خانمها و آقایان محترم.

میهمانان و دوستان عزیز.

بمناسبت این عید- پنجمین سالگرد امضای "قرارداد قرن" به شما، تمامی مردم و شهروندان آذربایجان صمیمانه تبریک عرض می نمایم.

"قرارداد قرن" و تاریخ پنج ساله اجرای آن بعنوان دستاوردهای زیبای ثمره جریان تشکیل نظام دولتی حقوقی، دموکراتیک و جهانی در آذربایجان مستقل بوده، نتیجه سیاست خارجی و داخلی سنجیده حکومت آذربایجان است و آثار برقراری اصول اقتصاد بازار در آذربایجان، همگرایی کشورمان با اقتصاد جهانی و سیاست پیگیرانه حکومت آذربایجان در زمینه جزب سرمایه گذاری های خارجی در کشورمان می باشد. این، نتیجه کار مشترکی است که، ما باتفاق هم پنج سال قبل پس از امضای قرارداد انجام داده ایم.

بنده امروز بهمین مناسبت به شرکت بین المللی عملیاتی آذربایجان و تمامی کارکنان آن، شرکت دولتی نفت آذربایجان، همه نفتگران و کلیه سازمانها، مؤسسات و همه اشخاصی که، در ارتباط با اجرای این قرارداد فعالیت نموده و متحمل زحمات گردیده اند، از صمیم قلب تبریک می گویم و از همه آنها سپاسگزارم.

امروز ما از هیئت نمایندگی های دولتی که، به این عید با شکوه تشریف آورده و دراینجا به ایراد سخنان زیبا پرداخته و نیز بخاطر توصیف ارزنده شان "قرارداد قرن" و اجرای آن را، صمیمانه تشکر می کنم.

برای ما و این عید پیام های تبریک ارسال شده است. از جناب بیل کلینتون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، جناب تونی بلر نخست وزیر بریتانیای کبیر، جناب سلیمان دمیرل رئیس جمهور ترکیه، جناب اوبوچی نخست وزیر ژاپن، جناب بوندویک نخست وزیر نروژ، جناب ورخوفستاد نخست وزیر بلژیک، از رؤسای جمهور کشورهای همسایه- جناب شواردنادزه رئیس جمهور گرجستان، جناب کوچما رئیس جمهور اکراین، جناب کریم اف رئیس جمهور ازبکستان، جناب

نازاربای اف رئیس جمهور قزاقستان، پادشاه عربستان سعودی و از طرف خیلی از رجال سیاسی و شخصیتهای مملکتی دیگر، نامه های تبریک رسیده و در اینجا قرائت شده است.

در این نامه های تبریک احساس فراوان احترام و ارادت نسبت به دولت آذربایجان منعکس گردیده است. در این پیام های تبریک کار مشترک آذربایجان با شرکتهای بزرگ نفتی جهان ارزنده توصیف گردیده است. در این پیامها، آرزوهای نیک نسبت به ما تبیین گردیده و برای امور آینده ای مان آرزوی موفقیت شده است. من بخاطر تمامی اینها سپاسگزارم.

آذربایجان سرزمین کهن نفت است. استخراج نفت بشیوه صنعتی در آذربایجان

۱۵۰ سال تاریخ دارد. این تاریخ بطور مشروط می تواند به سه مرحله تقسیم شود: مرحله نخست- از آغاز استخراج نفت الی سالهای ۱۹۲۰-۱۹۱۸، مرحله دوم- بعد از آن تا زمان کسب آذربایجان استقلال دولتی خود را، مرحله سوم نیز- دوران استقلال دولتی آذربایجان.

در طی تمام این ۱۵۰ سال صنعت نفت در آذربایجان همواره رشد یافته و خدمات خود را نه تنها برای آذربایجان، بلکه برای تمامی ملتهای جهانی ارایه نموده است. پس از سالهای ۱۹۱۸ الی۱۹۲۰ صنعت نفت در آذربایجان به توسعه قوی ای دست یافته و پتانسیل بزرگ علمی فنی و پرسنلی در صنعت نفت ایجاد شده است. آذربایجان خدمات خود را در کشف و بهره برداری از معادن جدید نفتی در خاک اتحاد شوروی سابق ارایه داده است. در زمان جنگ جهانی دوم نفت حاصله در آذربایجان نقش ویژه ای در پیروزی بر ناسیزم آلمان در این جنگ ایفا نموده است.

آذربایجان تبدیل به آکادمی نفت گردیده است. نفتگران آذربایجانی نیز در خاک اتحاد شوروی سابق، در روسیه، مناطق "باکوی دوم"، "باکوی سوم" و "باکوی چهارم" و غیره مشغول فعالیت بوده و امروز نیز می باشند.

بزرگترین خدمات مردم آذربایجان، نفتگران و دانشمندان آذربایجانی عبارت از آن است که، ۵۰ سال قبل وجود ذخایر غنی نفت و گاز در دریای خزر را آشکار نموده و ۵۰ سال پیش برای بار اول اقدام به استخراج نفت بشیوه صنعتی در منطقه نفت داشلاری گردیده است. این، اولین حادثه در جهان بود.

میهمان مان از بریتانیای کبیر که، در اینجا سخنرانی نموده است، بیان کرد، آنها مدت ۳۰ سال است که، در دریای شمال استخراج نفت می نمایند. بله، ولی آذربایجان ۵۰ سال پیش اقدام به استخراج نفت در دریای خزر کرده است. پس از آن، تجربه مان در جهان رایج یافته و اکنون در دنیا معادن بزرگ نفتی مجهز به فن آوری و تکنولوژی معاصر و توان استخراج نفت از اعماق دریا تاسیس گردیده است. وجود معادن نفت و گاز در دریای خزر، کشف و اکنون ارایه آن به جهان، در سایه خدمات بزرگ مردم، دانشمندان و نفتگران آذربایجانی می باشد.

ما، درست ۵ سال قبل بر اساس اینها توانستیم "قرارداد قرن" را به امضا رسانیم. مشهود است، معادن "آذری"، "چراق" و "گونشلی" در سالهای ۱۹۷۰ کشف گردیده و در آنجا اقدام به استخراج نفت شده است. سپس معادن دیگری در دریای خزر اکتشاف گردیده و پتانسیل گاز و نفت این معادن مشخص شده است. نفتگران، زمین شناسان و دانشمندان آذربایجانی نه تنها در قسمت متعلق به آذربایجان در دریای خزر، بلکه در کل پهنه دریا معادن نفت و گاز آشکار نموده اند. همه اینها در سایه خدمات بزرگ نفتگران، دانشمندان و زمین شناسانی است که، در زمینه نفت قبل از ما فعالیت داشته اند. ما امروز وظیفه داریم با احساس تمنی از آن یادآوری نموده و بابت تمامی این خدمات شان همواره از نسلهای گذشته قدردانی بعمل آوریم.

آذربایجان پنج سال پیش پس از انعقاد "قرارداد قرن"، سایر کشورهای حاشیه خزر نیز به بهره برداری از معادن نفت و گاز در قسمتهای مخصوص خود در دریای خزر پرداخته اند. بدین ترتیب، آذربایجان معادن غنی نفت و گاز را در دریای خزر آشکار ساخته، آذربایجان در تامین استخراج نفت و گاز در دریای خزر نقش بزرگی ایفا نموده است. اکنون آذربایجان، در پایان قرن ۲۰ و با ورود به قرن ۲۱ استفاده از تمامی ثروتها و ذخایر انرژی دریای خزر نه تنها برای آذربایجان، بلکه برای کل جهان و منجمله برای تمام کشورهای حاشیه خزر را پایه گذاری کرده است. ما امروز به این افتخار می نماییم.

بابت تمامی اینها "قرارداد قرن" و کارهایی که، توسط مان انجام گرفته است، از اهمیت تاریخی بزرگ برخوردار می باشد. بخاطر تمام این مسایل، "قرارداد قرن" اهمیت بین المللی دارد. بابت همه اینها نیز، قراردادی که، پنج سال قبل به امضا رسیده، "قرارداد قرن" نام گرفته است.

امروز در اینجا طی گزارش الهام علی اف و در دیگر سخنرانی ها اطلاعات کامل در مورد کارهای انجام گرفته طی مدت ۵ سال، ارایه گردیده است. اکنون ما فواید قرارداد نفتی را دیدیم. آذربایجان سود کسب کرده است. اکنون ما استخراج نفت نموده، آن را صادر و جهت صدور نفت دو خط لوله نفتی ایجاد نموده ایم و سعی داریم خط لوله نفتی اساسی را نیز بوجود آوریم. امروز من بیان می نمایم، بمنظور صدور نفت خزر به بازارهای جهانی باید خط لوله نفتی باکو- جیحان دارای اهمیت خیلی بزرگی، احداث گردد و به بهره برداری برسد.

میزان منفعت "قرارداد قرن" و دیگر قراردادهای منعقده برای آذربایجان در سالهای آتی و طی ده ساله ها اعلام شد و ارقام مشخصی در این خصوص ابلاغ گردید. حین امضای "قرارداد قرن" برخی ها به ما اطمینان نداشتند، احتیاط می کرده و بعضی ها خرابکاری می نمودند. بهر حال جریان امضا و اجرای آن نیز برای آذربایجان بسیار سخت و دشوار بوده است. لیکن ما تمامی آزمایشات را پشت سر گذاشتیم و همه مشکلات را رفع نمودیم، در برابر تمامی مقاومت های در برابر ما، ایستادگی نموده و به قول خود عمل کردیم، در سال ۱۹۹۷ اولین نفت را استخراج کردیم.

درست در اثر اعتماد دول بزرگ، کشورهای عظیم و شرکتهای نفتی شان بر آذربایجان مستقل، "قرارداد قرن" به امضا رسیده است. پس از آن نیز، کارهای مشترک مان با شرکای خود، شرکتهای عضو شرکت بین المللی عملیاتی و سایر شرکتهای خارجی بار دیگر برای جهانیان ثابت کرد، اولا، دریای خزر و قسمت متعلق به آذربایجان صاحب معادن غنی نفت و گاز می باشد و ثانیا می توان با دولت آذربایجان کار درازمدت و معتبری انجام داد.

پایه اینها طی جریانات سازندگی دموکراسی در آذربایجان تشکیل می گردد. اساس این موارد، متشکل از اصل آزاد بودن آذربایجان برای کل جهان می باشد.

اساس اینها بوسیله عادی سازی و ثبات اوضاع اجتماعی سیاسی داخلی در آذربایجان بطور مدام پس از سال ۱۹۹۳ تشکیل می گردد. درست در چنین شرایط با ثبات و در شرایط کنونی زندگی ثابت و آزاد در آذربایجان، شرکتهای نفتی جهان و کشورها و دولتهای بزرگ ضمن اعتماد به آذربایجان با ما همکاری نموده اند. بخاطر همین نیز طی سه سال گذشته ۱۸ قرارداد به امضا رسیده است. اکنون ما ۱۹ قرارداد بین شرکتهای بزرگ نفتی جهان، شرکتهای متعلق به ۱۴ کشور جهان داریم. می توان به جرئت گفت، هر کدام از این قراردادها مانند "قرارداد قرن" بصورت پیگیرانه اجرا خواهد یافت.

امور انجام یافته و نیز کارهای مورد نظر توسط مان در آینده، هم برای امروز و هم برای آینده آذربایجان می باشد. ما خواستار تبدیل کشورمان بطور ابد به دولتی مستقل و آزاد هستیم. ما، موفق به این شده ایم. ولی هنوز باید کارهای زیادی جهت تامین آزادی و استقلال اقتصادی و سیاسی مان انجام پذیرد.

ما خواستار تبدیل کشورمان به کشوری دارای پیشرفت اقتصادی، می باشیم. ما خواستار فراهم نمودن زندگی راحت برای شهروندان کشورمان هستیم. ما خواستار موجودیت خود بعنوان دولتی مستقل هستیم. همه این کارها- نه تنها در زمینه نفت، کارهایی که، در دیگر رشته های اقتصاد و زندگی آذربایجان انجام دادیم، پیروی از همین هدف می نماید. مطلع هستید، در سایر بخشهای اقتصاد نیز به دستاوردهای قابل توجهی رسیده ایم. ما از سال ۱۹۹۵ به بعد از رکود اقتصادی در سالهای قبلی جلوگیری نمودیم. اقتصاد آذربایجان از سال ۱۹۹۶ به بعد دوره رشد را طی می نماید و نرخ تولید محصول ناخالص اجتماعی، صنعت وکشاورزی سالیانه توسعه و افزایش می یابد.

در سال ۱۹۹۴ نرخ تورم در آذربایجان ۱۶۰۰ درصد تشکیل می داد. ما در سال ۱۹۹۷ از آن جلوگیری بعمل آوردیم. اکنون تورم وجود ندارد و ارزش ارز ملی-منات افزایش داشته است. تمامی اینها موجب کمک جهت بهبود گذران شهروندان مان بوده است. ظرف ۴-۳ سال اخیر حقوق متوسط شهروندان مان ۳ برابر افزایش یافته است. همه اینها کم است. ما نمی توانیم به این قانع شویم. و فقط مایلیم دستاوردهای حاصله را امروز بار دیگر بیاد بیاوریم.

امروز در اینجا با برگزاری ۵- مین سالگرد "قرارداد قرن"، درهر گوشه ای از آذربایجان سخنان ما را استماع می نمایند. بعقیده من، هم میهنان عزیزمان که، در شهرکهای چادری اسکان یافته اند و هم وطنان مان نیز که، از خانه و کاشانه های خود رانده شده و بر اثر اشغال سرزمینهای آذربایجان توسط ارتش ارمنستان تبدیل به آواره گردیده اند، در چادرها سخنان ما را استماع می نمایند. آنها نسبت به ما اطمینان دارند، تحمل می کنند و اکنون با استماع سخنان مان می اندیشند که، همه اینها خوب است، پس آیا ما چه وقت به مناطق و سرزمینهای خود باز خواهیم

گشت؟ بنده امروز اعلام می نمایم، تمامی این کارها برای تحکیم و تقویت آذربایجان بعنوان یک دولت و افزایش پتانسیل اقتصادی آذربایجان می باشد. بی شک، همه اینها برای حل دیگر مسایل نیز کمک خواهد کرد.

من اعلام می کنم، ما موفق به حل مسالمت آمیز مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان خواهیم گردید، هم میهنان مان که، از زادگاه خودشان رانده شده اند، به خانه و کاشانه های خود باز خواهند گشت و تمامیت ارضی آذربایجان تامین خواهد گردید.

    بدین ترتیب، استراتژی نفتی حکومت آذربایجان آثار مثبت خود را برآورد ساخته، در جهان شهرت یافته و بعنوان یکی از عوامل تشکیل دهنده اصل پیشرفت آذربایجان بطور مستقل و آزد بشمار می رود.

بنده بیان کردم، کارهای انجام یافته توسط مان، معطوف به آینده گردیده است. ما نتایج زیبای این امور را سال به سال بدست خواهیم آورد و مردم مان این دستاوردها را حس خواهند کرد. ولی وظایف نسلهای امروزی مان و منجمله وظیفه من بعنوان رئیس جمهور آذربایجان عبارت از آن می باشد که، تشکیل نظام دولتی در آذربایجان بقدری استحکام یابد و دولت آذربایجان بحدی تقویت شود تا، کشورمان بتواند بطور دائم مستقل باشد. وظیفه مان عبارت از آن است که، ایجاد زندگی آزاد و راحت برای نسلهای آینده را تشکیل دهیم. ما، این کارها را انجام می دهیم و درآمدها و ثروتهای بزرگ حاصله از "قرارداد قرن" و سایر قراردادها، موجب تشکیل زندگی راحت برای نسلهای آینده مردم آذربایجان می شود. این، بمنزله انجام وظایف مان در برابر آنها تلقی می گردد.

آذربایجان کشور صلح دوست می باشد. آذربایجان خواستار صلح، هم در کشور خود، هم در منطقه و هم در جهان است. لذا ما خواستار صلح در قفقاز و جهان

می باشیم. اطمینان دارم، ما به صلح و ثبات دست خواهیم یافت. آرزوی همه مان است که، آذربایجان از این پس نیز در شرایط صلح، امنیت و رفاه زندگی نماید.

بنده آرزوی موفقیتهای آینده برای دولت، مردم و ملت آذربایجان دارم. اطمینان کامل دارم، کارهایی که، امروز توسط مان انجام پذیرفته است، موجب پیشرفت روز افزون آذربایجان می گردد و پرچم آذربایجان را به اهتزار درخواهد آورد!