سؤال: در حال حاضر اقتصاد ژاپن با مشکلاتی مواجه می شود. نظر جنابعالی در این باره چیست؟

پاسخ: شرح چگونگی وضع اقتصاد ژاپن برای من سخت است. ما اینرا از کنار مشاهده می کنیم و از جریانات موجود در آن آگاه هستیم. ولی این موضوع چندان مورد علاقه من نیست، زیرا همانطور که بیان کردید، ژاپن در برابر هرگونه مشکلات سختی هم قرار بگیرد، کشوری فوق العاده توسعه یافته ی با ظرفیتهای بزرگ اقتصادی میباشد و در اقتصاد جهانی از موضع پیشرو برخوردار است. بنابراین معتقدم که، ژاپن این مشکلات را مرتفع خواهد ساخت و همانند قبل جایگاه شایسته ای را در جامعه جهانی خواهد گرفت.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، اهداف شما از نخستین سفر رسمی به ژاپن چه است؟

پاسخ: این اولین سفر رئیس جمهوری آذربایجان مستقل به ژاپن میباشد. خود همین مطلب حکایت از نهایت اهمیت سفر کنونی دارد. ما بعنوان کشور مستقلی شش سال است که موجودیت داریم، در راستای برقراری مناسبات متقابلاً مفید با تمامی کشورهای جهانی تلاش می کنیم. اینجانب هم در مغرب زمین و هم در مشرق زمین جهان در سفرهای رسمی خیلی از کشورهای پیشرو بسر برده ام. ژاپن هم بلحاظ اقتصادی و هم جایگاه مهم خود در سیاست جهانی کشور خیلی بزرگی است. لذا هدف از سفر من، ابتدا برقراری مناسبات تنگاتنگ با ژاپن و تعیین محورهای همکاریهای فی مابین میباشد. اینجانب با همین هدف به ژاپن سفر کرده ام و از نتایج سفر خود رضایت خاطر را دارم.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، در کشور شما نفت خیلی فراوان است. میزان ذخایر آن چه قدر است؟

پاسخ: ابتدا، شما از بابت این به آذربایجان حسادت نکنید. شما نفت ندارید، ولی در عوض خیلی چیزهای دیگری را دارا میباشید. بطور کلی، در حوزه خزر ذخایر نفتی بی نهایت زیاد میباشد. ما در قسمت متعلق به آذربایجان دریای خزر کار می کنیم. در آذربایجان در خشکی هم نفت وجود دارد. همانطور که مطلع هستید، آذربایجان مملکت کهن نفتی است و هم اکنون مرحله دوم استخراج آن شروع می شود. ما ضمن جلب شرکتهای نفتی خارجی، در زمینه بهره برداری از میادین غنی نفتی بطور فعالانه کار می کنیم. این میادین از طرف زمین شناسان و متخصصین نفتی آذربایجان اکتشاف گردیده و ما بدلایلی مختلف نمی توانستیم آنها را مورد بهره برداری قرار دهیم. گفتن اینکه ما چه قدر نفت داریم، سخت است. بطور مثال، چنان میادین نفتی وجود دارد که، زمین شناسان و متخصصین نفتی ما در مورد آن پیش بینی می کنند. ولی هنگامی که ما اقدام به بهره برداری و حفاری آن می نمائیم، معلوم می شود کهدر آنجا نفت از آنچه که ما پبیش بینی می کردیم، هم زیاد است. ضمناً، در حال حاضر در میدان "چراغ" وضع اینچنین است. ما در نوامبر سال گذشته در اینجا بر اساس قرارداد منعقده در سال ۱۹۹۴ اقدام به استخراج نفت کردیم. از چاههای حفاری شده در اینجا از میزان پیش بینی شده هم بیشتر نفت حاصل شد. در میدانهای نفتی "اشرفی" و "دان اولدوزو" که در هر کدام از آنها یک چاه حفاری شده، بیشتر از مقدار مورد نظر نفت حاصل گردیده است. ما قرارداد دایر بر این میادین را در سال ۱۹۹۶ امضا کرده ایم و ۲۰ درصد سهم الشرکه در آن متعلق به شرکت "ایتوچو" ژاپن میباشد. کوتاه کلام، نفت زیاد است. ۹ قرارداد برای مدت ۳۰ سال منعقد شده است. میزان کل سرمایه گذاری ها بر اساس این قراردادها حدوداً ۳۰ میلیارد دلار آمریکایی تشکیل می دهد، چند میلیارد تن نفت حاصل خواهد گردید.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، ژاپن برای آغاز به همکاریها با آذربایجان قدری تأخیر نموده است. آیا ژاپن می تواند طرف خوبی برای شما باشد؟

پاسخ: مسلماً، شما تأخیر کرده اید که، این هم شایسته ژاپنی ها نیست. معمولاً آنها به تأخیر نمی افتند و در جای لازم قبل از همه حاضر می شوند. ولی مطمئنم، هر آنچه را که از دست داده اید، جبران خواهید نمود. برای مثال، دیروز ما در مورد تخصیص ۱۵ درصد سهم در یک پروژه عظیمی به شرکت "میتسوئی" ژاپن موافقت نامه ای را به امضا رساندیم. اکنون ببینید: شرکت "ایتوچو" ژاپن در اولین قرارداد نفتی ما، همچنین در قراردادی مربوط به بهره برداری از میدانهای نفتی "اشرفی" و "دان اولدوزو" سهیم می شود، دیروز هم در یک قرارداد باهم با شرکت "میتسوئی" سهم ۱۵ درصدی را دریافت نمود. این، سرآغاز بدی نیست. بنظرم، شما می توانید با طبع ژاپنی خود هر چه را که از دست رفته است، را تلافی کنید. این، بستگی به شما خواهد داشت. در صورتی که ما در سال ۱۹۹۴ با شرکتهای حاضر در کشورمان موافقت نامه هایی را امضا کرده ایم، اکنون مناقصه اعلام می کنیم. بعنوان مثال، برای بهره برداری از میدان نفتی "کورداشی" که در سپتامبر سال گذشته در مورد آن با شرکت "اِنی- آجیپ" ایتالیا قرارداد بستیم، ۱۰ نامزد وجود داشت. شرکت "اِنی- آجیپ" بهترین شرایط اقتصادی را پیشنهاد کرد و ما با آن قرارداد منعقد ساختیم. موقعی که شرکت "میتسوئی" به ما مراجعه نمود، ما گفتیم که چنانچه شما در تناسب سایر شرکتها شروط بهتری را پیشنهاد کنید، در آن صورت ما می توانیم اینرا به شما واگذار نمائیم. آنها این شروط را ارایه کردند. یعنی، اکنون در کشور ما مناقصاتی اعلام شده و رقابت موجود است. اگر شرکتهای ژاپنی شرایط بهتری را پیشنهاد نمایند، جای خواهند گرفت.

خبرنگار: جناب آقای رئیس جمهور، اخیراً خطر بمباران شدن عراق وجود داشت. اینرا هم بیشتر به مسأله نفت نسبت می دهند. البته، نفت برای هر کشوری بهتر است، ولی نباید برای مردم بدبختی بوجود بیاورد.

حیدر علی اف: چه می توان کرد؟ آخر، ما به خاطر هراس در برابر چنین شرایطی نمی توانیم از منابع طبیعی خود برای توسعه کشورمان استفاده نکنیم. معتقدم که، این قبیل مواردی مربوط به کویت و عراق باید رفع گردد. در هر حال، جهان بایستی امنتر باشد و اجازه داده نشود تا از روی منافع اقتصادی، انسانها و یا کشورهایی بعلت حملات نظامی مجازاتهایی را پیشنهاد کنند.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، در دوران موجودیت اتحاد شوروی شما عضو دفتر سیاسی بودید. بنظر ما، اکنون آذربایجان در مقایسه با روسیه به برقراری روابط مشارکت نزدیک با ایالات متحده آمریکا مبادرت می کند. نظرتان در این باره چیست؟

پاسخ: ما خواهان برقراری مناسبات متقابلاً مفید و متساوی الحقوق با تمامی کشورهای جهان- روسیه، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، انگلیس، ژاپن، چین و همگان، از جمله با همه همسایگان خود- ایران، ترکیه و گرجستان- هستیم. حتی با ارمنستان که در مناقشه نظامی با آن قرار داریم. ما نمی توانیم اجازه دهیم که، هرگونه کشوری صرف نظر از قدرت آن، حق مسلم حاکمیت و استقلال ما را خدشه دار کند. ما دستیابی آذربایجان به استقلال دولتی را رویداد تاریخی تلقی می کنیم. بنابراین، عمده ترین وظیفه ما تأمین مصونیت استقلال ما است. فلذا، در صورتی که کسی در صدد اعمال هرگونه فشار به ما باشد و یا از راههای غیر مستقیم قصد خدشه دار کردن حق حاکمیت ما را داشته باشد، ما نمی توانیم در برابر آن تحمل کنیم. آذربایجان کشور کوچکی است. ولی ما اعتقاد بر این داریم که، اکنون در جهان همه کشورها صرف نظر از اراضی، تعداد جمعیت و ظرفیتهای اقتصادی خود باید کشورهایی دارای حقوق مساوی باشند. اساس مناسباتمان با کلیه کشورها، از جمله روسیه و ایالات متحده آمریکا را صرفاً این اصول تشکیل می دهد.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، می گویند که رشوه خواری در روسیه خیلی زیاد است. آیا پس از وصول پولهای هنگفت از نفت به آذربایجان در نتیجه قراردادهای منعقده، از این قبیل ارتشاء هراسی ندارید؟

پاسخ: ارتشاء در هر جا، منجمله در ژاپن نیز وجود دارد. اخیراً شنیدم که، وزیر دارایی کشورتان بدلیل اینکه همکاران وی در رشوه خواری دست داشتند، استعفا کرده است. اخیراً، تقریباً ۱۵ روز پیش من وزیر امور خارجه آذربایجان را از کار برکنار کردم، زیرا وی نیز در رشوه خواری دست داشت. به یک کلام، ارتشاء مرضی است که حدوداً به همه کشورهای جهانی سرایت نموده است. از اینرو، وظیفه ما مبارزه با این مرض میباشد. ارتشاء در آذربایجان امروزه هم نمایان است. ما اینرا پنهان نمی کنیم و در این باره علناً بیان می داریم. اینجانب در دیدار با نمایندگان شرکتهای ژاپنی آنها را به این فرا خواندم تا، مناسبات ما پاک و شرافتمندانه ایجاد شود. کوتاه کلام، با رشوه خواری مبارزه خواهیم کرد.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور،فروپاشی سیستم شوروی بدلیل اشتباهاتی که مقامات وقت اتحاد شوروی مرتکب شده اند، میباشد. نظرتان در این باره چیست؟

پاسخ: ببینید، این مسأله بزرگی است. رهبری اتحاد شوروی سابق اشتباهات زیادی داشته است. لیکن اکنون می توان گفت که، موضوع سر اشتباهات اتحاد شوروی نبوده، بلکه در سیستم سیاسی و اقتصادی بود. شما اطلاع دارید که، در سال ۱۹۹۷ اینجانب از تمامی سمتهای خود استعفا کردم. من عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی و معاون اول رئیس حکومت اتحاد جماهیر شوروی بودم. شش سال کار نکردم، در انزوا بودم، حتی تحت تعقیب و پیگردها قرار گرفتم. در سال ۱۹۹۰ مقامات شوروی تصمیمات بسیار ضد مردمی را گرفته و بمنظور سرکوب نهضت ملی، واحدهای گسترده نظامی را به آذربایجان گسیل دادند و خون انسانها ریخته شد. اینجانب مراتب اعتراض خود را در مسکو به این تصمیم قورباچوف و حکومت وی اعلام داشتم. در همان موقع من از حزب کمونیستی کناره گیری کردم، حال اینکه از سالهای جوانی در صفوف آن قرار داشتم. سپس دیدگاههای خود را مورد بازنگری قرار داده و ارزیابی نمودم. در همان دوران موجودیت اتحاد شوروی من بر این عقیده بودم که، حزب کمونیستی باید از قدرت برود. اتحاد شوروی دیگر نمی تواند موجود باشد. همینطور هم شد و اتحاد شوروی فرو پاشید. شاید هم، این مورد عجیبی است، ولی از فروپاشی اتحاد شوروی که اینجانب- علی اف یکی از رهبران آن بودم، با نهایت رضایت خاطر و خوشحالی استقبال کردم. بنابراین، رهبری شوروی اشتباهاتی را داشت، ولی اکنون می توان گفت که، خود سیستم هم ناقص بود. هرچند نمی توان منکر این شد که، این سیستم نقش تاریخی خود را ایفا داشته است. من با کسانی که به همه گذشته بد می گویند، موافق نیستم. در هر گذشته ای هم جهات مثبت و جهات منفی وجود دارد.

آنچه که مربوط به چگونگی سازماندهی نظام دولتی توسط من میباشد، همانطور که بیان داشتم، اینجانب رئیس جمهوری آذربایجان مستقل هستم. اساس فعالیت من عبارت از اصول سازماندهی نظام دولتی دموکراتیک، قانونمدار و لائیک در آذربایجان و تأمین حقوق بشر، آزادی بیان، مطبوعات و اعتقادات، همه آزادی ها، چندگرایی سیاسی و آزادی کارفرمایی میباشد. ما اقتصاد کشور را بر اساس مناسبات اقتصاد آزاد و همگرایی تنگاتنگ با اقتصاد جهانی تشکیل می دهیم. ما برای سرمایه گذاری های خارجی سیاست درهای آزاد اعلام نموده ایم. آنها به اینجا سفر می کنند. بمنظور این ما شرایط مناسبی را فراهم آورده ایم. یعنی ما خواه در زمینه های سیاسی، خواه اقتصادی و خواه اجتماعی مصمم به ارتقاء به سطح تمدن معاصر جهانی هستیم.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، قرار است یک ماه بعد بوریس یلتسین رئیس جمهور روسیه برای سفر رسمی به ژاپن بیاید. نظر شما در مورد جناب یلتسین چیست؟

پاسخ: آدم خوبی است. وی طرفدار دموکراسی است، اصلاحات اقتصادی انجام می دهد، روند دموکراتیزه شدن روسیه را خیلی فعالانه صورت می بخشد و در صدد انجام تحولات بسیار دموکراتیک میباشد. من هم خواهان این هستم تا، روسیه نه دولت امپریالیستی، بلکه دولت دموکراتیک باشد. همانند ما، شما نیز با روسیه همسایه هستید. لذا مایلم تا روسیه کشور دموکراتیک باشد و روسیه کهنه دیگر موجود نباشد.

سؤال: جناب آقای رئیس جمهور، به نظر شما، آیا ممکن است تا روسیه جزایر کوریل را به ژاپن واگذار کند؟

پاسخ: ببینید، این مسأله قدیمی است. بنظرم، در سال ۱۹۹۳ وقتی که بوریس یلتسین رئیس جمهور روسیه در ژاپن بسر می برد، اظهار داشته بود،- برای همین در کشور شما موافقت نامه ای امضا شده بود که، مسأله اراضی های شمالی حل و فصل خواهد گردید. از مطبوعات می دانم که، در جریان دیدار یلتسین و هاشیموتو نخست وزیر ژاپن در کراسنویارسک،- این دیدار را "دیدار غیر رسمی می نامند"،- همین مسأله نیز مد نظر بود. می گویند که، آنها در مورد حل این مسأله تا سال ۲۰۰۰ به توافق رسیده اند. صمیمانه آرزو می کنم که، این مسأله به حل خود برسد.

خبرنگار: متشکرم.

"حیدر علی اف: استقلال ما ابدی است" (سخنرانی ها، بیانیه ها، مصاحبه ها، پیامها، مراجعات و فرامین)- جلد ۱۴، آذرنشر، باکو- ۲۰۰۵، ص. ۴۰۱

© aliyev-heritage.org