UNİCEF`in tarihçesi: 11 Aralık 1946`da BM Genel Kurulu UNİCEF örgütünün kurulmasına ilişkin kararı onayladı. UNİCEF`in başlıca görevi, ihtiyaçlar temel alınarak, ırk, din, ulus, coğrafya ve siyasi görüş ayrımı gözetmeksizin savaş mağduru çocuklara olağanüstü yardımı yapmaktır. 1953 yılında UNICEF daimi bir BM kuruluşu statüsü kazandı. 1965 yılında UNİCEF, Nobel Barış Ödülüne layık görüldü. UNİCEF'i diğer BM kuruluşlarından farklı kılan kendine özgü nitelikleri vardır. O, BM`den herhangi maddi destek almıyor, gönüllü bağışlarıyla bütçe oluşturuyor.

İkili ilişkiler: Azerbaycan Cumhuriyeti, 21 Temmuz 1992 tarihli yasayla BM Çocuk Hakları Sözleşmesini onayladı. 1993 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti, 30 Eylül 1990 tarihinde Dünya Çocuk Zirvesi'nde kabul edilen "Çocukların Yaşatılmaları, Korunmaları ve Geliştirilmelerine İlişkin Dünya Bildirgesine" katıldı. UNİCEF, Azerbaycan`daki faaliyetine ekim 1993`te başladı.

UNİCEF ile ilişkilerin genişletilmesi Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in çocuklarla ilgili politikasının bir parçasıydı. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in 27 Ekim 1994 tarihinde UNİCEF örgütünde Çocukların hayatı, korunması ve gelişmesine ilişkin BM Bildirisini imzalaması, bu kuruluşla ilişkilerin daha hızlı gelişmesini sağladı. Ve asıl 1994 yılından itibaren UNİCEF, Azerbaycan ile daha verimli işbirliği yapmaya başladı.

UNİCEF, Azerbaycan`a 1994-1996 yılları arasında 9.5 milyon dollar kadar, 1997 yılında 2.2 milyon, 1998 ve 1999 yıllarında ise ikişer milyon dolar değerinde insani yardımda bulunmuştur.

23 Temmuz 1997`de UNİCEF`in Azerbaycan temsilciliğinin girişimi üzerine Bakü`de kurulmuş "Azerbaycan Uluslararası Gençler Posta Hizmeti" ve "Çocuklara yardım hattının" açılışı yapıldı. Bu girişimin gerçekelştirilmesinde temel amaç, fiziksel engelli, sıkıntı çeken gençlere ve çocuklara yardım etmekti. Törende Azerbaycan Cumhruiyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev bir konuşma yaparak UNİCEF`in Azerbaycan 'daki çalışmalarına büyük değer biçti.

19 Mayıs 1998 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Çocuk Hakları Yasası kabul edildi.

22 Mayıs 1999`da ise Azerbaycan Cumhuriyeti "Öksüz ve ebeveyn korumasından yoksun kalmış çocukların sosyal güvenliği yasası" kabul edildi.

6-8 Eylül 2000 tarihleri arasında BM`nin New York`ta yapılan Binyıl Zirvesi`nde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye ek olarak "Çocukların silahlı çatışmalara dahil olmamaları" ve "Çocuk satışı, çocuk fahişeliği ve çocuk ponografisi" ile ilgili Seçmeli Protokolleri imzaladı.

20 Ekim 2000 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, BM Çocuk Fonu Merkezi ve Doğu Avrupa, BDT ve Baltik ülkeleri bölgesel temsilcisi Philip O`Brien ile görüştü. Görüşmede Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev şunu söyledi: "Biz UNİCEF ile Azerbaycan`ın işbirliği daha yaygın olsun istiyoruz. Zira buna büyük ihtiyaç vardır. Bu, özellikle, mülteci, göçmen durumunda bulunan çocukların, çadırlarda barınan çocukların durumu ile ilgilidir."

Mayıs 2002`de Azerbaycan heyeti BM Genel Kurulu'nda çocuklarla ilgili düzenlenen özel oturuma katıldı.

13 Mayıs 2003`te Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 25 Mayıs 2002`de imzalanmış "Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti ve BM Çocuk Fonu (UNİCEF) arasında işbirliğine dair Temel Sözleşmenin" onaylanması için Azerbaycan Cumhuriyeti Yasasını imzaladı.

Azerbaycan Hükümeti ile UNİCEF arasında imzalanmış İşbirliği Programı kapsamında 2000-2004 yılları arasında "Erken çocukluk döneminde gelişim ve daha iyi ebeveynlik çalışması", "Aktif eğitim ve okul yönetimi" , "Kalkınma için eğitim ve Çocuk Hakları Sözleşmesi(ÇHS)", "Eğitim sisteminde bilgi ve incelemelerin pekiştirilmesi", "Gençlerin sağlığı ve gelişimi", "Ebeveyn-Öğretmen Birliği`nin kurulması", "Mayın tehlikesine karşı eğitim" ve benzeri projelerde başarılı çalışmalar yapılmıştır. Son 5 yılda işbirliği programı kapsamında gerçekleştirilen projeler yılda 300 bin ABD doları olmak üzere toplam 1.5 milyon ABD doları değerinde kaynak harcanmıştır.

15 Ekim 2003`te Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına seçilen İlham Aliyev, Haydar Aliyev politikasının devamı olarak UNİCEF ile ilişkilerin yaygınlık kazanmasına özel önem vermektedir.

2004 yılında Azerbaycan Uluslararası Çalışma Örgütü`nün 182 sayılı " Çok Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması Ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi" ve aynı adla anılan 190 sayılı Tavsiye Kararına, bunun yanı sıra Lahey Evlat Edinme Sözleşmesi'ne katıldı.

UNİCEF Azerbaycan`da dev projeler gerçekleştiriyor. UNİCEF`in 2005-2009 yılları için Azerbaycan`da gerçekleştirdiği projelerin toplam bütçesi 9.725.000 dolar oldu.

6-7 Şubat 2006 tarihlerinde UNİCEF, gençlik ve spor, eğitim, ekonomik gelişme bakanlıkları ile beraber "Azerbaycan gençleri için daha parlak bir gelecek kuralım" başlıklı konferans düzenlendi.

Mart 2006`da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev çocukların çocuk yuvalarından ailelere verilmesi ve alternatif ilgiye ilişkin devlet programını onayladı. 2006-2015 yıllarını kapsayan bu proje çerçevesinde yakın 3-5 yılda ülkede 45 çocuk kuruluşunun yeniden yapılanması öngörülüyor.

17 Nisan 2006`da "Üstün yetenekli çocukların yaratıcılık potansiyelinin gelişmesine ilişkin Devlet Programı" (2006-2010) kabul edildi.

11-15 Mart 2007 tarihleri arasında BM Çocuklara Yardım Fonu (UNİCEF) Orta ve Doğu Avrupa, BDT ve Baltik Ülkeleri Bölge Direktörü Maria Calivis Azerbaycan`ı ziyaret etti.

Ziyaretin temel amacı Azerbaycan`da çocukların karşılaştığı temel sorunlar ve onların giderilmesi için ülke hükümeti ile UNİCEF`in Azerbaycan Temsilciliği tarafından yapılan çalışmalar hakkında detaylı bilgi edinmek, keza ülkemizde "çocuklar için yararlı dünya" kurma çalışmasına katkıda bulunmaktı.

25 Haziran 2007`de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, UNİCEF İcra Direktörü Ann Veneman ile bir araya geldi. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı görüşmede ülkedeki ekonomik reformları anlattı ve A. Veneman`ı ülkemizi ziyarete davet etti.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 12 Mart 2007`de "Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNİCEF) arasında 2005-2009 yılları için Ülke programı ile ilgili eylem planının" onaylanmasına ilişkin karar imzaladı.

UNİCEF ve Uluslararası Sağlık Örgütü`nün 2005-2008 yıllarında Azerbaycan`da faaliyetinin temel doğrultuları olarak bağışıklık, hamile kadınların sağlığına ilgi gösterilmesi, anne ve çocukların beslenmesi, mikro besin ögeleri (mikronutrientler) ile zengin ürünlerin üretimi, sağlık alanında gerekli yasal zeminin hazırlanması konuları öngörülmüştü. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhrubaşkanı İlham Aliyev 18 Ağustos 2008 yılında, UNİCEF`in Azerbaycan Temsilcisi Bayan Hana Singer`i ülkemizde görev süresinin dolması nedeniyle kabul etti. Bayan Hana Singer UNİCEF ile Azerbaycan arasında işbirliğinin başarıyla geliştiğini vurguladı. Devlet Başkanımız Azerbaycan ile UNİCEF arasında ilişkilerin düzenli genişlemesinden duyduğu memnunluğu ifade etti.

24 Eylül 2008`de Azerbaycan`ın tarihinde ilk defa UNİCEF örgütü de dahil uluslararası kuruluşlar, geçen birkaç yılda Azerbaycan`da çocuk ölümünün 2 kattan fazla azaldığına ilişkin açıklamada bulundular.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev`in 22 Aralık 2008'de imzaladığı özel kararla 2009 yılı Azerbaycan`da "Çocuk yılı" ilan edildi.

22 Ekim 2009`da Azerbaycan`da Çocuk yılına ve BM Çocuk Hakları Sözleşmesi`nin 20.yıldönümü vesilesiyle "Azerbaycan`da çocukların korunması" konulu ulusal konferans yapıldı. Konferansta konuşma yapan Azerbaycan`ın Başbayanı, Haydar Aliyev Vakfı Başkanı, UNESCO ve İSESCO İyiniyet Elçisi Mehriban Aliyeva, - "Çocuklar Azerbaycan`ın yarınıdır, lütfen onların sorunlarına kayıtsız kalmayalım", - diye belirtmiştir.

Azerbaycan Başbayanı Mehriban Aliyeva, asil çalışmaları ile tüm Azerbaycan çocuklarının en büyük hamisidir. Ülkemizin geleceği olan Azerbaycan coçuklarına ilgi ve özen 5 yıllık faaliyetinde Haydar Aliyev Vakfı`nın en önemli önceliklerinden biri oldu. Vakıf kurulduktan sonra ilk en büyük etkinliğinin çocuklarla ilgili olması bir rastlantı değildir. Eylül 2004`te Vakıf, 30 kadar çocuk yuvası ve yatılı okulda eğitim alan öksüz ve yetenekli çocuklar için Settar Behlulzade Sergi Salonu'nda "Ben Azerbaycan`ı seviyorum" resim sergisini düzenledi.

"Çocuk yuvaları ve yatılı okulların gelişme programı" kapsamında yapılan köklü bir tamirat ve tadilat çalışmaları kamuoyunda büyük ses getirdi. Ülkede 29 çocuk tesisinde köklü bir tamirat yapıldı, ek binalar ve yardımcı tesisler inşa edildi. Vakfın gerçekleştirdiği "Diyabetli çocuklara büyük ilgi", "Talasemisiz yaşam", "Görme engelli bireylerin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımının sağlanması" projelerinin uygulanması, hayır işleri, cerrahi operasyonlar, aşılama faaliyetleri merhamet ve iyilik örneği oldu. M.Aliyeva`nın girişimi, Haydar Aliyev Vakfı`nın desteği ile yüzlerce hasta çocuk kalp ameliyatı oldu.

22 Ekim 2009`da Azerbaycan'da çocukların korunması alanındaki asil çalışmalarından dolayı UNESCO ve İSESCO İyi niyet Elçisi Mehriban Aliyeva`ya UNİCEF`in özel ödülü verildi.

21 Kasım 2009 yılında BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme`nin 20.yıldönümü dolyısıyla Milli Meclis`in özel oturumu yapıldı.

Bugün Azerbaycan`da çocuk hakları ile ilgili en çağdaş yasal zemin oluşturulmuştur. Şimdiye kadar bu konuyla ilgili Milli Meclis`te 10 yasa tasarısı kabul edilmiştir, genel olarak, şu veya bu ölçüde çocuk haklarına ilişkin 72 yasa ve 11 Kanun kabul edilmiştir. Çocuk haklarıyla ilgili uluslararası belgeler de parlamentoda onaylanmıştır. Mamafih bu sene mart ayında Milli Meclis`in girişimi üzerine düzenlenen referandum sonucu Azerbaycan Anayasası`na çocuk haklarıyla ilgili önemli ilaveler yapılmıştır.