جناب احمد نجدت سزر رئیس جمهور محترم ترکیه!

جناب ادؤارد شواردنادزه رئیس جمهور محترم گرجستان!

اسپنسر آبراهام وزیر محترم نیرو ایالات متحده آمریکا!

من از صمیم قلب به همه شماها در آذربایجان خیر مقدم عرض می نمایم و از حاضرین در اینجا بمناسبت اجرای این طرح حائز اهمیت بزرگی سپاسگزارم.

امروز مراسم پی ریزی زیر بنای آغاز احداث خط لوله اصلی صادرات باکو- تفلیس- جیحان بعنوان عاملی که، همه ما را و از جمله کسانی را که، از کشورهای دور دست برای شرکت در این جشن آمده، در اینجا گرد هم آورده است، می باشد. این طرح عظیم اکنون در سراسر جهان معروف است و جامعه جهانی سالها است که، این طرح را بررسی می نماید.

این طرح در سال ۱۹۹۴- سرآغاز اجرای استراتژی نفت آذربایجان، موقع امضای قرارداد ما بین شرکت دولتی نفت آذربایجان و ۱۱ شرکت بزرگ نفتی جهان جهت بهره برداری مشترک از معادن "آذری"، "چراق" و "گونشلی" واقع در قسمت آذربایجانی دریای خزر در تاریخ ۲۰ سپتامبر سال ۱۹۹۴ در آذربایجان- باکو، بنیان گذاری شده است. این قرارداد بازتاب گسترده ای در جهان یافت و تصادفی نیست که، بعنوان "پیمان قرن" نام گذاری گردید. ما، حین انعقاد این قرارداد، مسلما، استخراج سالیانه بیش از ۵۰ میلیون تن نفت از معادن "آذری- چراق- گونشلی" را در نظر گرفته بودیم. ولی نفت حاصله باید به بازارهای جهانی صادر گردد. بدین منظور راههای مختلف و مسیرهای گوناگونی وجود داشت. لیکن ما بعنوان آذربایجان باتفاق دوستان مان- جمهوری ترکیه، گرجستان و طبعا شرکتهای حاضر در این پروژه تصمیم گرفتیم تا، در آینده نفت حاصله را بوسیله خط لوله باکو- تفلیس- جیحان به بندر جیحان ترکیه واقع در دریای مدیترانه برسانیم.

خود این تصمیم منجر به بروز اختلافات زیادی گردید. زیرا در آن زمان هم افراد مخالف قرارداد منعقده توسط مان و نیز مخالفین انتقال خط لوله بوسیله مسیر باکو- تفلیس- جیحان موجود بود. اینها معلوم است. در مرحله نخست مانع ما- یعنی آذربایجان می شدند. زیرا صاحب نفت ما بودیم و حق انتخاب مسیر صدور نفت نیز در وهله اول در اختیار ما بود. فشارهای زیادی به ما آوردند. اوضاع سیاسی اجتماعی در آذربایجان در آن زمان چندان ثابت نبود. در سال ۱۹۹۳جنگ داخلی در اینجا اتفاق افتاده بود. ما جلوگیری از آن کردیم و قرارداد را به امضا رساندیم. ولی هنگام انعقاد قرارداد حتی در داخل مان از بین مسؤلین افرادی بودند که، آنها به سرویسهای امنیتی خارجی خدمت می کرده و نظرات خود را در باره نقض این قرارداد ابراز می داشتند.

گفتن این، برای شما جالب است. زیرا ما در۲۰ سپتامبر سال ۱۹۹۴ قرارداد را منعقد کردیم. یک روز پس از آن، ۴ نفر از اشخاصی را که، مرتکب جنایات بزرگی شده بودند و در سلولهای انفرادی وزارت امنیت جمهوری آذربایجان بسر می بردند، فراری دادند. یک هفته از آن حادثه گذشت. معاون رئیس پارلمان آذربایجان را ترور کردند و وی را کشتند. رئیس اداره ضد جاسوسی آذربایجان را که، یک سرهنگ بود، بقتل رساندند. قصد داشتند با این اقدامات تروریستی ما را بترسانند. ولی ما نترسیدیم. آنها نیز به این کارهای خود ادامه می دادند. فردی همچون صورت حسین.اف که، در آن دوران بناچار همراه بنده در اینجا عهده دار مقام نخست وزیری بود، در۴ اکتبر دست به کودتای مسلحانه در آذربایجان زد. ما از این جلوگیری کردیم. نخست، با حمایت و کمک مردم. در ماه مارس سال ۱۹۹۵ مجددا اقدام به کودتای مسلحانه کردند که، از آن پیشگیری نمودیم. پس از آن در برخی مناطق قصد انجام اقدامات تروریستی، انفجار پل و خرابکاری داشتند. آسیب دیدیم، لیکن جلوی آن را گرفتیم.

می دانم که، در همان دوران، موقع مطرح شدن پروژه باکو- تفلیس- جیحان، ادؤارد شواردنادزه دوست من و رئیس جمهوری گرجستان را ترور کردند که، وی بر اثر معجزه از آن جان سالم برد.

تمامی این موارد و سایر فشارهای سیاسی و اعمال تاثیرهای مختلف بر علیه ما، معطوف بر آن شده بود که، اولا، مایل نبودند قرارداد نفتی مان را که، برای اولین بار ما اقدام به چنین کاری در دریای خزر نمودیم، قبول کنند. ثانیا نیز، با احداث خط لوله باکو- تفلیس- جیحان مخالفت می ورزیدند. در یک چنین شرایطی ما این کار را آغاز کردیم، اراده خود مان را بنمایش گذاشتیم و از راهی که، از قبل انتخاب کرده بودیم، پیروی نمودیم.

در سال ۱۹۹۹ اولین نفت را از معدن "چراق" حاصل کردیم. ما، ابتدا آن را از طریق خط لوله باکو- نووروسییسک بوسیله بندر نووروسییسک روسیه در دریای سیاه نقل می کردیم. ولی همزمان با این، ما خط لوله نفتی باکو- سوپسا را از مسیر غرب احداث می نمودیم و بزودی آن را راه اندازی کردیم. اکنون نفت حاصله از آن موقع تاکنون، از طریق همین خط لوله- خط غربی انتقال می یابد.

اما تمامی اینها بخاطر اولین نفت بود. برای انتقال نفت کلانی که، ما آن را در نظر گرفته بودیم نیز، نیاز به خط باکو- تفلیس- جیحان بود. ما بصورت پیگیرانه بر روی این پروژه کار می کردیم، تلاش می نمودیم و تمامی امکانات مان را مورد استفاده قرار می دادیم. ترکیه، گرجستان و آذربایجان در اینجا هم پیمان بوده و باتفاق هم مشغول این کار بودند. اما اگر حکومت ایالات متحده آمریکا در این زمینه کمک، مصلحت و حمایتهای دائمی خود را از ما- آذربایجان بعمل نمی آورد، مسلما، ما نمی. توانستیم موفق به این کار شویم.

تصادفی نیست که، در ماه نوامبر سال ۱۹۹۹ در دیدار سران سازمان امنیت و همکاری اروپا، ما- ترکیه، گرجستان، آذربایجان و قزاقستان موافقت نامه ای را جهت آغاز احداث خط لوله اصلی صادراتی باکو- تفلیس- جیحان به امضا رساندیم. علاوه بر آن، بیانیه ای امضا کردیم و بیل کلینتون رئیس جمهوری آمریکا از جانب دولت خود به این بیانیه پیوست و امضا نمود. و این هم موجب تحقق ساخت خط لوله باکو- تفلیس- جیحان گردید.

من باید این تاریخ کوتاه را برای شما بگویم. زیرا می بایست بدانید که، در اینجا ما طی ۸ سال چه کارهایی را انجام داده و چه مشکلاتی را پشت سر گذاشته، جلوی کدام مقاومتها و موانع را گرفتیم.

سرانجام، در دوران اخیر جریاناتی در خصوص احداث خط لوله باکو- تفلیس- جیحان وجود دارد. در زمینه مساله تامین مالی آن نیز مشکلاتی موجود بود. ولی آن مشکلات هم حل و فصل گردید. اکنون شرکت بین المللی عملیاتی آذربایجان رهبری این امور را برعهده دارد. آنها، اکنون تمامی طرحها را تهیه و تدوین نموده اند. لذا در اینجا از ما دعوت کردند تا، کلنگ آن را بزنیم. مایلم به شما بگویم که، مخالفین خط لوله باکو- تفلیس- جیحان اغلب چنین می گفتند که، این تخیل است و امکان پذیر نیست. در آذربایجان بدان میزان نفت وجد ندارد و نخواهد داشت. اینگونه سخنان زیاد بود. بعلت طولانی شدن وقت برخی ها نیز به این گفته ها باور می کردند. اما همه این اختلافات بی اساس گردید و ما کار خودمان را انجام دادیم.

در این اواخر در استانبول کنفرانسی موسوم به "افسانه سه دریا" برگزار گردید. در آنجا بحث در خصوص افسانه بود. من در آنجا ایراد نطق نموده و گفتم، شما در اینجا در مورد افسانه صحبت می کنید. ولی من می خواهم اعلام کنم که، این تخیل و افسانه نیست، سه دریا- دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه متحد خواهند گردید. عامل اتحاد این هم ترکیه، گرجستان، آذربایجان و این طرح مورد اجرای توسط آنها و حمایت دائمی ایالات متحده آمریکا از این مساله بوده است. لذا اکنون از تخیل تا واقعیت رسیده ایم.

میزان سرمایه گذاری و حجم کار در اینجا- اطلاعات در این خصوص در اختیار شما قرار خواهد گرفت. من مایل نیستم این را بیان کنم. ولی می خواهم به این نقطه اشاره نمایم که، تمامی این طرحها معطوف به توسعه اقتصادی آذربایجان گردیده است. امروز در خصوص مرحله دوم دستیابی به معادن نفتی "آذری- چراق- گونشلی" نیز سندی به امضای خواهد رسید. این، بدان معنی است که، منبعد در اینجا سرمایه گذاری کلانی سرازیر گردیده و کارها با سرعت پیش خواهد رفت. زیرا ما نظر داشتیم که، در سال ۲۰۰۵خط لوله نفتی صادرات اصلی باکو- تفلیس- جیحان کاملا آماده خواهد بود و ما باتفاق هم از اینجا عازم بندر جیحان ترکیه گردیده و در آنجا شاهد بارگیری نفت آذربایجان، نفت دریای خزر از بندر جیحان خواهیم گردید.

همانطور که بیان کردم، برخی مشکلات در تامین مالی پروژه باکو- تفلیس- جیحان وجود داشت. آذربایجان سهم خود را برای این کار ارایه کرد، ما ۲۵ درصد از تامین مالی آن را بر عهده خود گرفتیم. قسمت مابقی آن در بین شرکتهای گوناگون تقسیم گردید. ولی جالب توجه اینکه، شرکت " انی" با ۵/۲ درصد سهم به این پروژه ملحق شده است. سپس شرکت "توتال" پیوسته است. امروز بمن گزارش کردند که، شرکت "ایتوچو" ژاپن با ۵/۲ درصد سهم ملحق شده و همچنین شرکت "اینپکس" ژاپن در همین دیروز با ۵/۲ درصد به این طرح پیوسته است. آیا معنای این چیست؟ آن است که، از این خط لوله نه تنها آذربایجان، بلکه همه مایلند استفاده نمایند.

ما، زمانی هنگام امضای موافقت نامه در استانبول، نور سلطان نازار بای اف رئیس جمهور قزاقستان نیز آن را امضا کرده و بیان نموده است که، قزاقستان نیز از این خط لوله استفاده خواهد کرد. اکنون بنده می دانم که، شرکتهای خارجی زیادی در قزاقستان مشغول فعالیت هستند. الحاق و سرمایه گذاری آنها به پروژه باکو- تفلیس- جیحان نشانگر آن است که، در واقع نیز، نفت از دیگر قسمتهای خزر از طریق خط باکو- تفلیس- جیحان صادر خواهد شد.

ولی من بشما می گویم که، حدودا در سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۸میزان ۵۰ میلیون تن نفت از معادن "آذری- چراق- گونشلی" حاصل خواهد گردید. اما در دریای خزر ما معادن دیگری نیز داریم. ما با این شرکتها همکاری می نماییم. بین شرکتهایی از ۳۰ کشور جهان ۲۱ قرارداد به امضا رسانده و کار می کنیم. البته، آنها نیز نفت حاصل خواهند کرد. ما با این شرکتها مشترکا فعالیت می نماییم. لذا در آینده حتی ظرفیت باکو- تفلیس- جیحان کفایت نخواهد کرد. می بایست یا آن را گسترش داده و یا نیاز به خط لوله دوم خواهد بود.

این سخنان من برای آینده است و این امور بابت آتیه مردم مان می باشد. این کارهای مان فقط و فقط پس از اخذ آذربایجان استقلال دولتی خود را امکانپذیر بوده است. شما می دانید که، آذربایجان کشور قدیم نفتی است. ۱۵۰ سال پیش در آذربایجان آغاز به استخراج نفت بشیوه صنعتی گردیده است. ولی هرگز نفت مخصوص مردم آذربایجان نبوده است. کل معادن نفت و گاز موجود در دریای خزر توسط دانشمندان و زمین شناسان آذربایجانی اکتشاف گردیده، لیکن ما صاحب این نبوده ایم. ولی اکنون کشور مستقلی هستیم. بعنوان کشور مستقل مالک ثروتهای خود می باشیم. میان کشورهای مورد نظرمان روابط برقرار کرده و اینگونه کارهایی انجام می دهیم. اما دومین خط لوله نیز در نظرمان هست. از معدن " شاه دنیز" دارای ذخایرگاز بمیزان ۱ تریلیون متر مکعب، خط گاز باکو- تفلیس- ارزوروم نیز احداث خواهد گردید.

بدین ترتیب، تعداد خطوط لوله افزایش می یابد. مسلما، اینها دارای جنبه اقتصادی بسیار بزرگی است. ولی تنها اقتصادی نبوده، معتقدیم که، کارهای مان، باکو- تفلیس- جیحان از جنبه سیاسی برخوردار است. این پروژه و اجرای آن می تواند بعنوان تامینگر صلح، امن و امان و امنیت در منطقه قفقاز باشد. این خط لوله، این لوله فولادین، آذربایجان و گرجستان و ترکیه را بصورت نزدیک بهم اتصال خوهد داد.

ما کشورهای دوست هستیم. ترکیه برای مان کشور دوست و برادر است. و گرجستان نیز برای مان کشور دوست و برادری می باشد. ما روابط زیادی برقرار می سازیم.

و همچنین ما هم برای آنها کشور دوست و برادری هستیم. اما این روابط مان را، بقول معروف، با پیوندهای ناگسستنی ای اتصال می دهیم. یکی هم از این پیوندها، خط باکو- تفلیس- جیحان خواهد گردید. بنده تردیدی ندارم که، ایالات متحده آمریکا از این پس نیز در این مسایل حمایت خود را از ما بعمل خواهد آورد. لذا من در این مراسم از جمهوری ترکیه و جناب احمد نجدت سزر رئیس جمهور آن قدردانی می.کنم. از گرجستان و ادؤارد شواردنادزه رئیس جمهور آن تشکر می نمایم. از ایالات متحده آمریکا و جرج بوش رئیس جمهور آن سپاسگزارم.

من در این اواخر نامه تشکر از جناب جرج بوش مبنی بر ارزیابی مثبت فعالیت آذربایجان در ائتلاف ضد ترور دریافت نمودم. ما فورا پس از حادثه تروریستی وحشتناک در ۱۱ سپتامبر سال گذشته در آمریکا به ائتلاف ضد ترور پیوستیم، وظیفه خود مان را در این ائتلاف انجام می دهیم و از این پس نیز انجام خواهیم داد. بدین صورت، ما در این زمینه نیز روابط میان آمریکا و آذربایجان را توسعه داده و بیش از پیش ارتقا می دهیم.

دیروز موقع گفت و گو با وزیر محترم، وی سلامهای صمیمانه و سخنان بسیار گرمجرج بوش را بمن رساند. بخاطر همه اینها، بطور کلی، بابت حمایت از تحقق خط لوله باکو- تفلیس- جیحان از ایالات متحده آمریکا، مردم آن و جناب بوش رئیس جمهور قدردانی می کنم.

دوستان عزیز!

میهمانان ارجمند!

بنده بار دیگر از صمیم قلب به شما خیر مقدم عرض نموده و آرزوی سلامتی برای همه تان دارم. باکو- تفلیس- جیحان پیشرفت خواهد کرد و تحقق خواهد یافت!