستای انتقال این منابع انرژی به بازارهای جهانی که از منطقه خزر صادر خواهد گردید، تجلیل می نماید.

حیدر علی اف: خیلی متشکرم. واقعاً، خط لوله باکو- جیهان اکنون پنج سال است که جهتی از کارهای مرا تشکیل می دهد. طی پنج سال گذشته ما خیلی از مراحل و مشکلاتی را سپری کرده ایم. همانطور که اطلاع دارید، تا دوران اخیر نیز این مسأله هنوز تمام نبود. طبیعتاً، موضع اصولی ایالات متحده آمریکا در این مسأله به ما خیلی کمک کرد. کارهای اصلی بر عهده ما بود و ما هم اینرا به پایان رساندیم. قرارداد آماده است. اکنون نمایندگان ما در آنکارا کار می کنند.

اول نوامبر وقتی که در آنکارا جایزه بین المللی صلح آتاترک به من اهدا می شد، در آنجا تمامی رهبران دولتی و حکومتی- همه حضور داشتند. در آن مراسم صریحاً اعلام کردم که مسأله باکو- جیهان حل شده است و ما در استانبول این قرارداد را منعقد خواهیم ساخت.

شما مستحضرید که، در مورد خط لوله گاز سراسر خزر نیز ما نظر مثبت داشته ایم و اینجانب راجع به این مسأله در آنکارا بیانیه ای صادر کردم. در دیدار با جناب جورج شولتس وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا هم ما این مسأله را مفصلاً مورد مذاکره قرار دادیم. فکر می کنم، در استانبول راجع به این مسأله یک قرارداد اصلی و یا بیانیه ای به امضا خواهد رسید. در اینجا ما یک مسأله داریم و اینرا هم موقع حضور جناب شولتس در باکو بررسی می کردیم که، بایستی در خط لوله گاز سراسر خزر در آینده امکانات صدور گاز آذربایجان هم در نظر گرفته شود.

استنلی اسکوردو: کاملاً درست است.

حیدر علی اف: جناب شولتس هم در این باره گفت که کاملاً درست است و باید همینطور باشد. با همین شرط، ما بیانیه را در استانبول امضا خواهیم نمود. فلذا واقعاً در استانبول رویدادهای بزرگی اتفاق خواهد افتاد. این، رخداد تاریخی است و بعد از آن هم باید هنوز کارهای زیادی را انجام دهیم. بایستی همه این قراردادها را اجرا کرد. ولی در این باره ما دارای تجاربی هستیم. ما به اتفاق شما و شرکتهایی از سایر کشورها می توانیم این مسایل را در سطح لازم پیش ببریم. در هر حال شخص من خیلی خوشحالم که، عملکرد ما ظرف این پنج سال اکنون به پایان رسیده و نتایج مثبتی بهمراه دارد.

استنلی اسکوردو: جناب آقای رئیس جمهور، بدون شک، من می توانم متوجه باشم که شما- شخصی که تلاشهای مستمر و بی وقفه ای را جهت اجرای این پروژه ها بکار گرفته است، بهنگام دیدن نتایج این طرحها و یا تکمیل آن و دیدن بهره های آن چگونه خوشحال می شوید.

جناب آقای رئیس جمهور، در رابطه با مسئله دیگری مایلم به استحضار شما برسانم که، اخیراً گروهایی از نمایندگان محافل تجاری از ایالت آلیاسکا سفر بسیار موفقی به آذربایجان داشته اند. مسلماً، نمایندگان وزارت بازرگانی ایالات متحده آمریکا نیز جزو این هیأت بودند. در جریان سفر سه روزه، این هیأت نمایندگی دیدارهای متعددی را با نماینگان دولتی و حکومتی آذربایجان، شرکت دولتی نفت، شرکت بین المللی عملیاتی و شرکتهای تجاری آمریکایی فعال در آذربایجان انجام داده اند. در نتیجه این دیدارها آنها بار دیگر اطمینان یافتند که، در آذربایجان شرایط خیلی مناسبی برای سرمایه گذاریهای خارجی فراهم گردیده است. این شرکتها همچنین شاهد آینده دار بودن بعضی از طرحها جهت سرمایه گذاری در آذربایجان در رشته های خود شدند.

من قبلاً راجع به این موضوع به شما اطلاع داده بودم. این هیأت نمایندگی از قوه مقننه ایالت آلیاسکا برای شما دعوت رسمی فرستاده است تا، جنابعالی از این ایالت دیدن کنید. این دعوت را خانم بورنس رئیس کمیسیون روابط خارجی از طرف قوه مقننه آلیاسکا امضا نموده است و قوه مققنه مایل است شما را در آلیاسکا ببیند. اینجانب وقتی که در آلیاسکا بودم، با خانم بورنس ملاقات کردم. حین دیدار، وی از من درخواست کرد تا در جریان سفر مورد نظر آقای الهام پسر شما همراه با جنابعالی تشریف بیاورد. در این پیام دعوت ذکر شده است که در یک زمان مناسب برای شما آرزوی سفرتان به ایالت آلیاسکا را دارند.

(دیپلومات آمریکایی پیام دعوت را به آقای حیدر علی اف رئیس جمهور کشورمان تقدیم کرد.)

حیدر علی اف: خیلی متشکرم، جناب سفیر، سپاسگزارم. من از این دعوت تجلیل می کنم. ایالت آلیاسکا یک مکان افسانه ای است. فلذا بازدید از آن منطقه، واقعاً از هر سوی جالب است. ولی برقراری روابط کاری، بدون شک و تردید، برای ما از همه چیز مهمتر است. اینجانب حتماً از این دعوت استفاده خواهم نمود و در یک زمان مساعدی برای شما و من، این سفر را تحقق خواهیم بخشید.

استنلی اسکودرو: بسیار عالی. من این خبر را امروز به آنها ابلاغ خواهم کرد. جناب آقای رئیس جمهور، فکر می کنم آنها از شنیدن این خبر خیلی خشنود خواهند گشت.

جناب آقای رئیس جمهور، خیلی از مسایل دیگری نیز وجود دارد که، مایلم نظراتم را با شما در میان بگذارم. اگر اعتراضی ندارید، این موارد را بطور خصوصی مذاکره کنیم.

حیدر علی اف: بله، ممکن است. لیکن مایلم یک مسئله را بیان دارم. شما و همچنین چهار تن از اعضای کنگره به من مراجعه کرده بودید. در مورد نقض حقوق جوامع دینی مختلف در آذربایجان و ایجاد موانعی به آنها. من این مسئله را مفصلاً مورد مذاکره قرار دادم. حتی پیرامون این مسئله جلسه شورای امنیتی کشورمان را نیز تشکیل دادم و دستورات لازم را صادر کردم. به دستگاههای اداری ما قطعاً اخطار دادم که آنها در این مسایل نباید مدیریت گرایی کنند.

امروز اینجانب مجدداً اعلام می کنم که، در آذربایجان همه آزادی ها برقرار میباشد. آزادی فردی، از جمله آزادی اعتقاد و دین طبق قانون اساسی کشورمان و طی فعالیتهای عملی ما تأمین گردیده و خواهد گردید.

برای همین، در اینجا از یک سو نبایستی قوانین آذربایجان نقض شود، از دیگر سو نباید حقوق انسانها نقض گردد. یعنی باید آزادی اعتقاد را تأمین ساخت. نباید آزادی اعتقاد و دینی را محدود کرد. من این نظرات خود را بیان داشته ام و دستگاههای ذیربط ما بر اساس این نظرات تدابیر لازم را به عمل خواهند آورد. در صورت نیاز، تصمیماتی نیز اتخاذ خواهد شد. در هر حال، از این پس به حوادث مشابهی اجازه داده نخواهد شد، می توانید مطمئن باشید. خواهشمندم، این عملکرد من و سخنان مرا به اعضای کنگره که به من پیام فرستاده بودند، ابلاغ نمایید.

استنلی اسکودرو: جناب آقای رئیس جمهور، من این کار را بلا فاصله انجام خواهم داد. اجازه فرمایید بگویم که، این، گام بعدی و بسیار مهمی است که از طرف جنابعالی برداشته شده است. این امر، هم برای من، برای دولت من و هم دوستان آذربایجان بار دیگر گام بسیار اطمینان بخشی است که جنابعالی برداشته اید. زیرا ما طی دوران اخیر از برخی رویدادها در آذربایجان احساس نگرانی می کردیم. ولی ما اطمینان کامل داشتیم که، این کارها پس از ابلاغ به جنابعالی و بعد از اینکه شخص شما به این مسئله نظارت می کنید، این موراد مرتفع خواهد شد و ما بار دیگر شاهد عینی این شدیم.

اجازه فرمایید، در رابطه با این امر یک مسئله را نیز مشخص کنم. قبلاً در نتیجه این قبیل وقایع، در مورد اخراج چند نفر، اگر اشتباه نکنم، چهار تبعه خارجی از کشور حکم دادگاه نیز صادر شده است. آیا می توانیم چنین تلقی کنیم که، اکنون ممکن است در مورد سرنوشت همان چهار تبعه خارجی و تصمیمات متخذه در باره آن تجدید نظر خواهد شد؟

حیدر علی اف: بله.

روزنامه آذربایجان مورخ ۹ نوامبر سال ۱۹۹۹

© aliyev-heritage.org