Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev´in İsrail Dışişleri Bakanlığı´nın ekonomiden sorumlu genel direktör yardımcısı Victor Harel başkanlığındaki heyeti kabul ederken yaptığı görüşmeden - 12 Nisan 2000, Cumhurbaşkanlığı Sarayı

Haydar Aliyev: Sayın Konuklar, ben sizi selamlıyorum, Azerbaycan'a hoş geldiniz. Bana sizin burada bir dizi temaslarda bulunduğunuzu söylediler ve sanırım bunlar sizin ilginizi çekmiştir. Sizin bu ziyaretinizi ve yaptığınız görüşmeleri takdir ediyor, olumlu buluyorum. Zira İsrail ile Azerbaycan arasındaki ilişkileri geliştirmeli, genişletmeliyiz. Bu benim kesin görüşümdür ve dış politikamın bir parçasıdır. Bu nedenle, sizin bu girişiminizi bu bakımdan çok önemli buluyorum.

Victor Harel: Sayın Cumhurbaşkanı, Sizinle bir arada bulunmak bizim için çok büyük bir şereftir, aynı zamanda büyük bir zevktir. Ben İsrail'in üst düzey resmi görevlilerinin, keza İsrail Cumhurbaşkanı'nın en içten selamlarını Size iletmek istiyorum. Bakü ziyaretimiz iyi amaçlı bir ziyarettir. Aynı zamanda biz beraberimizde bir dizi ekonomik konularla ilgili öneriler getirdik ve bunları masaya yatırmayı düşünüyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanı, Siz doğru buyurdunuz, bizim temaslarımız oldu. Evet dünden başlayarak buradaki durumu daha iyi anlamaya, karşılaştığınız ekonomik, ulusal sorunları daha iyi kavramaya başladık. Bu nedenle de başlamış olduğunuz şu büyük yolda Size başarılar dilemek istiyorum.

Sayın Cumhurbaşkanı, bu, aslına bakılırsa, İsrail'den Azerbaycan'a gelen ilk ekonomik heyettir. Anladığım kadarıyla ekonomik ilişkiler alanında büyük bir potansiyel var, biz bu ilişkileri genişletmeli, üst düzeylere taşımalıyız. Burada bulunduğumuz süre içinde işbirliğinin olası seçeneklerini Sizin uzmanlarla beraber tartıştık ve belirli bir takım görüşlere vardık.

Zannediyorum ki, az sonra biz somut konularla ilgili müzakereler yapabilirz. Fakat basın mensupları burada bulundukları için söylemek istediğim şu ki, Sizin öngördüğünüz Bakü-Ceyhan hattına desteğimizi ifade ediyoruz. İsrail hükümeti Bakü-Ceyhan projesini büyük ilgiyle takip ediyor. İkinci olarak ise şunu da söyleyeyim ki, biz artık Azerbaycan'dan petrol almaya başladık. Azerbaycan petrolünün kalitesi bizi tam memnun etmektedir.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben biliyorum ki, bizim başbakanlarımızla Sizin görüşmeleriniz olmuştur. Önceki Başbakan Netanyahu ile birkaç defa görüştünüz. Geçenlerde İstanbul'da şimdiki Başbakan Barak'la bir araya geldniz. Onların her ikisi Sizi İsrail'e davet etmişler. Bu davet halen geçerli ve İsrail hükümeti birkez daha Sizi ülkemize ziyarete davet ediyor. Biliyorsunuz, yakın günlerde yahudilerin büyük bir bayramı-ulusal bayramı olacaktır. Bu bayramda karşılaştığımızda biz birbirimize bir dileğimizi söylüyoruz: seneye Jerusalem'de buluşmak üzere. Fakat bu defa ben seneye buluşuruz şeklinde konuşmak istemiyorum. Biz, bu sene Siz Jerusalem'e gelirsiniz diyoruz.

Birkaç gün önce Kazakistan Cumhurbaşkanı Bakü'yü ziyaret etti. O, resmi ziyaret için bulunduğu İsrail'den direk Bakü'ye geldi. Muhtemelen kendi izlenimlerini Sizinle paylaşmıştır. Biliyorsunuz, Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de İsrail'e bir gezide bulundu. Yarın biz Çin Devlet Başkanı'nı İsrail'e bekliyoruz. Anladığım kadarıyla, Azerbaycan Cumhurbaşkanı'nın da İsrail'e ziyaret sırası gelmiştir.

Haydar Aliyev: Sağolun, teşekkür ederim. Evet, ben birkaç davet aldım. Siz söylediğiniz üzere, Sayın Netanyahu da, Sayın Barak da beni davet etmişler, önceki Başbakan Sayın Şimon Peres de davet etmişti. Son 7 yılda ben sizin liderlerinizin hepsi ile defalarca görüştüm, konuştum ve bizim çok sıcak ilişkilerimiz bulunmaktadır.

Ben bu daveti mutlaka değerlendireceğim. İsrail'i mutlaka ziyaret edeceğim, görüşmeler yapacak, temaslarda bulunacağım. Bu arada sizin ülkeyi hiç görmedim, böylece onun hakkında bilgi edineceğiz. Lütfen, Sayın Başbakan Barak'a şunu söyleyin,- nitekim ben İstanbul'da bulunduğum sırada da ona söz verdim, size de söylüyorum,- bu sene mutlaka sizin ülkeye geleceğim.

Sizin ülkenizde Azerbaycan'dan, Bakü'den gelen çok sayıda eski vatandaşlarımız ikamet etmektedir. Onlar orada "Bakü" diye bir dernek kurmuşlar, bazıları buraya gelirken ben onlarla görüşüyorum. Çoğu burada bilim kurumlarında, müzik sektöründe, ticaret sektöründe ve diğer alanlarda çalışmışlar ve ben onları eskiden tanıyorum. Bana söylüyorlardı ki, hatta Tel-Aviv'de onların "Bakü" restorantı var. Bakü'yü, Azerbaycan'ı unutamıyorlar, bazıları da özlüyorlar. Bu doğaldır, zira burada doğmuşlar, büyümüşler, yaşamışlar. Bu nedenle gelip hemşerilerimle de görüşeceğim. Bunu mutlaka yapacağım.

Bu arada şunu beyan etmek istiyorum: benim bu konuda ilkesel tutumum açıktır. İsrail-Azerbaycan ilişkilerini tüm alanlarda - nitekim doğal olarak ekonomi alanı ön sıradadır-genişletmeliyiz. Siz Bakü-Ceyhan petrol boru hattını destekliyorsunuz ve ben bundan çok memnunum. Tabi ki, bunun size çok faydası var, zira petrolü Ceyhan'dan alıp sizin ülkeye götürmek daha kolaydır. Ben biliyorum, şimdi siz bizim petrolü Supsa'dan alıyorsunuz. Bana dün haber verdiler ki, "Exxon" şirketi bizim petrolün bir tankerini size satmıştır. Bu nedenle siz onun kalitesini biliyorsunuz. Azerbaycan'da üretilen petrol gerçekten çok kalitelidir.

Bizim petrol şirketinde şöyle bir görüş var, Azerbaycan'ın kendi petrolünü direk Size satmak istiyoruz - nitekim Supsa limanına petrolün tümü taşınmaktadır, bunda ise, doğal olarak, her şirketin payı bulunuyor. Dün bunu bana söylediler ve ben bu öneriyi beğendim.

Victor Harel: Çok teşekkür ederim, Sayın Cumhurbaşkanı, herşeyden önce, ülkem hakkında söylediğiniz güzel kelimelerden dolayı Size şükranlarımı sunmak istiyorum. İsrail'de, gerçekten de, Azerbaycan yahudilerinin topluluğu bulunmaktadır. Düşündüğüm kadarıyla, bu nedenden dolayı ve işte diğer nedenlerden dolayı da, Sizin İsrail geziniz çok yerinde olurdu.

Sayın Cumhurbaşkanı, bir buçuk gündür biz burada bulunuyoruz, Sizin kentiniz, ülkeniz hakkında bilgi ediniyoruz. Bizim orta çıkarlarımızın, benzer yönlerimizin pek fazla olduğunu saptadık. Biz keza bir farkı da saptadık. Bu, İsrail ile Azerbaycan arasında bulunan büyük bir farktır. Yani, Azerbaycan petrol ülkesidir, bizim ülkede ise petrol yok. Biz -"İncil" ülkesiyiz, ülkenin sütü ve balı meşhurdur, fakat petrol yok.

Sizin önerinize gelince, Sayın Cumhurbaşkanı, ben kesinlikle bundan, yani Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi'nin İsrail'e doğrudan petrol satışından yanayım. Benim bildiğim kadarıyla, dostlar arasında asıl böyle doğrudan ilişkiler sağlanmalıdır. Bu nedenle de biz alış-satışların doğrudan yapılmasından yanayız.

Haydar Aliyev: Çok güzel!

Victor Harel: Sayın Cumhurbaşkanı, Siz basın mensupları olmadan bize birkaç dakika ayırırsanız, görüşlerimizi daha net aktarabiliriz. Sizin başbakanla, bakanlarla yaptığımız görüşmeleri sizin ilginize sunarız.

13 Nisan 2000 yılı, "AZERBAYCAN" Gazetesi.