Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in Danimarka televizyonuna verdiği demeç - 3 Aralık 1996, Lizbon

Soru: Sayın Cumhurbaşkanı, lütfen Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığını anlatır mısınız?

Cevap: Biliyorsunuz, Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığı Dağlık Karabağ nedeniyle çıkmıştır ve bu anlaşmazlığı sekiz sene önce Ermenistan Cumhuriyeti başlatmıştır. Ermenistan Dağlık Karabağ`ı ilhak etmek amacıyla Azerbaycan`a yönelik askeri saldırılar düzenlemiştir.

Dağlık Karabağ Azerbaycan`ın ortasında bulunan küçük bir bölgedir ve yüz ölçümü dört bin kilometre karedir. O dönemlerde orada yaklaşık 130 bin kişi yaşıyordu. Onların yüzde 70`ini Ermeniler ve yüzde 30`nu Azeriler oluşturuyordu. Ermenistan zor kullanarak Dağlık Karabağ`ı koparma ve kendisine bağlama kararını almıştır. Anlaşmazlık da işte bu yüzden çıkmıştır. Bunun ardından askeri operasyonlar başlamış, kan dökülmüş, çok sayıda kişi yaşamını kaybetmiştir. Fakat Ermenistan silahlı güçleri çeşitli nedenlerden dolayı Azerbaycan`ın bazı bölgelerini, aynı zamanda Dağlık Karabağ`ı işgal etmiş, oradan tüm Azerileri zorla göç ettirmişler, zira onlar (red. ermeniler) diğer devletlerden yardımlar alıyorlardı, işte eski Sovyetler Birliği yönetimi de Azebaycan`a oranla Ermenistan`a daha fazla ölçüde yardım yapıyordu. Şimdi Azerbaycan topraklarının yüzde 20`si Ermenistan silahlı kuvvetlerinin işgali altındadır, oradan bir milyondan fazla Azeri göçe tabi tutulmuştur. Bu insanlar Azerbaycan`ın çeşitli bölgelerinde çok zor koşullar altında, çadırlarda yaşıyorlar.

Fakat iki buçuk sene önce biz askeri operasyonları durdurduk, ateşkes hakkında anlaşma imzaladık ve barış görüşmeleri yapıyoruz. Fakat bu görüşmeler henüz bir sonuç vermemiştir. Lizbon Zirvesi`nde biz bunun için uygun yetki belgesinin sağlanmasına çalıştık ve düşünüyorum ki, onu başardık. AGİT Dönem Başkanı Flavio Cotti`nin özel bir bildirisi yayımlandı. O, AGİT üyesi tüm devletlerin Dağlık Karabağ anlaşmazlığının giderilmesi için temel ilkeleri desteklediklerini bildirdi. Bunlar Azerbaycan`ın toprak bütünlüğü, Azerbaycan`ın sınırları içinde Dağlık Karabağ`a geniş otonomi statüsünün tanınması ve Dağlık Karabağ`ın tüm nüfusunun güvenliğinin güvence altına alınması ilkeleridir. Biz bu ilkelerin AGİT ilkeleri ile uyumlu olduğunu düşünüyoruz. Fakat Ermenistan onları onaylamıyor. Oysa tüm AGİT üyeleri dönem başkanının bildirisine yansıyan bu ilkeleri desteklediklerini belirtmişler. Bu bildiri AGİT`in temel belgelerinden biri oldu. Biz bundan memnunuz.

Muhabir: Çok teşekkür ederim.