Azerbaycan-Romanya ilişkilerine dair genel bilgi notu‎

Romanya, Azerbaycan'ın bağımsızlığını 11 Aralık 1991'de tanıdı. Bu devlet, Türkiye'den sonra Azerbaycan'ın bağımsızlığını tanıyan ikinci devlettir. 1997 yılında Azerbaycan'da Romanya büyükelçiliği, 2001 yılında ise Doğu Avrupa devletlerinden ilk kez Romanya'da Azerbaycan büyükelçiliği açılmıştır.

Her iki devlet arasındaki ilişkilerin iyi bir noktada olduğunu söylemek mümkün. Bu ilişkilerin sağlanmasında Azerbaycan ve Romanya Cumhurbaşkanlarının karşılıklı ziyaretleri önemli rol oynamıştır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Romanya'ya bir resmi, İlham Aliyev ise iki resmi, bir çalışma ziyaretinde bulunmuştur.

Temmuz 1995'te Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Romanya'ya resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Romanya Cumhurbaşkanı İon İliescu ile bir araya gelen Haydar Aliyev, cumhurbaşkanının bu gezi davetini iki ülke arasındaki dostluk ilişkilerinin geliştirilmesi bakımından çok önemli bir adım olarak değerlendirmiştir.

Romanya ziyareti sırasında Azerbaycan ve Romanya arasında dostluk ve işbirliği ilişkileri ile ilgili Sözleşme belgesi, keza bilim, eğitim, kültür ve spor, bunun yanı sıra ekonomik, bilimsel ve teknik işbirliği alanında sözleşmeler imzalanmıştır.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in Romanya'yı ilk ziyaretinin ardından Azerbaycan-Romanya ilişkileri yükselen bir çizgide gelişmiştir. 1996 yılında Romanya Cumhurbaşkanı İon İliescu resmi ziyaret için Azerbaycan'a gelmiştir. İki cumhurbaşkanının görüşmesinde Azerbaycan ile Romanya arasındaki ilişkilerin geliştirilmesine yönelik perspektiflerin bulunduğunu vurgulanmıştır. Romanya Cumhurbaşkanının ziyareti çerçevesinde iki ülke arasında dostluk ilişkileri ve işbirliğine ilişkin sözleşme, hava ulaşımı, ticari gemi işletmeciliği, uluslararası oto taşımacılığı ve bir dizi alanlarda işbirliği hakkında sözleşmeler imzalanmıştır.

29 Haziran 1998'de Romanya Cumhurbaşkanı Emil Constantinescu Haydar Aliyev'in davetlisi olarak resmi ziyaret için Azerbaycan'a gelmiştir. Ziyaret sırasında Romanya ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi bakımından önemli belgeler imzalanmıştır. Bu belgeler arasında "Azerbaycan Cumhuriyeti ve Romanya Cumhuriyeti arasında dostluk ve ortaklığın geliştirilmesine dair bildiriyi" özellikle belirtmek gerekir.

8-10 Eylül 1998 tarihlerinde Bakü'de yapılan tarihi İpek yolunun restorasyonu konulu konferansa diğer ülke cumhurbaşkanlarının yanı sıra Romanya Cumhurbaşkanı Emil Constantinescu da katılmış ve uluslararası ulaştırmayla ilgili çok taraflı temel anlaşmaya imza atmıştır.

2003 yılında Azerbaycan cumhurbaşkanı seçilen İlham Aliyev Romanya ile ilişkilerin daha da geliştirilmesinden yana olduğunu bildirmiştir. 11-12 Ekim 2004 tarihlerinde İlham Aliyev Romanya'ya resmi ziyaret gerçekleştirmiştir. Yeniden Romanya Cumhurbaşkanı seçilen İon İliescu ile görüşmelerde Azerbaycan ile Romanya arasındaki ikili ilişkilerin uzun vadeli gelişme yönleri, bölgesel işbirliği, uluslararası konular geniş bir biçimde ele alınmıştır.

Ziyaret sırasnda "Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Romanya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın ortak bildirisi" dahil olmak üzere çeşitli alanları konu alan 12 belge imzalanmıştır. Bunun yanı sıra ziyaret çerçevesinde Bükreş'te Haydar Aliyev anıtının açılış töreni yapılmıştır.

11-12 Ekim 2006 tarihlerinde Romanya'nın yeni cumhurbaşkanı Traian Basescu resmi ziyaret için Azerbaycan'a gelmiştir. İki ülke cumhurbaşkanının görüşmesinde ülkeler arasında siyaset, ekonomi ve diğer alanlarda ilişkilerin başarıyla geliştiği vurgulanmış ve ekonomik işbirliğinin yaygınlık kazanması için büyük bir potansiyelin bulunduğu belirtilmiştir. Onun yanı sıra cumhurbaşkanları, Avrupa Atlantik yapılarına entegrasyon sürecinde ülkeler arasındaki işbirliğinin sürekli genişlediğini vurgulamışlar.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 24 Eylül 2007'de Romanya'ya çalışma ziyaretinde bulunmuştur. Romanya Cumhurbaşkanı Traian Basescu ile bir araya gelen Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Azerbaycan-Romanya ilişkilerinin başarılı gelişimi, karşılıklı yarara dayalı ekonomik ilişkilerin yaygınlaşması konusunu ele almıştır. Görüşmede Bükreş'te Haydar Aliyev Vakfı Romanya Temsilciliği'nin ve Haydar Aliyev Parkı'nın açılmasının iki ülke halkları arasında ilişkilerin pekişmesine hizmet ettiği vurgulanmıştır.

28-29 Eylül 2009 tarihlerinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Romanya'ya resmi bir ziyaret yapmıştır. Ziyaretin ilk gününde Bükreş'te Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Romanya Cumhurbaşkanı Traian Basescu Romanya Cumhurbaşkanlığı sarayında - Cotroceni Sarayında başbaşa görüşmüşler. Görüşmede Azerbaycan ve Romanya arasında siyaset, ekonomi ve diğer alanlarda işbirliğinin başarılı olduğu vurgulanmış, Avrupa Birliği çerçevesinde ilişkilerin genişletilmesi bakımından önemine değinilmiş, üst düzey gezilerin ilişkilerimizin gelişmesini tetiklediği belirtilmiş ve enerji alanındaki işbirliğinin geniş perspektifleri olduğu ifade edilmiştir. Görüşmede ikili, bölgesel ve uluslararası konularda görüş alışverişi yapılmıştır. Başbaşa görüşmeden sonra cumhurbaşkanları ve heyetlerin katılımıyla geniş kapsamlı bir görüşme gerçekleşmiştir. Görüşmede imzalanacak belgelerin ikili ilişkilerin gelişmesi açısından büyük önem taşıdığı belirtilmiş, Romanya-Azerbaycan ilişkilerinin çok hızla geliştiği, ileri boyutlara taşındığıı ve gelecek gelişmesi açısından çok güzel olanakların oluştuğu ifade edilmiştir.

Heyetler arası görüşmenin ardından Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ve Romanya Cumhurbaşkanı Traian Basescu'nun katılımıyla belgelerin imza töreni yapılmıştır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Romanya Cumhurbaşkanı Traian Basescu "Azerbaycan Cumhuriyeti ve Romanya arasında stratejik ortaklığın sağlanması ile ilgili Ortak Bildiriyi" imzalamışlar. Törende "Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti ve Romanya Hükümeti arasında sınır ötesi organize suçlar ve uluslararası teröre karşı mücadele alanında işbirliğine dair Sözleşme", "Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti ve Romanya Hükümeti arasında olağanüstü durum ve doğal afet sonuçlarının giderilmesi, önlenmesi ve azaltılması alanında işbirliğine ilişkin sözleşme ", "Azerbaycan Cumhuriyeti İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı ve Romanya İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanlığı arasında bilgi ve iletişim teknolojileri alanında işbirliği ile ilgili sözleşme belgesi", "Azerbaycan Cumhuriyeti Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve Romanya Çevre Bakanlığı arasında çevre koruma alanında işbirliği Anlaşması" imzalanmıştır.

Bükreş'te Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in ve Romanya Cumhurbaşkanı Traian Basescu'nun katılımıyla yapılan imza töreninden sonra cumhurbaşkanları ortak basın toplantısı düzenlemişler. Önce cumhurbaşkanları birer konuşma yapmışlar, ardından gazetecilerin sorularını yanıtlamışlar.

Aynı gün Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Romanya Başbakanı Emil Boc ile bir araya gelmiştir. Görüşmede Azerbaycan ile Romanya arasında ekonomi, onun yanı sıra enerji alanında ikili işbirliği konuları masaya yatırılmış, iki ülke arasında ilişkilerin bu doğrultuda gelişmesi için büyük bir potansiyelin bulunduğu belirtilmiştir.

Ziyaretin ikinci gününde Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Bükreş'te Romanya Senato Başkanı Mircae Geoana ve Romanya Meclis Başkanı Roberta Anastase ile bir araya gelmiştir. Milli lider Haydar Aliyev'in Azerbaycan'ın gelişmesinde pahabiçilmez hizmetlerinin altını çizen Mircae Geoana, ülkesinin Azerbaycan ile ilişkilerinin bundan böyle sürekli gelişeceğinden emin olduğunu bildirmiştir. Bayan Roberta Anastase ise, giderek yaygınlık kazanan parlamantolararası ilişkilerin ikili işbirliğinin gelişmesine katkıda bulunduğunu ve iki ülkenin uluslararası kuruluşlar çerçevesinde başarılı bir işbirliği yaptığını aktarmıştır.

Romanya, Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ sorununun uluslararası hukuk normları, ülkelerin toprak bütünlüğü ilkesi temelinde çözümünden yanadır.

Romanya, Azerbaycan petrolünün Avrupa pazarlarına ihracatında yer almak istediğini beyan etmiştir. Bu ülkeler çeşitli bölgesel projeler, keza TRACECA programı kapsamında işbirliği yapıyor. Azerbaycan ile Romanya arasında farklı alanlarda 43 belge imzalanmıştır.

Devletler arasındaki kültürel ilişkiler giderek genişliyor. Bakü'de "Azerbaycan-Romanya dostluk vakfı", Bükreş'te ise "Rom-Azer" Romanya-Azerbaycan dostluk vakfı faaliyet göstermektedir. Bunun yanı sıra, 2006 senesinde Bakü'de ünlü Romen Besteci G.Enescu'nun anıtı dikilmiştir. Ünlü gazeteci Minodor Mitrica'nın Azerbaycan'nın tarihini, bilim ve kültürünü, bağımsızlık döneminde kazandığı başarıları, Haydar Aliyev'in hayatı ve siyasi faaliyetini konu alan "Azerbaycan'ın dirilişi" kitabı Romen ve İngilizce olarak yayınlanmıştır.
 

Genel bilgi notu 3 ekim 2009 tarihinde düzenlenmiştir.