Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev´in NATO Parlamenter Asamblesi ‎Başkanı Rafael Estrella ve kuruluşun Genel Sekreteri Simon Lunn ile yaptığı görüşmeden - 18 ‎Ocak 2002

Haydar Aliyev: Sayın Başkan!

Sayın Genel Sekreter!

Azerbaycan'a hoş geldiniz. Sizinle görüşmeden çok memnun oldum. Sizi Azerbaycan'da içtenlikle ve yürekten selamlıyorum.

Ben biliyorum, siz burada birçok görüşmeler yaptınız. Azerbaycan Parlamentosu Başkanı Murtuz Aleskerov sizi davet etmiş ve gezinizi organize etmiştir. Ben sizin temaslarınızla ilgili ondan bilgiler aldım. Sizin, NATO Parlamenter Asamblesi Başkanı'nın Azerbaycan'a ilgi duyması ve kısa süre içinde Azerbaycan'la ilgili bilgi edinmesi beni son derece memnun etti. Buyurun, ben sizi dinliyorum.

Rafael Estrella: Sayın Cumhurbaşkanı, ilk önce bugün bizi kabul ettiğiniz için Size şükranlarımı sunmak istiyorum. Ülkenizde bulunmak benim için büyük bir şereftir. Parlamento Başkanı Sayın Aleskerov'un davetini kabul edip buraya gelmiş bulunuyorum ve bundan çok memnunum. Bu ziyaretimiz Azerbaycan Parlamentosu ile NATO Parlamenter Asamblesi arasında ilişkilerin süreklilik kazanacağının bir örneğidir.

Sayın Aleskerov'un Başkanlığındaki Azerbaycan heyeti NATO Parlamenter Asamblesi'ne çok etkin katılıyor ve onlar bize Azerbaycan'la ilgili bilgiler veriyorlar. Asamblenin düzenlediği tüm seminerlere, görüşmelere, fikir alışverişlerine katılıyorlar.

Şu günlerde, Sizin ülkenizde bulunduğum süre içinde biz bir takım önemli görüşmeler yaptık. Görüşmeler sırasında Azerbaycan'ın bugünkü gerçekleri üzerine görüş alışverişinde bulunduk. Sizin ülkenin karşılaştığı bir dizi sorunları da tartıştık. Sizin de bildiğiniz üzere, bunların arasında en önemli sorunlar - Azerbaycan topraklarında pekçok sayıda göçmenin, ülke içinde kalıcı yerleşim alanlarından zorla göç ettirilmiş kişilerin bulunması, bunun yanı sıra Dağlık Karabağ sorunun çözümünde herhangi bir gelişmenin kaydedilmemiş olmasıdır. Ne yazık ki, şimdiye kadar uluslararası birlik, uluslararası örgütler bu alanda yeteri kadar etkinlik sergilememişler ve Birleşik Milletler'in kararları şimdiye kadar yerine getirilmemiştir.

NATO Parlamenter Asamblesi'ndeki Azerbaycan heyeti Parlamenter Asamble'de temsil edilmiş diğer heyetlerin dikkatini hep bu konuya çekmektedir ve Azerbaycan'ın sesini duyurmaya çalışıyor.

Sayın Cumhurbaşkanı, şunu söylemek isterim ki, asamblede bizim çok önem verdiğimiz noktalardan biri açıklık, bilginin yayılması konusudur, nitekim bunda da sizin delegasyon çok aktiftir ve ülkede yaşanan süreçlerle ilgili bilgileri bize zamanında ulaştırıyorlar. Biz sizin heyetinizin aracılığıyla Güney Kafkasya'da, bunun yanı sıra Orta Asya'da yaşanan süreçlerle ilgili bilgi edinmiş oluyoruz.

Sizin heyetle işbirliği, ondan aldığımız bilgiler sonucu biz diğer ülkelerle de ilişkilerimizi düzenliyoruz. Örneğin, şunu söyleyebilirim ki, Rusya ile fikir alışverişlerimiz esnasında biz onlara Güney Kafkasya'da daha yapıcı çalışma çağrısında bulunduk. Biz Sizin bugüne kadar gösterdiğiniz çabalara çok değer veriyoruz ve parlamentoda çeşitli siyasal partileri temsil eden kişilerle temaslar sırasında şunu da belirtmişiz ki, Azerbaycan'ın Batı yanlısı olmasını ve Azerbaycan'ın özgürlük, demokrasi ve hukukun üstünlüğünden yana olmasını çok takdir ediyoruz.

Dün ve bugün biz Azerbaycan'la ilgili, Azerbaycan'ın çevresinde oluşmuş durum üzerine müzakereler yaptık. Biz biliyoruz ki, Sizin bugünlerde Rusya'ya ziyaretiniz olacaktır ve daha sonra İran gezisi öngörülmektedir.

Biliyoruz ki, her iki ülke Sizin bölge için, Sizin ülke için çok önemli, komşu ülkelerdir. Aynı zamanda, biz Sizin GUÖAM'a katılımınızı da takdir ediyoruz. Biliyoruz ki, Azerbaycan bu örgütte öncü rol oynayan bir ülkedir. Gördüğünüz gibi, bizim ortak görüşmelerimizde bütün konulara, görüş alışverişine yer ayırmış bulunuyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı, konukseverliğiniz için Size şükranlarımızı sunmak isteriz.

Haydar Aliyev: Çok sağ olun. Teşekkür ederim.

Ben sizin konuşmanızdan şunu anladım ki, Azerbaycan ile ilgili herşeyi biliyorsunuz. Bu nedenle benim size ek bir bilgi vermeme gerek yok, diye düşünüyorum.

Birincisi, sizin anlattığınıza göre, bizim heyet NATO Parlamenter Asamblesi'ne etkin katılıyor ve Parlamanter Asamble üyelerine, sizin hepinize Azerbaycan konusunda gerekli bilgileri sağlıyor ve bizi kaygılandıran sorunlar üzerine orada görüş alışverişinde bulunuyor ve ben bundan memnun oldum.

İkincisi, burada bulunduğunuz kısa bir sürede siz çok verimli çalışmalarda bulunmuşsunuz, Azerbaycan'ın bugünkü durumunu öğrenmişsiniz, herşeyi de biliyorsunuz. Ben kısaca şunu söyleyebilirim, geçenlerde Azerbaycan kendi bağımsızlığının onuncu yıldönümünü kutladı. Bizim için bağımsızlık en belirleyici etmendir ve bağımsızlığımızın daha da güçlendirilmesi için bundan böyle de çalışacağız.

Biz bağımsız bir devlet olarak Azerbaycan'da demokratik, laik hukuk devletinin yapılanması sürecini gerçekleştiriyoruz, reformlar uyguluyoruz ve bütün alanlarda piyasa ekonomisinin, demokratik ilkelerin temelinde Azerbaycan'ı ileriye götürmeye çalışıyoruz. Biz bütün uluslararası örgütlerle verimli işbirliği yapıyoruz, NATO ile işbirliğimize özel bir önem veriyoruz.

Hatırlıyorum, 1994 yılında Brüksel'de ben NATO ile "Barış için ortaklık" programına imza attım. Onun ardından çok büyük işler yapılmıştır. Son olarak, biz NATO Parlamenter Asamblesi'ne gözlemci olarak katılıyoruz. Biz bu doğrultuda bundan böyle de işbirliği yapmak istiyoruz.

Anladığım kadarıyla, bizim parlamento başkanı sizinle şunu konuşmuştu, eğer Azerbaycan Parlamenter Asamble'ye tam üye olursa daha iyi olur diye. Muhtemelen biz sizinle kendi işbirliğimizi bundan böyle de tüm alanlarda sürdüreceğiz.

Ben şundan çok memnun oldum, zira Siz Azerbaycan'ı kaygılandıran temel sorun, Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığı ve Dağlık Karabağ sorunu hakkında bilgi edinmişsiniz. Sanıyorum, şunu da biliyorsunuz ki, Ermenistan saldırgan ülke olarak Azerbaycan'ın topraklarının %20'sini işgal etmiştir.

Biliyorum, bugün siz mültecilere, göçmenlere ziyarette bulundunuz, onların durumunu kendi gözlerinizle gördünüz. Fakat şunu bilin ki, onlar en iyi durumda yaşayanlardır. Çünkü birincisi onlar Bakü'deler, ikincisi, en azından pek uygun olmasa bile apartmanda oturuyorlar. Fakat büyük çoğunluk çadırlarda çok zor koşullar altında yaşıyor. Bu ise artık 9 seneyi aşkın bir süredir hâlâ sürmektedir.

Biz savaşı 1994 yılında durdurduk. Sorunu barış yoluyla çözmek istiyoruz. Fakat Ermenistan sorunun çözümüne engel oluşturmaktadır. Siz, uluslararası kuruluşların, Birleşmiş Milletler dahil, sorunla ilgili kararının Ermenistan tarafından yerine getirilmediğini kaydettiniz. Tabi ki, bu da bizde, tüm vatandaşlarımızda büyük şaşkınlık duygusuna neden oluyor. Siz de, yani NATO Parlamenter Asamblesi de bu konuyla ilgileniyorsunuz.

Bizim Parlamento Başkanı bana şunu söyledi, Bükreş'e seminerde bizim temsilcimiz Ziyafet Askerov bu konuda bir konuşma yapmış, kapsamlı bilgiler vermiştir. Fakat siz de birşey yapamıyorsunuz. Bu nedenle biz, tüm uluslararası örgütlerin, aynı zamanda sizin bu bölgede barışın, istikrarın sağlanması için daha etkin önlemler almanızı çok dileriz.

Biz konuyu barış yoluyla çözmek istiyoruz. Genel anlamda, biz her yerde barış istiyoruz, barış diliyoruz. Bizim komşuluğumuzda bulunan devletlerle sıcak dostluk ilişkilerinin temelinde işbriliği yapıyoruz ve de yapmak istiyoruz. Fakat bizim bölgede, Güney Kafkasya'da hem Ermenistan-Azerbaycan, Dağlık Karabağ anlaşmazlığı, hem de Gürcistan'da yaşanan ihtilaflar, tabi ki, durumu çok gerginleştirmiştir. Güney Kafkasya ise, siz artık bunu iyi biliyorsunuz, dünyanın en önemi bölgelerinden biridir.

Sanıyorum, NATO Parlamenter Asamblesi'nin Azerbaycan'a daha özenli yaklaşımda bulunması açısından sizin Azerbaycan'la ilgili bilgilerinizin, burada gördüklerinizin, duyduklarınızın bize yardımı dokunacaktır.

Rafael Estella: Sayın Cumhurbaşkanı, şundan tam emin olabilirsiniz ki, bu bizim şimdiki amacımıza uygun düşmektedir. Amacımız, bu bölgeye dikkatin yoğunlaşmasından oluşmaktadır.

Bizim asambleyi endişelendiren, güttüğümüz temel amaçlardan biri güvenliktir. Tabi ki, güvenlik derken, biz Güney Kafkaya ve Orta Asya'nın güvenliğini kastediyoruz. Bu güvenliği sağlamak için bölgede bulunan ülkelerle sıkı işbirliğinin yapılması gerekiyor.

Gürcistan'da, özellikle Azerbaycan'da güvenliğin sağlanması bizim için önemlidir.

Bizim Asamblenin üyeleri bölge konusunda gerçek bilgiler aldıktan sonra şu görüşteler - ki emin olabilirsiniz, Asamble üyeleri kendi ülkelerinde saygın kişilerdir - bu bölgede güvenliğin sağlanmaması, bu bölgenin güvenliğinin bozulması, genel olarak, Avrasya coğrafyasında güvenliğin bozulmasına neden olabilir.

Sayın Cumhurbaşkanı, size belirtiyim ki, Rusya Parlamentosu üyeleri ile bizim pekçok görüşmelerimiz, müzakerelerimiz yapılmaktadır. Biz bir takım konularda uzlaşma sağlayamazsak bile, artık onlar da şu görüşteler ki, Kafkasya'nın güvenliği konusunu ele almadan biz ortak görüşmeler yapamayız. Bizim Rusya temsilcileriyle bu çeşit görüşmeler yapmamız için bir olanak sağlanması gerekiyordu. Yani Rusya temsilcilerini bu düşünceye sevk etmek için, tabii ki, sizin bölgenin temsilcileri gerekiyordu. Sizin bölgenin, ülkenin temsilcileri bu görevi gereğince yerine getirdiler. Bu nedenle de biz Rusya temsilcileri ile müzakereler, görüşmeler esnasında biz onların şu görüşü kabul etmelerini sağlayabildik, nitekim bizim temaslarımız sırasında Güney Kafkasya konularının mutlaka ele alınması gerekmektedir.

2003 yılında Bakü'de NATO seminerinin düzenleneceğini kaydetmem gerekiyor. Sayın Cumhurbaşkanı, ben sizden şu ricada bulunmak isterim ki, siz kendiniz bu semineri himaye ediniz. Düşünüyorum ki, bu seminer düzenlendiği sırada Sizin parlamento üyeleri genel olarak güvenlik, savunma konularında daha yakından bilgi edinecekler. Biz isteriz ki, sizin parlamento ile ilişkilerimizi kurumlar düzeyine taşıyalım. Yani bizim doğrudan ilişkilerimiz sağlanmış olsun.

Haydar Aliyev: Çok iyi, ben bunları tasvip ediyorum. Fakat bütün bu seminerler, görüşmeler, müzakereler bizim için şu durumda çok önemli olabilirdi, eğer bölgemizde barış sağlanmış olsaydı, Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığı son bulsaydı. Biz bundan böyle de tüm görüşmeleri, tüm seminerleri düzenlemeye hazırız. Fakat biz gerçek sonuçlar sağlansın isteriz.