... "Lizbon Zirvesi Bildirisi" diye isimlendirilen belgenin taslağına geçiyoruz. Şunu göz önünde bulundurmanızı rica ediyorum, tüm bu metin köşeli parantez içine alınmıştır. Bir soru sormak istiyorum: Konsensüs için her zaman aranan karşılıklı uyumun sağlanma olasılığı var mı? Zira kosensüs Avrupa'da barış ve istikrar için tek dayanaktır. Bu nedenle bir uzlaşmaya varmanızı rica ediyorum. Soruyorum? Şimdi bu köşeli parantezleri kaldırmak için bir uzlaşma var mıdır? Azerbaycan.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev: Sayın Başkan, Sayın Devlet ve Hükümet başkanları. Azerbaycan bu belgeyi onaylamamaktadır, zira bu belgenin 20. maddesi parantez içine alınmıştır, yani Ermenistan Cumhuriyeti 20. maddeye onay vermemektedir. Bildiğiniz üzere, 20. madde Dağlık Karabağ nedeniyle çıkan Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığı ile ilgilidir. AGİT artık uzun yıllardır bu anlaşmazlık ile ilgileniyorr. Budapeşte Zirve Toplantısı'ndan sonra iki yıl zarfında düzenli olarak görüşmeler yapılmıştır. Bu yüzdendir ki, Lizbon Zirvesinin nihayi senedinde Dağlık Karabağ nedeniyle çıkan Ermenistan- Azerbaycan anlaşmazlığı ile ilgili hiçbir şey belirtilmez ise, buna bir anlam verilemez. Onun için de ben tüm belgeyi parantez içine aldım. Benim bu konuda bir karara varabilmem için Ermenistan Cumhuriyeti'nin 20. maddeden parantezleri kaldırması gerekiyor diye düşünüyorum. Eğer Ermenistan Cumhuriyeti 20. maddeye onay verecek olursa, ben bu parantezlerin kaldırılmasını kabul eder, yani onay veririm.

Başkan: Şunu da göz önünde bulundurmanızı rica ediyorum, belgenin şu taslağının 20. maddesi de köşeli parantezler içine alınmıştır. Şimdi 20. maddenin yer aldığı şu köşeli parantezlerin kaldırılması yönünde bir uzlaşma var mı? Ermenistan.

Ermenistan Cumhurbaşkanı Levon Ter-Petrosyan: Bir bütün olarak, şu açıktır ki, biz bu bildiriyi takdir ediyoruz, fakat ne yazık ki, Ermenistan 20. maddeye ilişkin itirazını geri çekemez ve dünkü konuşmamda anlatmış olduğum görüşler nedeniyle bildirinin nihayi metninden onu çıkarmanızı öneriyorum. Teşekkür ederim.

Başkan: Delegasyon üyelerinden konuşmak isteyen var mı? ABD.

ABD Başkan Yardımcısı Albert Gore: Teşekkür ederim, Sayın Başkan. Ben oluşmuş durumdan şunu anlıyorum, belgelerden hiçbiri konusunda oybirliği sağlanmamıştır. Azerbaycan metnin tamamını kapsayan köşeli parantezlerini kaldırmadı. Soru şu: Biz belgede yer alması gereken uyum konusunda bir uzlaşmaya vararak, 20. maddenin ana noktasını temel almak suretiyle 20. maddenin içeriğinin belgede değil, AGİT Dönem Başkanı'nın bildirisinde yer almasını rica edebilir miyiz? Şu durumda, belki Azerbaycan tüm belgeyi kapsayan köşeli parantezlerini kaldırmayı kabul ederdi. Konu işte bu şekildedir. Teşekkür ederim.

Başkan: Teşekkür ederim. Zannediyorum, çok iyi bir düşüncedir. Öneri şu: Belge 20. madde olmadan onaylansın. 20. madde, ona yönelik şartlar öne sürmüş ülke dışında, AGİT'in bütün üyelerinin desteği ile başkanın bildirisinde yer alabilir. Azerbaycan şu durumda kendi koşullarını ve köşeli parantezlerini kaldırmayı kabul eder mi?

Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev: Şu koşulla, Azerbaycan AGİT'in faaliyetine olan saygısını, Lizbon Zirvesine saygısını, burada toplanan ve iki gün boyunca Avrupa'da güvenlik ve işbirliği üzerine çok önemli konuları görüşmüş olan meslektaşlarıma saygımı ifade ederek, parantezlerin kaldırılmasına, yani tüm metinle ilgili kendi itirazlarını geri almayı kabul ederdi. Şu anlamda ki, dönem başkanı adına, burda buluna devlet başkanları adına bildiri – toplantı başkanımızın demin söylediği bildiri yayımlanacaktır.

Başkan: Sayın Cumhurbaşkanı, bizi anladığınız için çok teşekkür ederim. Biz bu belgeyi şimdi olduğu gibi onaylayabilir miyiz - şu oturum sırasında öne sürülen değişilklik üzerine "Lizbon Zirve Bildirisi" kabul ediliyor. Sözü AGİT Dönem Başkanı'na bırakıyoruz.

AGİT Dönem Başkanı Flavio Cotti: Sayın Başkan, Bayanlar ve Baylar. Zannediyorum, siz de şunu tasvip edeceksinizdir, Lizbon'da AGİT'in şu genel toplantısı boyunca gerçekten mükemmel bir ortam egemendi. Ben Azerbaycan temsilcilerine konu ile ilgili çok ciddi yaklaşım içinde bulunmaları nedeniyle şükranlarımı sunmak isterim. Hepiniz biliyorsunuz ki, son iki yılda Dağlık Karabağ sorununun çözümünde ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğü konusunda bir gelişme sağlanmamış bulunmaktadır. Minsk Konferansı eşbaşkanlarının, tarafların çözüm ilkelerine ilişkin görüşlerini uzlaştırma yönündeki çabaları başarısızlıkla sonuçlanmıştır ve ben bundan dolayı üzgünüm. Minsk Grubu eşbaşkanları tarafından Dağlık Karabağ anlaşmazlığının çözümünü sağlayack üç prensip tavsiye edilmiştir. Şu prensipler Minsk Grubu üyesi tüm devletlerce desteklenmektedir. Onlar şunlardır:

- Ermenistan Cumhuriyeti'nin ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğü;

- Azerbaycan toprakları içinde Dağlık Karabağ'a kendi kaderini kendisinin tayin etme ilkesine dayanan sözleşme gereği belirlenen, Dağlık Karabağ'a en geniş özerkliğin tanınmasını öngören hukuksal statü;

- Sorunun çözüm ilkelerine uyulmasının sağlanması ile ilgili bütün tarafların karşılıklı yükümlülükleri dahil olmak üzere Dağlık Karabağ'ın ve onun tüm nüfusunun güvenliğinin güvence altına alınması.

Maalesef, Ermenistan bunu kabul edemedi. Bu ilkeler bütün diğer katılımcı devletler tarafından desteklenmektedir.

Bu bildiri Lizbon Zirvesi'nin belgelerine geçilecektir. Sayın Başkan, size teşekkür ederim.