آثار / اقتصاد / سازمانهای اقتصادی بین المللی

از گفتگوی حیدر علی اف رییس جمهوری آذربایجان با جودی اوکونّور نماینده بانک جهانی - ۱۸ ژانویه سال ۲۰۰۱


حیدر علی اف: مجددا به آذربایجان خوش آمدید. ما با شما ملاقات داشتیم و همه آنها را بخاطر دارم. می دانم که، با نخست وزیر و دیگر سازمانهای کشورمان تبادل نظر خیلی مفصلی انجام دادید. نخست وزیر در این مورد به من گزارش داده است. نظر من این است که، روابط میان بانک جهانی و آذربایجان عادی است و منبعد باید بهبود یابد. معتقدم که، این سفر شما نیز بایستی به این امر تحرک بخشد. بفرمایید.

جودی اوکونّور:متشکرمجناب آقای رییس جمهور. در جریان سفر کنونی به کشورتان مایلم همپای مذاکره مسایل حمایت بانک جهانی از برنامه اصلاحات اقتصادی در آذربایجان و ادامه این مساعدت در آینده نیز، به دو مساله حایز اهمیت برای آذربایجان هم اشاره ای داشته باشم.

مقدم بر هر چیز مایلم دو مساله مهم در حیات آذربایجان را یادآور شوم. مورد اول، پذیرش دیروز آذربایجان به شورای اروپا ست. به اعتقاد من، این امر امکان جدیدی در تبلیغ گسترده تر فرهنگ آذربایجان، پیشرفت زندگی اجتماعی و همچنین بازگشایی درهای آذربایجان بروی کل جهان می باشد.

حیدر علی اف: تشکر می کنم. شما کاملا درست می گویید. نظر ما هم این است. زیرا ما جزو اروپا هستیم. بنابراین ما باید در شورای اروپا باشیم. ولی عضویت در شورای اروپا، سخت تر از آزمون دادن یک جوان برای دانشگاه است. ما این آزمونها را طی کردیم. در عین حال تکالیف- تکالیف منزل را هم گرفتیم. بنابراین خوب درس خواهیم خواند.

جودی کونّور: اطمینان دارم که، عضویت آذربایجان همانند سایر کشورهای اروپایی در شورای اروپا، مفید و مثمرثمر واقع خواهد گردید.

حیدر علی اف: درست است.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، مساله دوم که، مایلم مخصوصا بر آن اشاره کنم، نتایج اقتصادی است که، در سال ۲۰۰۰ در آذربایجان بدست آمده است. می خواهم عرض کنم که، این نتایج بسیار خوشحال کننده است و حکومت آذربایجان به رهبری جنابعالی اصلاحات و سیاست ثابت و مستمری را برای دستیابی به پیشرفت اقتصادی، اجرا کرده است. ما از این اصلاحات و این ترقی اقتصادی حمایت کردیم و نتایج اقتصادی سال ۲۰۰۰ بار دیگر مؤید این است.

حیدر علی اف: خیلی ممنون. ما نتایج خود را می دانیم. بهتر می دانیم که، بمنظور دستیابی به اینها بایستی در شرایط موجود آذربایجان کارهای زیادی انجام داد. زیرا می دانید که، ۲۰ درصد سرزمینهای ما از سوی ارتش ارمنستان اشغال شده است. یک میلیون نفر از هم میهنان مان از خانه و کاشانه خود رانده شده و اکثرشان در حالت مهاجرت در چادرها بسر می برند.

طبعا، شما می دانید که، کشورهایی که، دوران انتقالی را طی می کنند، مشکلات شان زیاد است. ما هم این مشکلات را داریم. در یک چنین شرایطی ما توسعه اقتصادی را تامین کردیم و به نتایج خوبی دست یافتیم. می دانم که، از آمار اطلاع دارید و نخست وزیر در این باره به شما خیلی گفته است. ولی ما به این دستاوردها نیز اکتفا نمی کنیم. نظر ما این است که، در سال ۲۰۰۱ باید ارتقای بیشتری یابیم و پیش برویم. حتما نظر شما هم چنین است که، چنانچه ما اصلاحات اقتصادی و اصلاحات اجتماعی را انجام نمی دادیم، تغییراتی در ساختار انجام نمی دادیم و راه اقتصاد بازار را قاطعانه نمی پیمودیم، در آن صورت نمی توانستیم این دستاوردها را کسب کنیم. این را هم می دانیم که، ما کارهای زیادی پیش رو داریم. از جمله کارهای زیادی با بانک جهانی داریم. برخی از توافقات حاصله تا به حال اجرا نشده است. من این را قبلا می گویم، زیرا می دانم که، شما به من خواهید گفت. ولی آنها نیز عملی می شود.

ولی از شما خواهشی دارم. فردا کنفرانس مطبوعاتی برگزار کنید و از همه مطبوعات جناح مخالفین و یا نمایندگان احزاب در آذربایجان دعوت کنید. در مورد نظرات تان اطلاع دهید. وگر نه، آنها منکر همه چیز می شوند. می گویند، چیزی نیست و مدت ۷ سال است آذربایجان کاری نکرده است. طبعا، این حرفهای بیهوده آنان ما را نگران نمی کند. ما با کار خود به مردم و شهروندان کشورمان ثابت می کنیم که، تا به حال چه کرده و چه خواهیم کرد.

با این پیشنهاد خود مایلم نیستم به شما زحمت دهم. ولی در اینجا نمایندگان جراید و از جمله نمایندگان شرکتهای تلویزیونی خصوصی مخالف حضور دارند. بگذار، آنها هم بشنوند و در برنامه های خود حداقل، در این مورد کمی حرف بزنند. بفرمایید.

جودی اوکونّور: جناب آقای رییس جمهور، از اینکه، چنین پیشنهادی را به من دادید و ضمناً برای اینکه از من دعوت کردید تا، هم اکنون، یعنی در گفتگوهایی که، با شما انجام خواهیم داشت و هم فردا با برگزاری کنفرانس مطبوعاتی دیدگاههای خود را تشریح نماییم، از شما متشکرم. سعی خواهم داشت که، بقدری دقیق و صریح حرف بزنم تا، ضمن نقل قول از من حداقل خطا را مرتکب شوند.

حیدر علی اف: خیلی ممنون.

جودی اوکونّور: تشکر می کنم. جنابعالی در آغاز صحبت های تان اعتراف کردید که، هنوز برخی اصلاحات انجام نگرفته است و با کندی اجرا می شود. این را هم به شما بگویم که، پس از گفتگوهایی که، در اینجا داشتم، به این نتیجه رسیدم. اگر من سفر کنونی خود را به آذربایجان برای یکی- دو هفته دیگر انجام می دادم، اکنون گفتگوی ما سر موضوع کاملا متفاوتی بود. از قرار معلوم، در آینده خیلی نزدیک شما مصمم به تصمیم گیری در مورد انجام تغییرات جدی در ساختار اجرایی هستید.

حیدر علی اف: فکر می کنم، نخست وزیر به شما گفته است. ما چند ماه است که، روی این مساله کار می کنیم و تصمیمات بسیار قاطع اخذ خواهیم کرد. ما این اقدامات را پس از سفر من به پاریس تحقق خواهیم بخشید.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، اجازه بدهید، نظرات خود را در مورد اینکه، هنگام نگاه از دور، یعنی از کشورهای ما به آذربایجان مشکلات موجود، یعنی مسایل مرتبط با اصلاحات چه آثاری روی نفوذ آذربایجان دارد، با شما در میان بگذارم.

جناب رییس جمهور، اصلاحاتی که، تحت رهبری شما طی سالهای اخیر در آذربایجان انجام می گیرد، اصلاحاتی که بنوبه اول در زمینه بخش نفت و گاز، اقتصاد کلان و در زمینه مدیریت صورت گرفته است، چنانچه در سایر رشته ها، بخصوص برای انجام تغییرات در تشکلهای دولتی، تامین شفافیت در استفاده از هزینه های دولتی و جمع آوری سود، از جمله همانطور که دفعه قبل با شما صحبت کردیم، در تامین شفافیت در ادارات گمرکی هم اعمال می شد، بنظرمان، در آن صورت آذربایجان وجهه کاملاً متفاوتی در دنیا داشت.

حیدر علی اف: همانطور نیز خواهد بود. اگر ما همان کارها را کردیم، پس این کارها را هم خواهیم کرد. ولی مایلم به شما عرض کنم که، طی سالهای اخیر سهم سرمایه گذاری به بخش غیر نفتی در کل سرمایه گذاریهای انجام شده در آذربایجان بیشتر از سرمایه گذاری در بخش نفتی بوده است. ۶۰ درصد سرمایه گذاریها به بخش غیر نفتی و ۴۰ درصد آن هم به بخش نفتی واگذار گردیده است. ما قادر به رفع همان نواقص مورد اشاره شما هستیم.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، معتقدم که، شما الگوهای خوبی هم دارید که، توانستید در این زمینه نشان دهید. بعنوان مثال، اینکه، سود آذربایجان از فروش نفت در حال حاضر مستقیما استفاده نمی شود و در صندوق نفت گردآوری می گردد و وجوه این صندوق بشکل سود اضافه از محل درآمدهای جدید افزایش می یابد، در آینده به تخصیص این وجوه به برخی رشته های تولیدی کمک خواهد کرد. این، یکی از همان نمونه های خوبی است که، اشاره کردم.

حیدر علی اف: بله. در مورد صندوق نفت گفتگوهای زیادی در جریان بود. هم در بانک جهانی، هم در صندوق بین المللی پول و هم دیگر محافل نگرانی های مختلفی بود. راستش را بگویم، موقعی که، من همان مراتب نگرانی را می شنیدم، عصبانی می شدم. من پوست کنده با شما حرف می زنم. زیرا اگر ما مدت ۷ سال است که، تلاش می کنیم تا، درآمدهای از نفت حاصل مان گردد و به استفاده از آن نظارت نکنیم، عاقبت چه می شود؟ صندوق نفت تاسیس شد. من آیین نامه آن را تصویب کردم. در مطبوعات انتشار یافت. میزان همه درآمد تا کنون حاصله، روشن است و وقت به وقت در این مورد گزارش داده خواهد شد. من در فرمان صادره هم نوشتم که، عملکرد آن از سوی حسابرسان بین المللی بازرسی خواهد گردید.

نظر من این است: اکنون باید درآمد حاصله از نفت را در صندوف نفت نگهداری و در کارهای آینده خود مورد استفاده قرار دهیم. اکنون در آذربایجان خیلی ها هستند که، به صندوق نفت چشم دوخته اند. هر کسی بخواهد کاری کند، از صندوق نفت ۱۰ میلیون، ۱۵ میلیون دلار پول درخواست می کند. ولی من می گویم که، نه خیر، این را فراموش کنید. من این کار را برای آینده آذربایجان می کنم. شاید هم آدمی مثل من در استفاده از همه درآمدهای صندوق نفت در آینده، مشارکت نخواهد کرد. زیرا می دانید که، زندگی انسان دایمی نیست. من فقط به آینده فکر می کنم و سعی دارم درآمدهای حاصله از نفت را نگهداری و متوجه افزایش درآمد در سایر رشته ها نمایم. اکنون در صندوق نفت ما تقریبا ۳۰۰ میلیون دلار وجود دارد. رییس صندوق نفت هم مستقیما تابع من است. او، امروز به من گزارش داد که، روزانه ۴۴ هزار دلار درآمد دارند. حالا ببینید، در سال چه قدر خواهد شد. عملکرد مان این است و همه چیز هم روشن و شفاف می باشد.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، درست است. امروز ما با مسؤلین صندوف نفت گفگتوهایی انجام دادیم، با کارکرد آنان آشنا شده و پیشنهاداتی ارایه کردیم. من کاملا با شما موافق هستم که، لازم است صندوق نفت را از نظر ساختار آن به شکلی درآورد که، برای مثال، اگر در آینده مسؤل آن عوض شود و یا حکومت سیاست استفاده از وجوه صندوق را تغییر نماید، استفاده کلی از وجوه، بقول معروف، از مجرای خود خارج نشود.

حیدر علی اف: این، نظر صحیحی است. و گرنه، بعد در آذربایجان یک فرد دیگر می آید و ظرف پنج روز این وجوه را از بین می برد. لیکن، هنوز در آینده نزدیک، این واقع نخواهد شد. پس از اینکه، من وجوه صندوق نفت را به چند میلیارد دلار برسانم، طبعا، یک نفر دیگر می تواند بیاید.

جودی اوکونّور: مدت خیلی زیادی لازم است تا، روزانه با کسب ۴۴ هزار دلار درآمد، به چند میلیارد دلار رسید. به هر حال، هنوز وقتی هست.

حیدر علی اف: نه خیر، شما متخصص امور مالی و بانکدار هستید. امروزه مبلغ ۴۴ هزار دلار می باشد. آخر، درآمدهای صندوق نفت افزایش می یابد و از فروش نفت درآمد حاصل می شود. لذا، سود آن هم افزایش می یابد. در سال گذشته ما از محل فروش نفت تقریبا ۱۵۰ میلیون دلار برای صندوق نفت دریافت کردیم. اما بعد از ۳-۲ سال این مبلغ به ۵۰۰ میلیون دلار خواهد رسید. آن وقت با شما ملاقات می کنیم و من به شما می گویم.

جودی اوکونّور: درست است، ولی با افزایش وجوه در صندوق نفت، ضمناً علاقه و اشتیاق به استفاده فوری از وجوه هم بیشتر می شود. هم از بین اعضای حکومت و هم از طرف دوستان حکومت.

حیدر علی اف: من چنین علاقه ای ندارم. بدون من کسی حق ندارد کاری بکند. شاید هم من اشتباه می کنم که، این حرفها را به شما می گویم. بعد خواهید گفت که، بانک جهانی به آذربایجان کمک نکند.

جودی اوکونّور: می دانید، گر چه ما بابت عدم استفاده فوری از موجودی صندوق نفت از حکومت استقبال می کنیم، ولی از طرف دیگر، مسلما، هنوز هم نیازی به کمکهای کوتاه مدت بانک جهانی به آذربایجان هست. زیرا با وجود افزایش چشمگیر پول در صندوق نفت در کشورتان، هوز هم افراد بی بضاعت هستند و حتی بعضی از آنها آب آشامیدنی ندارند و دارای تحصیلات نمی باشند. بنابراین در شرایط فعلی و وضع دشوار، نیازی به مساعدت بانک جهانی به آذربایجان هست.

حیدر علی اف: من می خواستم همین حرف را از شما بشنوم.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، آذربایجان یکی از ۱۸۰ صاحب بانک جهانی است. فلذا شما شایسته هم دریافت کمک مالی از بانک جهانی و هم ارایه توصیه های خود و در آینده مساعدت به بانک جهانی هستید.

حیدر علی اف: انشاء الله.

جودی اوکونّور: مورد دیگری هم هست که، کشورهای عضو بانک جهانی از آن بهرمند می شوند. صرف نظر از اینکه، برخی کشورها این را بمنزله فایده قبول نمی کنند. ولی در هر صورت ما گزارش سالانه یی در مورد ارزیابی سیاست های اقتصادی و اجتماعی مورد اجرای حکومت کشورهایی که، از بانک جهانی وام می گیرند، تهیه می کنیم.

برای مثال، بنابه گزارش سال گذشته، آذربایجان بجز یک رشته، در همه زمینه ها، می توان گفت، شاخصهای خوبی داشته است. همان یک رشته، همانطور که گفتم، شامل مساله هدایت درآمدهای حاصله و مدیریت ساختارهایی است که، از طرف دولت تامین مالی می شوند. گزارشی را که، قرار است امسال منتشر کنیم، می توان بعنوان مدیریت در بخش دولتی و یا نتیجه اصلاحات در بخش دولتی نامید. امیدواریم که، در ارزیابی امسال بتوانیم وجود عوامل مثبت را ذکر کنیم. فلذا ما مصراً حکومت شما را تشویق می کنیم که، در این زمینه، یعنی در انجام تغییرات ساختار بزودی گامهای جدی بردارند تا، ما هم امکان برای اظهار نظرات مثبت خود در این زمینه داشته باشیم.

حیدر علی اف: شما بنویسید، ما هم انجام خواهیم داد. مطمئن باشید.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، امروز با نخست وزیر به این توافق رسیدیم که، ما گزارش بانک جهانی در ارتباط با وضعیت اصلاحات در کشورتان را بصورت پیش نویس در آخر ماه ژانویه به حکومت آذربایجان تقدیم و اعلام می کنیم که، اگر این ارزیابی نه در ماههای آوریل- مه، بلکه حالا، در ماه ژانویه می بود، ارزیابی مان نسبت به آذربایجان چگونه می شد. طی همان گزارش، ما پیشنهادات خود را ارایه خواهیم داد تا، حکومت چه اقداماتی را برای حصول برخی پیشرفتها از ماه ژانویه تا آوریل بعمل آورد.

حیدر علی اف: ماه ژانویه به پایان می رسد. ولی در ماه فوریه این عملی خواهد شد.

جودی اوکونّور: در آن صورت، ما در پایان ماه فوریه مجددا گزارشی تهیه می کنیم. مسلما، ما ضمن تهیه این قبیل گزارشات ارزیابی، از یک طرف اگر در مورد میزان تخصیصهای مالی نسبت به طرحهایی که، در کشورهایی همچون آذربایجان اجرا خواهیم کرد، تصمیم می گیریم، از سوی دیگر معتقدیم، گزارشاتی که، سالی یک بار تهیه می کنیم، شاخصی است برای نفوذ آذربایجان. امید داریم که، این گزارش تا حد امکان مثبت خواهد بود تا، آذربایجان بر پایه این بتواند از بازارهای مالی اعتبارات اضافه را جهت تامین مالی پروژه باکو- جیحان و بازسازی کارخانه آلومینیوم با شرایط بهتری دریافت نماید.

حیدر علی اف: بسیار خوب. من خیلی خوشحالم.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، مایلم در مورد مساله دیگری هم که، با نخست وزیر شما مورد مذاکره مفصل قرار دادم، گزارش دهم. این موضوع برنامه استراتژی اقتصادی مورد تدوین حکومت آذربایجان است. یعنی تز استراتژی اقتصادی است که، توسط وزارت اقتصاد و وزارت کار و تامین اجتماعی بمنظور فقرزدایی در آذربایجان، مشترکاً تهیه گردیده است.

کشورهای مختلف عضو بانک جهانی موقع تهیه این قبیل برنامه ها و تزها اسامی گوناگونی به آنها می دهند. برای مثال، برخی کشورها این را برنامه توسعه اقتصادی و بعضی ها طرح و نظریه توسعه اقتصادی و اجتماعی می نامند. ما بر این باوریم که، این پروژه را در آذربایجان هم درست نامیده اند. در آذربایجان این استراتژی به عنوان تز و برنامه دایر بر استراتژی فقرزدایی و کاهش فقر نامیه شده است.

امیدواریم، توسعه اقتصادی که، در نتیجه اجرای چنین برنامه، استراتژی نفت آذربایجان و در اثر اصلاحات در بخش نفت بدست آمده است، سایر رشته ها و عرصه های گسترده تری را هم در بر خواهد گرفت. و در نتیجه، امکانی برای فقرزدایی در مناطق روستایی، ایجاد فرصت کار، بهبود تامین خانواده های نسبتا کم درآمد در زمینه آموزش و بهداشت، دستیابی به پیشرفت در بخش آب رسانی و کلا، برای بهرمندی قشر بی بضاعت و کم درآمد مردم از این امر، فراهم خواهد گردید.

بنابراین می خواستیم که، اجرای این برنامه، بدستور جنابعالی و یا نخست وزیر به یک کمیته ویژه محول می شد. یعنی یک کمیسیون یا کمیته ای در سطح عالی تشکیل می شد که، مستقیما مسؤلیت اجرای آن را بر عهده داشت. در آن صورت، اجرای این طرح تنها بر عهده وزارتخانه های اقتصاد، کار و تامین اجتماعی نبود. این پروژه، محافل گسترده تر را تحت پوشش قرار می داد و برای جذب نهادهای دولتی به این کار کمک می کرد. در عین حال، جناح مخالف، رسانه های گروهی، تشکلهای غیر دولتی و افرادی از سایر اقشار مردم در مورد این برنامه مطلع می شدند. ممکن است، کسی این را قبول نخواهد کرد. ولی در هر حال، آنها از اجرای چنین پروژه و نظریه آگاه می شدند.

حیدر علی اف: توصیه شما کاملا صحیح است و ما هم چنین اعتقادی را داریم. می بینید که، توافق نظر داریم. همینطور نیز اقدام خواهیم کرد.

جودی اوکونّور: انشاء الله. جناب رییس جمهور، من عرض دیگری ندارم. فقط، مایلم بار دیگر اظهار آرزومندی کنم که، در سالهای آینده نیز بین آذربایجان و بانک جهانی همکاری نزدیکتری امکانپذیر باشد و توسعه یابد. از اینکه، ما را بحضور پذیرفتید، بار دیگر از شما تشکر می کنم.

حیدر علی اف: من هم از شما تشکر می کنم. گفتگوی بسیار جالی داشتیم. توصیه های شما حایز اهمیت فراوانی است. باعث خوشحالی من شد که، شما عملکرد مان را واقعگرایانه ارزیابی می نمایید. از ملاقات امروز با شما نهایت رضایت خاطر را دارم. با توجه به اینکه، در برابر من خانم زیبایی نشسته است، این امر به ثمره گفتگوهای ما میافزاید. به بانک جهانی برسانید تا، افرادی مثل شما را استخدام کنند. در آن صورت کارشان بهتر پیش می رود.

جودی اوکونّور: جناب رییس جمهور، بهتر است تا این مطلب را شما به آنها بگویید.

حیدر علی اف: من به جناب وولفونسون خواهم گفت. سلام مرا به وی برسانید.

جودی اوکونّور: این را حتما می کنم. آآآاآیئملکیبسنلبشسآ«