خانمها و آقایان محترم.

مهمانان و دوستان ارجمند.

در تاریخ ۲۰ سپتامبر سال ۱۹۹۴ رویداد تاریخی فوق العاده مهمی در جمهوری آذربایجان صورت گرفته است.

یازده شرکت نفتی بزرگ از هفت کشور جهان کنسرسیوم مشترک تشکیل داده و قراردادی را بین جمهوری آذربایجان و شرکت دولتی نفت آذربایجان در خصوص بهره برداری مشترک از میادین "آذری"، "چراغ" و قسمتی از میدان "گونشلی" واقع در اعماق دریا منعقد ساخته اند. این سند "قرداد قرن" نامیده شده و بازتاب وسیعی در جهان در پی داشته است. بمنظور اجرای این قرارداد، شرکت بین المللی عملیاتی آذربایجان تأسیس شده است.

نام شرکتها و کشورهای عضو این کنسرسیوم  مشخص است. پرچم این کشورها در اینجا آویزان گردیده و پرچم آن شرکتها نیز در اینجا به نمایش درآمده است. اینها شرکتها عبارتند از:"آموکو"،"یونوکال"، "پننز اویل" و "اکسون" آمریکا و شرکتهای "بریتیش پترولیوم" و "رمکو" انگلستان و "لوک اویل" روسیه و "استات اویل" نروژ و "تورک پتروللری" ترکیه و "دلتا" عربستان سعودی و "ایتوچو" ژاپن. شرکتهای فوق به اتفاق شرکت دولتی نفت آذربایجان، شرکت

بین المللی عملیاتی آذربایجان را تشکیل دادند. شرکت بین المللی عملیاتی آذربایجان اقدام به اجرای پروژه مورد نظر در قرارداد نموده و ظرف مدت سه سال طبق برنامه مورد نظر مقدمات فعایلتهای آینده فراهم شده است. تمامی کارهای لازم الاجرا صورت پذیرفته و در نتیجه آن، اولین نفت از میدان "چراغ" استخراج گردیده است.

ما بمنظور بزرگداشت دستاوردهای اجرای "قرارداد قرن" و از آنجایی که، طی این قرارداد استخراج اولین نفت رویداد بزرگی بشمار می رود، دراین مراسم پرشکوه گردهم آمده ایم. من بمناسبت این رویداد تاریخی و بیادماندنی به شما، مردم آذربایجان و تمامی شهروندان آن صمیمانه تبریک می گویم. برای شکوفایی جمهوری آذربایجان مستقل به همه شمان سعادت و خوشبختی آرزومندم.

بخاطر گرامیداشت این رویداد بیادماندنی، مهمانان محترم به آذربایجان آمده اند. مهمانان ما نمایندگان کشورها و شرکتهای عضو نخستین قرارداد- "قرارداد قرن" بوده، و درعین حال نمایندگان بلند پایه شرکتهای عضو قراردادها و کنسرسیوم های جدید که بمنظور فعالیت مشترک در میادین مخصوص آذربایجان در دریای خزر پس از این قرارداد تشکیل شده و هم نمایندگان کشورهای صاحب شرکتهای فوق می باشند. اینجانب امروز از صمیم قلب به همه مهمانانی که، نسبت به آذربایجان دقت و احترام نشان داده، بمناسبت این رویداد به آذربایجان سفر کرده و در این مراسم حضور دارند، خیر مقدم عرض نموده و به آنان خوش آمد می گویم.

آذربایجان سرزمین کهن نفتخیز است و بعنوان کشور نفتی در جهان معروفیت یافته است. مایلم بعضی از ارقام تاریخی را ذکر کنم. در جهان برای اولین بار در سال ۱۸۴۷ صرفاً در آذربایجان- باکو، درمنطقه "بیبی هیبت" نفت فوران زده و برای اولین بار در کشورمان استخراج نفت بشیوه صنعتی آغاز گردیده است.

آذربایجان در پایان صده نوزدهم و اوایل قرن بیستم بزرگترین کشور استخراج کننده نفت در جهان بوده است. در اوایل قرن بیستم بیش از۵۰ درصد از نفت حاصله در کل جهان در آذربایجان استخراج می گردید. آذربایجان در صده بیستم بعنوان کشور نفتی پیشرفت نموده است. صنعت نفت آذربایجان خدمات زیادی را در اکتشاف میادین نفتی جدید در سراسراتحاد شوروی، بویژه در روسیه انجام داده است. بیجهت نیست که، میادین نفتی بزرگ روسیه بعدها بعنوان "باکوی دوم"، "باکوی سوم" و "باکوی چهارم" نامگذاری شده است.

در دوران جنگ جهانی دوم ۷۵ درصد از نفت مورد استفاده اتحاد شوروی در مبارزه با ناسیزم آلمان، در آذربایجان استخراج شده است. امروز ما می توانیم با حس افتخار بگوییم که، آذربایجان، مردم و کارکنان بخش نفتی آذربایجان خدمات شایسته خود را در پیروزی بر ناسیزم آلمان ارایه داده اند.

همانطور که، آذربایجان در زمینه استخراج نفت بشیوه صنعتی در جهان پیشگام  بوده، دراکتشاف و استفاده از میادین نفتی در دریا، هم در دریا و هم در اعماق آن نیز بعنوان کشوری بوده است که، در این زمینه اولین گام را برداشته است. در دریای خزر، در مکان افسانه ای موسوم به "نفت داشلاری" صرفاً در ماه نوامبر سال ۱۹۴۹- در این ماه، ۴۸ سال قبل اولین چاه نفتی فواره زده و بدینوسیله، صنعت تولید نفت در دریای خزر بوجود آمده و توسعه یافته ست.

دانشمندان، کارکنان و متخصصین بخش نفتی آذربایجان در فراگیری ذخایر طبیعی و اکتشاف میادین نفت و گاز دریای خزر خدمات مهمی ارایه نموده و در این زمینه پیوسته پیشگام بوده اند. من امروز می توانم به جرئت بیان کنم که، اکثریت مطلق میادین نفتی دریای خزر از طرف متخصصین بخش نفتی و دانشمندان آذربایجانی اکتشاف گردیده است.

کارکنان بخش نفتی آذربایجان در رشته استخراج نفت از دریای خزر به دستاوردهای مهمی رسیده اند. از سال ۱۹۴۹ تاکنون میزان ۴۲۰ میلیون تن نفت از دریای خزر در آذربایجان استخراج گردیده و۳۲۰ میلیارد متر مکعب گاز حاصل شده است. در منطقه ای بنام "نفت داشلاری" پلهای دریایی بطول دهها کیلومتر احداث گردیده و سکوهایی جهت استخراج نفت از میادین نفتی مختلف ساخته شده است. در دریای خزر که، دارای شرایط بسیار سخت و دشواری است، متخصصین بخش نفتی آذربایجان الگوی قهرمانی نشان داده و کارهای بسیار مهمی برای استخراج مستمر نفت از دریای خزر بعمل آورده اند. همه اینها- تأسیسات زیربنایی فنی علمی و فنی مادی و نیز تأسیسات فنی بزرگ که در سالهای گذشته در بخش صنعت نفت درآذربایجان راه اندازی شده، بستر خوبی را برای انجام کارهای عظیم در مرحله جدید در صنعت نفت آذربایجان مستقل مهیا ساخته است.

صرفاً در نتیجه این امور- تجربه بزرگ ما و تأسیسات زیربنایی فنی مادی بزرگ، آذربایجان گامهای تازه ای در راستای تولید نفت از میادین واقع در دریای خزر، در اعماق آب برداشته است. اکنون آذربایجان در این مرحله کارهای یادشده را به اتفاق شرکتهای نفتی بزرگ خارجی انجام می دهد. در نتیجه، در ماه سپتامبر سال ۱۹۹۴ اولین قرارداد نفتی به امضا رسیده است. بدینوسیله، طی دوران پس از آن، ظرف سه سال گذشته قراردادهای جدیدی جهت انجام فعالیت مشترک با شرکتهای نفتی بزرگ جهان در بسیاری از میادین دیگر نفت و گاز در قسمت آذربایجانی دریای خزر منعقد گردیده است. اکنون ۲۰ شرکت نفتی بزرگ متعلق به ۱۲ کشور جهان در اجرای قراردادهای منعقده در بخش آذربایجان دریای خزر مشارکت می نمایند.

بدین صورت، آذربایجان بعنوان یک کشوری که در اکتشاف و بهره برداری از میادین نفتی دریای خزر نخستین گامهای خود را برداشته است، اکنون- در پایان صده بیستم و در آستانه قرن ۲۱ ابتکارهای برجسته ای در زمینه استفاده از ذخایر انرژی عظیم دریای خزر هم برای آذربایجان، هم برای همه کشورهای حاشیه خزر و نیز اقتصاد جهانی ارایه نموده و بر اثر اینها نیز کارهای زیادی طی سه سال اخیر انجام گرفته است.

می توان با خرسندی بیان کرد، دریای خزر در تمامی نقاط جهان مورد علاقه زیاد قرار گرفته است. خیلی از شرکتها جهت فعالیت مشترک در میادین نفت و گاز موجود در بخش آذربایجانی دریای خزر به ما مراجعه می نمایند. مایلم با نهایت احساس خوشحالی به توجه برسانم که، سایر کشورهای حاشیه خزر- روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و ایران نیز فعالیت در بخشهای متعلق به خود از دریای خزر را شروع کرده اند. امیدوارم که، این امور نیز موفقیت آمیز خواهد بود. از آنجایی که، ذخایر انرژی دریای خزر برای بشر بسیار حایز اهمیت می باشد، لذا در راستای پیشرفت بشر نیز مصرف خواهد گردید.

امروز رویدادی که، موجب حضور ما در اینجا شده است، به مناسبت استخراج اولین نفت می باشد. ولی امروز در عین حال برای جمهوری آذربایجان روز عید بزرگی است- دومین سالگرد تصویب اولین قانون اساسی دموکراتیک جمهوری آذربایجان است.

من به مناسبت این عید، عید سالروز تصویب قانون اساسی جمهوری آذربایجان به شما و تمامی شهروندان آذربایجان تبریک می گویم و در سازماندهی برقراری نظام دولتی دموکراتیک، حقوقی و لائیک در آذربایجان برای همه شما آرزوی موفقیت دارم.

امروز- روز قانون اساسی بعنوان روز گرامی برای آذربایجان، درعین حال، مراسم گرامیداشت استخراج اولین نفتی که در نتیجه عملکرد ظرف سه سال در میادین موجود دریای خزر، با یک دیگر ارتباط زنجیره ای دارند. چرا که صرفاً پس از استقلال جمهوری آذربایجان مردم صاحب ثروتهای خود شده و امکان استفاده دلخواه از ثروتهای خود را بدست آورده، بعنوان کشور مستقل موفق به امکان عقد قراردادی مانند "قرارداد قرن" بین کشورها و شرکتهای متعدد جهانی گردید. صرفاً دولت مستقل آذربایجان نخستین قانون اساسی دموکراتیک خود را به تصویب رسانده است. روند سازماندهی برقراری نظام دولتی دموکراتیک در آذربایجان صورت می پذیرد. اینها، رویدادهایی است مرتبط و مکمل هم دیگر.

امروز ما به مناسبت استخراج اولین نفت از میدان نفتی "چراغ" در این سالن اجتماع یافته ایم. ما بامداد امروز با هلیکوپتر به سکوی احداث شده درمیدان نفتی "چراغ" پرواز کرده، با عملکرد موجود در آن آشنایی یافتیم و از این سکو بازدید بعمل آوردیم. در وسط دریا واقعاً یک معجزه ایجاد شده است.

آذربایجانی ها را نمی توان با پلهای دریایی و سکوهای احداث شده در دریا متحیر ساخت. بگمان من، مهمانانی که، بوسیله هلیکوپتر به میدان "چراغ" پرواز کرده اند، این موضوع را تأیید خواهند کرد. زیرا، ما بهنگام پرواز از ساحل دریا به سکوی "چراغ"، شاهد سکوهای متعدد در دریای خزر، پل های دریایی چند کیلومتری در منطقه "نفت داشلاری" و منازل مسکونی در آن شدیم. همه این کارها توسط مردم آذربایجان انجام شده است. بدین منظور، این کارها چندان باعث تعجب نمی سازد. ولی همزمان با این، سکوی احداث شده در میدان نفتی "چراغ" طی مدت سه سال، واقعاً معجزه است، مایه تعجب می شود. چرا که با فناوری، تکنولوژی و امکانات پیشرفته خود از سایر سکوها و پل های دریایی واقع در دریای خزر متفاوت است. فردی که شاهد آن سکو می شود، متحیر است. چرا که، این یک مجتمع و کارخانه بزرگی است و می توان گفت که، یک شهر بزرگی است. کارکنان در آنجا هم زندگی و هم کار می کنند. در آنجا انسانها تولید و استخراج نفت را آغاز کرده اند.

این کار هم دارای جنبه اقتصادی، هم سیاسی و هم معنوی است. جنبه اقتصادی آن عبارت از این می باشد که، فعالیت آغاز شده توسط ما هم امسال و هم در سالهای آینده سود اقتصادی کلانی را برای جمهوری آذربایجان و شرکتها و کشورهای خارجی که، بطور مشترک با آذربایجان در دریای خزر فعالیت می کنند، عائد خواهد ساخت. اما جنبه معنوی و سیاسی این مسأله در آن خلاصه می شود که، ما فنآوریها و تکنولوژیهای موجود در جهان را مشترکاً اجرا می کنیم و متخصصین، مهندسان و کارگران حرفه ای از خیلی از کشورهای جهانی در اینجا دوش به دوش کارکنان و متخصصین بخش نفتی آذربایجانی فعال هستند. این، مایه خوشحالی ما است. این، مقدمات فعالیتهای آینده ما می باشد و سرآغاز بسیار خوبی است.

کارهای انجام شده ظرف سه سال اخیر، قابل ارزش زیادی است. زیرا، در میدان نفتی "چراغ" یک سکوی بزرگی راه اندازی شده است. در آن محلی که عمق آب به ۱۲۰ متر می رسد، چاهی به عمق ۳ هزار متر حفر شده و از آن چاه

 نفت حاصل شده است. طبق این طرح، دومین چاه از این سکو در آینده حفر خواهد گردید، سپس ۸ چاه دیگری حفر می گردد که، مجموعاً در آنجا ۲۴چاه حفاری خواهد شد. از این سکو سالانه بالغ بر ۶ میلیون تن نفت استخراج خواهد گردید.

ولی همزمان با این سکو، عملکرد ظرف سه سال اخیر موجب فراهم شدن همه تأسیسات زیربنایی فنی لازم جهت صدور عاجل نفت استخراجی گردیده است. در فاصله ۱۷۶ کیلومتر از سکو تا ساحل لوله نفتی احداث و به بهره برداری رسیده است. اکنون نفتی که از میدان "چراغ" استخراج می شود، از طریق این خط لوله به ساحل منتقل می شود. از این چاهها بعلاوه نفت، گاز مخلوط (با نفت) نیز استخراج می گردد. بمنظور استفاده از همان گاز، در فاصله ۴۸ کیلومتر از سکوی "چراغ" تا منطقه نفت داشلاری خط لوله گاز احداث شده است. این گاز به آنجا انتقال خواهد یافت، از آنجا به ساحل منتقل و مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در نزدیکی باکو، ساحل دریا- در منطقه ای بنام سنگه چال یک ترمینال مجتمع بزرگ جهت جمع آوری نفت حاصله و ارسال آن به بازار خارجی احداث شده است. بنابراین، تحویل نفت حاصله به ساحل و توزیع آن تأمین گردیده است. و خط لوله نفتی نیز برای صدور آن به بازار جهانی و کشورهای خارجی احداث شده است.

همانطور که می دانید، زمانی ما احداث دو خط لوله نفتی بمنظور صدور نفت حاصله در قسمت آذربایجانی دریای خزر و بطور کلی در آذربایجان را برنامه ریزی کرده ایم. اولین خط لوله نفتی از منطقه آسیا به بندر نووروسییسک دریای سیاه و دومین خط لوله نفتی نیز از طریق خاک گرجستان به بندر سوپسا دریای سیاه خواهد رسید.

اولین خط لوله نفتی اکنون پس از معضلات عدیده ای آغاز به کار کرده است. طول این خط لوله نفتی در آذربایجان ۲۳۰ کیلومتر، ولی تا نووروسییسک ۱۴۰۰ کیلومتر تشکیل می دهد. حوادث اخیر در قفقاز شمالی در نتیجه تدابیر روسیه برطرف شده است. نفت آذربایجان بوسیله این خط لوله روز ۲۵ اکتبر امسال از  آذربایجان- روسیه گذشته است. بنابر گزارشاتی که بامداد امروز به ما ارایه شده است، نفت از طریق این خط لوله از شهر گروزنی (جمهوری چچن) نیز رد شده است. بنظر من، نفت در آینده نزدیکی به بندر نووروسییسک خواهد رسید. اما امروز به ما خبر دادند که، نفت استخراج شده از میدان "چراغ" بوسیله این خط لوله در ماه فوریه سال آینده به بندر نووروسییسک خواهد رسید. یعنی این امور کاملاًً یکنواخت تنظیم گردیده است.

اینجانب تجربه سالهای گذشته و دوران سابق را می دانم. گاهاً بخشی از کار انجام می گرفت، ولی از آنجایی که، بخش دیگر از آن صورت نگرفته بود، تمامی این کارها نیز نتیجه نمی داد. لیکن در این پروژه کارها بصورت فراگیرانجام پذیرفته است.

دومین خط لوله نفتی در خاک گرجستان در حال احداث می باشد. مسئول شرکت بین المللی عملیاتی آذربایجان (کنسرسیوم) گزارش می دهد که، این خط لوله نفتی در سپتامبر سال آتی آماده بهره برداری خواهد شد. بدینوسیله، نه تنها نفت میدان "چراغ"، بلکه نفت از سایر میادین نیز در دو مسیر مختلف بوسیله خطوط لوله قابل صدور به بازارهای جهانی خواهد بود.

قطعاً، همه این کارها در نتیجه فعالیتهای گسترده شرکتهای عضو کنسرسیوم و نیز سرمایه گذاریهای این شرکتها به انجام رسیده است. سهامداران کنسرسیوم به رهبری شرکت بین المللی عملیاتی ظرف سه سال اخیر جهت کارهای انجام شده، مجموعاً به ارزش یک میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده اند. خود این امر رویدادی بسیار مهمی است. مبلغ یک میلیارد دلار ممکن است در نظر یک کشور پیشرفته مبلغ ناچیز تلقی شود. ولی انجام فعالیت مشترک در حجم یک میلیارد دلار در کشورمان طی سه سال اخیر، برای منطقه ما و برای آذربایجان، تحولی خیلی مهم و تحسین برانگیز میباشد.

لازم بذکر می دانم، این ککارهای انجام شده موجب جذب بسیاری از شرکتهای جهانی به آذربایجان گردیده و این شرکتها در آذربایجان مشغول به فعالیت هستند. بیش از ۴۰۰ شرکت از کشورهای مختلف جهان در فعالیتهای منظور شده برای اجرای طرح اولین قرارداد شرکت می کنند. این شرکتها با استفاده از سرمایه یک میلیارد دلاری، هر کدام از این شرکتها اخذ سود کرده اند. خیلی از شرکتهای آمریکایی، انگلیسی و بعضی از کشورهای اروپایی نیز مشارکت می کنند. با احساس خرسندی می توان گفت که، از بین این شرکتهایی که، کار مشترک انجام می دهند، ۷۲ مؤسسه صنعتی و یا ساختمانی متعلق به جمهوری آذربایجان فعال هستند. ارزش پروژه ای که توسط شرکتهای آذربایجانی اجرا می گردد، ۱۶۳میلیون دلار برآورد می شود.

بدینوسیله، ، خیلی از کشورها و شرکتهای جهانی و هم شرکتها، مؤسسات، دانشمندان، متخصصین و کارگران حرفه ای بخش صنعت نفتی آذربایجان جهت اجرای این قرارداد جذب شده اند. مایه خوشحالی ما است که، تعدادی از متخصصان خارجی حرفه ای در اجرای این کارها بتدریج کاهش

می یابد. این هم طبیعی است. چرا که، آذربایجان در زمینه صنعت نفتی صاحب ظرفیتهای بزرگ علمی و فنی می باشد. این امر از لحاظ اقتصادی دارای بازدهی بیشتری است.

مایلم بار دیگر متذکر شوم که،- البته تمامی این کارهای انجام شده ذخایر انرژی دریای خزر را به تأیید رسانده. من به شما اعلام کردم که اکنون در خصوص

بهره برداری از میادین نفتی آذربایجان در دریای خزر ۹ قرارداد منعقد شده است. سرمایه اولین قرارداد ۸ میلیارد دلار برآورد شده است. حجم سرمایه گذاریهای منظور شده بابت کلیه قراردادهای منعقده ۳۰ میلیارد دلار تشکیل می دهد. همه اینها سرمایه گذاری هایی است که، جهت بهره برداری از میادین نفتی آذربایجان لحاظ گردیده است. ولی در بخشهای متعلق به سایر کشورهای حاشیه خزر نیز ذخایر نفت و گاز بسیار غنی وجود دارد. بعقیده من، این کارهای انجام شده در بخش آذربایجانی و نیز تجارب حاصله، می تواند در راستای تحرک آنها حائز اهمیت باشد. ما آماده ارایه این تجارب به همه کشورهای حاشیه خزر و انجام خدمات خود در استفاده از ذخایر انرژی دریای خزر هستیم.

من ضمن سخنرانی در مورد تمامی این امور، از کلیه شرکتهای عضو نخستین قرارداد بجهت انجام خدمات در اجرای قراردادهای منعقده تشکر می کنم. مایلم از همه متخصصین و کارکنان بخش نفتی شاغل در شرکت بین المللی عملیاتی، هم از اتباع خارجی و هم از کلیه شهروندان آذربایجانی شاغل در این کار سپاسگزارم.

از رهبری شرکت بین المللی عملیاتی و بویژه، از جناب تری آدامز رئیس این شرکت که نماینده شرکت "بریتیش پترولیوم" می باشد، اظهار امتنان می کنم. معتقدم که فعالیت مشترک ما در طی سه سال اخیر راهگشای بزرگ و وسیعی برای آینده بوده است. ما آماده ایم با تمامی شرکتهای فعال در آذربایجان و کشورهایی که، در همه این کارها مشارکت می نمایند، در آینده نیز همکاری کنیم.

ما آرزو می کنیم تا، کشورهای حاشیه خزر بتوانند از امکانات موجود در بخشهای متعلق به خود از دریای خزر در حجم دلخواه استفاده کنند. ما در این کارها نیز همیشه در کنار کشورهای همسایه و دوست هستیم و آماده ایم با این کشورها همکاریهای مشترک انجام داده تجربه های خود را در اختیار آنها قرار دهیم.

همانطور که گفتم، دریای خزر بعنوان یک حوزه آبی دارای غنیترین ذخایر انرژی در جهان شهرت یافته است. در عین حال، در سایر سواحل دریای خزر، بخش متعلق به کشورهای آسیای مرکزی نیز میایدن نفتی بسیار غنی وجود دارد.

بهره برداری و استفاده از این میادین- هم میادین نفتی موجود در خشکی و هم در دریا وظایف خطیری است که، در فراروی ما هست. ما می خواهیم خدمات خود را در انجام این وظایف ارایه دهیم. این کارها جهت تهیه استراتژی اقتصادی قرن ۲۱ فوق العاده مهم می باشد.

تمامی قراردادهای منعقده توسط ما، تقریباً برای مدت ۳۰ سال منعقد گردیده است. ولی بگمان من، این قراردادها نه تنها ۳۰ سال، بلکه طی سالهای بیشتر از آن صورت خواهد گرفت. من بر این باورم که، قراردادهای منعقده بین جمهوری آذربایجان و شرکتهای نفتی بزرگ جهان بمنزله اسنادی کاملاً مهم برای آذربایجان و شرکتها و کشورهایی که، در آذربایجان فعالیت مشترک انجام می دهند، می باشد. ما در آستانه آینده بزرگ و درخشان هستیم. ما این کار را پایه ریزی کرده ایم. مراسم امروزی هم به این موضوع اختصاص یافته است. لذا، اینجانب برای  مردم آذربایجان و مردمان کشورهای حاشیه خزر، همه کشورها و شرکتهایی که، مصمم به استفاده از ذخایر دریای خزر هستند، در انجام این کارهای بزرگ در قرن ۲۱ نیز آرزوی موفقیت دارم.

یک مسأله مهم دیگری نیز پدید آمده است. و آن هم صدور نفت در آینده می باشد. همچنانکه بیان کردم، اکنون ساخت دو خط لوله نفتی جهت صدور نفت مطابق با اولین قرارداد معلوم است. ولی در نخستین قرارداد منظور شده است که، خط لوله اصلی و بزرگ نیز احداث شود. این موضوع، در یک قرارداد منظور گردیده است. ولی اگر با لحاظ اینکه، پس از آن، ۸ قرارداد به امضا رسیده است و نهمین قرارداد- قرارداد دایر بر بهره برداری مشترک از میدان نفتی "کورداشی" در شرف انعقاد می باشد، بنابراین، ۹ قرارداد امضا می شود و بر پایه این قراردادها فعالیتهای بزرگی انجام خواهد گرفت، دهها میلیون تن نفت استخراج خواهد شد. بعنوان مثال، طبق محاسبات اولیه ما، پس از ۶- ۵ سال بر اساس این قراردادها در آذربایجان حدوداً ۵۰ تا ۶۰ میلیون تن نفت استخراج خواهد گردید. و بمنظور صدور آن نیاز به احداث خط لوله اصلی و خطوط لوله بدل در چند مسیر می باشد. این مسأله، یکی از وظایف اصلی ما است.

مایلم بیان کنم که، متأسفانه این موضوع، اکنون یکی از مسایلی است که، موجب اظهار نظرات و اختلافات مختلفی در سطح جهانی شده است. اکنون خیلی مذاکره می کنند که، نفت آذربایجان و دریای خزر از کجا، کدام مسیر و از طریق کدام کشورها انتقال خواهد یافت. مسلماً، بحث اصلی این مسایل، بازدهی اقتصادی آن است. بعنوان مثال، من بارها گفتگوهایی را با سهامداران این قرارداد انجام داده ام. آنها نسبت به جنبه تجاری این مسأله، یعنی جنبه اقتصادی آن توجه جدی نشان می دهند. چرا که می توان این خط لوله اصلی را هم از مسیر شمال، هم از مسیر جنوب و هم از مسیر غرب ساخت. طبیعتاً، انتقال آن از شرق امکان پذیر نیست. ولی آیا کدام از این گزینه ها از لحاظ اقتصادی با صرفه تر، معتبرتر و امنیت کدام یک از این مسیرها کاملاً  تأمین می گردد؟ بدون تردید، این مسایل باید بطور دقیق سنجیده شود. شرکتهای نفتی و کنسرسیوم ها در وهله اول می بایست در این خصوص اظهار نظر کنند. و بی شک، ما هم باید نظرات خود را بیان کنیم.

اکنون دو خط لوله وجود دارد. وجود بحثهای زیادی در باره مسیر لوله نفتی اصلی حاکی از آن است که، آیا آن خط بایستی از مسیر جنوب، و یا از طرف غرب به دریای سیاه منتقل گردد، یا اینکه، از خاک ترکیه، و یا از طرف شمال، خاک روسیه عبور کند، جریان می یابد.

من بار دیگر بیان می دارم، - همه اینها باید بصورت دقیق سنجیده شود.

یک مسأله دیگری هم مطرح می شود. در قزاقستان میادین نفتی عظیمی وجود دارد و از این میادین نفت استخراج می شود. شرکت نفتی "شِورون" آمریکا از میدان "تنگیز" نفت استخراج می نماید و در حال جستجوی مسیرهایی برای صدور آن است. شرکت نفتی "شورون" به ما مراجعه کرد. ما موافقت کردیم نفت "شورون" از بندر آکتاؤ قزاقستان در دریای خزر بوسیله تانکرها به باکو حمل گردد و از اینجا هم بوسیله خط آهن از طریق خاک بوسیله این مسیر مقدار ۵۰۰ هزار تن، یعنی نیم میلیون تن نفت "شورون"- "تنگیز" انتقال یافته و به بندر باتومی گرجستان تحویل شده است. به عقیده من، این رقم بتدریج افزایش می یابد و در سال آینده صدور ۲ میلیون تن نفت از این مسیر امکانپذیر خواهد بود. ولی این مسیر بسیار سختی است. لذا در تابستان سال جاری رؤسای جمهور قزاقستان و آذربایجان- اینجانب، موافقت نامه ای دایر بر ساخت خط لوله نفتی از بندر آکتاؤ تا باکو از بستر دریای خزر را امضا کردیم. ما به این رضایت دادیم. این کار، برای نفت قزاقستان هم لازم است. ترمینالهای نفتی ما در آذربایجان و اکنون خطوط لوله مخصوص ما در مسیر شمال و غرب، صدور نفت را امکان پذیر می سازد. برای همین، به نظر منه، حل این مسأله می توانست بعنوان یکی از مسایل اصلی جهت صدور نفت به بازارهای جهانی در آینده واقع گردد.

علاوه بر این، بطور مثال، در باره ساخت خط لوله گاز از ترکمنستان تا آذربایجان نیز مذاکراتی انجام گرفته است. در ماه می سال جاری در عشق آباد حتی توافقنامه ای نیز به امضا رسیده است. چنانچه این مسأله هم بتواند حل شود، فواید خیلی زیادی عاید غرب خواهد ساخت.

کشورهای حوزه دریای سیاه، برای مثال، بغیر از گرجستان، کشورهای

اوکراین، بلغارستان، رومانی، از آنجا به آن طرف - یونان و از آنجا هم به آن سو- سایر کشورهای اروپایی مایلند از نفت دریای خزر استفاده کنند. بنابراین، اگر ما بتوانیم نفت را بوسیله این خطوط لوله به ترکیه، سواحل دریای سیاه- سواحل گرجستان و یا ترکیه برسانیم، و این نفت بتواند از خاک ترکیه منتقل شود، بدون تردید، کشورهای یاد شده نیز می توانند بهره مند شوند. این کشورها نسبت به نفت استخراج شده از میادین موجود در دریای خزر علاقه زیادی را نشان

می دهند.

بایستی همه این مسایل را بشکل دقیق سنجید. در اولین پروژه ما انتقال خط لوله نفتی اصلی و بزرگ از مسیر باکو- جیهان در نظر گرفته شده است.

البته، سرمایه گذاران مدعی گزاف بودن هزینه ساخت این خط لوله هستند. جنبه اقتصادی آن بایستی از طرف آنها مشخص شود. نظر ما این است که، این مسیر و خط لوله می تواند بعنوان یکی از خطوط اصلی جهت صدور نفت دریای خزر باشد. لذا ما از احداث این خط لوله نفتی از همان اول حمیات نموده و امروز هم حمایت می کنیم. اما حل نهایی مسأله، بدون شک، بستگی به شرکتها، کنسرسیوم ها و سهامداران می باشد.

امروز بوریس نمتس اف معاون اول نخست وزیر روسیه مسأله ساخت خط لوله جدید از مسیر شمال بوسیله فدراسیون روسیه را مطرح ساخت. می توان این مسأله نیز بررسی و مورد مذاکره قرار داد. از طریق سایر مسیرها نیز می توان کارهای زیادی را انجام داد. در هر حال، اینجانب معتقدم که بمنظور صدور نفت آذربایجان و نفت سایر کشورهای ساحلی خزر، همچنین از آسیای مرکزی و مخصوصاً از قزاقستان و بویژه، جهت صدور آن به غرب باید کارهای زیادی به انجام برسد و خطوط لوله متعددی ساخته شود. ما، در این کارها فعالانه مشارکت خواهیم نمود.

تمامی این کارهای انجام شده از سوی ما خط حمل ونقل جدیدی را نیز بین آسیا و اروپا ایجاد کرده است. مساله احیای "جاده ابریشم" قدیم به تحقق پیوسته است. ما در سال گذشته موافقت نامه ای را امضا کردیم و بر اساس آن یک کریدور حمل و نقلی از آسیای مرکزی، بوسیله دریای خزر، از آذربایجان تا گرجستان و از دریای سیاه به اروپا گشوده ایم. اکنون این کریدور حمل و نقلی فعال است. هم از آسیای مرکزی تا اروپا و هم برعکس، حمل بار انجام می شود. این هم از نظر اقتصادی خیلی مفید بشمار می رود. این محموله ها توسط کشتی های گذاره مخصوص آذربایجان از طریق دریای خزر منتقل می گردد. حمل بار بوسیله خط آهن از طریق جمهوری آذربایجان و گرجستان صورت می گیرد. سپس اینها از دریای سیاه بوسیله کشتی ها به اروپا انتقال می یابد. این کریدور حمل و نقلی دارای اهمیت و آینده بسزایی می باشد. ما از این کار نیز حمایت بعمل آورده و با کشورهای سهامدار این کریدور همکاری می کنیم و این همکارها منبعد نیز تداوم خواهد یافت.

به عقیده من، هم خطوط لوله نفتی و هم کریدور حمل و نقلی آسیا- اروپا و اروپا- آسیا اقتصاد این کشورها را بهم دیگر پیوست خواهد داد و روابط آنها را مستحکمتر خواهد ساخت.

خانمها و آقایان محترم.

مراسم امروز و دستاوردهای حاصله فقط و فقط پس از کسب استقلال جمهوری آذربایجان عملی شده است. ما امروز شاهد بهره استقلال دولتی آذربایجان هستیم.

ما در ماه سپتامبر سال ۱۹۹۴ موقع امضای اولین قرارداد نفتی بزرگ به جهانیان نشان دادیم که، آذربایجان کشور مستقلی است و بعنوان دولت مستقل صاحب منابع طبیعی خود بوده و در مورد استفاده از منابع خود مستقلانه تصمیم گیری می کند. ما بعد از گذشت سه سال بار دیگر ثابت کردیم، جمهوری آذربایجان دولت مستقل است، استقلال دولتی آذربایجان تزلزل ناپذیر می باشد و اکنون ما شاهد ثمره مثبت این استقلال خود هستیم.

کارهایی که، امروز ما انجام می دهیم، برای قرن بیست و یکم و نسلهای آینده منظور شده است. امروز ما استخراج اولین نفت را جشن می گیریم. در سال آینده از میدان نفتی "چراغ" در حجم ۲ میلیون تن نفت استخراج خواهد گردید. ولی پس از چند سال ۵- ۶ میلیون تن و بعد از چند سال دیگر به میزان۴۰ تا۵۰ میلیون تن نفت حاصل خواهد گردید. سپس، نفت بیشتری استخراج خواهد شد. برای همین، اقتصاد آذربایجان در قرن بیست و یکم بوسیله این صنعت نفتی تقویت و رشد خواهد یافت. ما معتقدیم که، این، یک فرصت خیلی مناسبی نه تنها برای صنعت نفتی، بلکه برای توسعه تمامی رشته های اقتصاد آذربایجان، پیشرفت آذربایجان بعنوان کشوری مستقل و رشد اقتصاد آزاد کشورمان می باشد. ما از این امکانات استفاده خواهیم کرد.

مراسم امروز و این نشستها بار دیگر گواه بر آن است که، درهای آذربایجان برای اقتصاد جهان باز است. جمهوری آذربایجان با اقتصاد جهانی پیوند تنگاتنگ روزافزون می یابد. آذربایجان اقتصاد خود را از راه اقتصاد آزاد تشکیل می دهد. جمهوری آذربایجان اقتصاد خود را منبعد نیز بوسیله اقتصاد آزاد توسعه خواهد داد. ما، نتایج مثبت آن را مشاهده می نماییم.

اینجانب مایلم اطلاعاتی را به شما ارایه دهم. انجام اصلاحات اقتصادی و فعالیتهایی برای سازماندهی نظام دولتی دموکراتیک در سالهای اخیر در کشورمان موجب رفع تنزل اقتصادی در آذربایجان شده بود. اکنون اقتصاد آذربایجان در حال رشد است. در سال گذشته تولیدات ناخالص داخلی ۳/۱ درصد و امسال نیز پنج درصد رشد یافته است.

در حالی که، حجم تولیدات صنعتی بطور سالانه ۲۰ تا ۲۵ درصد سیر نزولی داشت، اکنون توقف یافته است. ظرف ۹ ماه سال جاری حدوداً یک درصد رشد حاصل گردیده است. در سال ۱۹۹۴ نرخ تورم در آذربایجان ۱۶۰۰ درصد در سال بود. سال گذشته این رقم ۶ درصد تشکیل داد. در طی ۹ ماه امسال جاری تورم مشاهده نمی شود و به حداقل رسیده است.

اصلاحات اقتصادی در جمهوری آذربایجان جریان دارد. قانون مصوب در خصوص زمینها موجب تأمین واگذاری زمین به مالکیت خصوصی شده است. هم اکنون زمینها به مالکیت خصوصی تحویل می شود. اموال دولتیا خصوصی سازی می شود و ما شاهد بهره های آن هستیم. تجارت خارجی آزاد شده و میزان تبادلات تجاری ظرف ۹ ماه امسال ۳۰ درصد رشد یافته است. امسال ما در نظر داریم، مجموعاً به ارزش یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در تمامی بخشهای اقتصاد آذربایجان سرمایه گذاری کنیم. مبلغ یک میلیارد دلار از آن شامل سرمایه گذاریهای خارجی خواهد بود.

همه اینها نتیجه تحولات روند دموکراتیک و نیز بکارگیری اقتصاد آزاد در آذربایجان است. و نتیجه رشد پیوند اقتصاد آذربایجان با اقتصاد جهانی بصورت هماهنگ شده است.

اینها مایه خوشحالی است. طبیعتاً، من برای خود وظیفه می دانم  که این احساسات خوشحالی خود را امروز به شما و مهمانان حاضر در این مراسم برسانم.

اینجانب به مناسبت این رویداد تاریخی مهم بار دیگر به شما تبریک می گویم. و برای کارکنان بخش نفتی آذربایجان و کلیه شرکتها، متخصصین نفتی، اقتصاد دانان- برای همه توفیقات روزافزون آرزو می کنم. سپاسگزارم.

© aliyev-heritage.org