Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, Türkiye`nin Büyük Britanya Büyükelçisi Özdem Sanberk ile görüşmesi - Londra, 19 Mayıs 1999

Özdem Sanberk: Aziz cumhurbaşkanım, sizin sıhhatinizin iyi olduğunu gördüm, çok sevindim. Allah sizi daha esen kılsın. Sayın Cumhurbaşkanımız da Size güzel dileklerde bulundu. İnşallah, bugünlerde kendisiyle görüşeceksiniz.

Haydar Aliyev: Biz Washington`u ziyaret ettik, orada çok işler yaptık. NATO toplantısına katıldık. Fakat bunun yanı sıra pekçok görüşme yaptım. Sayın Clinton ile, Bayan Albright ile bir araya geldim. Ardından Bayan Albright, Kafkasya Cumhuriyetleri - Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan cumhurbaşkanlarını, birkaç ülkenin - İngiltere, Fransa, Almanya, Norveç ve Türkiye dışişleri bakanlarını bir araya topladı. Biz Kafkasya`da barış ve işbirliğinin sağlanması üzerine çok güzel bir toplantı yaptık.

Ardından Bayan Albright benim Ermenistan Cumhurbaşkanı ile görüşmemi organize etti. Bu, başbaşa bir görüşme oldu, fakat sonra üçlü bir görüşme yapıldı. Bayan Albright bildirdi ki, Ermenistran-Azerbaycan sorunu, Lizbon Zirvesinde kabul edilmiş ilkeler, yani Azerbaycan`ın toprak bütünlüğü, işgal altındaki toprakların boşaltılması, mültecilerin kendi yerine geri dönmesi ve Dağlık Karabağ`a Azerbaycan devletinin sınırları içinde özerklik statüsünün tanınması ilkeleri temelinde çözülmelidir. Ermenistan Cumhurbaşkanı ile iki saati aşkın bir süre başbaşa görüştük.

Benim başka görüşmelerim de oldu. Üç yeni çok büyük anlaşma imzaladık. Bunları Senato binasında, senatörlerin, kongre üyelerinin katılmı ile imzaladık.

Kongre`de, Senato`da pekçok görüşmem oldu. Bize konulan yasağı, 907.önergeyi biliyorsunuz. 1992 yılında kabul edilmiş bu madde haksız bir uygulamadır. Biz şimdilik henüz bunu bertaraf edemedik. Bu konuyu çok görüştük. Başkan Clinton ile bir görüşmemiz oldu. Çok memnun kaldım.

Fakat gezi sona erdiğinde kalbimden biraz rahatsızlandım. Beni orada muayene ettiler. Benim değerli dostum, kardeşim Süleyman Demirel ocak 1999`dan bu yana, dört aydır Ertan Paşa`yı bana tahsis etmiştir. Biliyorsunuz, ben ocak ayında hastalandım, Ankara`ya gittim. Orada Ertan Paşa beni tedavi etti. Bakü`ye döndükten sonra birkaç defa gelip beni kontrol ve muayene etti. Washington`a Ertan Paşa ile beraber gittik. Kendisi hep yanımda oldu, kapsamlı bir muayene gerektiğini söyledi ve Cleavland Kliniği`ni tavsiye etti. Zira Ertan Paşa orayı çok iyi biliyor. Türkiye`de çok bilinen bir yer.

Washington`dan oraya gittik. Beni muayene ettikten sonra ameliyat gerektiğini söylediler. Ben ne gerekiyorsa yapın, dedim. Ertan Paşa çok çalıştı. Benim sağlığım, hemen hemen Ocak ayından bu yana, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı`nın ilgi odağında olmuştur ve Ertan Paşa bu çalışmalarla bizzat ilgilenmektedir.

Operasyonu kabul ettim. Operasyon iyi geçti. Benim dostum, kardeşim Süleyman Demirel tekrar beni Türkiye`ye davet etti. Buradan yarın uçakla gidiyoruz. Gidip biraz orada dinleneyim, daha sonra Bakü`ye dönüp işbaşı yaparım.

Özdem Sanberk: Sizi burada görmeyi çok istiyordum. Size hem saygılarımı sunmak, hem cumhurbaşkanımızın selamlarını iletmek ve Sizi beklediğini söylemek istiyordum. Siz Azerbaycan-Türkiye işbirliğinin sembolüsünüz. Sayın Cumhurbaşkanımızla aranızdaki dostluk ilişkileri, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin daha da genişlemesi için güçlü bir zemin sağlıyor, katkıda bulunuyor. Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkiler güzel olursa, Kafkaya`da ve tüm bölgede ilişkiler daha yaygın bir şekil alacaktır. Zira Türkiye ve Azerbaycan arasındaki istikrar Kafkasya`nın istikrarı, bu ise sırasıyla bölgede istikrarın tesisi anlamına gelmektedir.

Şükürler olsun ki, Sizi çok iyi gördük. Size esenlikler ve uzun bir yaşam dileriz. Türk halkı Sizi çok iyi tanıyor, Size, Azerbaycan devlet adamlarına saygısı sonsuzdur. Azerbaycan ile Türkiye arasında ilişkiler çok doğaldır. İnşallah önümüzdeki dönemde biz beraber büyük işler yapacağız. Türkiye`de istikrar sağlanacakır.

Burada, Londra`da Sayın Büyükelçi Mahmud Mehmetkuliyev ile ortak çalışmalarımız bulunuyor. Örneğin, son dönemlerde burada Türkiye, Transkafkasya ve Orta Asya Parlamento Grubu kurulmuştur. Bu grup, İngilis ve Türk işadamlarından, İngiltereli arkadaşlarımızdan, parlamento üyelerinden oluşuyor. Pekçok basın mensubu vardır, Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan`ı temsil ediyorlar. Aramızda biraz Türkçe ve doğal olarak, genelde İngilizce konuşarak anlaşıyoruz. Grup başkanlığını İngiltere parlamento milletvekili yapıyor. Yaptığımız toplantılarda yukarıda ismi geçen ülkelerdeki durumla ilgili bilgiler veriliyor. Diyelim, Azerbaycan`daki son ekonomik sorunları, Türkmenistan`daki çalışmaları, Türkiye`deki yenilikleri vs. konuşuyoruz. Hangi konu daha fazla ilgimizi çekerse, o konuyu tartışıyoruz. Örneğin, petrol boru hattlarını konuşuyorduk. Biliyorsunuz, buradaki tüm petrol şirketlerinin merkezi Londra'da bulunuyor.

Yani ülkelerimizi burada daha fazla tanıtma fırsatını kazanıyoruz. Bu konuda Size bilgi vermek isteriz.

Haydar Aliyev: Çok güzel bir girişimdir, ben bunu takdir ediyor, destekliyorum. Siz de, bizim büyükelçimiz de çok güzel bir çalışma yapmışsınız. Bu çalışmayı sürdürmek gerekir. Genel anlamda, İngiltere`yi Kafkasya`ya daha da yaklaştırmak, çekmek gerekir. Ben geçen sene resmi ziyaret için burada bulunduğum sırada pekçok anlaşma imzaladık. Hem Başbakan Tony Blair hem Dışişleri Bakanı Robin Cook Azerbaycan`daki büyükelçilik kadrosunu ikiye katlayacaklarını söylediler, zira oradaki işleri bir hayli artmıştır. Şimdi Washington`da Robin Cook ile görüşmemizde kendisinin bana ilk sözü şu oldu, İngiltere`nin Azerbaycan Büyükelçliği'nde personel sayısının iki katına çıkarılmasını onaylamışlar, çünkü onlar çok iş yapmalılar.

Ben de bundan büyük memnuniyet duydum. Orada Tony Blair ile de görüştüm, konuştum.

Özdem Sanberk: Günümüzde Ermenistan`ın Azerbaycan topraklarının yüzde 20`sini işgal altında tutması İngiltere`de iyi karşılanmıyor. Zira bu, uluslararası hukuk ilkelerine aykırıdır. Onun için de biz burada hep söylüyoruz, bu konu Minsk Grubu çerçevesinde barışçıl yoldan çözülmelidir, bu zaman Kafkasya`da huzur sağlanacaktır. Türkiye bu konuda her zaman Azerbaycan`ın yanındadır.

Haydar Aliyev: Ben hastanede ve daha sonra otelde kaldığım sırada Başkan Clinton bana mektup göndedi, telefonla görüştük. Bayan Albright mektup yolladı, telefon etti, Başkan yardımcısı Gor mektup gönderdi. Gitmeden iki-üç saat önce Bayan Albright yine beni telefonla aradı., çok geniş bir konuşmamız oldu. Konuşmalarımız, başlıca olarak, Kafkasya`da barışın sağlanması, Ermenistan-Azerbaycan sornun çözüme bağlanması konuları üzerine oldu. Onun için ben ülkeye daha büyük umutlarla dönüyorum. Zira farkettim ve anladım ki, artık Amerika bu konularla daha fazla ilgileniyor ve umarım daha fazla çalışacaktır.

Çeviri 22 Mayıs 1999 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır.