آثار / سیاست خارجی / آذربایجان- اروپا

دیدار و گفتگوی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان با یِلیزابت دوم ملکه پادشاهی بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی - لندن، کاخ بوکینگِم، ۲۱ ژویه سال ۱۹۹۸


یِلیزابت دوم: جناب حیدر علی اف رئیس جمهور محترم، صمیمانه خدمت شما خیر مقدم عرض می کنم و مراتب خوشحالی خود را از سفر رسمی جنابعالی به بریتانیای کبیر اظهار می دارم.

حضرتعالی، دیدار با شما را در مراسمهای جشنی که، به مناسبت پنجاهمین سالگرد پیروزی در جنگ جهانی دوم در ماه می سال ۱۹۹۵ در لندن برگزار شده بود، خوب بخاطر دارم. همچنین باید متذکر شوم که، پادشاهی متحده علاقه فراوانی نسبت به توسعه روابط با آذربایجان نشان می دهد.

حیدر علی اف: اعلیحضرت ملکه محترم، اینجانب نیز از دیدار با شما خوشحالی فراوان را دارم. تقویت هر چه بیشتر روابط متقابلاً مفید در تمامی زمینه ها با بریتانیای کبیر بعنوان یکی از پرنفوذترین کشورهای جهان، برای جمهوری آذربایجان خیلی مهم است.

مکله محترم، شما را در آذربایجان خیلی خوب می شناسند و دوست دارند. تاریخ روابط ملتهایمان هم دیرینه است. هنوز در قرون وسطی روابط اقتصادی بین انگلستان و آذربایجان، بویژه روابط تجاری موجود بوده است.

یلیزابت دوم: من اطلاعات مفصلی راجع به کشورتان دارم. فعالیتهای سالهای اخیر به رهبری شما در زمینه سازماندهی نظام دولتی قانونمدار، دموکراتیک و لائیک در آذربایجان، با علاقه زیادی در انگلستان پیگیری می شود.

بجهت شرایط ایجاد شده برای فعالیت وسیع شرکتهای بریتانیایی در آذربایجان از شما متشکرم. اهمیت بزرگ توسعه بی وقفه روابط کشورهایمان در همه زمینه ها، بویژه در رشته های دانش، فرهنگ و آموزش را مورد تأکید قرار می دهم.

حیدر علی اف: گامهایی که از هر دو طرف در این زمینه برداشته می شود، از اهمیت ویژه یی برخوردار میباشد. مستحضر هستید که، شرکتهای نفتی بریتانیای کبیر در اجرای قراردادهای تاریخی منعقده برای بهره برداری مشترک از معادن نفتی موجود در قسمت آذربایجانی دریای خزر از نزدیک مشارکت می کنند.

پس از دیدار امروزی با تونی بلر نخست وزیر محترم تعداد قراردادهای جدیدی بین دولت آذربایجان و شرکتهای بریتانیایی امضا خواهد گردید. در حال حاضر روابط اقتصادی کشورهایمان در سطح عالی قرار دارد. کشور آذربایجان با رسیدن به دستاوردهای بزرگی در سازماندهی موفقیت آمیز نظام دولتی قانونمدار و دموکراتیک و انجام اصلاحات اقتصادی، همچنین با مشکلاتی مواجه شده است. یکی از این مشکلات، تجاوز نظامی ارتش ارمنستان به خاک کشورمان است که، از سال ۱۹۸۸ ادامه دارد. در نتیجه این تجاوز بیش از ۲۰ درصد از سرزمینهای آذربایجان تحت اشغال قرار گرفته است. بیش از یک میلیون از شهروندان ما که از این سرزمینها آواره شده اند، هنوز هم در شرایط وخیم در چادرها بسر می برند. در سرزمینهای اشغالی آذربایجان صدها شهر و روستا ویران گشته، به آتش کشیده شده، خانه ها، مدارس و بیمارستانها غارت گردیده و آثار باستانی فرهنگی از بین رفته است. هم اکنون به آتش بس رعایت می گردد و خونریزی نمی شود. لیکن این، بمعنی صلح نیست.

ضمن بحث از مذاکرات انجام شده در چارچوب گروه مینسک که، از سوی سازمان امنیت و همکاری اروپا بمنظور حل مسالمت آمیز این مناقشه تأسیس گردیده است، و نیز با سخن از ریاست مشترک سه کشور بزرگ- ایالات متحده آمریکا، روسیه و فرانسه بر گروه مینسک، می توان گفت که، پیشنهادات مطرح شده توسط رؤسای مشترک در راستای حل مناقشه، مورد علاقه طرف آذربایجانی قرار گرفته و بدقت پیگیری شده است. اصول مصوب نشست سران دولت و حکومت کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا در دسامبر سال ۱۹۹۶ در لیسبن در خصوص حل مناقشه ارمنستان- آذربایجان از راههای سیاسی، از طرف ۵۳ کشور، از جمله بریتانیای کبیر تأیید گردیده است. ما طرفدار حل سریع این مناقشه بر اساس آن اصول میباشیم.

ضرورت رفع سریع این مناقشه جهت برقراری صلح و آرامش در منطقه و لزوم توجه ویژه جامعه جهانی و کشورهای بانفوذ نسبت به این مسأله را مورد تأکید قرار می دهم.

آذربایجان راه توسعه دموکراتیک و مناسبات اقتصاد آزاد را انتخاب، روابط تنگاتنگی را با جامعه جهانی برقرار، درهای خود را به روی کارفرمایان خارجی باز کرده و اهمیت فراوانی نسبت به همگرایی نزدیک اقتصاد خود با اقتصاد جهانی و مشارکت در نهادهای اروپایی بعنوان عضو متساوی الحقوق قایل است. مایلم همچنین یادآور شوم که، هم اکنون بیش از ۱۰۰ شرکت بریتانیایی در کشور ما فعالیت می کند.

در اوایل قرن جاری روابط تنگاتنگی بین پادشاهی متحده و کشور آذربایجان موجود بوده است. کشور مستقلمان از بابت هم پیمانی با کشور پرنفوذی مانند بریتانیای کبیر و یافتن دوست نزدیکی در شخص آن برای خود، رضایت خاطر دارد.

در چارچوب سازمانهای بین المللی نیز روابط حسنه یی میان آذربایجان و بریتانیای کبیر ایجاد شده است. ما اطمینان داریم که، در دفاع از حق مسلم کشورمان، انگلستان تلاشهای خود را هر چه بیشتر افزایش خواهد داد.

به استحضار می رسانم که، کشورهای جهانی علاقه زیادی نسبت به برقراری روابط متقابلاً مفید با آذربایجان نشان می دهند. در زمینه فعالیت عادی کریدور اروپا- قفقاز- آسیا اقدامات مثبت زیادی در کشورمان که از اهمیت راهبردی در منطقه برخوردار میباشد، صورت گرفته است. برنامه TRACECA با موفقیت اجرا می یابد. کریدور حمل و نقلی سراسر قفقاز ظرف مدت کوتاهی آذربایجان و بطور کلی قفقاز و اروپا را بهم وصل داده است.

قرار است از ۷ الی ۸ سپتامبر سال جاری کنفرانس بین المللی در باکو در چارچوب برنامه TRACECA با حمایت اتحادیه اروپا و بمنظور راه اندازی مجدد جاده باستانی "ابریشم" که زمانی در ایجاد روابط اقتصادی و فرهنگی ملتهای جهانی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده، برگزار شود. ما مطمئنیم که، این همایش بین المللی برای همه کشورهای شرکت کننده اهمیت خاصی بهمراه خواهد داشت.

اصلاحات اقتصادی و خصوصی سازی در آذربایجان بطور مستمر و با موفقیت اجرا یافته، بین کشورهای شوروی سابق اولین بار در آذربایجان زمین در اختیار مالکیت شخصی قرار گرفته، در کشور ما چندگرایی سیاسی و آزادی بیان برقرار گردیده است. کشور مستقلمان همواره اهمیت فراوانی به فراگیری و پیاده کردن تجارب کشورهای پیشرفته غربی در تمامی زمینه قایل است.

اطمینان دارم که، سفر رسمی من بعنوان رئیس جمهوری آذربایجان به این کشور مرحله تازه یی در توسعه بی وقفه روابط علمی، فرهنگی و آموزشی بین آذربایجان و بریتانیای کبیر خواهد گشود. از تلاشهای کارفرمایان انگلیسی فعال در کشورمان در تحکیم هر چه بیشتر مناسبات فرهنگی و انسانی ملتهایمان ابراز رضایت می کنم. (رهبر کشورمان با خاطرنشان ساختن دعوت خود از اعلیحضرت ملکه در دیدار با وی در سال ۱۹۹۵ برای سفر رسمی به آذربایجان، گفت که ملت ما از پذیرایی از ایشان بعنوان مهمان محترمه خیلی خوشحال می شد.)

یلیزابت دوم: جناب رئیس جمهور محترم، من بجهت این دعوت سپاسگزارم و واقعاً مراتب علاقه فراوان خود را نسبت به آذربایجان اظهار می دارم.

"حیدر علی اف: استقلال ما ابدی است" (سخنرانی ها، بیانیه ها، مصاحبه ها، پیامها، مراجعات و فرامین)- آذرنشر، باکو- ۲۰۰۵، جلد. ۱۶، ص. ۳۳۲ تا ۳۳۶.