خانم هادچیسون نماینده محترم سنا.

جناب گرِم نماینده محترم سنا.

جناب استیوِنس نماینده محترم سنا.

دوستان گرامی.

خانمها و آقایان ارجمند.

اینجانب مراتب احترام و ارادت خود را به همه شما در اینجا- واشنگتن پایتخت ایالات متحده آمریکا- کاپیتولی- در این ساختمان تاریخی- در مکانی که یک سازمان تاریخی واقع میباشد، صمیمانه اظهار میدارم. هم سلامهای خود را و هم سلامهای کشور مستقل آذربایجان را به شما میرسانم و آرزوهای صمیمانه خود را خدمت همه شما ابراز می دارم.

امروز ما شاهد یک رویداد مهم جدیدی در توسعه و پیشبرد روابط ایالات متحده آمریکا و جمهوری آذربایجان هستیم. پس از دستیابی آذربایجان به استقلال دولتی خود، از سال ۱۹۹۴ ما روند بهره برداری مشترک از منابع انرژی کشورمان- هم از منابع نفت و گاز واقع در قسمت آذربایجانی دریای خزر، هم از منابع نفت و گاز موجود در قسمت خشکی به اتفاق شرکتهای نفتی بزرگ جهان و مخصوصاً با شرکتهای نفتی بزرگ آمریکایی، را آغاز کرده ایم. گامهای اولیه ما بسیار سخت و دشوار بوده و با مقاومت و فشارهای بزرگی مواجه گشته است. لیکن با وجود این، ما از تصمیم و اراده خود عدول ننموده و ضمن درک صحت راهی که در این انتخاب کرده ایم، این راه را پیموده و امروز هم می پیماییم.

در تاریخ ۲۰ سپتامبر سال ۱۹۹۴ ما نخستین قرارداد بزرگ نفتی را منعقد ساختیم. ۱۱ شرکت بزرگ دنیا که اکثرشان عبارت از شرکتهای آمریکایی بودند، یک کنسرسیوم مشترک تشکیل دادند و با دولت آذربایجان- شرکت دولتی نفت آذربایجان اولین قرارداد را به امضا رساندند. این قرارداد موجب بازتاب گسترده ای در جهان گردیده و نمی دانم، کسی اسم آنرا "قرارداد قرن" گذاشت. در هر حال، من این اصطلاح را نخستین بار در پیام جناب بیل کلینتون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا به مناسبت امضای این قرارداد به من دیدم. بعد از آن، اسم "قرارداد قرن" می توان گفت، در جهان "رسمیت" پیدا کرد. دوران سختی بود. ما جمعاً سه سال بود که استقلال دولتی خود را بدست آورده بودیم. بین ارمنستان و آذربایجان جنگ جریان داشت. همانطور که اطلاع دارید، این جنگ بعلت ادعای ارضی ارمنستان علیه آذربایجان شروع شده و متأسفانه، از روی دلایل مختلفی ارتش ارمنستان بر اثر این جنگ موفق به تصرف بیست درصد از سرزمینهای آذربایجان گردیده است. بیش از یک میلیون آذربایجانی از مناطق اشغالی خود بیرون رانده شده و تاکنون در چادرها بسر می برند.

بخاطر دارم، وقتی که ما در تاریخ ۲۰ سپتامبر سال ۱۹۹۴ این قرارداد را شکوهمندانه در کاخ "گلستان" باکو امضا می کردیم، نخست وزیر وقت آذربایجان که واقعاً فرد خیلی منفی بود، می گفت که ما طی یک یا دو روز آنرا پاره خواهیم کرد. نتوانستند قرارداد را پاره کنند. ولی این نیروها بمنظور جلوگیری از اجرای این قرارداد و جلوگیری از برقراری روابط کشورمان با ایالات متحده آمریکا، پس از یک هفته در آذربایجان دست به کودتا زدند. ولی مردم از دولت مستقل آذربایجان و رئیس جمهور آن حمایت و دفاع کرد. یک میلیون انسان غیر مسلح در اطراف کاخ ریاست جمهوری جمع شدند. فلذا، افراد مسلحانه نتوانستند به ما ضرری برسانند.

دوران بعدی نیز برای ما خیلی سخت گذشت. چرا که، هم بعضی از نیروها در داخل آذربایجان و هم کشورهایی که قصد داشتند آذربایجان را تحت تأثیر خود قرار دهند، مخالف روابط برقرار شده و در حال توسعه سریع بین آذربایجان و ایالات متحده آمریکا و خواهان جلوگیری از آن بودند.

ما ظرف مدت شش سال اخیر ضمن پیمودن این راه، با مقاومت و مخالفتهای خیلی زیادی روبرو شدیم. چنانچه بخواهم برای شما از این تاریخ بحث کنم، باید پنج- شش ساعت به من گوش دهید. ولی من این کار را انجام نمی دهم. فقط می خواهم بگویم که ما این کارها را در چه شرایط سنگینی آغاز کرده ایم. و اکنون ما پیروز هستیم. در راهی که می پیمائیم، به دستاوردهای چشمگیری رسیده ایم.

امروز بیستمین قرارداد منعقد می شود. بعضی از آنها در آذربایجان امضا شده است. در سال ۱۹۹۷ در جریان سفر رسمی من به واشنگتن، در کاخ سفید چهار قرارداد به امضا رسید. قرارداد با شرکت "مونکریف اؤیل" در سال گذشته در این ساختمان منعقد گردید. تابحال تعداد این قراردادها ۱۹ بود. بیستمین قرارداد امروز امضا می شود. اینها دارای چشم اندازهای مهمی هستند. در قرن ۲۱ فرزندان ما و نسلهای بعدی از این امکانات استفاده بسیار مفیدی خواهند برد. لیکن، اکنون نیز ما شاهد نتایج مثبت آن هستیم.

بله، ما استخراج نفت اولیه از میدان "چراغ" را بعنوان هدف قرار دادیم و در سال ۱۹۹۷ نخستین نفت را از آن میدان بدست آوردیم. بسیار عالی، یک سکوی پیشرفته راه اندازی کردیم. هم اکنون بیش از ۱۰ میلیون تن نفت از آن میدان استخراج شده و ما آنرا از طریق دو خط لوله- باکو نووروسییسک و باکو- سوپسا بطور مشترک صادر می نمائیم.

ولی باکو- تفلیس- جیهان بعنوان خط لوله صادرات اصلی میباشد. ما چند سال روی آن کار کردیم و حکومت ایالات متحده آمریکا، رئیس جمهور و وزیران این کشور تلاشهای زیادی را در این راستا بکار بردند. سرانجام، ما در ماه نوامبر سال گذشته این قرارداد را در استانبول، در حاشیه نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا امضا کردیم. بعلاوه چهار رئیس جمهور، جناب بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا نیز آنرا به امضا رساند.

پارلمان کشورمان این قرارداد را مورد تصویب قرار داده است.

اکنون ما ساخت خط لوله نفتی باکو- تفلیس- جیهان را آغاز می کنیم. می خواهند از این کار نیز جلوگیری بعمل آورند. ولی ما عزم راسخ داریم. بویژه، ایالات متحده آمریکا، حکومت و کنگره این کشور نسبت به این پروژه اهمیت بسازیی قایل هستند. هم اکنون رفع مشکلات نسبت به گذشته برای ما آسانتر است. در آن زمان تنها بودیم. ولی حالا ۳۰ شرکت بزرگ نفتی از ۱۴ کشور جهان در آذربایجان فعال هستند.

بموجب قراردادهای منعقده، قرار است بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار در این زمینه در آذربایجان سرمایه گذاری گردد. حدود ۳۰ درصد از این کارها مربوط به سهم شرکتهای آمریکایی است. شما در حفظ بعضی از شرکتهای خود ناکام ماندید. زیرا، شرکت "آموکو" که یکی از پایه گذاران "قرارداد قرن" میباشد، با شرکت "بی- پی" ادغام شد. اما این کار به شما مربوط می شود. ما در این کار دخالت نمی کنیم. مهم این است که ما با این شرکتها همکاری می کنیم. لیکن، شرکتی که سایر شرکتها را بیشتر تحت کنترل خود قرار می دهد، طبیعتاً، به همه چیز نظارت می کند. دیروز به من گزارش دادند که شرکت "شِورون" هنوز استقلال خود را حفظ نموده است.

مسأله استقلال نزد ما مفهوم گرانبهایی است. ما از استقلال دولتی آذربایجان مثل مردمک چشم حراست می کنیم و حراست خواهیم کرد. چنانچه آذربایجان استقلال دولتی خود را بدست نمی آورد، اکنون ما نمی توانستیم این قبیل کارها را به انجام برسانیم. من هم نمی توانستم در واشنگتن- کاپیتولی در کنار شما بنشینم. استقلال دولتی آذربایجان و روابط دوستی و همکاری آذربایجان و آمریکا ضامن اصلی اجرای همه این قراردادها میباشد.

ظرف پنج سال اخیر شرکتهای آمریکایی در حجم ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار در آذربایجان سرمایه گذاری کرده اند. ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار آن مبلغ در بخش غیر نفتی اختصاص یافته است. مجموعاً، طی پنج سال بمیزان ۲/۵ میلیارد دلار سرمایه گذاریهای خارجی به آذربایجان سرازیر شده است. یعنی، بستر خوبی را برای توسعه کشورمان فراهم ساخته ایم. ما در این کارها به حمایتهای ایالات متحده آمریکا امیدوار هستیم. معتقدیم که دولت و حکومت ایالات متحده آمریکا هرگز ما را در تنگنا قرار نخواهد داد.

ما در سال گذشته قراردادی را با شرکت "مونکریف اؤیل" در اینجا منعقد ساختیم. شخصیتهای بسیار معتبر ضمن معرفی این شرکت به من، راجع به شرکت و تاریخ آن حسن نظر ابراز داشتند. این شرکت متعلق به یک خانواده است و این خانواده نیز در ایالات متحده آمریکا صاحب نفوذ و احترام فراوانی میباشد. این امر برای ما فوق العاده مهم است. موقع ارایه پیشنهاد در باره امضای قرارداد، طبیعتاً، ما سؤالاتی داشتیم. ولی آنها را حل و فصل کردیم و امروز با کمال میل در جمع شما در مراسم امضای دومین قرارداد حضور دارم.

هم قرارداد اولیه و هم دوم شرکت "مونکریف اؤیل" به میادین نفتی آذربایجان واقع در قسمت خشکی مربوط می شود. متخصصین و زمین شناسان ما بر این باورند که از سال ۱۸۴۸ در آذربایجان بشیوه صنعتی نفت استخراج می گردد. تابحال در قسمت خشکی آذربایجان ۷۰ درصد نفت هنوز استخراج نشده است. فلذا، علاقه شرکت "مونکریف اؤیل" صرفاً نسبت به این میادین، هم بجهت این امر و هم اینکه برای فعالیتهای آتیه ما حائز اهمیت میباشد. اطمینان داشته باشید که بر خلاف سایر قراردادها، اینجانب نسبت به اجرای این قرارداد توجه بخصوصی خواهم داشت و تمامی کمکهای لازم را ارایه خواهم داد.

من این رویداد را به شما شادباش می گویم. به شرکت "مونکریف اؤیل" در آذربایجان آرزوی موفقیت دارم. شکی ندارم که در آینده ای نه چندان دور شاهد نتایج عملی قراردادهایی که امروز به امضا رسید، خواهیم بود.

سپاسگزارم.

© aliyev-heritage.org