حیدر علی اف: جناب آقای لورد راسل، اینجانب به شما خیر مقدم عرض می کنم و از دیدار مجدد با شما در آذربایجان خوشحالم.

اولین بار ما با شما در اینجا در جریان پذیرش آذربایجان به شورای اروپا ملاقات کرده بودیم. اکنون آذربایجان عضو کامل الحقوق شورای اروپا میباشد. شما نیز بعنوان رئیس مجمع پارلمانی شورای اروپا از آذربایجان بعنوان کشور عضو این سازمان بازدید می کنید. این، بسیار عالی است. گمان می کنم که، سفرتان نه تنها به آذربایجان، بلکه کلاً، به منطقه قفقاز جنوبی و سایر کشورها نیز، در مورد همه اینها و شرایط کنونی تصوری در شما ایجاد خواهد ساخت.

می دانم که، شما دیدارهای زیادی در اینجا انجام داده اید. با نمایندگان مجلس ملی و آقای مرتضی علی عسگراف دیدار کرده اید. با نخست وزیر و وزیر امور خارجه کشورمان ملاقات داشتید. بنظرم، تمامی مسایل مذاکره شده است.

بسیار متشکرم که، شما با آوارگانی که در شرایط اسفبار زندگی می کنند، نیز دیدار کرده اید. فکر می کنم، به شما گفتند که، این افراد در بهترین شرایط پناهندگی زندگی می کنند. زیرا اکثرشان در چادرها بسر می برند. من دفعه قبل هم به شما عرض کرده بودم که، آنها نه یک سال، بلکه هشت- نه سال است که در چنین شرایطی زندگی می کنند.

گمان می کنم که، از شهرمان نیز بازدید کردید. احوال مردم هم برای شما معلوم است. اینجانب به گزارشهایی از دیدارهای شما در تلویزیون نگاه کردم. از جمله، زیارت مدفن شهدا توسط شما را نیز از تلویزیون دیدم. از اینکه، خاطره شهیدان را یاد کردید، از شما سپاسگزارم.

معتقدم که، ما پس از عضویت در شورای اروپا، همکاریهای هر چه نزدیکتری با شما داریم. طبعاً، این، هنوز اول کار است و به گمان من، در آینده این همکاریها بیش از پیش تنگاتنگ و مفید خواهد بود. از بابت این سفرتان به آذربایجان مجدداً از شما قدردانی می کنم. بفرمایید.

لورد راسل جونستون: جناب آقای رئیس جمهور، بخاطر این استقبال گرم از من و سخنان محبت آمیز، از شما اظهار امتنان دارم. واقعاً همانطور که جنابعالی درست فرمودید، این، دومین سفر من به آذربایان است. موقع اولین سفر من، آذربایجان عضو شورای اروپا نبود.

اینجانب پس از عضویت آذربایجان در شورای اروپا خیلی تمایل داشتم تا، به آذربایجان که، عضو تام الحقوق شورای اروپا است، سفر کنم. همانطور که فرمودید، من دیدارهای متعددی در اینجا داشتم. جنابعالی به یک مورد اشاره کردید، ولی متأسفانه، من فرصت پیدا نکردم شهر باکو را بگردم.

حیدر علی اف: این، نارسایی خیلی بزرگی است. در این کار رئیس پارلمان ما مقصر است.

لورد راسل جونستون: اینجانب هم موافقم که، بابت عدم بازدید من از شهر شما بیشتر رئیس مجلس کشورتان پاسخگویی دارد.

حیدر علی اف: ملاقاتهای زیادی در اینجا به شما تحمیل کرده و برنامه بسیار فشرده یی برای شما تهیه نموده اند.

لورد راسل جونستون: خیلی مطلع هستید، جناب آقای رئیس جمهور.

حیدر علی اف: می دانم.

لورد راسل جونستون: جناب آقای رئیس جمهور، در هر صورت مسایلی که موقع دیدارهای تا به امروز مورد مذاکره قرار دادم، حتماً، باعث تعجب شما نخواهد شد. زیرا همه این مسایل مذاکره شده، برای شما آشنا است. این، بررسی کارهایی بود که، اکنون آذربایجان بعنوان یک دولت بر عهده گرفته و مکلف به انجام آن میباشد. بعلاوه این، ما در جریان دیدارهای متعدد، مذاکراتی پیرامون مناقشه ارمنستان- آذربایجان انجام داده ایم. لیکن متأسفانه، تمام این ملاقاتها و مسایل تا حدودی بعلت حوادث اتفاق افتاده در ایالات متحده آمریکا مورد توجه قرار نگرفته است.

فلذا می خواستم ابتدا از شما سؤالی داشته باشم و از شما بپرسم. جنابعالی با استناد به تجربه خود، نظرتان مبنی بر اینکه، این حوادث تا چه اندازه تأثیری به کشورتان خواهد داشت، چیست؟ زیرا مسلماً، این حوادث تأثیرات جهان شمول خواهد داشت و در همه کشورها محسوس خواهد گردید. هم در کشور من و هم در کشور شما این تأثیر احساس خواهد شد. حتماً، بایستی تدابیر امنیتی افزایش یابد و در نتیجه، در بسیاری موارد منتفی نیست که، افراد در خیابانها متوقف و بازرسی خواهند شد. ممکن است، کیفشان در فروشگاهها بازرسی شود. و حتماً، افراد ساده از این کار خوششان نخواهد آمد. ولی من با آقای شواردنادزه رئیس جمهور گرجستان نیز صحبت کردم. نظر وی هم چنین است که، این، چنان حادثه هولناک و عظیمی است که، جامعه جهانی و بین المللی باید با تشریک مساعی، با تروریسم مبارزه کند.

حیدر علی اف: همه ما از تاریخ معاصر و گذشته اطلاعات کافی داریم. از آنجایی که من می دانم، هنوز در جهان چنین اقدام تروریستی مهیب و بی رحمانه یی رخ نداده است. سازمان دهندگان و عاملان این ترور، به عقیده من، نه تنها خارج از انسانیت هستند، حتی از وحشی ترین حیوانات یا بزرگترین وحشی گری هم بدتر هستند. این حادثه ما را خیلی تکان داد. در عین حال، شاید هم باعث بیداری کل جهان شد که، اکنون تروریسم بین المللی نه تنها برای کشورهای گوناگون و افراد مختلف، بلکه برای کل بشر به چه اندازه خطرآفرین است و در آینده می تواند چه خطر بزرگی باشد.

زیرا تا بحال تروریسم، بویژه تروریسم بین المللی که در سالهای اخیر شیوع پیدا کرده است، در سطح جهانی تا اندازه یی جنبه محدودی داشت. یا یک کشور و یا یک منطقه را دربر می گرفت. ولی این حادثه ترور، سراسر جهان را به لرزه درآورد. می توان گفت که، این ترور، نه تنها بر علیه مردم آمریکا است، بلکه متوجه کل بشر و انسانها میباشد. طبیعتاً، این ترور، بر علیه صلح، فرهنگ، انسانیت، دموکراسی- بر علیه تمامی این مفهومات جهت گیری شده است.

تروریسم دارای اشکال مختلفی است. برای مثال، کشور ما از ماهیت آن در زندگی و تاریخ دوران اخیر خود آگاهی کامل دارد. اکنون مسأله اصلی فرا روی شما و ماعبارت از آن میباشد که، مناقشه ارمنستان و آذربایجان را از راه صلح حل کنیم. ما امروز هم بر این عقیده هستیم که، بایستی اینرا بطور مسالمت آمیز حل و فصل نماییم. لیکن حوادثی که از بدو سال ۱۹۸۸ در مناسبات ارمنستان- آذربیایجان اتفاق افتاده است- کشتار انسانها، فاجعه خوجالی و یا پاکسازی قومی دسته جمعی در سرزمینهای اشغالی،- مجدداً تکرار می کنم، در نتیجه آن قتل انسانها،- خود اینها هم نوعی از ترور میباشد.

در کشورهای گوناگون شخصیتهای سیاسی مختلفی نیز ترور شده اند. ما همه به خاطر داریم، بعنوان مثال، ترور جان کِنِدی رئیس جمهور آمریکا و یا رابرت کندی برادر وی، حتی ترور ریگان رئیس جمهور آمریکا، و یا ترور نخست وزیر اسراییل- همه اینها واقعیت امروز تاریخ ماست.

برای مثال، اقدامات تروریستی مستمر در کشورتان، در ایرلند نیز نمونه یی از این تروریسم میباشد. ولی ما نه تنها با ترور ارمنستان، بلکه در داخل هم، از سال ۱۹۹۳ تاکنون در دوران فعالیت من در اینجا با حوادث تروریستی زیادی مواجه شده ایم. از بعضی آنها جلوگیری کردیم، اما برخی از آنها منجر به کشته شدن افراد بی گناه ما شده است.

برای مثال، ما معتقدیم که، در ۲۰ ژانویه سال ۱۹۹۰ خود گسیل دادن واحدهای ارتش بزرگ از سوی مقامات اتحاد شوروی به آذربایجان و قتل انسانها در اینجا- همان مدفن شهدا از آن زمان بوجود آمده است- اقدام تروریستی دسته جمعی در آن زمان نسبت به ملت آذربایجان بود.

شخص خود من بارها در معرض خطر ترور قرار گرفته ام. حتی نه امروز و نه فردا فکر نمی کنم که، نمی توانم مجدداً با این قبیل حوادث روبرو نشوم. منظور من از گفتن این چند کلمه این است که، طی سالهای اخیر گسترش وسیع تروریسم در جهان را تا کنون در همه کشورها درک نمی کردند. بعضی ها بر این باور بودند که، تروریسم از کشور آنها بدور است. در کشور آنها آرامش است. پس، این چندان خطرناک نیست. هر کشور و ملتی که با حوادث تروریستی دسته جمعی یا انفرادی مواجه می شود، وحشت این ترور را می داند. ما اینرا می دانیم و بهمین خاطر می توانیم حادثه تروریستی در ایالات متحده آمریکا را شاید هم در مقایسه با خیلی از کشورها و ملتهای دیگر، بهتر درک کنیم. این حادثه، خشم ما را بر انگیخت. اینجانب بلا فاصله شورای امنیت کشور را تشکیل دادم و آمادگی آذربایجان را برای مشارکت در مبارزه با تروریسم بین المللی ضمن استفاده از همه امکانات، اعلام کردم.

اکنون تروریسم همه جهان را فرا گرفته است. فلذا جستجو و خنثی سازی تروریستها و دادن پاسخ معادل به این حادثه بزرگ تروریستی بر علیه آمریکا، البته که، اقدامات فراگیر را ایجاب می سازد. طبعاً، این تدابیر بایستی اجرا گردد. چنانچه در کشوری، از جمله در کشور ما لازم باشد در جایی بررسی هایی صورت گیرد و کیف کسی کنترل شود و اگر کسی مشکوک بنظر می رسد، بایستی او را به مراجع نیروهای انتظامی انتقال داده و بازجویی های مفصل بعمل آورد- همه اینها اقدامات اجرایی مسلم خواهد بود. ما کشوری هستیم که، به مبارزه با تروریسم پیوسته ایم. اگر برنامه یی وجود داشته باشد، ما آماده ایم آنرا در کشورمان برگزار نماییم و امکان آنرا هم داریم.

خود آمریکا کشور بسیار مقتدر و دارای تجربه و قدرت بزرگی است. سازمان ناتو در این مورد بیانیه صادر کرده است. دهها کشور دیگری که عضو ناتو نمی باشند، همبستگی خود را با ایالات متحده آمریکا در مبارزه با تروریسم اعلام داشته اند، از جمله آذربایجان. یعنی اکثر کشورهای جهان ضرورت مبارزه با تروریسم را به اتفاق ایالات متحده آمریکا بیان کرده اند.

فکر می کنم، هر اقدامی قابل انجام است و انجام آن کاملاً مستدل است.

لورد راسل جونستون: جناب آقای رئیس جمهور، با اجازه شما، می خواستم یک کلمه اضافه کنم. بعنوان مثال، من از بیانیه بوش رئیس جمهور آمریکا بلا فاصله پس از حادثه تروریستی، تجلیل می کنم. معتقدم که، وی، بموقع ابتکار لازم را ارایه داد. با وجود اینکه، بار خیلی سنگینی بر دوش وی افتاده بود و پس از همان اقدام تروریستی در کشور او هیجان و ویرانی های بزرگی بوجود آمده بود و انسانها دست پاچه شده بودند، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا اعلام کرد، با وجود همه شبهات نسبت به فلسطینی ها و افغانی ها، نباید این مسأله را تعمیم داد. تبدیل تروریسم به جنگ با اعراب یا افغانی ها، درست نیست.

جناب آقای رئیس جمهور، همانطور که مستحضرید، یکی از وظایف اصلی شورای اروپا، حفظ حقوق بشر است. با حفظ حقوق بشر، ما هم اجازه به تعمیم نمی دهیم. فلذا نظر قطعی دارم که، مقابله با ترور بوسیله ترور امکانپذیر نمیباشد. رهبران کشورها باید بسیار واقعگرایانه نسبت به این مسأله بنگرند و خیلی محتاطانه عمل کنند.

جناب آقای رئیس جمهور، شما از ارتش انقلاب ایرلند نام بردید. از جنایات آنان در خاک بریتانیای کبیر سخن به میان آوردید. ولی من می خواهم مثال دیگری را برای شما خاطرنشان کنم.

همانطور که معلوم است، در دوران جنگ جهانی دوم تعداد زیاد ایتالیایی بدون هیچ دلیلی زندانی شده بودند. سبب اصلی هم این بود که، ایتالیایی ها موقع جنگ به اتفاق سایر متفقان خود با ما می جنگیدند. مستحضرید که، در خاک بریتانیای کبیر شهروندان زیاد ایتالیایی تبار زندگی می کنند. آنها در قرن ۱۹ از ایتالیا به بریتانیای کبیر مهاجرت کرده اند. پس از گذشت ۶۰ سال از این حوادث، امروز این قبیل اقدامات در بریتانیای کبیر غیر قابل قبول است. بطور کلی، اگر اطلاق این کلمه به تروریسم مناسب باشد، حتماً، امروز برخورد نرمتر ایجاب می شود.

حیدر علی اف: جناب راسل، شما کاملاً درست می گویید. اینجانب نیز تمام بیانات، از جمله بیانیه مورد اشاره شما را بدقت استماع کرده ام. من کاملاً با آن موافقم. با شما نیز موافقم که، در پاسخ به افراد گوناگون و گروههای مختلف متعلق به یک ملت که، مرتکب اقدام تروریستی شده اند، نباید از ابزار ترور عمومی نسبت به مردمان جزو همان ملت، کشور و دین استفاده کرد.

هنوز تا کنون معلوم نیست که، این اقدام تروریستی دقیقاً از طرف چه کسی سازماندهی شده است. صرف نظر از اینکه، شبهات زیادی وجود دارد و افراد مشکوک هم زیاد هستند. به گمان من، مراجع ذیربط ایالات متحده آمریکا، متحدان آن و ارگانهای هر کشوری خواهان جلوگیری از تروریسم، از همه تلاشهای خود جهت کشف این انسانها و این سازمانها دریغ نخواهند کرد، بلکه حتی تشریک مساعی خواهند نمود. البته، پس از این، انجام اقدامات لازم امکانپذیر خواهد بود.

شما بیان داشتید که، پاسخ به ترور بوسیله ترور، چندان درست نیست. سخنانی که زمانی لنین گفته بود، به خاطر من افتاد. وی چنین گفته بود: ما باید به ترور سفید با ترور سرخ پاسخ دهیم. جنایات دشمنان خود را ترور سفید و جنایات بولشویکها را هم ترور سرخ می نامیدند. این، شیوه مدیریت بولشویکی بود. فکر نمی کنم که، از این پس در جهان افکار بولشویکی مجدداً ظهور کند.

از بابت تلاشهای فراوان آن سازمان در حفظ حقوق بشر، متوجه شما هستم که، چه قدر توجه حساس و دقیق نسبت به این مسأله دارید. هنگام وقوع هر حادثه وحشتناک، ابتدا بطور احساساتی با آن برخورد می شود. اقداماتی که، در این شرایط احساساتی انجام می پذیرد، گاهاً اشتباه است. ولی تدابیری که، کمی پس از گذشت از حادثه و بررسی عمیق موضوع انجام می گیرد، در برابر آن جنایت عادلانه تر می شود. فلذا نظرات ما با شما یکسان است.

لورد راسل جونستون: جناب آقای رئیس جمهور، قبل از جدا شدن از شما می خواستم تا، قدری از این موضوع حادثه تروریستی خارج بشویم و پیرامون وقایع آذربایجان صحبت کنیم. همانطور که مستحضرید، از زمان حضور در اینجا دیدارهای متعددی داشتم. با همه مهره های سیاسی اصلی کشور عملاً ملاقات کردم. در پایان با دوستم آقای علی عسگراف ملاقات داشتم. جناب علی عسگراف لیستی را به من تسلیم کرد. ما باهم آن لیست را مرور کردیم. آن لیست در واقع، فهرست تعهدات آذربایجان بعنوان عضو شورای اروپا بود. جناب علی عسگراف اظهار داشت که، کارهایی انجام شده، مسایلی یادداشت و پیشرفتی حاصل گردیده است. بسیار خوشحالم، با اینکه، مدتی کمتر از یک سال گذشته، لیکن آذربایجان چنین پیشرفت کرده است. نظر شخص من این است که، عضویت کامل الحقوق آذربایجان در شورای اروپا تماماً بجا است و اقدامی بموقع بود. سرانجام، آذربایجان به عضویت واقعی اروپا که، قسمتی از آن میباشد، درآمد. اکنون نیز حوادث نشان می دهد که، آذربایجان به تدریج، ولی با عزم راسخ و بطور ثابت در حال حرکت به سوی پیش میباشد.

حیدر علی اف: از بابت ارزیابی مثبت عملکرد آذربایجان بعد از پذیرش آن به شورای اروپا از شما متشکرم.

ما چند سال ضمن شرکت در شورای اروپا بعنوان نامزد، همواره سعی داشتیم به عضویت حقیقی درآییم. چرا که، اولاً، ما خودمان را بعنوان قسمت جدایی ناپذیر اروپا بدانیم و ما را بشناسند. ثانیاً، طبیعتاً، پیاده کردن ارزشهای عموم بشری و ارزشهای اروپایی را در آذربایجان هر چه بیشتر تسریع بخشیم. ما این کار را مورد اجرا می گذاریم. جناب مرتضی علی عسکراف به شما اطلاع داده است. فکر می کنم، نیازی به تکرار من نیست. مطمئن باشید که، کلیه تعهدات دیگر نیز عملی خواهد شد. ولی آرزوی من این است که، منبعد نیز اطلاعات صحیحی در اختیار شورای اروپا در مورد اوضاع حقیقی آذربایجان و شرایط سیاسی- اجتماعی در آن، باشد.

بعنوان مثال، در صورتی که، از برخی مسایل در کشورمان از سوی شورای اروپا ایراد می شود، ما ضمن اینکه آنرا عادلانه حساب می کنیم، تمام تلاش خود را بکار می گیریم تا، همان مسایل مورد نظر شورای اروپا را رفع کنیم. لیکن شورای اروپا عبارت از یک فرد و یک گروه نیست. نماینده ۴۳ کشور در آن حضور دارد. نماینده هر کشوری هم عبارت از افراد یکسان نیست. گمان می کنم، شما درست متوجه من باشید، نباید فکر کرد که، افراد حاضر در تمامی هیأتهای نمایندگی کاملاً واقعگرا هستند. بطور کلی، انسان، بالقوه نمی تواند از ذهنی گرایی کاملاً رهایی پیدا کند. اگر کسی حساب می کند که، یک شخصیت کاملی است، بنظرم اشتباه می کند. بهمین خاطر آرزوی ما این است که، گزارشات در مورد ما کاملاً مورد بررسی قرار گیرد، بهمراه ما پیگیری شود و مجدداً تکرار می کنم، آماده ایم پیشنهادات و ایرادهای عادلانه شما را در جا قبول کنیم.

اینجانب دفعه قبل هم به شما بیان داشتم که، ما در مجرای این روند قرار داریم. روند دموکراسی، روند حقوق بشر، جریان آزادی مطبوعات و آزادی بیان- ما در مجرای اینها قرار داریم. ولی این، یک جریانی است که، کاملاً به پایان نرسیده است. در این کار نمی توان همه چیز را ایدال تصور کرد. ولی ما تلاش می کنیم تا، چنین باشد. بهمین خاطر ما به اتفاق هم بایستی همکاریهای هر چه نزدیکتری در این مورد داشته باشیم.

لورد راسل جونستون: کاملاً موافق هستم. اگر امکان داشتم، راجع به واقعگرایی بیشتر سخن می گفتم. بنظر من، غیر عینی بودن، در عین حال از بی سوادی نیز ناشی می گردد. بی غرضی کامل و کمال، فقط شبیه آبنمایی در کویر است. در هر حال ما باید سعی کنیم همه اقدامات لازم را بعمل آوریم تا، همه چیز عادلانه باشد.

با اغتنام از فرصت، در پایان این دیدار مایلم مجدداً از شما اظهار امتنان نمایم. از بابت مهمان نوازی کشورتان و برخورد صمیمانه با من در اینجا، قدردانی می کنم و جناب آقای رئیس جمهور، برای شما نیز سلامتی کامل آرزومندم.

حیدر علی اف: متشکرم. ولی در پایان مایلم تا، یک موضوع را هم فراموش نکنیم.

ما بهنگام ورود به شورای اروپا، طبیعتاً، تعهداتی بعهده گرفته ایم و سعی به انجام آن داریم.

در عین حال، با امیدهای زیادی وارد شورای اروپا شده ایم. منظور من از امیدهای فراوان- پایان دادن به مناقشه ارمنستان- آذربایجان، بازگشت بیش از یک میلیون پناهنده آذرابیجانی به زاد و بوم خویش و آزادسازی سرزمینهای اشغال شده از طرف ارتش ارمنستان، میباشد.

مستحضرید و ما هم می دانیم که، سازمان امنیت و همکاری اروپا و گروه مینسک آن مشغول این مسایل است و بخصوص، رؤسای مشترک گروه مینسک- روسیه، ایالات متحده آمریکا و فرانسه مشغول می گردند. ولی بی اعتنایی شورای اروپا نسبت به این مسأله، طبعاً، باعث تعجب می شد.

ما بارها اعلام داشته ایم که، به کلیه کنوانسیون های حقوق بشر ملحق می شویم. لیکن حقوق هم میهنان مان که، از مناطق اشغالی بزور اخراج گردیده و در شرایط اسفبار زندگی می کنند، نیز نقض می شود. بنظرم، این مسایل، مستقیماً وظیفه آن سازمان نیست. ولی چنانکه یادآور شدم، ما حین ورود به شورای اروپا امید داشتیم و امروز هم امید داریم که، شورای اروپا در چارچوب امکانات خود تلاش هر چه بیشتری برای حل این مسأله بکار خواهد گرفت.

لورد راسل جونستون: جناب آريالای رئیس جمهور، امیدوارم که، مسلماً، شورای اروپا می تواند تحفه خود را به حل این مسأله ادا کند و باید بکند. ما اقداماتی در این راستا بعمل آورده و تلاشهای خود را بکار بسته ایم. برای مثال، در جریان دیدار رئیسان مجالس کشورهای قفقاز جنوبی ما این نظر خود را ابلاغ داشته ایم که، گرچه همکاری کامل هم نباشد، ولی گفتگو حتماً بایستی ایجاد شود. ما از کمکهای خود دریغ نمی کنیم تا، در این مسأله گفتگو ایجاد شود و برخی موانع احتمالی در این سطح مرتفع گردد.

روشن است که، حکومتها مسؤلیت کار را بعهده گروه مینسک گذاشته اند. وظایف میانجیگری و ارایه کمک در حل این مناقشه را گروه مینسک انجام می دهد. لیکن در عین حال، همانطور که هر دو ما توافق کردیم، شورای اروپا نیز مسؤلیت و تعهداتی دارد. مایلم با تأسف عرض کنم که، از زمان پایان جنگ بین ارمنستان و آذربایجان تا به امروز هیچگونه اقدامی به جلو انجام نگرفته است. البته، در حال حاضر بایستی گامهای لازم را برداشت. در این مسأله، کار بستگی به میانجیگران ندارد، بلکه بیشتر به آذربایجان و ارمنستان، یعنی طرفهای درگیر مناقشه مربوط خواهد بود. آنها باید با رسیدن به توافق، موضوع انعطافها را مشخص نمایند. متوجه هستم که، این، مسأله سختی است. یعنی ضمن بررسی جزئیات مصالحات، ماهیت آن، روند بسیار مورد اختلاف و خیلی سختی است.

مایلم با احساس تأسف بیان دارم که، اخیراً هیأت وزیران شورای اروپا که، وزیر امور خارجه کشورتان نیز عضو آن شورا است، با انتشار سندی متذکر شده است که، علیرغم پیوست آذربایجان و ارمنستان به شورای اروپا،- همان سند را حالا دقیقاً بخاطر ندارم و متأسفانه، همراه خود نیاورده ام،- آنها در راستای حل این مناقشه هیچگونه اقدامی به سوی پیش انجام نداده اند. این سند با سرپرستی لیختنشتین تنظیم گردیده است.

جناب آقای رئیس جمهور، نظر شخص من این است که، اینجانب طرفدار برقراری ارتباط با انسانها، اعتماد و شنیدن حرف آنان بوده ام. بنظر من، اگر همه این موارد لحاظ شود و طرفها به یک دیگر گوش دهند، واقعاً راه حل مسأله وجود دارد و یافتن این راه امکانپذیر میباشد.

حیدر علی اف: من هم معتقدم که، وجود دارد و یافتن آن ممکن است. حتماً، مصالحات نیز اجتناب ناپذیر است. ولی بارها اعلام داشته ام که، بایستی این مصالحات برای هر دو طرف قابل قبول باشد. گفتگو هست، ما- رئیس جمهور ارمنستان و من دیدار می کنیم. در سطوح دیگری هم ملاقاتهایی انجام می پذیرد. اما متأسفانه، در مورد این مصالحات نمی توانیم به توافق برسیم. در جامعه آذربایجان چنین روحیه یی وجود دارد که، ما نباید به هیچ انعطافی تن دهیم. فلذا مسأله سخت است. طرف ارمنستان تمایل ندارد به هیچگونه مصالحاتی تن بدهد.

لورد راسل جونستون: این، واقعاً چنین است. متوجه هستم که، این امر، وظیفه بسیار سنگینی است بر دوش شما.

حیدر علی اف: همینطور است. سپاسگزارم.

© aliyev-heritage.org