جناب سم براؤنبک سناتور محترم!

همکاران محترم!

خانمها و آقایان!

امروز ما در یک رخداد بسی مهم مرتبط با تحقق عملی یک پروژه عظیم- پروژه بازسازی جاده بزرگ ابریشم حضور داریم. ما- دولتمردان، سیاستمداران و بدون شک از جمله من، حتما می توانیم نه جنبه علمی فنی، بلکه بیشتر جنبه سیاسی اقتصادی این مساله را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. در رابطه با این مساله به حد کافی در اینجا بحث شد و حتما، دیگر سخنرانان نیز به ایراد نطق خواهند پرداخت.

جاده بزرگ ابریشم در گذشته واقعا نقش بسزایی در پیشرفت تمدن بشری ایفاء کرده است. در قرن ما، اکنون در پایان قرن ۲۰ نیز بشر مجددا به اندیشه جاده بزرگ ابریشم، یعنی، ایده برقراری مجدد جاده بزرگ ابریشم بعنوان ارتباط حمل و نقل بسیار مهم مراجعه نموده است. بدین منظور بنده بدون مبالغه باید اعلام کنم که، ما- کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی در این کار بقول معروف، از قبل فعالانه حضور داشته ایم. زیرا که، در کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی که، پس از فروپاشی اتحاد شوروی به استقلال خود دست یافتند، از یک طرف مشکلات عدیده ای پیش آمده و از دیگر طرف امکانات بسی گسترده برای آنها فراهم گردیده است. بعنوان مثال، این امکان برای ما عبارت از استفاده فعال از منابع انرژی دریای خزر و انتقال مواد خام هیدروکربور از حوضه خزر به دیگر کشورها و بازارهای بین المللی می باشد.

مبتکر دستیابی به منابع بسیار غنی نفت و گاز موجود در حوضه خزر، درست آذربایجان بوده و در همان سال ۱۹۹۴ قرارداد عظیمی موسوم به "پیمان قرن" را به امضا رسانده است. اکنون بالغ بر ۳۰ شرکت بزرگ نفتی جزب کارهای در بخش متعلق به آذربایجان در دریای خزر گردیده است. بموجب قراردادهای منعقده، این شرکتها موظفند بمبلغ متجاوز از ۶۰ میلیارد دلار آمریکایی ظرف مدت ۳۰ سال سرمایه گذاری نمایند.

اکنون ما دو خط لوله- خط باکو- نووروسییسک از طریق روسیه تا سواحل دریای سیاه و خط باکو- سوپسا تا بندر دریای سیاه گرجستان را احداث نموده و بوسیله این خطوط لوله، به صدور نفت مبادرت می کنیم. لیکن اکنون ما در خصوص احداث خط لوله عظیم باکو- تفلیس- جیحان تصمیم گیری کرده و در آینده از طریق آن سالیانه حد اقل میزان ۵۰ الی۶۰ میلیون تن نفت صادر خواهد شد. اما طبعا، در آینده نیاز به مسیرهای دیگری هم خواهد بود. این، بنوبه خود بخشی از برنامه جاده بزرگ ابریشم می باشد.

ولی ما تنها به این اکتفا نمی کنیم. بنده بدون مبالغه می توانم بگویم که، جناب ادؤارد شواردنادزه رییس جمهور گرجستان و دوست من به اتفاق رئیس جمهور آذربایجان مبتکران تشکیل کنفرانس بین المللی معتبر در سپتامبر ۱۹۹۸ در باکو دائر بر احیای مجدد جاده بزرگ ابریشم بوده اند.

در این کنفرانس نمایندگان ۳۲ کشور جهان و ۱۴ سازمان بین المللی از ژاپن گرفته تا دوردست ترین کشورهای اروپا حضور داشتند. ما ضمن بررسی همه جانبه این مساله، سندی را به تصویب رساندیم. این سند توسط ۱۲ کشور واقع در قسمت مرکزی این جاده ابریشم، یعنی آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، گرفته از رمانی، کشورهای اروپایی و سیار کشورها امضا گردید.

این کنفرانس نقش خود را ایفا کرد. بنده بر این باورم که، براساس نتایج این کنفرانس در آینده کارهای زیادی انجام خواهد گرفت.

ولی ذکر این نقطه مایه خوشحالی ست که، در ایالات متحده آمریکا جناب سِم براؤنبک سناتور، بسیار فعالانه نسبت به این موضوع ملحق شد و باید گفت که، ضمن رفع مشکلات زیادی، این پروژه جاده بزرگ ابریشم را مطرح ساخت و طرحی تدیون نمود تا، کنگره آمریکا نسبت به این مساله که، مسلما شایان اهمیت فراوان جهت ایجاد سیستمی که، در اینجا بطور جامعه راجع به آن بحث شد، است، قانون وضع نماید.

ما در این مساله حمایت فعالانه از جناب سِم براؤنبک سناتور بعمل می آوردیم و قانونی تدوین گردید و بسیار خوشحالیم که، کنگره آمریکا در نهایت آن را بتصویب رساند. اکنون بر پایه این قانون اقداماتی، آن هم در وهله اول، در زمینه وسایل ارتباطات اطلاع رسانی و برنامه "Silk sat" گسترش می یابد.

من از جناب ساقدیی اف دوست قدیمی ام، دانشمند برجسته و مؤلف این پروژه عظیم استقبال می کنم. به خاطر دارم، وی چند سال قبل، به آذربایجان و همچنین سایر کشورها سفر کرده و به اعتقاد من، این ایده را مطرح ساخته بود. اکنون این ایده پذیرفته شده و ما بطور فعالانه اقدام به اجرای آن می نماییم.

البته من از قانون تصویبی کنگره آمریکا استقبال می نمایم. ولی نمی توانم مراتب تاسف خود را ابراز ندارم که، موقع مذاکره مساله طرح همین قانون در کنگره، نسبت به آذربایجان بار دیگر بی عدالتی شده است. زیرا تناقض دارد که، آذربایجان که، بعنوان یکی از مبتکرین برقراری مجدد جاده بزرگ ابریشم می باشد، براساس ماده ۹۰۷ تصویبی در سال ۱۹۹۲ توسط کنگره آمریکا، مجددا برای بار دیگر از حق دریافت کمک مالی آمریکا جهت اجرای این پروژه یا سایر طرحها سلب شده است. این اقدام تبعیضانه کنگره ایالات متحده آمریکا نسبت به آذربایجان بر اساس نظرات شخصی برخی سناتورها، گویا بعلت محاصره ارمنستان توسط آذربایجان، تصویب گردیده است. حال اینکه، حکومت ایالات متحده آمریکا بارها اعلام کرده است که، این اقدام تبعیض آمیز- اصل ۹۰۷ بایستی لغو شود. اما، متاسفانه هیچ گونه اقدامات عملی در این راستا صورت نپذیرفته است.

مفاد مندرج در لایحه قانون پیشنهادی جناب سِم براؤنبک سناتور، امکان آن را فراهم می کرد تا، در صورت اجرای لایحه قانون در خصوص جاده بزرگ ابریشم- لایحه قانونی کنگره ایالات متحده آمریکا، اصل ۹۰۷ مشمول آذربایجان نمی شد، بدان معنی که، آذربایجان در تحقق این پروژه می توانست از حقوق متساوی استفاده نماید. ولی برخی سناتورها مجددا در باره آذربایجان مرتکب بی عدالتی شده و به تبعیض راه دادند.

آذربایجان در این پروژه تنها کشوری ست که، بر اساس این طرح قانونی از حق دریافت کمک مالی که، ایالات متحده آمریکا در اختیار کشورهایی که، درامتداد جاده بزرگ ابریشم واقع می باشند، قرار می دهد، سلب گردیده است.

البته، این مورد، مایه یأس و تأسف برای من است. ولی با وجود این، ما ناامید نمی شویم. ما هم اکنون نیز از ابتکار جناب سِم براؤنبک سناتور در این خصوص و لایحه تقدیمی دانشمندان جهان در اینجا، بطور فعالانه حمایت می کنیم. بهر حال، امید دارم که، جناب سِم براؤنبک سناتور مبارزه خود را در راه اعاده حق و عدالت و نیز برطرف نمودن مفادی از اصل ۹۰۷ که، موجب تبعیض نسبت به آذربایجان شده است، تداوم خواهد داد.

آذربایجان در حلقه مرکزی قرار دارد. در اینجا برخی موارد مربوط به این موضوع بصورت فیلم نمایش گردید. همانگونه که دیده شد، دریای خزر در مرکز جاده بزرگ ابریشم که، این پروژه را تحت پوشش قرار می دهد، واقع می گردد. آذربایجان هم ضمن اینکه، در مهمترین منطقه استراتژی درست هم قفقاز و هم دریای خزر قرار گرفته است، اروپا را با آسیا و غرب را با شرق پیوند می دهد.

بنابراین نقش آذربایجان در اجرای این پروژه بسیار مهم، بدون شک، به حد کافی بزرگ می باشد. ما هر گونه اقداماتی را جهت انجام وظایفی که، بر عهده مان است، بعمل خواهیم آورد. امروز بنده کنگره و حکومت ایالات متحده آمریکا را بار دیگر جهت رفع تبعیض نسبت به آذربایجان و دستیابی به لغو اصل ۹۰۷ غیر عادلانه، فرا می خوانم.

از اینکه، در مذاکره امروزی حضور دارم، خوشحالم. به همه شماها درود می گویم و آرزوی موفقیت برای اجرای طرح دارم.

از توجه تان سپاسگزارم.

© aliyev-heritage.org