سخنرانی حیدر علی اف رئیس جمهوری آذربایجان در مراسم امضای قراردادی در خصوص بهره برداری مشترک از میادین نفتی خزر توسط شرکت دولتی نفت آذربایجان و کنسرسیوم شرکتهای نفتی خارجی در باکو - کاخ "گلستان"، ۲۰ سپتامبر ۱۹۹۴

خانمها و آقایان، مهمانان گرامی.

امروز یک رویداد تاریخی در جمهوری آذربایجان رخ می دهد. مذاکرات بین شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان و شرکتهای نفتی خارجی مبنی بر بهره برداری مشترک از بخشی از منابع نفتی "آذری"، "چراغ" و "گونشلی" واقع در قسمت متعلق به جمهوری آذربایجان در دریای خزر که، مدت سه سال استمرار می یافت، به پایان رسیده و پیش نویس قرارداد جهت انجام کارهای مشترک تنظیم و ارایه گردیده است.

امروز ما در باکو پایتخت آذربایجان و در این کاخ مجلل "گلستان" جهت شرکت در مراسم امضای این قرارداد گردهم آمده ایم. مقامات دولتی و مهمانان خارجی بمنظور شرکت در این مراسم به باکو سفر کرده اند. به همه مهمانان خارجی صمیمانه خوش آمد می گویم.

مذاکرات شرکت دولتی نفت آذربایجان با شرکتهای نفتی خارجی با حمایت دولت و حکومتهای این کشورها صورت پذیرفته و مورد حمایتهای آنها قرار گرفته است. هیئت نمایندگان کشورهای خارجی جهت حضور در مراسم امضای قرارداد در این مراسم حضور دارند. به هیئت نمایندگان از کشورهای ایالات متحده آمریکا، فدراسیون روسیه، پادشاهی بریتانیا، جمهوری ترکیه و نروژ صمیمانه خوش آمد می گویم.

به نجم الدین جوهر وزیر محترم جمهوری ترکیه حاضر در این مراسم تاریخی، جناب تیموتی اگاری وزیر محترم نیرو پادشاهی انگلستان، جناب ویلیام وایت معاون محترم وزیر نیرو آمریکا، جناب گوننار میروانتی معاون اول محترم وزیر صنایع و نیرو حکومت نوروژ، جناب استانیسلاو پوقاچ رئیس محترم اداره کل وزارت سوخت و نیرو فدراسیون روسیه، اعضای پارلمان بریتانیا که، با تحمل زحماتی جهت حضور در این مراسم به باکو آمده و در صفوف ما قرار دارند، هیئت نمایندگان جامعه دوستی انگلستان- آذربایجان، جناب عثمان صفر فقیهی رئیس محترم بانک توسعه اسلامی که، در این مراسم شرکت می کند، نمایندگان سفارتخانه های خارجی، سفیران محترم، نمایندگان و رهبران سازمانهای

بین المللی در آذربایجان خیر مقدم می گویم.

شرکت دولتی نفت آذربایجان مذاکراتی را طی سه سال با شرکتهای نفتی خارجی و کنسرسیومی که، سپس این شرکتها در آن متحد گردیدند، بعمل آورده و پیش نویس قرارداد را بطور مشترک تنظیم نموده اند. هیئتی از این شرکتهای بزرگ نفتی در این مراسم امروز حضور دارند. اینجانب بطور صمیمانه به آنها خوش آمد می گویم. به جناب ویلیام لاؤرینی رئیس شرکت "AMOCO"، نمایندگان شرکت "Bi-Pi" و جناب جون برآؤن مدیر عامل این شرکت، نمایندگان شرکت "Statoil" و جناب یوحان نیک وولد رئیس آن، نمایندگان شرکت "LUKoil" و جناب واحد علی اکبر اف رئیس آن شرکت، نمایندگان شرکت "Mac Dermott" و جناب ویلیام ویتنیس رئیس آن، نمایندگان شرکت "Pennzoil" و جناب توماس هامیلتون مدیر عامل آن، نمایندگان شرکت "Remco" و جناب استیون رمپون رئیس آن، نمایندگان شرکت "Türkiye Petrolleri" و جناب صدقی سنجری رئیس آن، هیئت نمایندگان شرکت "Unocal" و جناب جون آملی مدیر عامل آن، هیئت نمایندگان شرکت "Delta international" و جناب فاتح الآلبانی مدیر عامل آن خوش آمد می گویم.

خانمها و جنابان محترم.

نفت، بزرگترین ثروت ملی کشور آذربایجان و مردم آن می باشد. آذربایجان از دوران قدیم سرزمین نفت خیز بوده و صاحب ثروتهای طبیعی مانند نفت و گاز است. لذا آذربایجان را سرزمین آتش می نامند. استخراج نفت، استفاده از آن و تصفیه نفت در آذربایجان دارای تاریخ قدیم است. در سال ۱۸۴۷ در آذربایجان- باکو، در منطقه " بیبی هیبت" برای اولین بار نفت فواره زده است. روند استخراج نفت بشیوه صنعتی نیز از همان دوران در آذربایجان آغاز شده است. در سال ۱۸۷۲ برادران نوبل نخستین شرکت نفتی را در باکو تاسیس نموده و بدینوسیله بمنظور استفاده از نفت آذربایجان، شرکتهای نفتی خارجی و سرمایه خارجی به کشورمان سرازیر شده است.

بدین صورت، در نیمه دوم قرن ۱۹ بعضی از کشورهای جهانی و شرکتهای متعلق به کشورهای توسعه یافته علاقه زیادی به استخراج نفت در آذربایجان، در باکو نشان داده اند. از اواخر همان قرن به بعد بسیاری از شرکتهای خارجی جهت استخراج نفت باکو اقدام به فعالیت کردند. در سال ۱۸۷۲ در آذربایجان ۲۶ هزار تن نفت استخراج شده است. در اوایل قرن حاضر، در سال ۱۹۰۰ میزان ۱۰ میلیون تن نفت در آذربایجان استخراج گردیده است که، این هم ۹۵ درصد از نفت استخراجی روسیه و ۵۰ درصد از نفت استخراجی جهان را تشکیل داده است. در اولین ۲۰ سال قرن ۲۰ نیز شرکتهای نفتی خارجی و کارفرمایان داخلی فعالیتهای خیلی گسترده ای در راستای بهره برداری و تصفیه نفت در آذربایجان انجام داده و صنایع نفتی در آذربایجان توسعه یافته است.

این دوران را نسبتاً می توان بعنوان مرحله اول تاریخ صنایع نفتی آذربایجان عنوان کرد. در همان مقطع زمانی در سراسر جهان از نفت باکو استفاده گردیده است. نفت آذربایجان سود کلانی برای شرکتهای نفت خارجی ایجاد کرده است. کارفرمایان بزرگی در آذربایجان ﭜرورش یافته و آنها سود هنگفتی را بدست آورده اند. در آن زمان توسعه صنایع نفتی آذربایجان تحرک وسیعی برای رشد باکو و بطور کلی، آذربایجان بخشیده است. باکو پایتخت آذربایجان به شهر صنعتی بزرگی تبدیل شده و در آن موقع بعنوان یکی از عمده ترین مراکز صنعتی در سراسر امپراتوری روسیه بوده است. باکوی ما با داشتن تاریخ کهن در همان وقت چهره جدیدی بخود گرفته، گسترش یافته، زیبا شده است و در اینجا مطابق با شرایط آن دوران ساختمانهای مدرن، مؤسسات تولیدی، کارخانجات و سایر واحدهای صنعتی احداث شده است. امروز ما بایستی نسبت به عملکرد آن زمان ارزش شایسته ای قایل شویم و بر نقش مهم نفت خود در توسعه جمهوری آذربایجان و شهر باکو تأکید نماییم.

در سال ۱۹۱۸ در کشور ما حکومت دموکراتیک تأسیس گردیده، آذربایجان استقلال خود را بدست آورده، طی مدت بالغ بر دو سال بعنوان دولت مستقل موجودیت یافته و آن دولت تلاشهایی را در راستای استفاده از ثروتهای متعلق به ملت برای رفاه آن بکار گرفته است. ولی متأسفانه، این تلاشها نتایج مورد نظر را برآورده نساخت. زیرا، در سال ۱۹۲۰ حکومت دموکراتیک آذربایجان فرو پاشید.

در همان سال حکومت سوسیالیستی شوروی در آذربایجان برقرار شده است. سپس، آذربایجان ظرف ۷۰ سال وابسته به این رژیم و زیر نظر اتحاد شوروی بوده است. بزرگترین ثروت مردم آذربایجان یعنی نفت برای منافع اتحاد شوروی مورد استفاده قرار گرفته است. این دوران را می توان در زندگی صنایع نفتی بعنوان دومین دوران نامید. در این دوران صنعت نفتی آذربایجان رشد سریعی یافته است. از آنجایی که، صنعت نفتی آذربایجان برای توسعه صنایع و قدرت اقتصادی اتحاد شوروی و امکانات بالقوه صنعتی آن خیلی ضروری بشمار می رفت، اقدامات مهمی در این کار صورت گرفته است. بنابراین، دستاوردهای مهمی در توسعه صنعت نفتی آذربایجان بدست آمده است.

در آن زمان گروه وسیعی از نفتگران آذربایجانی تشکل یافته است. صنایع نفت و گاز آذربایجان با سرعت رشد یافته، مؤسسات بزرگی احداث گردیده است. مراکز علمی بزرگ و دانشکده های پژوهشی علمی در زمینه نفت تأسیس گردیده بود. بمنظور تربیت متخصصین کاردان برای صنعت نفتی دانشکده ای که اکنون "آکادمی نفتی آذربایجان" نامیده می شود، تاسیس شده بود. نفتگران، متخصصین، دانشمندان آذربایجانی و به اصطلاح مختصر، تمامی دست اندرکاران بخش نفتی بطور ایثارگرانه برای پیشرفت صنعت نفتی کشور فعالیت نموده و صفحات پر افتخاری را در تاریخ آذربایجان رقم زده اند.

همانطور که بیان کردم، از نفت آذربایجان نه تنها برای توسعه خود، بلکه سراسر شوروی استفاده شده است. در دوران جنگ جهانی دوم بین سالهای ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۵ نفت آذربایجان ۷۵ درصد از نفت تولیدی کل شوروی را تشکیل می داد. همچنین، صنعت نفتی آذربایجان و نفتگران ما خدمات بزرگی را در شکست و نابودی فاشیزم آلمان که تهدیدی برای کل دنیا بود، انجام دادند.

دانشمندان و متخصصین آذربایجانی و نفتگران کشورمان شاغل در بخش نفتی در اکتشاف و بهره برداری از میادین نفتی جدید در سراسر اتحاد شوروی فعالیتهای شایسته و قوی انجام داده اند.

بی جهت نیست که، در سایه تلاشها و زحمات آنها میادین نفتی جدید اکتشاف گردیده و در اتحاد شوروی بعنوان "باکو دوم"، "باکو سوم" و "باکو چهارم" نام گرفته است. نفتگران آذربایجانی دارای خدمات بی نظیری در کشف و

بهره برداری از میادین سیبریه و تومن بعنوان بزرگترین میادین نفتی روسیه و نیز در تشکیل مجتمع های بزرگ نفت و گاز در آنجا، بوده و تاکنون نیز آنها اکثریت نفتگران فعال در این مناطق را تشکیل می دهند.

امروز من بیان همه این مسایل را برای مهمانان و مجدداً ذکر این موارد برای مردم آذربایجان را لازم می دانم. زیرا کلیه این دستاوردها مایه افتخار و غرور مردم آذربایجان بوده و حاکی از خدمات بزرگ نفتگران ما به اقتصاد جهانی می باشد.

یکی از دستاوردهای بزرگ نفتگران آذربایجانی عبارت از آن می باشد که، آنها تلاشهای زیادی در راستای استخراج نفت از خزر بکار گرفته اند. در این زمینه هم در اوایل سالهای ۱۹۲۰ و هم طی سالهای ۱۹۳۰ فعالیتهای زیادی به انجام رسیده، ولی استخراج انبوه نفت از دریای خزر از تاریخ ۷ نوامبر سال ۱۹۴۹ آغاز گردیده است. همان روز در بخشی از دریای خزر که اکنون "نفت داشلاری" نامیده می شود، اولین بار چاه نفتی فواره زده است.

تجارب متخصصی نفتی آذربایجان ظرف ۴۵ سال گذشته هم در اتحاد شوروی سابق و هم در بعضی از کشورهای جهان الگویی برای استخراج نفت از اعماق دریا بوده است. خدمات دانشمندان و نفتگران آذربایجانی در این زمینه زیاد است. همانطور که مطلع هستید، سه سال قبل مردم آزادی خود را بدست آورده و آذربایجان کشوری مستقل بوده است. مردم آذربایجان به صاحب سرنوشت خود تبدیل شده است. مردم آذربایجان فرصت استفاده لازم از ثروتهای طبیعی خود را بدست آورده است. بدینوسیله، دوران جدیدی در صحنه آذربایجان آغاز شده است. تاریخ صنعت نفتی آذربایجان نیز وارد مرحله سوم گردیده است. اکنون ما در مرحله تازه یی با تبیین اراده جمهوری آذربایجان اقدامات لازم را جهت استفاده آن از منابع طبیعی خود بعمل می آوریم. ظرف سه سال اخیر مذاکراتی بین شرکتهای نفتی خارجی صورت گرفته و توافقهایی حاصل شده است.

امروز، در این روز تاریخی و تقریباً ۱۵۰ سال پس از دوره آغاز استخراج و عمل آوری نفت به شیوه صنعتی در آذربایجان، اینجانب از همه نسلهای نفتگران آذربایجانی، تمامی دانشمندان، متخصصین، مهندسان و کارگران فعال در بخش نفتی کشورمان بجهت استخراج ثروتهای طبیعی آذربایجان و تلاش برای بهبود رفاه مردم در این دوره و از بابت زحمات ایثارگرانه و اکتشافات بزرگ علمی آنها سپاسگزارم و به مناسبت دستاوردهای آنان تبریک می گویم.

از زمان آغاز تولید نفت در آذربایجان با روش صنعتی تابحال در کشورمان از اعماق زمین- در خشکی و دریا مقدار ۱ میلیارد و ۳۲۵ میلیون تن نفت استخراج گردیده است. طی این مدت، همزمان بالغ بر ۴۰۰ میلیارد متر مکعب گاز حاصل شده است. همه اینها دستاوردهای مهمی است و پایه و اساس عظیمی برای توسعه اقتصاد و صنایع نفتی آذربایجان در آینده محسوب می شود.

با وجود استخراج فراوان نفت و دستاوردهای مهمی در این زمینه در دوران گذشته، یک حقیقت را باید مورد توجه قرار دهیم که تا دوران اخیر، یعنی تا زمان استقلال آذربایجان مردم هرگز صاحب ثروتهای طبیعی خود نبوده است.

علیرغم اینکه تا سال ۱۹۲۰ نفت آذربایجان هم توسط شرکتهای نفتی خارجی و هم خود کارفرمایان آذربایجانی استخراج می شد و کارهای بزرگی برای توسعه آذربایجان و بویژه، شهر باکو انجام گرفته است، ولی مردم صاحب این ثروت نبود.

از سال ۱۹۲۰ تحولات مهمی در آذربایجان اتفاق افتاده است. اقتصاد آذربایجان رشد یافته، قدرت صنایع عظیم نفتی و امکانات باالقوه علمی در کشور ایجاد شده، صنعت نفت ملی راه تاریخی بزرگی را سپری کرده است. اما باز هم آذربایجان صاحب مطلق و کامل نفت خود نبوده است. همه این ثروتهای ما نه متعلق به ما، بلکه مخصوص اتحاد شوروی بود. ولی اکنون ما در مرحله تازه یی هستیم. جمهوری آذربایجان دولت مستقل است. مردم آذربایجان صاحب ثروتهای طبیعی خود می باشد. نحوه استفاده از این ثروتها را خود مردم آزادانه مشخص می نماید.

مذاکرات بین شرکت دولتی نفت آذربایجان و شرکتهای نفتی پیشرو خارجی ظرف سه سال صرفاً بر پایه این اصول صورت پذیرفته است. بدون شک، این مذاکرات آسان نبوده است. در این مسأله هم مشکلاتی و هم فراز و نشیبهایی بوده است. ولی سرانجام، این گفتگوها به پایان رسیده است. علاقه شرکتهای بزرگ نفتی خارجی با تجارب غنی نسبت به نفت آذربایجان یک حالت طبیعی است و ما این را با کمال خوشحالی پذیرفته ایم. خود ما نیز بدین منظور، علاقه فراوانی نشان داده و می دهیم.

بر خلاف دوران گذشته، حالا جمهوری آذربایجان در باره این مسایل با هر کدام از کشورها، از جمله کشورهای صاحب این شرکتهای نفتی و شرکتهای نفتی خارجی بطور مستقل مذاکراتی انجام می دهد و سعی برای قبولاندن اصول خود در این مذاکرات دارد. قرارداد مبنی بر بهره برداری مشترک از میادین نفتی "آذری"، "چراغ"، همچنین بخشی از میادین نفتی "گونشلی" واقع در قسمت آذربایجانی دریای خزر در نتیجه گفتگوها بین شرکت دولتی نفت آذربایجان و شرکتهای نفتی خارجی، سرانجام، تنظیم و تکمیل گردیده است. این قرارداد به من، رئیس جمهوری آذربایجان تقدیم شده است. همانطور که اطلاع دارید، روز ۱۴ سپتامبر پس از تحلیل پیش نویس قرارداد، اینجانب دستور امضای آن از طرف شرکت دولتی نفت آذربایجان را صادر کردم. شرکتهای نفتی خارجی نیز در مورد امضای آن پیش نویس تصمیم گیری کردند. رهبران کشورهای صاحب این شرکتها نیز از آن استقبال کردند. در نتیجه، هم اکنون ما به این مراسم امضای قرارداد جمع شده ایم. مایلم صریحاً اعلام بدارم، در قرارداد یاشده همه آرزو و خواسته های طرف آذربایجانی منعکس نشده است. ولی ما درک می کنیم که، هر نوع قراردادی بایستی منافع و نظر هر دو طرف را تأمین کند. کنسرسیوم شرکتهای نفتی غربی تلاش برای تأمین منافع خود نموده و شرکت دولتی نفت آذربایجان نیز در راستای تأمین منافع ملی جمهوری آذربایجان همت کرده است. می توان گفت، بر اثر کار بزرگ و دشوار، در نتیجه نگرش پرمسؤلانه طرفین نسبت به مسأله، سرانجام، طرحی منطبق با منافع طرفین تهیه گردیده است. لذا اینجانب قراردادی را که، قرار است امروز منعقد شود، برای امروز و آینده کشور آذربایجان از لحاظ اقتصادی سودآور حساب می کنم و دستور امضای آنرا صادر نموده ام.

با برداشتن چنین گامی بیان می داریم که، آذربایجان برای جهانیان و اقتصاد جهانی کشور باز است. ما ضمن امضای این قرارداد، برقرار شدن حقوق مستقل

جمهوری آذربایجان و حکومت مستقل آذربایجان و تملک مردم بر منابع طبیعی خود را بار دیگر به جهانیان نشان می دهیم. ما با امضای این قرارداد روابط میان جمهوری آذربایجان با کشورهای پیشرفته جهان و بزرگترین شرکتهای آن را برقرار نموده و جهت پیوستن اقتصاد آذربایجان به اقتصاد جهانی و اقتصاد آزاد شرایط فراهم می سازیم. ما ضمن انعقاد این قرارداد یک بار دیگر برای جهان اعلام می کنیم که، جمهوری آذربایجان مستقل، حکومت دموکراتیک و قانونمدار میباشد. جهت برقراری و توسعه اصول دموکراتیک در آذربایجان میدان وسیعی فراهم گردیده است. کشور آذربایجان مصمم به پیمودن راه اقتصاد آزاد است. امضای این قرارداد نخستین گام بزرگی برای اجرای اقتصاد آزاد در آذربایجان میباشد. ما با امضای این قرارداد شرایط گسترده ای برای سرمایه گذاری کشورهای خارجی در آذربایجان گشوده، شرایط برای فعالیت شرکتهای غیر نفتی نیز در آذربایجان فراهم ساخته و ثبات موجود در اقتصاد جمهوری آذربایجان و صحنه سیاسی اجتماعی آن را بار دیگر برای جهانیان به نمایش می گذاریم. ما ضمن امضای این قرارداد نسبت به تقویت روابط کشورهای صاحب شرکتهای عضو این قرارداد- مانند، ایالات متحده آمریکا، روسیه، انگلستان، ترکیه و نروژ در زمینه دوستی، همکاریهای اقتصادی وبطور کلی، در تمامی بخشهای زندگی امیدواریم.

بدین ترتیب، شرایط خوبی برای امضای قرارداد فراهم گردیده و ما امروز شاهد یک رویداد مهمی هستیم. امضای این قرارداد موجب گشایش یک مرحله جدیدی در آذربایجان، در اقتصاد و خصوصاً، در صنایع نفتی آن می گردد. این قرارداد برای مدت ۳۰ سال منعقد می گردد. بنابراین، یک راه طولانی در پیش داریم و کارهای عظیم و وظایف بزرگی در برابر ما وجود دارد. تهیه کنندگان این قرارداد بهتر می دانند، ولی من مایلم به این جمع و مردم آذربایجان بیان کنم که امضای قرارداد هر چه قدر سخت بود، اجرای آن بمراتب سختتر خواهد بود. سود و نتایج مثبت آن برای هر دو طرف، منجمله برای مردم آذربایجان و جمهوری آذربایجان مستقل بستگی به اجرای مستمر آن دارد. این قرارداد مانند راه حرکت دو طرفه

است: هر دو طرف باید با سرعت یکسان حرکت کنند. مسلماً، در این مسأله وظایف خطیری بر دوش شرکتهای خارجی نفتی می باشد. امیدوارم که این شرکتها و دستگاههای دولتی کشورهای متبوعه آنها بموقع اقدامات لازم را انجام خواهند داد.

وظایف جمهوری آذربایجان در این زمینه سختتر و دشوارتر است. همانطور که مطلع هستید، اقتصاد آذربایجان در بحران شدید بسر می برد. در صنایع نفتی نیز معضلات عدیده ای بوجود آمده است. همگان بایستی جهت خروج از این بحران و رشد اقتصاد آذربایجان و ظرف کوتاه مدت بهبود رفاه مردم به سطح لازم، دست بدست هم داده و برای اجرای این قرارداد تلاش کنیم. امیدوارم که، نفتگران قهرمان و با تجربه و دانشمندان و متخصصین آذربایجانی و افراد شاغل در این بخش اقتصاد ملی، به اصلاح کوتاه، همگان این وظیفه را بمنزله بزرگترین و پرافتخارترین وظیفه خود دانسته و به اجرای آن همت خواهند کرد. اینجانب بعنوان رئیس جمهوری آذربایجان با صدور دستور امضای این قرارداد، مسؤلیت خود را درک می کنم و به شما قول می دهم که تلاشهای خود را در راستای اجرای موفق آن دریغ نخواهم کرد.

امروز من در این مراسم باشکوه و پرافتخار به مناسبت این رویداد بیادماندنی به نفتگران آذربایجانی، ملت آذربایجان و همه شهروندان کشور تبریک می گویم. از زحمات هیئت نمایندگان شرکت دولتی نفت آذربایجان فعال در این زمینه و بطور کلی، عملکرد شرکت در این زمینه تحسین و تقدیر می نمایم و دستاوردهای حاصله را به آنان شادباش می گویم. به مسئولان شرکتهای نفتی خارجی و تمامی پرسنل شرکتهایی که فعالیتهای زیادی جهت تهیه و تنظیم این قرارداد انجام داده اند، صمیمانه تبریک گفته، آرزوی موفقیت برای آنان داشته و مایلم اظهار اطمینان کنم که همکاری موفقیت آمیزی خواهیم داشت.

من به مناسبت این رخداد مهم به سران دولتها و حکومتهای کشورهای صاحب شرکتهای نفتی خارجی– ایالات متحده آمریکا، روسیه، بریتانیا، ترکیه و نروژ از صمیمانه تبریک می گویم.

ما بر اساس این قرارداد به اتحاد نزدیکی مبادرت نموده، همکاریهای گسترده ای آغاز می کنیم و اینجانب تردیدی ندارم که، همکاریهای ما موفقیت آمیز خواهد بود، همه نیروهای مانع این کار دفع خواهند شد و جمهوری آذربایجان مستقل بعنوان صاحب سرنوشت و ثروتهای خود، در سایه این همکاریها جایگاه خود را در جامعه جهانی، جامعه اقتصادی جهان بخود اختصاص خواهد داد.

بار دیگر به شما شرکت کنندگان این مراسم و همه علاقه مندان مثبت به این مسایل، از صمیم قلب تهنیت می گویم و از بابت امضای قرارداد استقبال می نمایم. آرزوی خیر و موفقیت دارم. برای آینده درخشان مردم آذربایجان امضای این قرارداد امروز را صمیمانه شادباش می گویم. سپساگزارم.

سخنان اختتامیه در مراسم امضای قرارداد

خانمها و آقایان محترم، مهمانان گرامی.

مراسم امضای قرارداد که ظرف سه سال تنظیم و تهیه شده است، بپایان می رسد. این قرارداد به امضا رسید. اینجانب قبل از انعقاد قرارداد سخنرانی کردم. لذا، به مناسبت امضای قرارداد به شما، مردم آذربایجان، شرکتهای خارجی طرف قرارداد، سران و هیئت نمایندگان کشورهای خارجی که در اجرای این قرارداد شرکت خواهند کرد و نیز به شما صمیمانه تبریک و تهنیت می گویم.

مسئولان هیئتهای نمایندگی خارجی و مسئولان شرکتهای خارجی پس از انعقاد قرارداد سخنانی ایراد نموده و نظرات خوبی در مورد مفاد، ماهیت و اهمیت آینده آن بیان داشتند. در تمامی سخنرانی ها اندیشه واحدی بیان شد که، این قرارداد هم برای جمهوری آذربایجان و هم شرکتهای خارجی امضا کننده سند یادشده سودآور میباشد.

در این سخنرانی ها کلمات عالی و آرزوهای نیک به عنوان جمهوری آذربایجان اظهار شد. من بخاطر این سخنان محبت آمیز سپاسگزارم و در لحظات پایانی این مراسم مایلم بار دیگر اعلام بدارم که این قرارداد موجب آن خواهد شد تا جمهوری آذربایجان جایگاه شایسته خود را در جامعه جهانی بخود اختصاص دهد و اقتصاد کشورمان را با اقتصاد جهانی و اقتصاد آزاد پیوند نزدیک دهد. از همه مهمتر اینکه، این قرارداد منافع هنگفتی را عاید امروز و آینده مردم آذربایجان خواهد کرد و برای بهبود رفاه آن شرایط فراهم خواهد ساخت.

اینجانب از بابت حضور در تنظیم و امضای این قرارداد احساس نهایت خوشحالی را دارم. مسؤلیت خطیر خود را درک می کنم و امیدوارم، نسلهای آینده رویداد تاریخی امروزی را بطور شایسته تلقی خواهند کرد.

بار دیگر به شما تبریک می گویم. بدینوسیله، ختم بخش اول مراسم امضای قرارداد را اعلام میکنم. برای همه شما و مردم آذربایجان سعادت، کامیابی و توفیقات روزافزون آرزومندم. خیلی متشکرم. آرزوی خیر و موفقیت دارم.