Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in Amerika Birleşik Devletleri'ne ilk resmi gezisinin (27 temmuz-5 Ağustos 1997) ekonomik boyutlarına ilişkin genel bilgi notu

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev 27 Temmuz-5 Ağustos 1997 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri Başkan Bill Clinton'un davetlisi olarak bu ülkeye ilk resmi ziyarette bulundu. 10 gün süren bu resmi ziyaret boyunca çok yoğun bir gündemi takip eden Cumhurbaşkanı, New York, Washington, Chicago ve Houston kentlerinde oldu. Haydar Aliyev ABD'nin gerek devlet makamları, gerekse üst düzey iş çevrelerinin nüfuzlu temsilcileri ile yüzün üzerinde görüşme yaptı, temaslarda bulundu. Cumhurbaşkanının bu resmi gezisi Azerbaycan-ABD ilişkilerinin gerek siyasi diplomatik, gerekse ekonomik yönden gelişmesinde önemli rol oynadı. Bu ziyaret çerçevesinde Azerbaycan ile ABD arasında ekonomik ilişkilerin sağlanması ve gelişmesinde önemli rol oynayan ve bugün de yürürlükte olan şu belgeler imzalandı:

"Azerbaycan Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri arasında enerji endüstrisinin gelişmesi konusunda ikili diyalogun tesisine ilişkin Niyet Beyanı", Washington, 1 Ağustos 1997;

"Azerbaycan-Amerika ilişkileri hakkında ortak bildiri",Washington, 1 Ağustos 1997;

"Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti arasında yatırımların karşılıklı korunması ve teşviki ile ilgili Sözleşme", Washington, 1 Ağustos 1997;

"Projelerin teşvikine ilişkin Temel Sözleşme, Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti, Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Bankası ve Amerika Birleşik Devletleri 'Eximbank'ı arasında", Washington, 1 Ağustos 1997.

Resmi ziyaretinin ilk gününe New York'tan başlayan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ABD'de yayınlanan, "Institutional Investors" dergisinin editörü Steven Quinch ve aynı dergiyi finanse eden Cicel Morren ile bir araya geldi, Azerbaycan'ın ekonomik potansiyeli, yabancı yatırımlar için sağlanan ortam hakkında geniş bir demeç verdi. Gezinin ikinci günü Azerbaycan Cumhurbaşkanı The Wall Street Journal ve New York Times gazetelerine mülakat verdi.

28 Temmuz 1997'de Haydar Aliyev BP Amerika petrol şirketinin yöneticilerinden Steve Persy, Add Woyhet ve Michael Townshend ile bir araya geldi. Görüşmede Asrın Mukavelesi'nde çok büyük pay sahibi olan bu şirketin, Azerbaycan'daki ileriye yönelik çalışmaları ele alındı. 29 temmuzda Haydar Aliyev Azerbaycan-Amerika Ticaret Odası ve Uluslararası Anlaşma Örgütü İş Konseyi üyeleri ile görüştü. Cumhurbaşkanı Azerbaycan'ın ekonomik potansiyeli ve uzun vadeli gelişme stratejileri üzerine geniş bir konuşma yaptı. Bu ülkenin Azerbaycan ile işbirliği yapmak isteyen iş çevrelerinin temsilcilerinin pekçok sorularını da yanıtladı. Haydar Aliyev'in konuşmasının son derece ilgiyle karşılandığını belirten Daw Jones haber ajansı bu konuşmanın metnini dünya haber ajanslarına yaymak için onun onayını aldı. Azerbaycan-Amerika Ticaret Odası eşbaşkanları Don Stacey ve Rıza Veziri de demin ismi geçen törende konuşma yaptılar. Aynı gün Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev BM Genel Kurulu'nda, bu uluslararası kuruluş kapsamında faaliyet gösteren insani örgütlerin temsilcileri (Uluslararası Yardım Komitesi, Uluslararası Restorasyon ve Koruma Merkezi, Uluslararası Gıda Ürünlerinin Paylaşımı Komitesi, Amerika Yardım Kuruluşu, UNİSEF) ile bir araya geldi.

29 temmuzda ABD'yi resmi gezisinin New York bölümünü tamamlayan Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Washington'a yollandı. O, uçakta Philadelphia İnquirer ve Journal of Commerce gazetelerine demeç verdi.

30 Temmuz 1997'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Washington'da kendisi için tahsis edilmiş konutta "Halliburton" Şirketinin yönetim kurulu başkanı Ricarhd Cheney ile bir araya geldi. Görüşmede şirketin Azerbaycan'daki üç senelik faaliyeti ve ulusal petrol endüstrisinin çeşitli alanlarında yeni işbirliği olanakları masaya yatırıldı.

Haydar Aliyev aynı gün ABD Kongresi'nde Dış İlişkiler Komitesi üyesi Benjamin Gilman'ın başkanlığındaki heyetle buluştu. Ele alınan konular arasında iki ülke arasında ekonomik ilişkilerin gelişmesine özellikle dikkat edilmesinin gerekliliği vurgulandı. Kongredeki görüşme ve toplantıların sona ermesinin ardından Azerbaycan-Amerika Ticaret Odası Washington'daki Ulusal Yapı Müzesi'nde, (National Building Muesum) Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev onuruna resepsiyon düzenlendi.

31 Temmuzda Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ilk önce Washington'da kendisi için tahsis edilmiş konutta ABD Eximbank Başkanı James Harmon'u kabul etti, iki ülke arasında finansal ilişkileri düzenleyecen ve imzalanmak için hazır bekletilen belge üzerine fikir teatisinde bulundu. Ardından o, ABD Hazine Bakanı Robert Rubin, Enerji Bakanı Federico Pena ile başbaşa görüşerek ikili ilişkilerin somut alanlarında işbirliği konularını ele aldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı aynı gün ABD Ticaret Bakanlığı'nda Amerika iş çevrelerinin temsilcileri ile düzenlenen görüşmeye katıldı, Azerbaycan'ın tarihi geçmişi, siyasal ve ekonomik düzeni, kültürü, bağımsızlıktan sonra ülkede uygulanan radikal reformlar hakkında geniş bir konuşma yaptı. Konuşmasının ardından Haydar Aliyev toplantıya katılan misafirlerin sorularını yanıtladı.

Görüşme sona erdikten sonra Azerbaycan Cumhurbaşkanı kendisi için tahsis edilmiş konutta BM bünyesinde faaliyet gösteren en büyük uluslararası finans kuruluşu Dünya Bankası Başkanı James Wolfensohn'u kabul etti. Görüşmede öncelikli olarak Azerbaycan'ın finans sektöründe son yıllarda yapılan reformlar ve onların olumlu sonuçları ele alındı.

Gün sonunda ABD Ticaret Bakanı William Daley ve Enerji Bakanı Federico Pena Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı onuruna ABD Kongresi'nin "Old Senate suite" binasında bir yemek verdi. Yemeğe B.Clinton hükümetinin üst düzey yetkilileri, ABD'nin seçkin politikacıları, devlet adamları, çeşitli şirketlerin yöneticileri katıldılar.

1 Ağustos 1997'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ile ABD Başkanı Bill Clinton arasında Beyaz Saray'da başbaşa görüşme düzenlendi. Aynı görüşmenin ardından cumhurbaşkanlarının katılımıyla yukarıda ismi geçen resmi belgelerin imza töreni oldu. Daha sonra iki başkan konuşma yaptılar. Bunun ardından ABD petrol şirketleri ile SOCAR arasında Hazar'ın Azerbaycan sektöründe bulunan dört petrol yatağının ortak işletilmesi hakkında sözleşme imzalandı. Haydar Aliyev ve Bill Clinton'un katıldığı imza töreni Beyaz Saray'ın "Roosevelt Odası"nda yapıldı. Bu arada şunu da belirtmek gerekir ki, bu odada ABD için özel önem taşıyan anlaşma ve sözleşmeler imzalanmaktadır. Resmi belgelerin imza töreninin sona ermesinin ardından ABD Başkanı Bill Clinton adına Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev onuruna resepsiyon düzenlendi. Aynı günün akşamı Azerbaycan Cumhurbaşkanı resmi gezisine devam etmek için uçakla ABD'nin büyük iş merkezlerinden biri olarak bilinen Houston kentine geldi.

2 Ağustos'ta Houston'da Azerbaycan Cumhurbaşkanı başlıca olarak bu ülkenin büyük petrol şirketlerinin temsilcileri ile bir araya geldi, karşılıklı ilgi duyulan konular üzerine görüşmeler yapıldı. Aynı gün o, "Frontera Resources" Şirketi Başkanı William White, "Chevron" Şirketi Başkanı Richard Matzke, "John Wing and Charlie Wilson" şirketinin yöneticilerini, Pennzoil Şirketi Başkanı James Pate, "Conoco" Şirketi Başkanı Archie Dunham'ı kabul etti. Günün sonunda Azerbaycan-Amerika Ticaret Odası ve Houston İşbirliği Vakfı, Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in onuruna resepsiyon verdi. Resepsiyonda Haydar Aliyev bir konuşma yaptı.

3 Ağustos 1997'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı bu ülkeyi temsil eden ve tüm dünyada petrol üretimi, sevki ve satışı konusunda uzmanlaşan büyük şirketler olarak bilinen Ericsson, Texaco, Arco, Shell, Mobil şirketlerinin başkanlarını kabul etti. Petrol stratejisi kapsamında işbirliğine katılan bu şirketlerin Azerbaycan'daki gelecek yatırım projeleri ele alındı. Aynı gün Houston'dan Chicago'ya gelen Haydar Aliyev İllinois Eyaleti'nin zengin ailelerinden olan ve Azerbaycan'ın petrol dışı sektörüne büyük yatırım yapan işadamı Thomas Pritzker ile bir araya geldi.

4 Ağustos'ta Azerbaycan Cumhurbaşkanı Chicago'da ABD'nin FMS, Caterpillar, Motorolla, AMOCO şirketlerinin başkanları ile görüştü. Bu görüşmelerde Azerbaycan'ın iletişim ve petroldışı sektörüne yatırımlar masaya yatırıldı. Aynı gün Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Amerika-Avrasya Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Elena Teplitskaya'yı da kabul etti. Ardından Chicago'da faaliyet gösteren ünlü emtia borsasına gelen Haydar Aliyev buraya toplanan insanlara bir konuşma yaptı.

Resmi gezinin son günü-5 Ağustos'ta Azebaycan Cumhurbaşkanı Chicago Club'da ABD finans ve banka kuruluşlarının yöneticileri ile bir görüşme düzenlendi. Görüşmeye Amerikanın en nüfuzlu şirketlerinin, banka va finans kuruluşlarının yöneticileri ve iş çevrelerinin temsilcileri, keza AMOCO Şirketinin finans konularından sorumlu Başkan Yardımcısı John Carl, "Societe Generale" Bankası Başkan Yardımcısı May Malou, "Chase Manhatten" Bankası Yöneticisi Piter Lind, "Goldman Sachs" Bankası Yöneticisi John Gilbertson, "Citibank" Yöneticisi John Greeny, "Morgan Stanley", "Lazard Freres", "Credit Siusse Boston", "Bank of America" bankalarının üst düzey yöneticileri katıldılar. Bu görüşmeden sonra Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ABD'ye ilk resmi gezisini tamamladı ve aynı gün vatana döndü.

Genel bilgi notu 20 Kasım 2008'de düzenlenmiştir.