خانمها و آقایان ارجمند.

اینجانب ابتدا سلامها و آرزوهای صمیمانه خود را به شما و ساکنان شهر استاوانگر و شهروندان نروژ می رسانم.

سه روز است که من در کشور نروژ بسر می برم. به دعوت رسمی سرکار خانم بروندتلاند، نخست وزیر نروژ به این کشور سفر کرده ام. هیأت نمایندگی آذربایجانی نیز همراه من است. هدف از این سفر رسمی عبارت از ایجاد زمینه های جدید برای توسعه روابط نروژ- آذربایجان میباشد. در پایان سومین روز سفرم باید متذکر شوم که من از این سفر کاملاً رضایت خاطر دارم و میهمان نوازی گرم و از توجه نسبت به من و هیأت آذربایجانی از سوی حکومت نروژ در اسلو و استاوانگر بسیار سپاسگزارم.

دو کشور از نظر فاصله از هم دور هستند. ولی جمهوری آذربایجان پس از استقلال خود موقع برقراری روابط مستقلانه با کشورهای خارجی ظرف کوتاه مدت بین نروژ و آذربایجان روابط ایجاد شد و امروزه با موفقیت توسعه می یابد. همکاریهای اقتصادی محور اصلی این روابط را تشکیل می دهد و ما در این زمینه به دستاوردهای زیادی رسیده ایم.

همانطور که مطلع هستید، آذربایجان سرزمین کهن نفت خیز است و در زمینه تولید نفت در جهان شهرت یافته است. نروژ در رشته استخراج نفت کشور نوپا است، اما ظرف کوتاه مدت- طی مدت ٢۵ تا ٣٠ سال در بخش صنعت نفت و گاز موفقیتهای چشمگیری بدست آورده است. این بخش از اقتصاد آذربایجان و نروژ موجب نزدیکی و پیوند هر چه سریعتر دو کشور بهم می شود و صرفاً این رشته مبنای همکاریهای عمومی، از جمله همکاریهای اقتصادی ما را تشکیل می دهد.

همانطور که آگاهی دارید، آذربایجان طول سالیان دراز در قلمروی اتحاد شوروی بوده و تمامی دستاوردهای آن، منجمله موفقیتها در زمینه صنعت نفتی جزوی از دستاوردهای کلی اتحاد شوروی بوده است. چرا که آذربایجان بمنظور توسعه اقتصاد خود امکان برقراری روابط مستقیم با سایر کشورها را نداشت.

همکاریهای اقتصادی که در عرض مدت کوتاهی بین نروژ و آذربایجان ایجاد شد، نتیجه استقلال کشورمان میباشد و بهمین خاطر، اکنون ما زمینه پیوند امکانات خود با امکانات سایر کشورها را دارا میباشیم. جمهوری آذربایجان با هدف توسعه وسیع اقتصاد خود و تحرک بخشیدن به توانمندی های آن با استفاده از مزایای استقلال، بر پایه اصل برقراری روابط متقابلاً مفید و دوجانبه با تمامی کشورهای جهانی اقدامات زیادی را بعمل آورده است.

آذربایجان بعنوان دولت دموکراتیک مستقل اقتصاد خود را بر مبنای اصول اقتصاد آزاد تشکیل و بمنظور توسعه آن در این راستا در حال انجام اصلاحاتی میباشد. برنامه خصوصی سازی گسترده ای در آذربایجان به تصویب رسیده و در حال اجرا است. کلیه اصلاحات اقتصادی، آذربایجان را در راه اقتصاد آزاد جهت اخذ جایگاه برتر آن در جهان قرار داده است. با توجه به این، آذربایجان مصمم به انجام همکاریهای مشترکی با هر یک از کشورها و شرکتهای خصوصی خارجی میباشد و ما به موفقیتهایی در این زمینه رسیده ایم.

آذربایجان دارای منابع طبیعی غنی است و کشورمان پتانسیل اقتصای، بویژه ظرفیتهای صنعتی فراوانی دارد. آذربایجان دارای توانمندی های فکری بزرگ، نیروی انسانی زیاد و متخصصین حرفه ای میباشد. ما با استفاده از همه این ظرفیتها، با هدف توسعه اقتصاد آذربایجان، مسأله جذب سرمایه گذاریهای خارجی به کشورمان را بعنوان یکی از محورهای اصلی اقتصاد کشورمان حساب می کنیم. نتیجه بارز عملکرد ما در این زمینه عبارت از امضای قرارداد نفتی بزرگ در ماه سپتامبر ١۹۹۴ در باکو میباشد. نه تنها من، بلکه خیلی ها در نقاط مختلف جهان آنرا "قرارداد قرن" می نامند. این قرارداد بمنظور بهره برداری مشترک از میادین نفتی آذربایجان در دریای خزر به اتفاق شرکتهای نفتی بزرگ جهان امضا شده است. کنسرسیوم شرکتها که این قرارداد را با شرکت دولتی نفت آذربایجان منعقد ساخته، مرکب از یازده شرکت نفتی معروف جهان میباشند. مدت این قرارداد ٣٠ سال است، ولی معتقدم که حین اجرای این قرارداد مقدار نفت و گاز حاصله از سه میدان- "آذری، "چراغ" و "گونشلی" افزایش خواهد یافت و بنظرم، مدت قرارداد نیز تمدید خواهد گردید. یعنی اینجانب بر این باورم که استخراج نفت از این میادین به مقدار بیش از آنچه که در این قرارداد ملاحظه شده، امکانپذیر خواهد بود.

شرکت "Statoil" نروژ یکی از اعضای معروف قرارداد است. این شرکت نفتی در تنظیم و امضای قرارداد تلاشهای زیادی بکار برده و اکنون نیز در اجرای آن نقش فعال ایفا می نماید. شرکت "Statoil" می توان گفت یکی از اولین شرکتهای نفتی عظیم جهان است که نسبت به انجام فعالیت در آذربایجان علاقه نشان داده و همکاریهای ما بر اساس شروط متعارف و بسیار سالم تشکیل شده است. بنظرم، همکاریهای ما با شرکت "Statoil" دارای چشم اندازهای هر چه بیشتری میباشد. شرکت "Statoil" و شرکت "بریتیش پترولیوم" بریتانیا مدتی پیش به میدان نفت و گاز "شاه دنیز" آذربایجان در دریای خزر نیز علاقه نشان داده اند.

ما در این زمینه فعالیتهای مشترک زیادی انجام داده ایم. امور تنظیم قرارداد بهره برداری از این میدان در حال تکمیل است. بنظرم، این قرارداد نیز منعقد خواهد گردید و شرکت "Statoil" در این قرارداد نیز جایگاه برجسته ای بخود اختصاص خواهد داد. ما جهت همکاری در این زمینه از دستاوردهای شرکت "Statoil" نروژ و شرکت دولتی نفت آذربایجان در بخش نفتی بهره مند خواهیم شد.

همانطور که بیان داشتم، آذربایجان سرزمین کهن نفت خیز است. در طول ١۵٠ سال در کشورمان چند نسل کارکنان بخش نفتی تربیت یافته، زمین شناسان فعالیت کرده و امروز هم فعالیت دارند. بهمین دلیل، آذربایجان در زمینه صنعت نفت و گاز و اکتشاف میادین نفتی از دستاوردها و توانمندیهای زیادی برخوردار است. همه میادین نفتی، همچنین میادین نفت و گاز موجود آذربایجان در دریای خزر از طرف متخصصین بخش نفتی، دانشمندان و زمین شناسان کشورمان اکتشاف گردیده است. بطور کلی، میادین نفتی متعلق به سایر کشورهای ساحلی خزر نیز، از جمله آن دسته از میادین نفتی که اکنون در دست استفاده ترکمنستان و روسیه قرار دارند، نیز توسط آذربایجانی ها اکتشاف گردیده است. لذا، ما از این دستاوردها هم تجلیل و افتخار می کنیم و هم اینکه آنرا زمینه ای برای فعالیتهای مشترک آینده تلقی می نماییم. لازم بذکر می دانم که کارکنان بخش نفتی آذربایجان در زمینه اکتشاف میادین نفتی و استخراج نفت از دریا در جهان نیز پیشتاز هستند. متخصصین بخش نفتی آذربایجان از همان سالهای ١۹٢٠ مشغول اکتشاف میادین نفتی در دریای خزر بودند. لیکن استخراج کلان نفت از دریای خزر از سال ١۹۴۹ آغاز شد. این کار هم تاریخ پنجاه ساله ای دارد.

دستاوردهای ظرف کوتاه مدت شرکت "Statoil" نروژ در زمینه استخراج نفت از دریا شایان تقدیر است. شرکت "Statoil" و سازمانهای نفتی نروژ واقعاً در عرض این مدت کوتاه کارهای فوق العاده زیادی را انجام داده و در مقطع قصیر به تأمین استخراج کلان نفت و گاز موفق شدند. ما از این آگاه بودیم و اینجانب در سفر امروز بار دیگر متوجه شدم که همه این فعالیتها نتیجه استفاده ثمربخش از فناوری ها و تکنولوژی پیشرفته و قدرت ذهن انسان برای استخراج نفت از گاز از دریا میباشد. تاریخ بزرگ و تجارب غنی آذربایجان در صنعت نفتی و نیز دستاوردها و تجارب بزرگ نروژ در بکارگیری فنون و تکنولوژی پیشرفته در صنعت نفتی شرط اصلی مثمر ثمر بودن همکاریهای دو کشور و بین شرکت "Statoil" نروژ و شرکت دولتی نفت آذربایجان است. معتقدم که همکاریهای ما در این زمینه آینده دار خواهد بود. ما در ابتدای این همکاریها هستیم و طول سالیان مدید همکاریهای مشترکی انجام خواهیم داد. امیدوارم که هم نروژ و هم آذربایجان سود کلانی اخذ خواهند کرد.

نتایج اولیه همکاریها شرکت "Statoil" و آذربایجان نشانگر آن است که می توان با آذربایجان همکاریهای بسیار ثمربخش انجام داد و مایلم به اطلاع حضار محترم برسانم که درهای آذربایجان برای همکاریهای مشترک، سرمایه گذاری و همکاریهای اقتصادی برای تمامی کشورها و شرکتها باز است. هر کدام از شرکتهای خارجی فعال در آذربایجان مسلماً می توانند از این همکاریها بهره مند شوند. شرط اصلی آن، برقراری نظام اقتصادی آذربایجان بر پایه اصول اقتصاد آزاد میباشد. ما این راه را می پیمائیم و مصمم به پیوند هر چه نزدیکتر اقتصاد کشورمان با اقتصاد جهانی هستیم. در یک چنین شرایطی، همه گونه شرایط لازم برای همکاریهای مشترک شرکتهای خارجی با آذربایجان فراهم گردیده است. سایر بخشهای اقتصاد آذربایجان نیز شرکتهای خارجی را بخود جذب می کند. بنظرم، شما نیز می توانید نسبت به این بخشها علاقه هر چه بیشتری نشان دهید.

همچنانکه متذکر شدم، آذربایجان صاحب ظرفیتهای صنعتی بزرگی میباشد. مؤسسات صنعتی عظیم و دارای استانداردهای روز در کشورمان فعال هستند: صنایع شیمی، ماشین سازی، عمل آوری محصولات کشاورزی و سایر رشته ها. آذربایجان طبیعت غنی و زمینهای حاصلخیر را دارا است. یعنی، بخش کشاورزی نیز از پتانسیل فراوانی برخوردار است. ما برای توسعه این بخش و تولید محصولات کشاورزی نیز آماده فعالیت مشترک با شرکتهای خارجی میباشیم.

همانطور که مطلع هستید، علاوه بر شرکت "Statoil"، سایر شرکتهای نروژی نیز نسبت به آذربایجان اظهار علاقه می کنند. دیروز ما از هولدینگ شرکت "کویرنیر اینجینیرینگ" بازدید کردیم و به تبادل نظر مفصلی پرداختیم. نمایندگان این شرکت در آذربایجان دفتر دایر نمودند و مسلماً، ما در اجرای قراردادهای نفتی و سایر بخشهای اقتصاد آذربایجان می توانیم با آنها همکاریهای موفقی انجام دهیم.

اینجانب یادآور شدم که در آذربایجان برنامه خصوصی سازی گسترده ای به تصویب رسیده و در حال اجرا میباشد. یعنی، ما در صدد خصوصی سازی تمامی اموال دولتی آذربایجان میباشیم، در این باره قانونی را به تصویب رسانده ایم، برنامه مورد نظر تهیه و تدوین شده و اکنون روند خصوصی سازی جریان می یابد. شرکتها و شهروندان کشورهای خارجی نیز می توانند در روند خصوصی سازی شرکت کنند و مایلم به استحضار برسانم که شرایط لازم در این زمینه را نیز فراهم می سازیم. تصمیم گرفتیم مؤسسات صنعتی بزرگ را به شرکتهای خارجی واگذار کنیم. اکنون گفتگوهایی در مورد واگذاری یک کارخانه فلزسازی بزرگ انجام می شود و قراردادی در حال تنظیم است.

ما بمنظور تأمین اقتصاد آزاد و ایجاد شرایط لازم برای شرکتهای خارجی در آذربایجان قوانین مقتضی را مورد تأیید قرار داده و منبعد نیز تصویب خواهیم کرد. شرکتهای خارجی علاقه مند به آذربایجان می توانند مطمئن باشند که برای فعالیت راحت و مثمر ثمر این شرکتها در آذربایجان منبعد نیز شرایط فراهم خواهد گردید.

اینجانب در خصوص شرایط اقتصادی آذربایجان اطلاعاتی ارایه دادم. در عین حال، باید متذکر شوم که یکی دیگر از شروط همکاریها وجود ثبات در داخل کشور است. مایلم به توجه برسانم که در آذربایجان اوضاع سیاسی اجتماعی کاملاً ثابت است و این آرامش گذرا نبوده، بلکه پایدار میباشد.

لذا، سرمایه گذاران در این باره نیز نگران باشند.

همانطور که آگاهی دارید، آذربایجان با کشور همسایه ارمنستان در شرایط مناقشه بسر می برد. این مناقشه هشت سال قبل با ادعای ارضی ارمنستان به آذربایجان آغاز شد. بر اثر این مناقشه خسارات کلانی به آذربایجان وارد آمده، بخشی از سرزمینهای ما از سوی نیروهای مسلح ارمنستان اشغال گردیده است. ولی ما در راستای حل صلح آمیز مناقشه تلاشهای زیادی را بکار می بریم. دو سال است که نبرد متوقف گردیده و پیمان آتش بس امضا شده است. ما طی این مدت دو سال با استفاده از طرق مختلف برای حل مسالمت آمیز مسأله، مذاکراتی انجام می دهیم. ما طرفدار صلح هستیم و خواهان برقراری صلح در جهان میباشیم. بهمین دلیل، به آغاز مجدد عملیات نظامی بین ارمنستان و آذربایجان اجازه نخواهیم داد و منبعد نیز برای پایان این مناقشه از راه صلح کوشش خواهیم نمود و امیدوارم که موفق به این خواهیم شد.

سرانجام، هر کشوری و شرکتی که مایل به همکاری با کشوری است، طبیعتاً سیستم سیاسی اجتماعی آن کشور را بررسی می کند. جمهوری آذربایجان مستقل در حال برقراری دولت قانونمدار، دموکراتیک و لائیک میباشد. آذربایجان راه دموکراسی را می پیماید، ما در تمامی عرصه ها دموکراسی را مورد اجرا گذارده و توسعه می دهیم. تمامی عوامل و عناصر دموکراسی در کشورمان موجود میباشد.

در سال گذشته نخستین قانون اساسی دموکراتیک جمهوری آذربایجان از راه همه پرسی عمومی- رفراندوم به تصویب رسید، در همان موقع اولین انتخابات پارلمانی دموکراتیک برگزار شد و اکنون پارلمان فعالیت می کند. در آذربایجان دموکراسی جاویدان است، اصول حفظ حقوق بشر، چندگرایی سیاسی و آزادی انسان و اصول دموکراتیک برقرار گردیده و منبعد نیز تحکیم و توسعه خواهد یافت. آذربایجان بعضویت خانواده کشورهای دموکراتیک درآمده است. بدون شکً، این امر نیز برای علاقه مندان به همکاری با آذربایجان و سرمایه گذاری در کشورمان عامل مهمی میباشد. از این جهت، من در این باره نیز به شما اطلاعاتی ارایه دادم.

اینجانب امروز از مهمترین دستاوردهای نروژ- میدان نفتی در دریا واقع در فاصله ٢۴٠ کیلومتری از شهر استاوانگر دیدن کردم. معجزه واقعی که در آنجا تشکیل شده بود، مرا متحیر ساخت. متعجب کردن من بوسیله سکوهای نفتی دریایی ممکن نیست، زیرا ما در طول دوران مدید پیی این کارها در آذربایجان بوده و من شاهد همه اینها هستم. با سکوهای نفتی دریایی سایر کشورها، از جمله قاره آمریکا- خلیج مکزیک و سایر مناطق نیز آشنایی یافتم. ولی سکوهای نفتی شما و تکنولوژی کاملاً پیشرفته و استفاده پرمهارت شما از دستاوردهای الکترونیک موجب نهایت تحیر من شد.

من از بازدید امروز رضایت کامل دارم. این بازدید بسیار جالب توجه بود. یکی دیگر از موارد جالب عبارت از آن است که ما قبل از سوار هلیکوپتر شدن موقع پوشاندن جلقه های ویژه به من و هیأت همراهم برخی از افراد ما کمی ترسیدند و هراس داشتند و فکر کردند که شاید ممکن است خطری برایشان اتفاق بیافتد. اما هیچ حادثه ای رخ نداد و ما سر و سالم رفتیم و آمدیم. در آذربایجان پرواز به سکوهای نفتی مختلف برای ما تازگی ندارد، ما شاهد همه اینها بوده ایم. ولی ما موقع سفر به کار برای ما غیر عادی بود. برخی ها نیز بر این باور بودند که آنها شبیه فضانوردان هستند. فلذا، کمی تعجب آور بود. ولی من این اقدام را نیز ارزنده توصیف می کنم که شما از کارکنان میادین نفتی مراقبت بعمل می آورید، جهت تأمین امنیت آنها کارهای زیادی را انجام می دهید و وجوه زیادی را صرف این کار می کنید. این هم نشانگر فرهنگ و تمدن عالی و انسان دوستی کشورتان میباشد.

آنچه که بیشتر موجب تحیر و خرسندی من شد، مهربانی ، سخاوتمندی، سادگی، صمیمیت و میهمان نوازی مردم نروژ بود. ما از لحظه ورود به نروژ تابحال شاهد مهربانی و میهمان نوازی همه مردم این کشور، اعم از مقامات کشور تا افراد ساده هستیم. بهمین دلیل، من از طرف همه اعضای هیأت نمایندگی و خودم از شما تشکر می کنم.

همکاریهای اقتصادی نروژ و آذربایجان اکنون نتایج خوبی بهمراه دارد و ما به اینها افتخار می کنیم. در عین حال، زمینه ها و چشم اندازهای فراوانی نیز وجود دارد. از کارفرمایان و شرکتهای نروژی به آذربایجان دعوت می کنم. هر شرکتی که در آذربایجان سرمایه گذاری کند، حتماً از ثمره آن بهره مند خواهد شد، به این مطمئن باشید.

ترجمه شده از روزنامه "آذربایجان" مورخ ٢۸ آوریل ١۹۹۶