Przemówienie Prezydenta Republiki Azerbejdzańskiej Gejdara Alijewa na Sesji Parlamentarnej Zgromadzenia Rady Europy - Strasburg, 25 stycznia 2001 roku


scotch egg
scotch egg
scotch egg
temp-thumb
temp-thumb
temp-thumb

Szanowny Panie Prezesie!

Szanowny Panie Prezesie Rady Ministrów!

Szanowny Panie Sekretarze Generalny!

Szanowni członkowie Zgromadzenia Parlamentarnego!

Panie i Panowie!

Przeżywamy dziś wyjątkowe wydarzenie. Republika Azerbejdżańska, która jest nieodrębną częścią jednolitej i niepodzielnej Europy, wstąpiła do Rady Europejskiej - najstarszej oraz cieszącej się wielkim autorytetem organizacji europejskiej.

W imieniu całego narodu azerbejdżańskiego wyrażam wielką wdzięczność członkom Zgromadzenia Parlamentarnego, a także Państwom-Członkom Rady Europy za podtrzymywanie idei wstąpienia Republiki Azerbejdżańskiej do organizacji. Korzystając z okazji pozdrawiam Prezydenta Koczariana z przyjęciem Armenii w skład Rady.

Szanowni Panowie Radni!

Azerbejdżan, który odzyskał swoją niepodległość w 1991 roku, w ciągu ostaniego dziesięciolecia XX w. przebywał w stanie ciężkiej i krwawej walki o swoją suwerenność, o wolność oraz szczęśliwe życie swojego narodu. Były to ciężkie lata kształtowania się ustroju państwowego.

W ciągu tego krótkiego okresu udało nam się zaprowadzić porządek społeczny i władzę prawomocną, usunąć zagrożenie wojny domowej, stworzyć gwarancje bezpieczeństwa dla osoby, zapewnić stabilność, a także przystąpić do pracy w zakresie rozwoju podstaw demokracji oraz szybkiego rozwoju ekonomicznego.

W roku 1995 naród Azerbejdżana kontynuując wielowiekowe tradycje rozwoju swojej państwowości, a także wykorzystując swoje suwerenne prawo, przyjął Konstytucję Republiki Azerbejdżańskiej, która założyła trwałe podstawy dla ustroju demokratycznego i państwa prawa, określiła drogę jego rozwoju.

W ciągu ostatnich lat naród Azerbejdżański dwukrotnie wybierał Prezydenta oraz Milli Miedżlis - Parlament krainy. Odbyły się również wybory municypalne.

Według uznania ekspertów Rady Europy, ustawy o wyborach odpowiadają normom międzynarodowym uczciwych i swobodnych wyborów. Tak, niewątpliwie mieliśmy do czynienia z pewnymi wadami i przekroczeniami, lecz staje się ich coraz mniej.

Państwo podejmuje zdecydowane działania w sprawie ich usunięcia. Wysoko oceniamy pomóc organizacji międzynarodowych, przede wszystkim chodzi o Radę Europy oraz OBWE w tym zakresie, oraz jesteśmy gotowi kontynuować naszą współpracę.

Przez cały czas wprowadza się reformy do ustawodawstwa. Konstytucja gwarantuje prymat prawa międzynarodowego. Będąc w składzie Rady Europejskiej podpisaliśmy oraz ratyfikowaliśmy 15 konwencji. Lecz zanim zostaliśmy członkami Rady, zawsze uwzględnialiśmy ustalenia i normy podstawowych dokumentów Rady Europy. Przede wszystkim to tyczy się Konwencji Europejskiej Praw Człowieka, a także jej protokołów.

Uchwalane ustawy zostają opracowane przy bezpośrednim udziale i patronacji ekspertów Rady Europejskiej. W wyniku reform prawnych każdy obywatel uzyskał gwarancje wolności oraz nietykalności osobistej, jawnego i publicznego rozpatrywania jego spraw przez niezależny bezstronny sąd, a także zapewnienie ochrony prawnej. W kraju funkcjonuje system wielopartyjności, zapewniający pluralizm polityczny, wolność słowa oraz wyznania religijnego, prawa mniejszości narodowych, równość przed prawem oraz presumpcja niewinności.

W Azerbejdżanie został powołany Sąd Konstytucyjny, skasowano karę śmierci, zlikwidowano cenzurę, zapewniono niezaleśność sądu. Zorganizowano system sądowniczy składający się z trzech instancji, korpus sądowniczy odnowiono o 60% drogą wyborów przeprowadzonych w sposób jawny, a także zgodnie z standardami międzynarodowymi. Prowadzi się program państwowy w zakresie ochrony praw człowieka oraz doskonaleniu odpowiednich machanizmów.

W czerwcu 2000 uchwaliłem Ustawę O wzmocnieniu walki z korupcją, zgodnie z którą została opracowana ustawa oraz program państwowy w zakresie walki z korupcją.

Skutecznie prowadzi się reforma systemu penintencjarnego, w ramach którego podejmowane są środki w zakresie polepszenia warunków przetrzymywania więźni, a także doskonalenia rządzenia instytucjami penintencjarnymi podporządkowanymi Ministerstwu Sprawiedliwości.

W ciągu ostatnich pięciu lat z mojej inicjatywy ogłoszono amnestię w stosunku do 55 tysięcy osób. Ponadto ułaskawiłem około 2500 więźni, w tym w wyniku zwrócenia się o ich ułaskawienie ze strony organizacji oraz Radnych ze składu Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W dniu 16 stycznia bieżącego roku skierowałem do Parlamentu Republiki kolejną inicjatywę dotyczącą ogłoszenia amnestii w stosunku do około 9 tys. osób. Zgodnie z wskaźnikami stosunku ilości skazanych do ilości ludności kraju, Azerbejdżan zbliża się do krajów europejskich.

Zawsze będzimy opierać się na podstawach wierności narodu Azerbejdżana i całego państwa ideałom i zasadom humanizmu, życzliwości, kasztowności opierających się na demokracji, wyższości prawa, szanowaniu praw człowieka oraz podstawowych swobód.

Z pełną odpowiedzialnością oświadczam, że w Azerbejdżanie zapewniono swobodę środków przekazu masowego, a także wolny rozwój instytucji niepaństwowych. Nadal zamierzamy doskonalić nasze ustawodawstwo w tym zakresie, a także poprawiać praktykę jego stosowania.

W wyniku przeprowadzenia poważnych reform został pokonany spadek ekonomiczny. Kurs rozwoju Azerbejdżanu ma w swojej podstawie liberalizację działalności ekonomicznej, demonopolizację oraz rozwój sektora prywatnego.

W Azerbejdżanie idzie proces prywatyzacji, przez rząd wprowadza się reforma rolną. Osiągnięto istotny i stabilny wzrost wskaźników makroekonomicznych. Stworzono sprzyjające warunki do aktywizacji procesu inwestycyjnego.

Korzystając ze swojego położenia geograficznego, zasobów oraz potencjału mających duże znaczenie geostrategiczne, Azerbejdżan we współpracy z innymi krajami skutecznie realizuje projekty odnowienia Wielkiego Szlaku Jedwabnego, rozwoju korytarzu transportowego Europa - Kaukaz - Azja, rozpracowania oraz transportowania węglowodorowych zasobów basenu Morza Kaspijskiego na rynki światowe.

Azerbejdżan aktywnie współpracuje z Radą Europejską oraz europejskimi strukturami ekonomicznymi, za pomocą których dziś realizuje się ponad 120 projektów narodowych oraz transregionalnych.

Obecnie proces demokratycznego rozwoju Azerbejdżanu staje się nieodwracalny, bowiem stworzone są niezachwiane gwarancje swobody i wyższości prawa. Przyjęcie Azerbejdżanu do składu Rady Europejskiej - jest to nie tylko uznanie kraju jako niepodległego, suwerennego, demokratycznego, świeckiego państwa, lecz również początek nowego etapu rozwoju Arezbejdżanu jako równoprawnego członka rodziny europejskiej.

Oświadczam, że Azerbejdżan jest oddany swoim zobowiązaniom złożonym przed Radą Europejską. Chcę zwrócić uwagę Państwa, że jeszcze w czerwcu 2000 roku Azerbejdżan wziął się do wykonania zobowiązań, chociaż są obowiązujące tylko po przyjęciu w skład członków organizacji.

Wszystko powiedziane przeze mnie odzwierciedla jedynie małą część tych zasadniczych zmian, które dokonano w Azerbejdżanie. Proces ten powienien rozwijać się postępowo. Reformy powinny wprowadzać się świadomo oraz w taki sam sposób powinny być potraktowane przez społeczeństwo, bowiem są samowystarczające i nie mają na celu czyjeś uznanie. Celem przywidzianych reform jest postępowe ulepszenie życia narodu. Każdy naród cechuje swoja własna mentalność, kasztowności moralne, tradycje, specyficzność, które należy brać pod uwagę. Z innej zaś strony niezbędne jest doświadczenie międzynarodowe, a także pomóc struktur międzynarodowych oraz krajów-partnerów.

Szanowni Panowie Radni!

Wstąpienie do Rady Europy, która znajduje się skrzyżowaniu dróg historycznych jest wyłącznie ważnym wydarzeniem jak dla narodu azerbejdżańskiego, tak również dla organizacji.

Jesteśmy gotowi uzupełnić bagaż ogólnoeuropejski nowymi kosztownościami, które będą pomagać wzmocnieniu stabilności demokratycznej w Europie, a także będą sprzyjały bardziej głębokiemu rozumieniu losów narodów wschodnich przez Europejczyków.

Będzie to dobrą podstawą do rozpowszechnienia postępowych idei demokratycznych, poglądów zgodnych z prawem, a także szacunku do wyjątkowości kulturalnej. Widzę w tym szczególną rolę oraz odpowiedzialność naszego państwa w sprawie umocnienia organizacji.

Azerbejdżan jest zainteresowany w rozwoju demokracji w sąsiednich państwach, co według naszego uznania powinno stać się gwarancją stabilności i bezpieczeństwa regionalnego. Uważam, że demokracja nie może rozwijać się w społeczeństwie ogarniętym ideologią agresywnego nacjonalizmu oraz wyższości narodowej, wiążącej się z ambicjami w stosunku do terenów sąsiednich państw.

Obecnie w Europie żyjącej pod znakiem prymata prawa i praw człowieka, wybuchają konflikty, zagarnia się tereny sąsiednich państw suwerennych, dokonuje się czystka etniczna, ludność wypędzano z miejsc rodzinnych.

Zgoda z agresją, uznanie za słuszne wyników działań sprzecznych z prawem, brak odpowiedniej reakcji ze strony wspólnoty międzynarodowej, doprowadzają do tragicznych następstw, podważają fundamenty państw suwerennych, wywołują klęski humanistyczne.

W jedynej Europie nie może być miejsca dla polityki podwójnych norm. Nasza przestrzeń jest niepodzielna, wszystkie konflikty potrzebują jednakowo poważnego stosunku do siebie.

Azerbejdżan stał się ofiarą dużej agresji zbrojnej ze strony sąsiedniej Armenii. Armenia okupowała dwadzieście procent terenu Azerbejdżana, zwiększając tam swoją obecność wojenną. Już ponad osiem lat jeden milion Azerbejdżańców wypędzonych przez armiańskie siły zbrojne ze swojch miast rodzinnych, mieszka cierpiąc nędzę i mękę.

Nie ma w świecie wypadku analogicznego, lecz społeczeństwo w milczeniu patrzy na tą razącą tragedię.

Armenia nie spełnia zobowiązań czterech uchwał Rady Bezpieczeństwa ONZ dotyczących bezzwłocznego i bezwarunkowego zwolnienia okupowanych terenów Azerbejdżana. Od 1992 roku kwestią uregulowania armeńsko-azerbejdżańskiego konfliktu zajmuje się Mińska grupa OBWE, lecz przedsięwzięte przez nią czynności są bezskuteczne.

Ostatnio w celu uregulowania konfliktu odbywają się bezpośrednie spotkania i negocjacje pomiędzy Prezydentem Armenii a Prezydentem Azerbejdżanu. W trakcie tych negocjacji omawialiśmy oraz ciągle omawiamy różne warianty uregulowania istniejących konfliktów drogą wzajemnych kompromisów. Przestrzegamy warunków nie używania broni już ponad sześciu lat, lecz nadal nie uda nam się zaprowadzić pokoju.

Ponadto uważam, że mamy wystarczająco możliwości dla sprawiedliwego uregulowania konfliktu, jak również osiągnięcia stanu pokoju z Armenią, warunkiem czego jest wyzwolenie okupowanych terenów Azerbejdżanu, a także udzielenie prawa najwyższego samorządu regionowi Górnego Karabachu przewidując jego terenową jednolitość, co w pełni odpowiada zasadom oraz normom prawa międzynarodowego. Szanowni Panowie Radni, z radością podkreślam, że takie twarde, pryncypialne stanowisko cieszy się poparciem wśród Państwa, a także znalazło odzwierciedlenie w uchwale Sesji Parlamentarnej Rady Europy uchwalonej w roku 1997.

Cała wspólnota światowa, włączając Państwo, powinna pojednawszy starania zdecydowanie zebrać się do realizacji zadania w zakresie rozwiązania konfliktu ormiańsko-azerbejdżańskiego. My wszyscy tego potrzebujemy.

Nie uda się osiągnąć pokoju i bezpieczeństwa w regionie bez rozwiązania konfliktu ormiańsko-azerbejdżańskiego, jak również uregulowania innych konfliktów

Trzeba udzielić niepodległości politycznej oraz statusu neutralnego regionowi Kaukaza Południowego.

Wchodzenie w skład Rady Europejskiej całego regionu Kaukazu Południowego staje się ważnym czynnikiem, który powinien służyć sprawie uregulowania sprzeczności, a także znormalizowaniu konfliktów pomiędzy państwani w regionie, co będzie sprzyjało wzmocnieniu bezpieczeństwa na Kaukazie Południowym oraz w Europie.

Szanowni Panowie Radni!

Wszyscy musimy dążyć do poszukiwania jedności wśród odmienności, lecz nie musimy przekształcać jedności w sprzeczności. My wszyscy są różni, lecz mówimy w jędnym języku pojednanej Europy, języku wolności, demokracji i prawa. Jest w tym nasza siła.

Dziękuję za uwagę.

Na język polski z języka rosyjskiego tekst jest przetłumaczony w oparciu o artykuł w gazecie "Pracownik bakiński" od dnia 26 stycznia 2001 roku.