Sayın arkadaşlar! Biz buraya, bu salona Türkiye`nin seçkin işadamlarıyla görüşmeye geldik. Ünlü Türk işadamlarının Azerbaycan`a gösterdiği ilgiyi kendilerinin burada hazır bulunmalarından anlıyoruz. Bildiğiniz gibi, üçüncü gündür, ben ve Azerbaycan Cumhuriyeti resmi heyeti Türkiye`de bulunuyoruz. Biz buraya Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel`in davetlisi olarak geldik ve Azerbaycan ile Türkiye arasındaki dostluk, kardeşlik ilişkilerinin geliştirilmesi için bu üç gün boyunca görüşmeler yaptık. Nihayet dün bazı anlaşma ve protokolleri imzaladık. Bunların hepsi Azerbaycan ile Türkiye arasındaki işbirliğinde niteliksel açıdan yeni bir aşamaya girildiğinin kanıtıdır, ilişkilerimizde yeni bir sayfa açmakatdır.

Fırsattan yararlanarak, bugünlerde Azerbaycan heyetine, bizzat bana gösterilen ilgi ve saygıdan dolayı Türk kardeşlerimize, ayrıca, devlet yöneticilerine, sade halka şükranlarımı sunuyorum. Bugün burada, bu görüşte toplandığınız için sizlere teşekkür ediyorum.

Yaptığımız görüşmeler ve bu görüşmeler sonucu sağlanan anlaşmalar öncelikle Azerbaycan ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilerin genişletilmesine yöneliktir. Bu belgelerde ekonomik ilişkiler geniş bir yelpazede ele alınmaktadır. Nitekim tüm alanlarda işbirliği olmalıdır. Biz işbirliğimizin tüm alanları kapsamasını ve Azerbaycan ile Türkiye ekonomisinin birbirine daha da yakınlaşmasını, daha da kaynaşmasını istiyoruz. Çünkü bu, ekonomi açısından Azerbaycan için çok önemlidir, öte yandan tarihi dostluğumuzu, kardeşliğimizi sürdürmek için önem taşımaktadır. Bu ilişkiler gerek ticaret, gerekse çeşitli Türk şirketlerinin Azerbaycan şirketleri, kurumları, sanayi, tarım ile yapacağı çalışmalardan oluşmaktadır.

Ben bugün bu konuyu detaylı olarak görüşmek, bu arada sizlerin fikirlerini dinlemek, önerilerinizi bilmek isterim. Fakat genel olarak, ben birkaç kelimeyle kendi görüşlerimi aktarmak istiyorum. Sanırım, görüşmemiz gerçekleşecektir.

Belirtmek isterim ki, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ekonomik ilişkilerin, genel anlamda ilişkilerin 3-4 yıllık geçmişi vardır. Yani Azerbaycan, henüz bağımsızlığını kazanmadan önce bile Türk firmaları, işadamları, şirketleri Azerbaycan`a ilgi gösteriyorlardı. Bunun sonucunda bir takım ilişkiler oluştu. Ne var ki bu ilişkiler pek de istenilen düzeyde gelişmedi. Açıkçası istenirse, bunlar başlıca olarak ticaret alanında sağlandı. Şu da bir gerçektir ki, bu ilişkiler ekonomik ilişkilerin büyük bir bölümünü oluşturuyordu. Ancak ekonomilerimizi birbirine sımsıkı bağlayan ortak tesis ve işyerlerinin kurulması meselesi bu süreçte maalesef çok kısıtlı, çok düşük düzeyde kaldı. Oysa ilişkilerin çok yönlü olması gerekir.

Biz ticari ilişkilerin sürdürülmesi yoluna koyulduk ve bunu ileride de sürdüreceğiz. Çünkü Azerbaycan kendi ekonomisini serbest ekonomi ilkeleri temelinde kurmak ve geliştirmek istiyor. Bununla birlikte biz, Türkiye işadamları, özellikle sanayi, tarım alanında, sosyal alanda mükemmel teknolojilere sahip büyük şirket ve firmaların Azerbaycan şirketleri, iş adamları, özellikle bizim büyük işletmelerimizle işbirliği yapmalarını istiyoruz. Nitekim bizim bu işletmeler büyük olanaklara sahiptir, o yüzden ben sizi bu olanakları etkin bir şekilde değerlendirmeye çağırıyorum.

Dün Türkiye Cumhurbaşkanı ve diğer üst düzey yetkililele imzaladığımız anlaşma ve protokollerin büyük kısmı ekonomik ilişkileri konu almakatdır. Bununla birlikte biz, ekonomik ilişkilerin en önce Türkiye`nin büyük deneyimi, büyük ekonomik potansiyeli, teknik potansiyeli olan şirketleri ile kurmak gerekir. Biz bu şirketleri Azerbaycan`a davet ediyoruz ve ülkemizde faaliyet göstermesi için her türlü ortamı ve oalnağı sağlamaya hazırız.

Kimi zaman bazı şirketler Azerbaycan`da hehangi iş yapmak istememelerinin nedenini açıklarken ülkemizde savaşın gittiğini ve güya bu savaşın nasıl biteceğinin belirsizliği, ülke içinde istikrarin sağlanmadığını, Azerbaycan`ın asla bir geleceğinin olmadığını söylüyorlar. Bu yüzden bazı şirketler Azerbaycan`a yatırım yapma, sağlam, büyük ortak işletmeler yapma konsuunda tedbirli davranıyor, çekiniyorlar.

Ben bundan çekinmek, bu tür fikirlere kapılmak için hiçbir neden olmadığını belirtmek isterim. Azerbaycan`ın büyük bir ekonomik potansiyeli vardır, bununla birlikte çok büyük bilimsel potansiyele sahip bulunuyoruz. Bizim iyi mühendis ve tecrübeli sanayicilerimiz vardır. Bu sebebden çekinmeden çalışmalara koyulmak mümkün. Azerbaycan`da savaş durumua gelince, bilin ki, savaş sonsuza kadar devam edemez, Azerbaycan Cumhuriyeti toprak bütünlüğünü, bağımsızlığını temin edecektir. Azerbaycan halkı, servetlerinin sahibidir ve hep sahibi olacaktır. Kısacası, endişe ederek korkuya kapılmaya gerek yoktur.

Azerbaycan`da sosyo-politik istikrara gelince, bunların basit konular olduğuna emin olabilirsiniz. Genel anlamda, Azerbaycan`da ülkeiçi sosyo-politik istikrar sağlanmıştır ve bundan böyle daha da pekişecektir. Kısacası, Türk işadamları geç kalmamalı, fırsatı kaçırmamalı, Azerbaycan gibi zengin bir ülkede çalışmalarının temelini atmalıdırlar. Ben sizleri bu çalışmaya davet ediyorum. Zira öncelikle, yineliyorum, siz işadamlarısınız, yaptığınız her girişimin karşılığını görmek istiyorsunuz. Azerbaycan`da böyle bir iş yapma ve bundan iyi sonuç elde etme fırsatından şüpheniz olmasın. Ben hepinize bu yolda başarılar diliyor ve gelecek işbirliğimizin verimli olacağını düşünüyorum.

Burada bulunduğunuz için sizlere bir kez daha teşekkür ediyorum. Umarım, bir süre sonra ticari görüşmelerimizde tekrar bir araya gelecek ve farklı somut konuları tartışacağız.

İlginize teşekkür ederim.

Sağ olun!

Çeviri «Azerbaycan 1994: Ulus devlet yapısı bir tehlike ile karşı karşıya» (Bölüm 1, Bakü - 2002, sayfa 103-104) kitabından yapılmıştır.