Sayın Bayanlar, Baylar!

20 Eylül tarihinde Azerbaycan\'da, onun başkenti Bakü\'de tarihi bir olay gerçekleşmiştir. Azerbaycan Cumhuriyeti ile dünyanın büyük petrol şirketleri arasında, artık herkesin de bildiği üzere, 30 yıllık dev bir anlaşma imzalanmıştır.

Biliyorsunuz, Azerbaycan petrol ülkesidir ve ta eskiden beri ona \"Ateşler ülkesi\" derler. Dünyada ilk kez sanayi yöntemi ile petrol üretiminin yapıldığı  yer  Azerbaycan oldu - 1847 yılında Bakü\'de ilk kez yer altından petrol fışkırdı. Birkaç yıl aradan sonra ABD\'de, Pennsylvania\'da petrol fışkırdı. Doğru, Azerbaycan\'daki ilk petrol fışkırması dünyada pek duyulmadı. O yüzden de çoğu kişi ilk petrol fışkırması olayının Pennsylvania\'da gerçekleştiğini sanıyor. Ancak sonraki dönemlerde bu tarihi olgu incelendi ve 20 Eylül’de Bakü\'de petrol anlaşmasının imza töreninde ben tarihi belgeler doğrultusunda bu olguyu tüm dünyaya açıkladım ve Bakü\'de petrolün Pennsylvania\'dan birkaç yıl önce fışkırdığını bildirdim.

1900 yılında, yüzyılın başında dünya petrol üretiminin yüzde 50\'si Azerbaycan\'da yapılıyordu. Şimdi 20. yüzyıl sona ermek üzeredir ve geçtiğimiz dönem zarfında Azerbaycan petrolü, tüm dünyada ün kazanmış, Azerbaycan petrolü dünyanın her yerinde kullanılmıştır. Ancak Azerbaycan\'ın ismi, cumhuriyetimizin çalışmaları, ne yazık ki,  dünyada, özellikle ABD\'de pek duyulmamıştır. Bugün, 20.yüzyılın sonunda, 21.yüzyılın eşiğinde Azerbaycan petrolü yeniden dünyada ün salmıştır. Üç yılı aşkın bir süredir yürütülen görüşmeler tamamlanmış, tarihi anlaşma imzalanmıştır. Bu, hem Azerbaycan, hem de ülkemizle ortak çalışma yapma amacıyla sözleşmeye imza atan petrol şirketleri için büyük bir tarihi gelişmedir.

Bu anlaşmanın yapılması Azerbaycan\'ın bağımsızlığına bağlıdır. 150 yıldır Azerbaycan\'da sanayi yöntemi ile petrol üretilmektedir. Ancak halkımız bu servetin sahibi olmamıştır. Azerbaycan halkı, cumhuriyetimiz tarihinde ilk kez, yabancı ülkelerin petrol şirketleri ile önemli bir tarihi anlaşma imzalamıştır. Bu üç yıl boyunca sözleşmenin hazırlanması nedeniyle Azerbaycan ile ABD arasında çok yoğun ilişkilerin sağlanmış olması beni çok sevindirdi. Şimdi Azerbaycan\'ın Amerika\'da pekçok dostu bulunuyor. Doğru, bu sayı bizim istediğimiz kadar çok değildir. Ancak öncekilere oranla bugün arkadaşlarımızın sayısı bir hayli fazladır.

Burada Amerikan Kongre üyesi Sayın Greg Laughlin’in Azerbaycan hakkında söylediği güzel sözler beni çok memnun etti. Dün Columbia Üniversitesi Harriman Enstitüsü’nü, eski Sovyet Birliği’ni araştıran enstitüyü ziyaret ettim, enstitü profesörleri, araştırma görevlileri, Azerbaycan\'ı çok seven, ülkemiz hakkında yazılar yazan Prof. Tadeusz Swietochowski ile bir araya geldim. Swietochowski gibi bir insanın olması ve bu kişinin Azerbaycan hakkında gerçekleri yazması beni çok mutlu etti. Bununla birlikte üzülerek sordum: “Neden Amerika\'da Swietochowski gibilerinin sayısı azdır ve Azerbaycan için toplam sadece bir Swietochowski var?” Orada bana, Swietochowski gibilerinin  sayısının bundan böyle giderek artacağını söylediler. Sayın Laughlin  konuşma yaparken demin düşündüm: “Niçin Azerbaycan\'ın Amerika\'da toplam bir Laughlin’i var? Azerbaycan’ın Amerika’da yüzlerce Laughlinler kazanmasını isterim.

Sayın Laughlin, belki biricik olmak ve Azerbaycan\'da sadece onu sevsinler istiyor. Ama sanırım, Sayın Laughlin, yüce gönüllü bir insandır, asla kimseyi kıskanmaz ve kendisi gibi Azerbaycan\'ı seven pekçok kongre üyesinin olmasını isteyecektir. Ben bu gece burada sizinle bir aradayım ve 20 Eylül akşamı Gülistan Sarayı’nda düzenlenen yemeği hatırlıyorum. Gülistan Sarayı’ndaki salon, bu salonun 4-5 katıdır. O yemeğe katılan misafirlerin yarısı Amerika\'dan gelmişti. O akşam düşündüğüm şey bugün tekrar aklıma geldi: Azerbaycan\'ın Amerika\'daki dostlarının sayısı bir hayli artmıştır. Sanırım, bugün Laughlin yalnız değildir, dostlarımızın sayısı artmıştır. Sanıyorum, biz henüz bu işin başındayız. Biz işbirliğinin kapsamını her geçen gün, her geçen ay genişletecek ve dostluk ilişkilerimizi pekiştireceğiz. Bakü\'de imzalanan anlaşma hem ekonomik, hem insani, hem de siyasi anlamda önem arzetmektedir. Ben 14 Eylül’de anlaşma kararını imzalarken şunu düşünmeden edemedim: Azerbaycan\'ın bağımsızlığını tüm dünyaya sergilemek için ciddi bir adım atıyorum. Bu, bir gerçektir. Zira bu anlaşmanın imzalanmasına engel olan pekçok güç vardı. Kimi zaman bizi tehdit bile ettiler. Fakat günümüzde Azerbaycan\'ın bağımsızlığı öylesine sağlam temellere oturmuş ki, biz hiçbir tehdit ve engelden korkmadık ve anlaşmayı imzaladık.

Bu, Azerbaycan için kuşkusuz cesaretli bir adımdır. Ancak ben bunun Azerbaycan\'ın geleceği açısından çok umut verici bir adım olduğuna eminim. Bu anlaşmaya katılan batılı ülkeler ve ABD  petrol şirketleri de aynı görüşteler. Anlaşmanın ekonomik yönünün yanı sıra diğer unsurları da bizim için çok önemlidir. Bu anlaşma Azerbaycan ile ABD ve diğer batılı ülkeler arasında ilişkilerin geliştirilmesi için büyük bir zemin oluşturmaktadır.

Bir düşünün. Anlaşma, 20 Eylül tarihinde imzalandı, 25 Eylül’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı ilk kez ABD\'ye geldi, 26 Eylül’de ABD Başkanı Sayın Bill Clinton ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı bir araya gelerek çok önemli görüşmeler yaptılar. Bugün biz burada toplandık ve aynen Gülistan Sarayı’nda olduğu gibi, burada da bu tarihi olayı kutluyoruz. Bakın, bir haftada ne kadar çok olay yaşandı. Bunlar hepsi bağımsız Azerbaycan için tarihi olaylardır. Bunlar hepsi Azerbaycan halkının içindeki duygulardır. Bunlar hepsi Azerbaycan halkının, Azerbaycan Cumhuriyeti\'nin Batı\'ya, ABD\'ye olan saygı ve sevgisinin göstergesidir. Bunlar hepsi halklarımız arasında gelişen dostluğun ilk köprüsüdür. Bu yolda hiçbir kuvvet bizi engelleyemez. Biz cesur bir adım attık ve sonuna kadar gitmeye hazırız. Ben Azerbaycan Cumhurbaşkanı olarak bu alanda üzerime düşen görevleri sonuna kadar yapacağım. Azerbaycan halkı ile Amerikan halkı arasında dostluk ilişkilerinin geliştirilmesi için tüm çabalarımı sarf edeceğim. Eminim, bundan böyle Amerikan vatandaşları, sizler, buradaki dostlarımız Azerbaycan’ı daha yakından tanıyarak halkımızın ne denli yüce gönüllü, samimi olduğunu hissedeceksiniz.

Hepinizi bu tarihi olay nedeniyle kutluyorum. Şu günlerde ABD\'de, New York\'ta  bulunmaktan çok memnunum. ABD Başkanı Sayın Bill Clinton ile yaptığım temasların Azerbaycan için büyük önem taşıdığını düşünüyorum. Eminim, bunlar hepsi Azerbaycan ile ABD arasındaki dostluk ilişkileri için çok iyi bir temel oluşturuyor. Sayın Laughlin, Azerbaycan\'ı iki kez ziyaret ettiğini söyledi. Ben kendisini üçüncü kez ülkemize davet ettim. Sizin hepinizi Azerbaycan\'a davet ediyorum. Bazılarınız benim davetim olmadan da geleceksiniz, çünkü ülkemizde işleriniz var. Ancak her birinizi Azerbaycan\'da aziz bir misafir olarak ağırlamaya hazır olduğumuzu bilin.

Bugünkü görüşme bizim için tarihi bir olaydır. Hepinize esenlik ve mutluluklar diliyorum. ABD gibi büyük bir devletin gücünün giderek artmasını temenni ediyorum. Bütün Amerikan halkına iyi dileklerimi sunuyorum.

Çeviri 30 Eylül 1994 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır.