Przyczynek do "Przemówienia Prezydenta Republiki Azerbejdżanu Hajdara Alijewa na uroczystym wieczorze poświęconym pięćsetnej rocznicy urodzin wielkiego poety azerbejdżańskiego Mahammada Füzuliego" (Pałac Prezydencki, 8 listopada 1996 roku)


Poeta i filozof Mahammad Füzuli syn Süleymana (1494-1556) to wybitny przedstawiciel klasycznej literatury azerbejdżańskiej. Rodzina Füzuliego przeprowadziła się do Bagdadu i dlatego największy poeta liryczny Bliskiego Wschodu urodził się w Karbali, w Iraku.

Jego poezja jest szeroko rozpowszechniona zarówno w Azerbejdżanie, Turcji, Iraku, Azji Środkowej, jak i w Rosji oraz krajach zachodnich. Wiele rękopisów Füzuliego jest przechowywanych w znanych bibliotekach i muzeach Europy.

Jest on autorem takich dzieł jak "Rindu-Zahid" (Hulaka i pustelnik), "Sahhati-Maraz" ("Zdrowie i choroba"), "Bangü-Bada" ("Opium i wino"), "Söhbat-ül Asmar" ("Spór owoców"), "Şikayatnama" ("Księga skarg"), a także wspaniałych kasyd, gazeli i rubajjatów, napisanych w językach azerbejdżańskim, arabskim i perskim.

Poemat "Lejla i Medżnun", stanowiący szczyt twórczości Füzuliego, jest wyjątkową perłą nie tylko poezji azerbejdżańskiej, lecz również wschodniej i światowej. Mimo tego, że wielu poetów tureckich, perskich, hinduskich, uzbeckich i tadżyckich brało na warsztat ten wniesiony do literatury przez Nizamiego Gancaviego temat, dzieło w języku ojczystym Füzuliego, w którym szeroko zastosował gazele, wyróżnia się swą oryginalnością wśród napisanych dotąd poematów o tej tematyce.

Wybitny przedstawiciel klasycznego renesansu azerbejdżańskiego Mahammad Füzuli zawsze był obiektem szczególnego zainteresowania orientalistyki światowej. W szeregu badaczy jego twórczości są tacy europejscy autorzy jak Hammer Purqital, Braun Rio i Aibb, a także Rosjanie - D. Smirnow, A. Krymski oraz E.E. Bertels.

UNESCO ogłosiło rok 1994 rokiem Füzuliego. W wielu krajach świata obchodzono rocznicę urodzin wielkiego poety.

W 1996 roku Narodowy Bank Azerbejdżanu wybił złotą i srebrną monetę pamiątkową o wartości stu i pięćdziesięciu manatów na cześć pięćsetlecia życia i twórczości wybitnego poety i filozofa azerbejdżańskiego Mahammada Füzuliego. W październiku 1996 roku jego imieniem nazwano Instytut Rękopisów, a stało się to na mocy rozporządzenia Prezydenta Republiki Azerbejdżanu, Hajdara Alijewa.

Opera skomponowana przez Üzeyira Hacibayova na podstawie poematu "Lejla i Medżnun" o tym samym tytule, "Kantata Füzuliego" kompozytora Cahangira Cahangirova (1921-1992), wspaniały pomnik Füzuliego w Baku oraz nadanie jednemu z rajonów Azerbejdżanu jego imienia są oznakami szacunku dla spuścizny wybitnego poety narodu azerbejdżańskiego.

Została ona wysoko oceniona i uznana za wzbogacenie kultury światowej w przemówieniu Hajdara Alijewa na uroczystym wieczorze poświęconym pięćsetnej rocznicy urodzin Füzuliego.
 

Przyczynek napisano 8 czerwca 2005 roku