Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Aziz Dostum ve Kardeşim Sayın Süleyman Demirel!

Sayın Bayanlar ve Baylar!

Bugün halklarımız için büyük bir bayramıdır. Türk dünyasının, Azerbaycan halkının, bütün Türk halklarının büyük şairi, bilim adamı, düşünür, filozof Muhammed Fuzuli'nin 500. doğum yıldönümünü Türkiye'de, Ankara'da, Bilkent Üniversitesi’nin bu güzel sarayında törenlerle kutluyoruz. Bu bayram vesilesiyle bu salona toplanan soydaşlarımızı, kardeşlerimizi, bütün Türkiye halkını Azerbaycan halkı adına, Azerbaycan Cumhuriyeti adına saygı ve sevgiyle selamlıyorum. Hepinizi, tüm Türkiye halkını, Türk dünyasını bu büyük bayram nedeniyle kutluyorum.

Halklarımız tarih boyunca büyük sınavları atlatmış, büyük zorluklarla karşılaşmış, kendi ulusal kimliğini, maneviyatını, dilini, dinini yaşatmış, korumuş ve bugünkü mutlu günlere ulaşmışlar. Bizim halklarımız dünya kültürüne büyük şahsiyetler vermiş, bilim, kültür alanında dünya uygarlığına değerli eserler kazandırmışlar.

Bu listede, halklarımızın büyük şahsiyetleri listesinde Muhammed Fuzuli'nin özel bir yeri bulunmaktadır. Beşyüz senedir halklarımız Muhammed Fuzuli'nin eserlerinden esinlenerek bunların etkisi altında yaşıyor, çalışmalar yapıyor, kendi kültürlerini yaşatıyorlar. Muhammed Fuzuli, eserleri, büyük kültürel ve manevi mirası ile halklarımızın her zaman birbirinin yanında olmasının, beraber olmasının temelini atmıştır. Onun eserleri halklarımızın zorlukların üstesinden gelerek bugünlere ulaşmasına yardım etti, her zaman bizim için bir ekol oldu, biz pek çok şeyi bu eserlerden öğrendik. Fuzuli mirası paha biçilmezdir. Azerbaycan halkı, Muhammed Fuzuli'nin yaptığı eserlerden etkilenerek yüzyıllar boyunca ve özellikle 20.yüzyılda kendi kültürünü geliştirerek büyük başarılara imza attı. Evet, Azerbaycan'ın büyük bestecisi, dahi insanı Üzeyir Hacıbeyov, Fuzuli'nin 500 yıl önce kaleme aldığı “Leyla ve Mecnun" mesnevisini temel alarak Doğu dünyasında, Türk dünyasında profesyonel anlamda ilk operayı yazdı. Azerbaycan yazarları, akademisyenleri, bestecileri, ressamları Fuzuli'nin eserlerinden esinlenerek devasa eserler yaptılar, cumhuriyetimizin kültürünü geliştirdiler, dünya kültürüne büyük katkılarda bulundular. Tüm bunlar Muhammed Fuzuli'nin bize bıraktığı büyük bir mirastır, Azerbaycan halkının bugünü ve geleceği için büyük bir örnektir.

Bildiğiniz üzere, Azerbaycan halkı, tarihi boyunca çeşitli aşamalardan geçti. 20.yüzyılın başından bu yana halkımızın hayatında çok önemli sosyopolitik değişimler meydana geldi. Ancak siyasi kuruluşlara, sosyo-politik değişimlere bağlı kalmaksızın bağımsız Azerbaycan halkı, hiçbir zaman kendi kültürünü, kendi dilini, manevi değerlerini unutmadı, halkımız Fuzuli mirasını asla unutmadı, aksine, bu mirastan yola çıkarak bütün sıkıntılarını atlattı, bugünkü milli özgürlüğünü sağladı, kendi bağımsız devletini kurdu.

Türkiye halkının büyük bir tarihi geçmişi vardır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana 71 yıl geçti. Geçtiğimiz yüzyıllarda da, Cumhuriyet döneminde de Türkiye, Türk halkı her daim Türk dünyası için örnek oluşturdu. Dahi insan, büyük önder Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti, 71 yıl boyunca Türk’ün, Türk dünyasının, Türk halkının nelere muktedir olduğunu bariz bir şekilde tüm dünyaya gösterdi.

Azerbaycan halkı, ulusal kurtuluşu için mücadele verdiğinde, ulusal bağımsızlığını sağlamaya, ulusal devletini kurmaya çalıştığında hep Türk halkının desteğine güvendi, Mustafa Kemal Atatürk'ün yolundan giden Türkiye Cumhuriyeti'nin birikiminden faydalandı. Bütün bunlar artık üç yıldır varlığını sürdüren bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kurulmasında ve bu yıllar zarfında güçlenerek gelişmesinde büyük rol oynadı.

Azerbaycan halkı ile Türk halkı arasında, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında kopmaz bağlarla örülmüş bir dostluk ve kardeşlik ilişkileri bulunuyor. Bu ilişkileri atalarımız kurdular. Bu ilişkileri Fuzûlî kurdu, o bize nasihat etti, o, bize bıraktı. Bugün Türkiye'nin, Azerbaycan'ın değerli insanları, vatansever, barışçı insanları, vatanlarına namusla hizmet etmeye çalışan insanları bu dostluk ve kardeşlik ilişkilerini genişletiyor ve bundan sonra da geliştireceklerdir.

Azerbaycan Cumhuriyeti, Azerbaycan halkı Türk halkı ve Türkiye Cumhuriyeti ile dostluk ve kardeşlik ilişkilerini, Türkiye Cumhuriyeti'nin Azerbaycan'a yaptığı yardım ve desteğe çok önem veriyor ve hayatının bu zor döneminde, topraklarına Ermeni saldırısının devam ettiği bir zamanda Türkiye'ye, Türk halkına, Türkiye Cumhuriyeti'ne çok güveniyor . Bugün ben Azerbaycan'ın bağımsızlık yolunda ilerlemesi için bize destek olan, yardım eden kardeşlerimize, Türk halkına, Türkiye Cumhuriyeti'ne, Türk devletine tüm Azerbaycan halkı adına, cumhuriyetimizin vatandaşları adına buradan saygı, sevgi ve teşekkürlerimi sunuyorum. Halklarımızın yüzyıllardan süregelen ve bugün en üst düzeye ulaşmış olan dostluk ve kardeşliğinin sağlam olacağına, bundan sonra da devam edeceğine eminiz. Azerbaycan halkının ulusal özgürlüğü ile gurur duyduğuna, bu özgürlüğünü asla kaybetmeyeceğine, kendi bağımsızlığını koruyup geliştireceğine ve bu yolda Türk halkı, Türkiye Cumhuriyeti ile sürekli bir birlik içinde olacağına inanmanızı isterim.

Bu yıldönümü törenine katılmak için Azerbaycan'dan gelmek isteyenlerin sayısı çok fazlaydı. Bilim adamları, yazarlar, devlet adamları bu törene katılmak istiyorlardı. Kuşkusuz, onların hepsinin gelmesi mümkün değildi. Fakat şimdi bu salonda toplananlar arasında Azerbaycan'dan gelenler ve Türkiye'den katılanların sayısının muhtemelen eşit, ya da birbirine yakın olduğunu düşnüyorum. Bu, Azerbaycan halkının her zaman Türkiye'ye ilgi duyduğunu, Türkiye’nin hep Azerilerin ilgisini çektiğini gösteriyor. Bugünkü bayramda Fuzuli'nin doğum yıldönümünün kutlanması ve Azerbaycan'dan kalabalık bir heyetin buraya gelmesi de bizim dostluk ve kardeşliğimizi simgelemektedir. Tüm bunlar bizi sevindiriyor, Türk halkına sevgi ve saygımız giderek artıyor.

Ben İhsan Doğramaçı önderliğinde bu törenin yapılması için önemli katkılarda bulunan tüm kardeşlerimize büyük saygı ve sevgimi sunuyorum.

Azerbaycan'da Fuzuli’nin 500.doğum yıldönümü etkinlerinin yapılması için büyük bir komisyon oluşturuldu. Benzer komisyonun Türkiye'de de oluşturulması haberi bizi sevindirdi. Bu komisyonun başkan ve üyelerine Azerbaycan halkı adına saygı, sevgi ve teşekkürlerimi sunarım.

Bugünü anlamlı kılan başka bir neden daha vardır. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, aziz dostum ve kardeşimiz, Azerbaycan halkının sevgili dostu, Sayın Süleyman Demirel'in doğum günüdür. Biz buna "doğduğu gün" diyoruz. Bu, bir tesadüf değildir. 500 sene önce Fuzuli doğdu, 70 sene önce ise günümüz Türk dünyasının dev şahsiyeti, büyük insanı, önemli  toplum ve politika adamı sayın Süleyman Demirel doğdu. Bu, Fuzuli dünyasının, Fuzuli soyunun devam ettiğini, uluslararası topluluğa, dünya kültürüne büyük insanlar verdiğini gösteriyor. Böylesine büyük insanlar arasında Süleyman Demirel gibi Türkiye'nin hayatında 40 yılı aşkın bir süre siyasi faaliyetlerde bulunan, devlete sadakatle hizmet eden bir insan da vardır.

Aziz dostum, kardeşim Süleyman Bey! Tüm Azerbaycan halkı adına sizin doğum gününüzü içtenlikle kutlar, size sağlık, mutluluk, Türk halkınıni, bütün Türk dünyasının geleceğine yönelik çalışmalarınızda başarılar dilerim.

Azerbaycan Bilimler Akademisi aziz dostumuz, kardeşimiz İhsan Doğramaçı’yı Cumhuriyet Bilimler Akademisi’nin fahri akademisyeni seçti. Biz İhsan Doğramaçı’yı Azerbaycan'a bekliyoruz. Zamanı olmadığı için henüz gelememiştir. O yüzden, izninizle, Azerbaycan Bilimler Akademisi Başkanı, Akademisyen Eldar Salayev İhsan Doğramaçı’ya bizim akademinin fahri akademisyeni diplomasını sunmak istiyor.

Yaşasın Türk dünyası, yaşasın Türk halkı!

Yaşasın edebiyatımız, kültürümüz, maneviyatımız!

Yaşasın sağlam Türkiye-Azerbaycan dostluğu!

Teşekkür ederim.

Çeviri 3 Kasım 1994 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır.