خانمها و آقایان محترم، ارباب محترم رسانه ها. این چهارمین روز است که من بنا بر دعوت آقای هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران در این کشور به سر میبرم. سفر من رو به اتمام است و چند ساعت دیگر تهران را ترک میکنم. میتوانم بگویم که سفر حاضر مرحله جدیدی را در توسعه آتی روابط دوستانه و برادرانه بین ایران و آذربایجان رقم زده است.

ضمن بحث در مورد این سفر، مایلم به این نکته اشاره کنم که جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران بمنزله یک کشور و ملت دوست، همسایه و برادر برای ملت و دولت جمهوری آذربایجان میباشد. از اینرو ما اعتقادمان براین است که ایران و آذربایجان همواره باید از روابط حسنه و صمیمی برخوردار باشند. این روابط باید طوری باشد که توسعه سریع همکاریها در تمامی زمینه ها را میسر سازد.

من هم بدین منظور به اینجا سفر کرده ام و میتوانم بگویم که در جریان این سفر ملاقاتهای ثمربخشی با رهبران جمهوری اسلامی ایران- حضرت آیت الله خامنه ای، آقایان هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور محترم ، ناطق نوری رئیس مجلس، علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه، غلامرضا شافعی وزیر تعاون وسایر مقامات رسمی داشته ام. در این دیدارها مسائلی چون توسعه روابط در زمینه های اقتصادی، تجاری، فرهنگی، علمی، فنی و غیره بین دو کشور و ملت مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به نتایج خوبی دست یافته ایم. اسناد مورد توافق این دیدارها قرار است امروز به امضا برسند. به نظرمن، موضوع فقط به این اسناد خلاصه نمیشود و و وسعت روابط ما خیلی  فراتر از محدوده این اسناد میباشد.

مسلما در همه این دیدارها در مورد شرایط سخت جنگی که آذربایجان در سالهای اخیر دچارآن شده است و نیز تجاوز نظامی ارمنستان علیه آذربایجان و اشغال بیست درصد از اراضی آذربایجان در نتیجه این تجاوز و آواره شدن بیش از یک میلیون هم میهنانمان از مناطق اشغالی  و کلیه مشکلات ناشی از آن تبادل نظرشده است.

در شرایط بحران اقتصادی اجتماعی سختی که آذربایجان در دوران جنگ ناشی از تجاوز نظامی ارمنستان با آن مواجه بوده است، ما همواره شاهد کمکهایی از سوی جمهوری اسلامی ایران بوده ایم. در مذاکرات حاضر نیز این نکته مورد تأکید قرار گرفت. بابت این کمکها، بخاطر همبستگی آنها و حمایتهایی که در عرصه بین المللی از ما بعمل آورده اند تشکر خود را از رهبران ایران اعلام  کردم.

مجددا تاکید میکنم که ملاقاتهای حاضر ضمن اینکه مرحله جدیدی را در روابط دوستی و برادری بین ایران و آذربایجان را رقم میزنند، همزمان شرایط مطلوبی را نیز برای توسعه سریع این روابط فراهم میسازند که آذربایجان تلاش خواهد کرد تا در آینده از این شرایط استفاده بهتری داشته باشد. بدلیل کمبود وقت من با بیان این مطلب کوتاه سخنان خود را به پایان میرسانم.

پرسش: اسرائیل نیز همانند ارمنستان سرزمینهای اسلامی را اشغال کرده است. در این صورت، این چطور ممکن است که شما در صدد ایجاد رابطه با اسرائیل برآیید؟

پاسخ: مقدم بر هرچیز ذکر این نکته را لازم میدانم که آذربایجان همواره از موازین بین المللی و اصول مقدس بین المللی پیروی کرده و در آینده نیز پیروی خواهد کرد. یکی از مهمترین این اصول هم به مصونیت مرزها و تمامیت ارضی هر کشوری و غیر قابل قبول بودن تصرف خاک یک کشور توسط کشور دیگری با توسل به زور مربوط میشود. ضمن پایبندی به اصول مزبور، ما نیز از تمامیت ارضی و مصونیت مرزهای همه کشورها و ازجمله جمهوری اسلامی ایران حمایت میکنیم. آذربایجان نسبت به خاک هیچ کشوری چشم طمعه ندوخته است و هرگز راه غصب را پیش نخواهد گرفت و اشغالگران و غاصبان را محکوم کرده است و از این ببعد نیز محکوم خواهد کرد . ارمنستان هم با ایران و هم با آذربایجان همسایه است. تجاوز ارمنستان علیه خاک آذربایجان که افزون بر شش سال است که ادامه دارد، بمنزله یک بلای بزرگی هم برای آذربایجان و هم برای ایران میباشد. نیروهای مسلح ارمنی آثار باستانی و تاریخی و فرهنگی مسلمانان را در سرزمینهای اشغالی تخریب میکنند. لذا جلوگیری از این امر فقط وظیفه ما نیست، بلکه وظیفه همه ملتهای مسلمان میباشد.

آذربایجان بعنوان یک کشور مستقل سیاستهای خارجی خود را بر مبنای اصول دموکراتیک تنظیم و تلاش میکند تا با ایجاد روابط متقابل با همه کشورهای جهان استقلال خود را هرچه بیشتر مستحکم نماید.

پرسش: شما طی سخنانی بیان کرده بودید که جمهوری آذربایجان تلاش میکند از حمایت دولتهای بزرگ جهان بهره مند شود. آیا میتوانید بیان فرماییید که منظور شما از دولتهای بزرگ کدام دولتها هستند؟ آیا در مورد روابط با روسیه نیز از همان اصول پیروی میکنید؟

  پاسخ: من بیان کردم که ما خواهان ایجاد روابط متقابل با همه دولتها هستیم. روسیه دولت بزرگی است که در شمال آذربایجان قرار دارد. آذربایجان قریب به دویست سال جزو روسیه بوده است. پتانسیال قوی اقتصادی که آذربایجان در هفتاد سال اخیر بعنوان جزو اتحاد شوروی صاحب آن بوده است ربط مستقیمی به روسیه دارد. منظور من از ایجاد روابط متقابل بین آذربایجان و همه کشورها ، قبل از هرچیز کشورهای همسایه است.

بدون تردید،  منبعد نیز آذربایجان باید روابط حسنه یی با روسیه داشته باشد و سیاست خارجی ما در این راستا است. نیروهای روسیه در گرجستان و ارمنستان مستقر شده اند. در آذربایجان نیروهای روسیه وجود ندارند. در تمامی کشورهای مسلمان نشین آسیای مرکزی نیز یگانهای نظامی روسیه موجود میباشد. امر حراست از مرزهای آن کشورها و همچنین ارمنستان و گرجستان با کشورهای خارجی یعنی ایران، ترکیه و افغانستان به عهده نیروهای روسی میباشد. ولی نیروهای خود آذربایجان از مرزهای کشور ما با ایران و ترکیه حراست میکنند. اگر یگانهای نظامی عظیم روسیه در ارمنستان مستقر هستند، دیگر شما خودتان باید در مورد معنی این مسئله فکر کنید. روسیه تلاش میکند تا برای توقف جنگ بین ارمنستان و آذربایجان میانجی گری نماید. سازمان های بین المللی و مخصوصا مشاوره امنیت و همکاری اروپا و گروه مینسک وابسته به آن نیز به فعالیتهای میانجی گری مشابهی مبادرت میکنند. ما میخواهیم به جنگ حاضر پایان داده ملت خودمان را از این بلا نجات دهیم و سرزمینهای اشغالی خود را آزاد نماییم. ازاینرو، شکی نیست که نمیتوانیم از همه این امکانات میانجی گری امتناع کنیم.

پرسش: جناب آقای ریئس جمهور، آیا موضوع رژیم حقوقی دریای خزر در مذارکراتی که در سطح عالی در ایران برگزار شد  بصورت رسمی مطرح گردید؟

پاسخ: چند روز قبل از سفر من به ایران، ولادیمیر کازیمیروف نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در مسئله قره باغ کوهستانی در تهران بوده است. وی در مراجعت از تهران به باکو آمده و ضمن ملاقات با من در مورد سفر خود به ایران بمنظور رایزنی پیرامون مسئله قره باغ کوهستانی وبرخی موضوعات دیگر به من اطلاع داده است.در خصوص سؤال شما میتوانم بگویم که مسئله مورد اشاره شما در جریان سفر من به اینجا مورد مذاکره قرار نگرفته است. از اینرو نمیتوانم چیزی در این باره بگویم.

پرسش: جمهوری آذربایجان روابط خود با تهران، آنکارا و مسکو را بر پایه کدام اصول تنظیم میکند و کدام معیارها را ملاک قرار میدهد؟

پاسخ: بار دیگر تکرار میکنم که ما خواهان ایجاد روابط دوستانه با کشورهای همسایه هستیم. پس، هم ایران و هم ترکیه کشورهای دوست و برادر برای ما هستند. در باره روابط با مسکو یعنی روسیه اطلاعات مفصلی ارایه دادم و لذا لزومی برای تکرار آن نیست.

در برنامه این سفر وقت بسیار کمی برای کنفرانس خبری در نظر گرفت شده است. خواهش میکنم به باکو تشریف بیاورید و آنجا من فرصت زیادی برای پا سخگویی به سؤالات شما خواهم داشت. متشکرم.  

© aliyev-heritage.org