حیدر علی اف: جناب آقای آهنی.

هیأت نمایندگی محترم.

مهمانان گرامی.

از اینکه مجدداً شما را در آذربایجان می بینم، خوشحالم. فکر می کنم، شما هم موافق هستید که این سفر و این دیدار نتیجه ابتکار ما است.

یعنی ما از شما دعوت کرده ایم. معتقدم که این ملاقاتها باید فشرده باشد و اقدامات لازم جهت توسعه روابط ایران و جمهوری آذربایجان صورت پذیرد.

می دانم که شما از بامداد امروز دیدار و گفتگوهایی انجام داده اید. بنظرم، این مثمرثمر است و در آینده نیز بایستی چنین ملاقاتهایی را بعمل آید. بدینوسیله، ما می توانیم روابط کشورهایمان را هر چه بیشتر توسعه بخشیم.

روابط ایران و آذربایجان برای ما بسیار مهم و عزیز است. توسعه بیش از پیش این روابط یکی از محورهای اصلی سیاستهای خارجی ما است. بفرمایید، به شما گوش می دهم.

علی آهنی: جناب آقای رئیس جمهور، از بابت فرصتی که برای من ایجاد فرمودید، خیلی متشکرم. من سلامهای جناب آقای خاتمی رئیس جمهور ایران را به شما می رسانم. بجهت سخنان محبت آمیز جنابعالی سپاسگزارم.

دعوت جنابعالی و مقامات رسمی جمهوری آذربایجان از طرف ما با کمال میل پذیرفته شد. این هم نشانه ارزش فراوانی است که نسبت به مناسبات دو کشور قایل هستید. این سفر من فوق العاده مهم میباشد و با تنی چند از مقامات رسمی به مذاکرات خیلی مفید و سازنده ای پرداختیم.

اخیراً اقدامات دوراندیشانه جنابعالی در راستای ناکامی دشمنان روابط دو کشور قابل تقدیر و تحسین است. چرا که خیلی ها با علاقه و شادمانی زیادی انتظار تنش بین ایران و جمهوری آذربایجان و ایجاد فاصله در روابط فی مابین را داشتند. تصمیم جنابعالی در مورد انتصاب رئیس جدید کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی دو کشور حائز اهمیت بود که این هم موجبات توسعه هر چه سریعتر زمینه های مختلف روابط ما را فراهم می سازد.

من امروز با وزیر امور خارجه و وزیر توسعه اقتصادی کشورتان گفتگوهای بسیار سودمندی انجام دادم. این دیدارها موجب سازماندهی با سطح عالی سفر جنابعالی به ایران خواهد بود. برای اینکه این سفر یک سفر تاریخی باشد، هر دو طرف بایستی داشتن نتایج عالی آن همت کنند. بعلاوه اینکه ایران و جمهوری آذربایجان همسایه هستند، دارای مشترکات و علایق خاصی میباشند. اختلاف نظر در بعضی از مسایل، از جمله در مسأله خزر بمعنی دشمنی بین دو مردم نیست. ما بیش از 750 کیلومتر مرز مشترک داریم. و دارای مشترکات تاریخی، فرهنگی و دینی هستیم. طبیعتاً، هرگونه اختلاف نظر باید در شرایط مذاکرات صمیمانه تحلیل شود. ما از تداوم گفتگوها و رایزنی ها حمایت می نماییم.

دو روز بعد مراسم گشایش بازار مرزی بیله سوار با حضور مسئولان کمیسیون مشترک و وزیران مرتبط دو کشور برگزار خواهد گردید. در مذاکرات بعمل آمده به تلاش برای دستیابی به توافق قطعی در خصوص تکمیل بعضی از طرحهای ممکن تصمیم گیری شد. بدون شک، با تأکید مقامات رسمی دو کشور نمای خوبی از روابط ما در حال شکل گیری است. با حمایتهای جنابعالی می توانیم در راستای تقویت روابط کشورهایمان گامهای جدیدی برداریم.

در دیدار با وزیر امور خارجه آذربایجان و معاونان او گفتگوهای مفیدی پیرامون همکاریهای دوجانبه و منطقه ای، در عین حال همکاری در سطوح بین المللی داشتیم. به این توافق رسیدیم که بعلاوه مذاکرات سیاسی، در مسایل مربوط به دریای خزر گفتگوهای کارشناسی فنی نیز بطور جدی ادامه یابد. این گفتگوها در نزدیکی هر چه سریعتر مواضع و دیدگاههای دو کشور تأثیرگذار خواهد شد. نزدیک شدن مواضع ایران و جمهوری آذربایجان در مسأله خزر در راستای توافق کشورهای ساحلی خزر در مورد نظام حقوقی این دریا عمل خواهد کرد. از بابت حمایتها و مساعدتهای شما به توسعه همکاریها سپاسگزارم. بجهت وقتی که در اختیار من قرار دادید، بی نهایت متشکرم.

حیدر علی اف: تشکر می کنم. اولاً، بخاطر سلامهای جناب آقای خاتمی رئیس جمهور ایران سپاسگزارم. خواهشمندم، سلامها و احترام و آرزوهای صمیمانه اینجانب را به آقای خاتمی برسانید.

ما با خوشحالی متوجه شدیم که پس از انتخابات ریاست جمهوری روند تشکیل حکومت جدید ایران تکمیل یافته و حکومت با ترکیب جدید فعالیت خود را آغاز نموده است. معتقدم که بعد از طی این مرحله بسیار مهم جمهوری اسلامی ایران، حکومت آن و آقای خاتمی رئیس جمهور فرصتهایی جهت پیگیری هر چه عمیقتر سایر امور بدست آورده است.

طبیعتاً، هر کشوری مسایل مختلفی دارد. آذربایجان نیز مشکلاتی دارد. ایران هم مشکلاتی دارد. ولی هر حکومتی برای حل هر چه سریعتر مسایل کشورش تلاش می کند. مسلماً، روابط با کشورهای همجوار در اولویت قرار دارد.

شما به همجواری ایران و جمهوری آذربایجان اشاره کردید. ما مرز طولانی داریم. ما نسبت به ایران مناسبت دوستی و همسایگی قائل هستیم. خیلی خوب است که شما هم یادآورشدید. ما دارای روابط تاریخی دیرینه، آداب و رسوم، ارزشهای معنوی مشترکی هستیم. اینها برای صمیمانه، حسنه و دوستانه بودن روابط کشورهای همسایه، از جمله ایران و جمهوری آذربایجان و توسعه پایدار آن عامل بسیار مهمی میباشد. گمان می کنم که از کشورهای همسایه ایران، یعنی همسایگان مرزی آن هیچ کشور و ملتی از نظر تاریخی، زبان، دین و ارزشهای معنوی به اندازه آذربایجان نزدیک به آن نیست.

ما بر این باوریم و بهمین خاطر فکر می کنیم که این امر در عصر کنونی عامل بسیار ارزشمندی جهت توسعه مستمر روابط بین دولتی ایران و جمهوری آذربایجان به شمار می رود. فلذا در این مسأله اختلاف نظر وجود ندارد. ولی جنبه دیگر مسأله عبارت از نحوه تحقق این آرزوها، خواسته ها و اندیشه ها میباشد. در این زمینه بایستی از هر دو طرف تلاشهای لازم بکار گرفته شود. طبیعتاً، مسایل و یا مشکلات ایجاد شده باید از راه تفاهم متقابل و مذاکرات حل و فصل گردد.

ما دولت کوچکی هستیم. و همانطور که می دانید، بعلت مناقشه ارمنستان و آذربایجان، اشغال سرزمینهای آذربایجان توسط ارتش ارمنستان و نقض تمامیت ارضی کشورمان و نیز زندگی بیش از یک میلیون پناهنده جنگی آذربایجانی در شرایط اسفبار مشکلات زیادی داریم. از اینرو، طبیعتاً ما نمی خواهیم با هیچ کدام از همسایگان خود مسأله ای را با توسل به زور حل کنیم. فقط گفتگوها و فقط تفاهم متقابل.

ایران دولت بزرگ و مقتدری است. ولی ایران نیز باید به همسایگان خود، بویژه نسبت به جمهوری آذربایجان همیشه دقت و توجه داشته باشد و هیچ موقع نباید قدرت و یا زور نشان دهد. نظر من این است که بر اساس این اصول ما می توانیم روبط دوستی، همجواری و همکاریهای خود را منبعد نیز هر چه سریعتر توسعه بخشیم.

کمیسیون مشترک روابط اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان قبلاً کارهایی انجام داده است. اما اخیراً عملکرد آنها ضعیف شده. همانطور که مطلع هستید، اینجانب اعضا و نیز مسئول آنرا عوض کردم. متوجه شدم که از طرف ایران نیز مسئول آن عوض شده است. نمی دانم شما به چه دلیل آنرا تغییر دادید، ولی هدف از تغییرات من عبارت از آن میباشد که در ارتباط با اصلاحات ساختاری اخیر وزارت توسعه اقتصادی جدید جمهوری آذربایجان عهده دار انجام وظایف خیلی از وزارتخانه های قبلی است. بنابراین، انتصاب وزیر توسعه اقتصادی آذربایجان به سرپرستی این کمیسیون از طرف من بخاطر این بود که موجب ایجاد زمینه های خوبی برای گسترش روابط اقتصادی، یعنی درک و تحلیل عمیق آن می گردد.

مدت زیادی است که فعالیتهایی برای تشکیل بازار مرزی در منطقه بیله سوار مرز مشترک ایران و جمهوری آذربایجان صورت پذیرفته است. روز سی ام ماه جاری مراسم گشایش رسمی آن برگزار خواهد شد. من دستور دادم تا وزیر توسعه اقتصادی، رئیس اداره گمرک و همچنین سایر مقامات بلندپایه عازم این منطقه شده در آن مراسم شرکت کنند. بدین ترتیب، هم توجه نسبت به این مسأله جلب شود، در عین حال در توسعه روابط ایران و جمهوری آذربایجان بعنوان یک گام نمایش گردد.

ما در حوزه خزر ضمن استناد به موازین حقوق بین الملل با تمامی کشورهای ساحلی همواره طرفدار همکاریهای تنگاتنگی بوده و امروزه نیز مصمم به این هستیم. همانطور که اطلاع دارید، آذربایجان از همان سال ۱۹۴۹ از قسمت "نفت داشلاری" بستر دریای خزر متعلق به آذربایجان مشغول استخراج نفت است. در آن زمان وقتی که ما آغاز به این کار کردیم و سپس در سالهای گذشته در جهان تنها کشوری بودیم که اقدام به استخراج نفت از بستر دریا می نمودیم. در آن زمان این سابقه نه در دریای شمال، نه در خلیج فارس و نه در خلیج مکزیک نبود. بلکه تنها در آذربایجان بود، ۱۰۰ کیلومتر دور از ساحل دریا.

فکر می کنم شما اطلاع دارید که بعلت اینکه آذربایجان کشور کهن نفت خیز است و در اینجا ظرفیتهای علمی غنی وجود دارد، از سالهای ۱۹۵۰ به بعد،- زیرا در سال ۱۹۴۹ ما برای اولین بار اقدام به استخراج نفت از بستر دریا کردیم،- دانشمندان و زمین شناسان ما در نقاط مختلف دریای خزر همواره پیگیر کشف و جستجوی میادین جدید نفت و گاز بوده اند. اینجانب می توانم با اطمینان کامل بیان دارم، کلیه نقاطی که اکنون بعنوان میادین نفت و گاز در دریای خزر معروف و معلوم میباشد، توسط دانشمندان آذربایجانی اکتشاف گردیده است. هم در قسمتهای متعلق به آذربایجان، هم قزاقستان، هم ترکمنستان و هم روسیه- در همه بخشها.

برای مثال، اکنون در قسمت متعلق به قزاقستان میدان بزرگ نفتی "کاشاقان" باز شده است. قبلاً قزاقستان در دریای خزر مشغول این کار نبود. ما هم بعنوان دولت مستقل پیگیر این کار نبویدم، بلکه فقط بعنوان جزوی از اتحاد شوروی بر اساس تقسیم بندی و برنامه ریزی دولت شوروی تمامی فعالیتهای اکتشافاتی در همه نقاط دریای خزر توسط آذربایجان صورت می گرفت.

برای مثال، اکنون ما متخصصین زیادی داریم که از آن زمان کار می کنند. از جمله آقای خوشبخت یوسف زاده. آنها می گویند و من هم بخاطر دارم که در آن زمان همه متخصصین نفتی بعنوان نفتگران شوروی محسوب می شدند. می خواستند در همان میدان نفتی "کاشاقان" به حفاری چاه اقدام کنند. ولی وزارت محیط زیست شوروی سابق به انجام چنین کارهایی در آن قسمت خزر اجازه نمی داد.

هم اکنون شرکت "لوک اؤیل" روسیه در قسمت متعلق به روسیه شمال خزر چاه جدیدی حفاری نموده و منتظر استخراج میزان کلان نفت از آن میدان است. ولی مجدداً تکرار می کنم، در آن زمان حفاری چاههای نفتی ممنوع بود. این کارها فقط در بخش آذربایجانی دریای خزر صورت می گرفت. برای همین، ما در سال ۱۹۹۴ اقدام به استفاده مجدد از این امور بعنوان دولت مستقل برای کشورمان کردیم.

بطور مثال، اکنون ما میادین "آذری"، "چراغ" و "گونشلی" داریم. به خاطر دارم، وقتی که من در سالهای ۱۹۷۰ رهبری آذربایجان را بر عهده داشتم که سپس به سمت بالاتر در مسکو منصوب شدم، فعالیتهای حفاری ما در آنجا شروع شده بود. بویژه، در میدان "چراغ". این سکو در میدان نفتی "چراغ" نیز در همان موقع راه اندازی شده بود. ولی اکنون آنرا بازسازی و مدرنیزه کرده اند.

برای مثال، ما در آن زمان ٧ دستگاه حفاری سیار که البته در شوروی تولید می شد، داشتیم:Shelf-1, Shelf-2, Shelf-3 و غیره. و یا اکنون در اینجا کارخانه ساخت سکوهای نفتی فعال است. من بخاطر دارم، در سالهای ۱٩٧۰ به اتفاق وزارت نفت اتحاد شوروی تصمیم ساخت این کارخانه را گرفتیم و از محل وجوه مالی دولت شوروی که در آن زمان خود آذربایجان امکانات مالی چندانی نداشت، زیرا مستقل نبودیم، مبلغ ۴۰۰ میلیون دلار بابت راه اندازی آن هزینه شد. ما این کارخانه را از یک شرکت آمریکایی- فرانسوی خریداری کرده در اینجا راه اندازی نمودیم. شرایط مادی و فنی بزرگ و پتانسیل علمی موجود در بخش نفتی آذربایجان در هیچ جای دیگری موجود نبود.

به یاد دارم، در سالهای ۱۹۸۰ متخصصین نفتی آذربایجان با درخواست حکومت ایران در سواحل این کشور دو چاه نفتی حفر می کردند. منظور من این است که عملکرد ما از سال ۱۹۹۴ سابقه درخشانی دارد و این کارها ادامه فعالیتهای سالهای مدید ما است. خیلی از شرکتهای نفتی جهان جلب این کار شدند. آنهایی که دارای امکانات مالی و تکنولوژی پیشرفته بودند.

از جمله، ما از ایران نیز دعوت بعمل آوردیم. بطور مثال، بعد از قرارداد اولیه، در دومین قرارداد منعقده در سال ۱۹۹۶ شرکت "OIK" ایران مشارکت می نماید و ۱۰ درصد سهم دارد. همچنین باید بدانید که این کار با ابتکار من صورت گرفت. نمی دانم، در آن زمان جناب بیکدلی در اینجا سفیر بود یا کسی دیگر کار می کرد، دعوت از شرکت ایرانی با ابتکار من عملی شد. من خواستم اطلاعات خود از تاریخ این مسأله را به اطلاع شما برسانم. چرا که تاریخ این مسأله را حتماً بغیر از چند نفر در شرکت نفتی، کسی به اندازه من نمی داند.

طی سالهای اخیر مسأله تعیین نظام حقوقی دریای خزر پیش آمده است. این امر طبیعی است. ما همیشه طرفدار تعیین وضعیت حقوقی خزر هستیم. برای همین، کارشناسان و هیأتهای نمایندگی ما بارها به ایران و ترکمنستان سفر کرده اند. هیأت ترکمنستانی به آذربایجان سفر کردند و در مسکو دیدار نمودند. یعنی چند سال است که این ملاقاتها برگزار می شود. شاید هم حل این مسأله چندان آسان نیست. لیکن من معتقد نیستم که این مسأله غیر قابل حل میباشد، بلکه می توان آنرا حل و فصل کرد و باید هم حل کرد. ما طرفدار این هستیم.

بعنوان مثال، رویدادهای اخیر اتفاق افتاد. سه سال است که قراردادهایی در مورد بهره برداری از میادین نفتی "آلوو"، "شرق" و "آراز" متعلق به کشورمان منعقد گردیده و فعالیتهای اکتشافاتی در آن انجام می شود. شما در آنجا به اقداماتی دست زدید- کشتی، هواپیما، فلان. ولی ما موضع انجام مذاکرات را اتخاذ کردیم. مسأله تعیین نظام حقوقی دریای خزر بایستی بار دیگر در دستور کار قرار بگیرد. سپس شما عازم روسیه و ترکمنستان شدید. ولی دیدم که از آذربایجان کنار می گذرید. از اینرو گفتم که این حرکت عادلانه یی نیست. در حالی که به ترکمنستان و روسیه می روند، پس ما را به حساب نمی آورند. لذا گفتم دعوت کنیم، بیایند و در اینجا گفتگو کنیم.

اینجانب بار دیگر خوشحالم که شما آمده اید. من هشدار داده بودم که باید متخصصین نیز بیایند. یکی اینکه معاون وزیر امور خارجه آقای خلف اف یا دیگری است، و یا بر فرض خود من، ولی یک مسأله هم این است که برای تشخیص این امر نیاز به کارشناسان هست. هم شما و هم ما و هم روسیه کارشناسان زیادی داریم. حتماً ترکمنستان هم دارد. نمی دانم که دارد یا ندارد. ولی باید داشته باشد. در قزاقستان هم وجود دارد. بنابراین همه اینها باید روی این موضوع کار کنند. از طرف دیگر بایستی دیپلماتها کار کنند. بدینوسیله، ما می توانیم به اتفاق آراء و نتایج کلی دست یابیم. فکر نمی کنم این مسأله ای باشد که ما کشورهای ساحلی خزر نتوانیم آنرا حل و فصل نماییم.

مجدداً تکرار می کنم، خوشوقتم که شما آمدید. من لیست اعضای هیأت را نگاه کردم و دیدم که متخصصین نیز آمده اند. بسیار خوب. اکنون آنها نیز با نمایندگان شرکت دولتی نفت آذربایجان کار می کنند. شما هم مذاکراتی انجام می دهید. من هم نظرات خود را با شما در جریان گذاشتم. بیایید تا بر اساس این اصل کارها را ادمه دهیم.

سفر من به ایران نیز بخاطر شما به تأخیر می افتد. ابتدا گفتید، انتخابات برگزار خواهد شد، منتظر باشید. پس از انتخابات سؤال می کنم که خوب، حالا چه؟ می گویید که باید حکومت تشکیل شود. اکنون حکومت تشکیل گردیده، برای همین فکر می کنم مشکل دیگری نمانده. مشکل این است که دعوت جناب خاتمی رئیس جمهور ایران را بجا آورم.

همانطور که می دانید، قبل از من وزیر امنیت ملی کشورمان به ایران سفر خواهد کرد. سپس نظر من این است که اکنون باید کمیسیون اقتصادی مشترک با هیأت جدید تشکیل جلسه دهد و مشخص کند که کدام مسایل را می توان بنوبه اول، دوم و سوم حل کرد. بدینوسیله، در برابرمان برنامه فراگیری وجود دارد. ما آمده ایم این برنامه را بهمراه شما مورد اجرا بگذاریم.

علی آهنی: جناب آقای رئیس جمهور، از بابت اطلاعاتی که ارایه فرمودید، متشکرم. اگر اجازه فرمایید، مایلم چند کلمه در مورد سخنان جنابعالی بگویم.

حیدر علی اف: بفرمایید.

علی آهنی: ما از سفر جنابعالی به تهران استقبال می کنیم. از زمان طرح مسأله سفر شما به ایران ما بطور جدی کارهای برنامه ریزی را آغاز نموده ایم.

جناب خاتمی از انجام سفر شما در زمانی که پیشنهاد فرموده اید، تحسین و تقدیر کرده است. اگر صلاح بدانید، چند روز قبل از سفر جنابعالی هیأتی از آذربایجان بمنظور تهیه مقدمات سفر به تهران بیاید.

حیدر علی اف: ممکن است.

علی آهنی: از اینکه مسئول کمیسیون مشترک از طرف ایران، یعنی وزیر تعاون کشورمان عوض شد، جناب سوفی جایگزین وی شده است. او قبلاً استاندار گیلان بوده و آشنایی نزدیکی با منطقه آذربایجان دارد.

حیدر علی اف: مثل اینکه او یک بار به اینجا آمده.

احد قضایی (سفیر ایران در کشورمان):جناب آقای رئیس جمهور، استاندار قبلی به اینجا آمده بود.

حیدر علی اف: این شخص استاندار بعدی است و در اینجا نبوده است؟

احد قضایی: نه خیر.

علی آهنی: ما هم بمنظور آغاز مذاکرات دوجانبه قصد داریم ترکیب کمیسیون مشترک از طرف ایران را تقویت بخشیم. امیدوارم، آنها در دیدار روز پنجشنبه با همتایان آذربایجانی خود در بیله سوار بتوانند طرحها و پروژه های جدیدی را مورد بررسی قرار دهند.

جنابعالی به موارد مهمی در مورد تجارب در خزر اشاره فرمودید. ما در باره آنها اطلاع داریم. بموجب تجارب غنی دو کشور از مشارکت و همکاریهای کشورهایمان در این زمینه حمایت می کنیم. ما نیز از حادثه وقوع یافته در خزر خیلی متأثر شدیم. بهیچ وجه انتظار نداشتیم تا علیرغم پیام اخطاری که سه روز پیش داده بودیم، کشتی های آذربایجان مجدداً وارد آبهای مورد اختلاف خواهند شد. این بی توجهی و گام اشتباه باعث آن شد که ما بدون تمایل، ولی با هدف حفظ حقوق خود ضمن استفاده از قدرت نظامی این کشتی ها را از همان مرزهای دریایی ایران عقب بنشانیم. ما هم مانند شما به این نکته تأکید داریم که اختلافات باید از راه گفتگوها حل و فصل گردد. لذا دعوت جانبعالی را بلا فاصله پذیرفتیم و ارزنده توصیف کردیم و با هیأت گسترده فنی به جمهوری آذربایجان سفر کردیم.

البته، دلیل تأخیر سفر من به باکو آن بود که ما منتظر جناب خلف اف در تهران بودیم. نوبه ایشان بود. ولی ما از ابتکار جنابعالی تجلیلمی کنیم و از بابت این متشکریم.

همانطور که جنابعالی نیز مستحضرید، ظرف ده سال اخیر، پس از فروپاشی اتحاد شوروی، بویژه بعد از استقلال کشورتان لازم بذکر می دانم که ایران یکی از اولین کشورهایی بود که استقلال آذربایجان را برسمیت شناخت. شرایط جدیدی در دریای خزر شکل گرفته است. ما معتقد به این هستیم که پنج کشور ساحلی خزر باید بتوانند بر مبنای اصول برابر و متقابل از منابع این دریا بطور عادلانه استفاده کنند. برای همین از هیأتهای فنی درخواست کردیم تا مذاکرات را آغاز کنند. هم اکنون گفتگوها صورت می گیرد. اطمینان داریم که اگر ما برای تفاهم متقابل سعی داشته باشیم، این امر به تفاهم سایر کشورهای حاشیه خزر نیز کمک خواهد کرد.

من از بابت توجه جنابعالی و اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، مجدداً سپاسگزارم.

حیدر علی اف: اولاً، معتقدم که توسل بزور درست نیست. شما نبایستی از قدرت نظامی خود استفاده می کردید. برای این کار نیاز به انجام گفتگوها بود. بطور کلی، اینجانب از ابتدا مسأله را چنین گذاشتم که ضمن مذاکره وضعیت حقوقی خزر بایستی این دریا تماماً غیر نظامی شود. در دریای خزر نیازی به استقرار ناوگان جنگی هیچ کشور ساحلی نیست. فکر نمی کنم که در اینجا یکی از کشورهای ساحلی با هم دیگر خواهند جنگید و از کشتی های نظامی استفاده خواهند نمود. موضع قطعی ما این است که دریای خزر بایستی دریای صلح، برادری و همکاریهای مشترک باشد. نباید در اینجا نیروهای نظامی مستقر گردد. لذا، استفاده از نیروی نظامی فقط بعلت وجود کشتی اکتشافاتی در آنجا، بعقیده من درست نیست.

و بار دیگر بیان می دارم که اکنون کارشناسان ما کار کنند. اگر اشتباه نکنم، در ماه سپتامبر پنج کشور ساحلی در آستانا...

خلف خلفوف: جناب رئیس جمهور، از تاریخ ۱۸ تا ۲۰ سپتامبر نشست معاونان وزیران امور خارجه پنج کشور حاشیه خزر برگزار خواهد شد.

حیدر علی اف: حتماً، متخصصین نیز شرکت خواهند کرد.

خلف خلفوف: بله.

حیدر علی اف: ما آمده به این هستیم. اگر کارشناسان و هیأتهای نمایندگی طرحی تنظیم و تهیه کنند، ما در هر جایی باشد، آماده ایم در نشست سران کشورهای ساحلی خزر شرکت کنیم.

ترکمنباشی محترم رئیس جمهور ترکمنستان اعلام داشت که نشست سران کشورهای خزر در تاریخ ۲۷ اکتبر و یا روز دیگر در آن کشور برگزار خواهد شد. اما امروز به گزارش مطبوعات، وی بیان داشت که نه خیر، برگزار نخواهد گردید. ما مایل نیستیم مانند ترکمنستان از خود ابتکار نشان دهیم. ما خودمان را همیشه متواضع نشان داده ایم. هیچ ادعایی نداریم. آماده ایم برای حل این مسأله در هر جا لازم باشد، شرکت کنیم.

مجدداً تکرار می کنم که ما طرفدار حل هر چه سریعتر این مسأله، یعنی تعیین نظام حقوقی دریای خزر از راه گفتگوها، تفاهم متقابل و بر اساس اصول موازین حقوق بین الملل میباشیم. چرا که ما اقدامات عملی انجام می دهیم. در حجم ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار در قسمت متعلق به آذربایجان دریای خزر سرمایه گذاری شده است. از اینرو، ما بیش از همه علاقه مند به این هستیم که این مسأله بزودی به حل خود برسد.

اینجانب با پیشنهاد شما در مورد سفر من به تهران موافقم. حتماً، ما وقت آنرا تعیین می کنیم. من قبل از سفر خود آماده اعزام گروههای دیپلمات آذربایجان به ایران هستم. اگر بخواهید، دیپلماتهای شما نیز می توانند به آذربایجان سفر کنند. در هر حال، باید این مسأله را نیز حل و فصل کرد.

علی آهنی: خیلی متشکرم، جناب آقای رئیس جمهور. ما نسبت به تهیه مقدمات سفر جنابعالی ارزش زیادی قایلیم. آقای خاتمی نیز تأکید به این دارد که نشست سران پنج کشور ساحلی خزر باید در شرایطی برگزار شود تا مقدمات آن تهیه شده باشد و با موفقیت همراه باشد. در باره زمان برگزاری نشست فوق الذکر که شما اشاره به آن فرمودید، می توان بگویم که این تاریخ بطور یکجانبه از طرف ترکمنستان اعلام شده و در رابطه با این مسأله رایزنی های کارشناسی صورت نگرفته بود. گمان می کنیم که نشست معاونان وزیران امور خارجه در آستانا در برای ایجاد شرایط هر چه مثبت در این امر تأثیرگذار خواهد شد.

آقای خاتمی نیز همانند شما شدیداً مخالف نظامی شدن دریای خزر است و تأکید می کند که تمامی کشورهای ساحلی باید همکاری کنند. بایستی برای ایجاد چنان شرایطی سعی کنند تا از راه گفتگوها توافق و تفاهم حاصل شود. از بابت توجه و اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، بسیار سپاسگزارم.

حیدر علی اف: خیلی خوب.

ترجمه شده از روزنامه "آذربایجان" مورخ ۲۹ اوت سال ۲۰۰۱

© aliyev-heritage.org