آثار / سیاست خارجی / آذربایجان- اروپا

سخنان حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در دیدار با تور هیردال سیاح نروژی و هیئت همراه وی، کاخ ریاست جمهوری، ۲ سپتامبر سال ۲۰۰۰


حیدر علی اف: مجدداً به آذربایجان خوش آمدید. من شما را دوست بزرگ آذربایجان می دانم. به خاطر دارم که هنوز در گذشته، در زمانی که آذربایجان کشور مستقلی نبود، در سال ۱۹۸۱ شما به آذربایجان علاقه نشان داده برای اولین بار به این کشور سفر کرده اید. اینجانب در همان دوره نیز رهبری آذربایجان را بعهده داشتم.

به خاطر می آورم، شما با آکادمیسین آقای حسن علی اف برادر ارشد من روابط دوستی ویژه یی داشتید. در آن زمان ما ملاقات کردیم و خیلی مفصل صحبت کردیم. طی سالهای بعدی چند بار دیدار کردیم. خیلی خوشحالم که ملاقات با شما و بازدید از موزه تان در اسلو نصیب من شد.

حتماً به شما می گویند،- هر بار که هیئت نمایندگی از نروژ در اینجا حضور داشته باشد، همیشه به شما سلام می رسانم. اکنون نیز آمده اید، آن هم می بینم که با هیئت بزرگی آمده اید. شنیدم که افراد شما در اینجا تحقیقات ارزشمندی در زمینه باستان شناسی انجام می دهند. همه اینها بمعنی توسعه روابط بین کشورها و ملتهایمان است. اینها عمدتاً به روابط علمی مربوط می شود. می دانید که پس از دستیابی آذربایجان به استقلال خود، روابط همکاریهای اقتصادی مشترک بسیار خوبی میان آذربایجان و نروژ برقرار شده است. شرکت "استاتویل" نروژ کارهای عظیمی در اینجا انجام می دهد. نه تنها "استاتویل"، بلکه بیش از ۳۰- ۴۰ شرکت نروژی در اینجا فعالیت دارد،- حتماً نماینده سفیر اینرا می داند. این روابط ما بسط می یابد.

در جریان سفر من به اسلو، ما با نخست وزیر این کشور قراردادی در زمینه توسعه روابط بین نروژ و آذربایجان منعقد ساختیم. من گفتگوی بسیار مهمی با پادشاه کشورتان داشتم. جناب استولتنبرگ نخست وزیر کشورتان قبلاً موقع تصدی مقام وزارت نیرو، چند بار از آذربایجان دیدن کرده است. اینها هم روابط اقتصادی بین آذربایجان، دولت آذربایجان و نروژ میباشد.

اینجانب خیلی خوشوقتم که شرکتهای نروژ در اینجا همپای فعالیتهای اقتصادی خود، به اقدامات بشر دوستانه نیز در آذربایجان می پردازند و کمکهایی در اختیار بخشهای علمی و آموزشی قرار می دهند. همه اینها کشورهای ما را بیش از پیش نزدیکتر می کند و روابط دوستی برقرار می سازد.

موقعی که من بیست سال قبل با شما در باکو ملاقات کردم، شاید شما و افراد کمی غیر از شما در نروژ اطلاع داشتند که آذربایجان موجود است و چه کشوری است. خیلی ها از این خبر نداشتند. زیرا آذربایجان کشور مستقلی نبود، بلکه یک جمهوری وابسته به اتحاد شوروی بود. ولی اکنون هم در نروژ آذربایجان را خوب می شناسند و هم در آذربایجان نروژ را بهتر می شناسند.

دو روز پیش از برنامه "سحر" تلویزیون- من اتفاقاً تلویزیون را روشن کردم،- دیدم که هنرمندان ما- نازپری دوست علی اوا آوازخوان و سیاوش کریملی در نروژ بودند، کارهای خیلی ارزشمندی انجام داده و در آنجا آنها با گروه هم آوازان نروژی آواز می خواندند.

پولاد بلبل اوغلی (وزیر فرهنگ آذربایجان): جناب آقای رئیس جمهور، آنها در آنجا برنامه های کنسرت اجرا کرده اند.

حیدر علی اف: بله، این، کار خیلی جالبی است. اکنون می بینید، روابط ما چه قدر گسترش یافته است. ولی اینرا در سال ۱۹۸۱ من و شما پایه گذاری کرده ایم. فکر می کنم، در قرن ۲۱ این روابط بیش از پیش توسعه خواهد یافت. هم شما و هم من در پشت فرمان توسعه این روابط خواهیم بود.

خوش آمدید. در مورد دلایل این سفرتان کمی می دانم، ولی مایلم تا، شما به من بگویید. بفرمایید.

تور هیردال: جناب آقای رئیس جمهور، من هم مثل شما، اولین ملاقاتمان را خوب بخاطر دارم. آن زمان، دورانی بود که ما در جهان آشفته هم دوست بودیم، هم دشمن. من در آن زمان در غرب چنان آموزش و پرورش دیده بودم و ما را در روحیه یی تربیت کرده بودند که همه انسانهای مغرب زمین خوب هستند، ولی تمامی انسانهای مشرق زمین بد.

در همان دوران سخت نازیهای آلمان کشورم را ناگهان اشغال کردند. سپس آلمانها مرتکب یک اشتباه دیگری نیز گردیده به اتحاد شوروی حمله ور شدند. من به نیروهای نظامی آزاد نروژ ملحق شدم و بعنوان چترباز در آنجا شرکت کردم. اولین بار مرا به قطب شمال فرستادند. در جریان این جنگ اتفاقاً اتحاد شوروی به متفق ما، ولی آلمان به دشمن ما تبدیل شد. پس از اینکه من بوسیله چتر در شهر مورمانسک (روسیه) فرود آمدم، بهمراه ارتش شوروی روس وارد نروژ گردیدم. در آن موقع متوجه شدم که این انسانها همانند آمریکایی ها، انگلیسها و خود نروژیها هستند. در دوران سالهای "جنگ سرد" چند بار مرا به مسکو دعوت کردند و کار دفاع از رساله علمی ام را در آکادمی علوم مسکو ترتیب دادند.

بدینوسیله، از همان دوران به بعد تماسهای من با دانشمندان روس و شوروی برقرار شد. در آن زمان اینجانب با نقاشان، دام پروران و متخصصان مختلف دیدار کردم. تماسهای من با مسکو، به مفتخر شدنم به دریافت نشان لومونوسوف انجامید. سپس مرا به عضویت آکادمی علوم اتحاد شوروی پذیرفتند. من در آن زمان همچنین عضو آکادمی نیویورک بودم.

صرفاً پس از همان دوران همپای دوستان زیادی که در غرب بدست آورده بودم، در شرق نیز دوستان زیادی پیدا کردم و در آن موقع از من دعوت به آکادمی علوم آذربایجان کردند. ما همه می دانستیم که آکادمیسین حسن علی اف رئیس انستیتوی جغرافیای آکادمی علوم آذربایجان برادر رهبر کشور بود. عجیب است که ما ابتدا، طی مدت کوتاهی از نزدیک با وی دوست شدیم. همچنین باید متذکر شوم که بهمراه برادر شما من از نواحی آذربایجان دیدن کردم، در مناطق مختلف حضور یافتم و از نظرات اولیه مبنی بر اینکه روابط بین کشورهایمان دارای ریشه های کهن هستند، از او مطلع شدم. من با ابتکار وی به قوبوستان سفر کردم، با نوشته های موجود در آن آشنایی یافتم و بدین ترتیب، آنها را با این قبیل نوشته های موجود در نروژ مقایسه نمودم.

بعدها در اثر سفرهای متعدد من به کشورتان، به این نتیجه رسیدم که بایستی ریشه های وجود تماسهایی بین کشورهای مان را که به احتمال قوی بوسیله سیستمهای رودخانه یی- از طریق دریای خزر حرکت بسوی رودخانه های ولگا و دون از آنجا هم بوسیله دریای بالتیک با نروژ امکانپذیر است، تحقیق نمایم.

لازم بذکر است که جزیره کوچکی بنام ایسلند، مجدداً مرا متوجه آذربایجان کرد. در آن زمان رئیس جمهور ایسلند من و خانم مرا به کشور خود دعوت کرد و تقاضا کرد که با اسناد (saqa) تازه ترجمه شده آشنایی یابیم. پس از این آشنایی تصور من بتدریج به تأیید و یقین رسید که ۸۰۰ سال قبل بین ایسلند و این منطقه- قفقاز و بین این سرزمینهای مخصوص ترکها از نظر جغرافی نزدیکی بوده است. پژوهشهای بعدی مستقیماً دلالت بر آن کرد که هنوز در دوران ویکینگها بین کشورهای کنونی ما تماسها و روابط موجود بوده است.

در قرن ۹ ایسلند از نروژ جدا شده است. از همان دوران به بعد کلیه اسناد مربوط به ایسلند حفظ گردیده است.

سپس من همکاریهای خود با دانشمندان سایر کشورهای جهان را ادامه دادم. امروزه بر اثر مطالعات گسترده و فراگیر به این نتیجه رسیده ام که تماسها بین کشورهایمان حتی به تاریخ قدیم از دوران ویکینگ ها می رسد.

بنابراین، هدف اصلی من از سفر کنونی به آذربایجان، همکاری مشترک با دانشمندان کشورتان، آشنایی با اطلاعاتی در دستشان در مورد آذربایجان در تاریخ مربوط به دوران قبل از ویکینگ ها و همکاری با آنها در این زمینه است. در نتیجه اطلاعاتی که در اینجا بدست آوردم، به این نتیجه رسیدم که خاندان پادشاهی در کشورهای اسکاندیناوی صرفاً از آذربایجان منشأ گرفته اند. اجداد آنان قبل از میلاد در قرن اول و یا پس از میلاد از این مملکت و کشور بیرون آمده اند.

جناب آقای رئیس جمهور، همپای تمامی این موارد، بایستی همچنین عرض کنم که پس از اینکه به افتخار آشنایی با شما رسیدم، چنین وسعت توسعه و تحکیم روابط بین کشورهایمان مایه بسی خوشحالی من است. بسیار خوشوقتم که بین کشورهایمان روابط بیشتر و نزدیکتری در حال برقرار شدن است.

می دانم که در کشورتان اطلاعاتی راجع به کشورمان از پایین ترین سطح تا بالاترین سطح- بین مقامات دولتی هر چه بیشتر ترویج می شود و آشنایی با کشورمان بیش از پیش افزایش یافته است. همین حرفها را می توانم در مورد نروژها نیز بگویم. لازم به گفتن است که صرفاً پس از سفر رسمی شما به نروژ، اطلاعاتی راجع به آذربایجان در کشورمان هر چه بیشتر گسترش یافته است. اکنون انسانها آذربایجان را بهتر می شناسند.

موقع گفتگوی خصوصی ام با پادشاه کشورمان، وی به من گفت که ملاقات با جنابعالی را خوب بخاطر می آورد و درخواست نمود تا، اگر شما را مجدداً ببینم، سلام خصوصی وی را به شما برسانم.

بدینوسیله، امید و آرزو می کنم که مناسبات و روابط بین آذربایجان و نروژ منبعد هر چه بیشتر گسترش و تقویت خواهد یافت. در آذربایجان نه ۳۰، بلکه بیش از ۳۰ شرکت نروژی و مؤسسات اقتصادی آن فعالیت خواهد داشت. از همکاریهای متقابلاً مفید بین کشورتان و نروژ هر دو کشور مطابق منافع خویش بهره مند خواهند شد.

حیدر علی اف: خیلی ممنون، متشکرم. من با همه گفته های شما کاملاً موافق هستم. از علاقه تان نسبت به کشورمان و تاریخ آن تجلیل می نمایم.

طبیعتاً، شما بعنوان دانشمند و سیاح بزرگ جهان بنوبه اول منشأ اجداد ملت خود را تحقیق می کنید و با انجام جستجو، برخی آثار آنرا در آذربایجان یافته اید. مسلماً، این تحقیقات، پژوهشهای علمی و اقدامات باستان شناسی شما بایستی مشترکاً با دانشمندان آذربایجانی انجام پذیرد و نتایج تحقیقات علمی نیز باید منطبق باهم باشد.

علم تاریخ، بخصوص علم دوران قدیم هرگز نباید در معرض اهداف سیاسی قرار گیرد. متأسفانه، اکنون ما، جهان، از جمله منطقه ما در شرایطی بسر می برد که در راستای اهداف مختلف سیاسی وضع خود، تاریخ را هر جور که می خواهند، می نویسند. این امر، یک پدیده مخصوص اتحاد شوروی سابق ما بود. چرا که در اتحاد شوروی، در دوران آن حکومت، علم، مخصوصاً علم تاریخ ایدئالیزه شده بود. اکنون ما از آن رهایی یافته ایم.

برای مثال، اگر منطقه قفقاز جنوبی را مد نظر بگیریم، می دانید که ۱۲ سال قبل ارمنستان با ادعای ارضی نسبت به سرزمین آذربایجان دست به تجاوز نظامی زده است که منجر به مناقشه و جنگ گردیده و اکنون هم تداوم دارد. تا سال ۱۹۹۴ اشغال ۲۰ درصد از سرزمینهای آذربایجان از سوی ارتش ارمنستان، از روی دلایل مختلف امکانپذیر شد. دلیل این مناقشه- طبعاً، طرفی که این جنگ و مناقشه را آغاز کرده است، ارمنستان بوده- عبارت از آن میباشد که منطقه قره باغ کوهستانی جزو آذربایجان گویا "متعلق به" ارمنستان است. برخی ها با جعل دوره های مختلفی از تاریخ، به این نتیجه رسیده اند. ولی چنانچه تاریخ بطور واقعگرایانه مورد ارزیابی قرار گیرد و درست تحلیل شود، اینها دروغ است. ریشه این باز هم به نظام و سیستم اتحاد شوروی می رسد، یعنی در ارتباط با آن است. صرفاً موقع تشکیل اتحاد شوروی، نقشه های جماهیر متفق را در مسکو بطور دلخواه ترتیب دادند. یعنی بدان معنی که هر کسی که قدرت بیشتری داشت،- همان نقشه را به نفع خود کشید و کسی هم که قدرتش کمتر بود،- از این محروم ماند. یعنی بی عدالتی و ظلم شده است.

بطور کلی، ستم کاری بیشتر قوی بر ضعیف و یا محروم کردن وی از خیلی مسایل، چیز تازه یی نیست. ولی اکنون، در پایان قرن ۲۰، با لحاظ تمامی تحولات در جهان، باید موارد منفی در گذشته منبعد تکرار نشود. بهمین خاطر در همه چیز بایستی واقع بینی رعایت گردد. معنی واقعگرایی این است که نه نظرات خصوصی افراد مختلف، بلکه واقعیت، دلایل و شواهد بایستی ملاک قرار گیرد.

از این دیدگاه، آذربایجان در معرض بی عدالتی های زیادی- هم در زمان تأسیس اتحاد شوروی، هم در دوران بعدی و ظرف ده سال اخیر نیز- قرار گرفته است. البته، در مورد همه اینها همه باید بیاندیشند. همه بایستی بدانند که تاریخ را نباید در راستای اهداف شخصی بوجود آورد. تاریخ باید تبلور عین واقعیت باشد. اینها نظرات کلی من است. این سخنان من ربطی به اقدامات شما ندارد. در اینجا هم در سمت چپ و هم راست مورخین حضور دارند. اینجانب با استفاده از فرصت نظرات خود را در این باره اظهار می کنم.

گاهاً بعلت نظرات شخصی مورخین مختلف، حتی بین آنان نه جنگ مسلحانه، ولی جنگ سخن اتفاق می افتد. بایستی به این موارد پایان داد.

در مناسبات بین دولتها و در سیاست مسئله یی بنام اتفاق آرا وجود دارد. ولی در تاریخ نگاری صحیح اتفاق آرا امکانپذیر نیست. یعنی "تو با این، من هم با او موافق شوم و هر دوی ما به اتفاق نظر برسیم". تاریخ بمعنی واقعیت است، در عین حال، در این مسئله نباید به رویارویی اجازه داد. اتفاق آرا و مواجهه ضد هم هستند. ولی در علم تاریخ و مطالعات تاریخی این موارد جای ندارد. یعنی نه به آن طرف و نه به این طرف می توان خم کرد. بایستی واقعیت را گفت، ولی اگر این ممکن نیست، بهتر است تا، اصلاً نگویی، نه اینکه با گفتن یک سخن غیر واقعی، مشکل ایجاد کنی.

تحقیقات و نظرات شما واقعاً خیلی ارزشمند است. تاریخ قبل از میلاد را فقط دانشمندان می دانند. دیگران، از جمله سیاستمداران چندان اشراف کامل به این مسایل ندارند. موقع اولین سفر شما در این کشور نظرتان در مورد اینکه "کشورهای اسکاندیناوی، منجمله ملتهای نروژ گذشته قدیم خود را در این سرزمین سپری کرده و یا از اینجا به آن مناطق کوچ کرده اند" تا آن موقع هیچ کسی، حتی مورخین و محققان ما هم نگفته اند. نمی دانم، شاید هم کسی گفته است. ولی، بنظرم، کسی نگفته بود. این پدیده، اختراع شماست.

طبیعتاً، این نظرات علمی شما، در آذربایجان هم در مورخان و هم کسانی که از این نظرات علمی تان آگاهی دارند، احساس افتخار ایجاد کرده است. بدین معنی که ما واقعاً صاحب تاریخ بسیار کهن هستیم. انسانهایی که هزاران سال پیش در سرزمینهای ما زیسته، به سایر گوشه و اطراف جهان کوچ کرده و ملتهای جدیدی بوجود آمده یا توسعه یافته اند. اینها برای هر کشوری واقعاً مایه افتخار است. من آرزو می کنم تا، تحقیقات شما در این زمینه، اولاً، بر پایه حقیقت باشد، ثانیاً هم، واقعاً، صحفات نامعلوم تاریخ کشور و ملت شما و مردم آذربایجان، سرزمین ما را بگشاید.

به من گفتند که مطالعات باستانی در روستای کیش شهرستان شکی نتایج بسیار حیرت آوری می دهد. این مطلب را مورخان ما به من گفتند. شاید اگر کمی هم بیشتر تحقیق کنید، می توانید به موارد بیشتری دست یابید.

یعنی، ضمن دریافت این اطلاعات و اندیشیدن در این مورد و ملاقات با دانشمندان بزرگی همچون شما، فکر می کنم که هنوز هزاران سال بعد نیز جهان اطلاعات جدیدتر ناشناخته برای علم را در مورد گذشته خود بدست خواهد آورد. فلذا در این کارهای بزرگ هم برای شما و هم دانشمندان آذربایجانی موفقیت آرزومندم. معتقدم که درست ترین نتیجه را شما بوسیله کار مشترک می توانید حاصل نمایید. من بار دیگر برای شما آرزوی موفقیت می کنم. سلام و احترام مرا به اعلیحضرت پادشاه نروژ برسانید. به جناب استولتنبرگ نخست وزیر محترم- کلاً، در نروژ من دوستان زیادی دارم، به همه آنها- مراتب احترام و ارادت مرا برسانید.

اینجانب دستور دادم تا، کلیه امکانات لازم جهت فعالیت شما در اینجا فراهم گردد. اگر نیاز به چیزی هست، بفرمایید، من می توانم آنها را حل کنم.

تور هیردال: خیلی متشکرم، جناب آقای رئیس جمهور. از بابت سخنان خوش، حسن نیت و برخورد دوستانه دانشمندان آذربایجانی نسبت به ما سپاسگزارم. اینها امید و آرزوی من بود که ما دست به آنها یافته ایم.

من کاملاً با شما موافقم که مهمترین ویژگی و مسئله در تاریخ، صرفاً واقعبینی و رعایت وجدان است. بنظرم، در واقع، این ویژگی، شامل تمام رشته های دانش می باشد. به اعتقاد من، بمنظور بررسی و کشف اصل حقیقت نیاز به همکاری بین بخشهای مختلف علم نیز هست. بهمین خاطر اینجانب اهمیت بخصوصی نسبت به همکاریهای فی مابین با آکادمی علوم کشورتان قایلم. به استحضار می رسانم که در این همکاری هم جغرافی دانان، هم کارشناسان رشته ژنتیک، متخصصان، زبان شناسان، باستان شناسان- همه باهم کار می کنند. هر کسی از رشته تخصص خود، تحفه اش را می بخشد. بدینوسیله، هنگامی که نتایج مطالعات علمی که بطور جداگانه برای ما معلوم است، گرد هم می آوریم، صرفاً از این همکاری واقعیت پدید می آید.

مجدداً تشکر می کنم، جناب آقای رئیس جمهور.

حیدر علی اف: آیا دانشمندان ما حرفی برای گفتن دارند؟ با همه سخنان بیان شده موافقت دارید؟

حاضرین: بله.

تور سیرستاد (مسؤل سازمان انسان دوستانه نروژ در آذربایجان): جناب آقای رئیس جمهور، اینجانب بعنوان مسؤل سازمان انسان دوستانه نروژ مایلم چند کلمه ایراد کنم. این سازمان از نزدیک در سازماندهی فعالیت مشترک آقای تور هیردال و دانشمندان آذربایجانی مشارکت دارد. ضمن اینکه از بابت ملاقات با جنابعالی احساس افتخار ویژه یی داریم، مراتب خوشحالی مان را از ادای تحفه خود به امر مفید کشورتان در این زمینه ابراز می دارم.

جناب آقای رئیس جمهور، من ضمن اینکه شریک سخنان شما و جناب تور هیردال می شوم، مایلم به استحضار برسانم که تماسها و روابط مشابه بین کشورهایمان واقعاً خیلی زیاد است و پیوندهایی در تاریخ مان وجود دارد. ما بایستی صرفاً این تاریخ را فرا بگیریم و از آن نتیجه حاصل نماییم.

ما بعنوان سازمان بشر دوستانه نروژ از سال ۱۹۹۴ در آذربایجان فعالیت داریم. در شهرهای باکو، گنجه و شکی کار می کنیم و در اینجا با انسانهای کشورتان از نزدیک همکاری داریم. بخاطر این همکاری و شرایطی که برای ما فراهم آوردید، نهایت تشکر را از شما داریم. متشکرم.

حیدر علی اف: تشکر می کنم. من عرض کردم، مایلم مجدداً به استحضار برسانم که از عملکرد نروژ در آذربایجان در زمینه بشردوستانه آگاهی دارم و از این تحسین می کنم. مایلم اظهار امیدواری کنم که این کمکها و برخوردها منبعد هر چه بیشتر افزایش و گسترش خواهد یافت. خیلی ممنون.

جناب هیردال، اینجانب مایلم چند کتاب در مورد تاریخ قدیم آذربایجان به شما هدیه کنم. آنچه که نخستین بار نظر شما را در آذربایجان بخود جلب کرده است، منطقه قوبوستان بوده است. امروز هم اظهار داشتید که در همان موقع پس از بازدید از قوبوستان بهمراه حسن علی اف برادر ارشد فقید من، شما در آذربایجان به این مسایل توجه گسترده یی داشته اید.

مستحضرید که اخیراً ما مراسم هزار و سیصدمین سالگرد "کتاب ده ده قورقود" بزرگترین حماسه تاریخ آذربایجان و بزرگترین نمونه نوشتاری ادبیات آذربایجان را برگزار نمودیم. بنابراین من همه این کتابهای در مورد قوبوستان، "کتاب ده ده قورقود"، آذربایجان و غیره را به شما اهدا می کنم. درست است، اکثر آنها به زبان آذربایجانی است و برخی ها هم به انگلیسی است.

این کتاب در مورد سرزمینهای تحت اشغال آذربایجان- قره باغ میباشد. این کتاب راجع به انسانهایی است که از سرزمینهای اشغالی آذربایجان توسط ارتش ارمنستان بزور رانده شده اند. اینها شرایط فعلی ما را منعکس می سازد.

این کتاب نیز هم گذشته و هم امروز آذربایجان را تبلور می سازد. کتاب دیگر هم در مورد قوبوستان است. اینها هم حماسه "کتاب ده ده قورقود" و دائرة المعارف "کتاب ده ده قورقود" میباشد که به مناسبت سالروز "کتاب ده ده قورقود" انتشار یافته است.

همچنین مایلم کتابهایی در مورد خودم هم به شما- دوست شخصی ام هدیه کنم. اینها هم آلبومهای عکس مربوط به زندگی من است. فکر می کنم، برای شما جالب خواهد بود. مایلم همچنین چند تا عکس هم در اختیار شما قرار دهم. حتماً به خاطر دارید، این عکس در اسلو، در موزه شما گرفته شده است. این عکسها هم ملاقاتهای من با شما را در اسلو منعکس می سازد.

این کتابها سنگین است، نمی خواهم بار شما را سنگینتر کنم. بهمین خاطر آنها را به سفارت نروژ در آذربایجان تقدیم می نمایم. طبیعتاً، جنابعالی از اینجا به مناطق دیگری هم خواهید رفت. ولی من از سفارت نروژ خواهش می کنم تا، اینها را از طریق پست دیپلوماتیک به اسلو، به آدرس شما ارسال کنند.

استین ایورسن (معاون سفیر نروژ در آذربایجان): ما این کار را با کمال میل انجام خواهیم داد.

حیدر علی اف: می بینید، کتابخانه شما را چطور غنی کردم. خیلی متشکرم.

تور هیردال: خیلی سپاسگزارم، جناب آقای رئیس جمهور. آرزو می کنم تا، من هم هدیه یی به ارزش هدایای جنابعالی در اختیارتان قرار بدهم. من هم بنوبه خود مایلم یکی از تابلوهای نمایشی را از موزه خود که در اثر سیاحتهای خود بدست آورده ام، به شما اهدا نمایم.

حیدر علی اف: این اثر، از آنها نیز با ارزشتر است. متشکرم.

روزنامه "آذربایجان" مورخ ۳ سپتامبر سال ۲۰۰۰