Azerbaycan - İslam Konferansı Teşkilatı ilişkileri

\"\"

İslam Konferansı Örgütü`nün kurulma tarihi: İKT, 57 üye devletten oluşan uluslararası bir teşkilattır. Örgüt, üye ülkelerdeki halkların ve aynı zamanda dünyadaki tüm müslüman nüfusun refahını ve kalkınmasını sağlamak amacıyla kurulmuştur. İKT, 1969 yılında Rabat`ta (Fas) İslam ülkelerinin devlet ve hükümet başkanlarının konferansında kuruldu. Bazı ülkelerin müslüman topluluklarının, onun yanı sıra bir takım uluslararası kuruluşların temsilcileri İKÖ`de gözlemci statüsüne sahiptirler. İKÖ, kendisi 1976 yılında BM`de gözlemci statüsünü aldı. 36.dönem BM Genel Kurul toplantısında \"BM ile İKT arasında işbirliği hakkında\" karar kabul edildi. İKT\'nin en yüksek karar organı devlet ve hükümet başkanlarının katıldığı İslam Zirvesi\'dir. İcra organı ise Genel Sekreterliktir. Genel Sekreterlik Merkezi, Küdüs İsrail işgalinden kurtarılıncaya kadar geçici olarak Cidde`de (Suudi Arabistan ) bulunmaktadır.

Azerbaycan Halkının Milli Lideri Haydar Aliyev`in İKT ile ilgili siyaseti: Azerbaycan Cumhuriyeti, 1992 senesinde Dakar\'da yapılan 6. İslam Zirve Konferansı\'nda İKT`ye üye oldu. İKT, Azerbaycan`ın üye olduğu ilk uluslararası kuruluştur. 1991 yılında İKT heyeti, Ermenistan-Azerbaycan sorununun barışçıl yoldan çözüm olanaklarını araştırmak amacıyla Azerbaycan`ı ziyaret etti, BM, Ermenistan, Türkiye ve Rusya temsilcileri ile sorun üzerine görüşmeler yaptı.

İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanlarının 1993 senesinde Karachi`de yapılan 21.toplantısında Ermenistan`a karşı bir karar alındı.

BM`den sonra en fazla üyeye sahip uluslararası kuruluş olan İKT ile ilişkilerin geliştirilmesi, bu örgütün siyasi ve ekonomik olanaklarının değerlendirilmesi bakımından Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in uyguladığı politika bilhassa vurgulanmalıdır.

1994 yılı mayıs ayından bu yana milli lider Haydar Aliyev`in ilgili kararı uyarınca, Azerbaycan`ın Suudi Arabistan Büyükelçisi`ne İKT Genel Sekreterliği\'nde daimi temsilci yetkileri tanındı. Azerbaycan, Er-Riyad Büyükelçiliği aracılığıyla genel merkezi Suudi Arabistan`ın Cidde kentinde bulunan Genel Sekreterlik ve onun çeşitli kurumları, bunu yanı sıra İslam Kalkınma Bankası ile verimli çalışmalar yürütmeye başladı.

12 Aralık 1994`te Fas\'ta İKÖ`nün 7. Zirvesi düzenlendi. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev bu zirve toplantısına katılmak için Fas\'ın Kazablanka kentine gitti. Zirve konferansında Azerbaycan Cumhurbaşkanı bir konuşma yaptı. Ermenistan Silahlı Kuvvetleri\'nin Azerbaycan Cumhuriyeti\'nde işgal ettikleri Dağlık Karabağ bölgesinde ve onun çevresindeki diğer yedi ilçede en eski kültür anıtlarını yok ettiklerini vurgulayan Azerbaycan Cumhurbaşkanı şunu bildirdi: \"...Tüm camileri yıkmış, müslüman mezarlarına hakaret etmiş, Kuran-ı Kerim nüshalarını yakmışlar. Antik müslüman kültürünün tüm izleri yeryüzünden silinmektedir...\" İslam Konferansı Örgütü`nün Kazablanka Zirvesi`nin kapanışında Asya devletleri adına kutlama konuşmasını da Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev yaptı. Zirve toplantısında Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki sorunla ilgili ve Azerbaycan Cumhuriyeti`ne ekonomik yardım yapılmasına ilişkin karar kabul edildi. Kararda Ermenistan`ın Azerbaycan`a yönelik saldırısı şiddetle kınanıyor, silahsız Azerbaycan nüfusuna karşı yapılmış eylemler insanlığa karşı bir suç olarak değerlendiriliyor, BM kararlarının uygulanması ve Ermenistan silahlı kuvvetlerinin işgal ettikleri Azerbaycan topraklarını derhal, kayıtsız, şartsız ve tamamen boşaltması istenmektedir. Diğer kararda ise uluslararası örgütlerin acil olarak Azerbaycan`a insani ve finansal yardım göstermesi çağrısı yapılıyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, Kazablanka Zirvesi sona erdikten sonra basına açıklama yaptı, zirvede kabul edilen kararlara çok büyük değer biçti.

Aralık 1996`da Jakarta`da yapılan İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanlarının 24.Konferansı ve aralık 1997`de Tahran`da yapılan 8.İslam Zirve Konferansı\'nda ilk defa, siyasi kararın ismi değiştirilerek daha etkin hale getirilmesi ve \"Ermenistan`ın Azerbaycan`a saldırısı hakkında\" başlığıyla kabul edilmesi bu konuda Azerbaycan`ın haklı konumunun uluslararası kamuoyuna aktarılmasında önemli rol oynadı. 8 Aralık 1997`de Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 8.İslam Zirve Konferansı\'na katılmak için Tahran`ı ziyaret etti. Ziyaret sırasında Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev İslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Azeddine Laraki ile bir araya geldi. Görüşmede Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev 8.İslam Zirve Konferansı\'nda Azerbaycan`ın sorunlarına ilişkin özel bir kararın alınacağından umutlu olduğunu bildirdi. Azeddine Laraki ise şunu bildirdi: \"...Azerbaycan`ın karşılaştığı sorun, aynı şekilde, bizim sorunumuzdur. Herşeye katlanmak mümkün, fakat şiddet yoluyla toprağın işgali hazmedilemez. İnanın, İslam Konferansı Örgütü tamamen Sizden yanadır...\"

11 Aralık 1997 tarihinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, Tahran\'da yapılan İslam Konferansı Örgütü Devlet veya Hükümet Başkanları 7.Zirvesindeki konuşmasında bildirdi: \"...1993-1996 yıllarında Rusya Ermenistan`a yasadışı yollardan gizli olarak bir milyar dolar değerinde silah, çephane ve askeri araç gereç göndermiştir. Mamafıh, bu sene 29 Ağustos`ta Rusya ile Ermenistan arasında etkin askeri işbirliğine dair maddelerin bulunduğu bir sözleşme yapılmıştır. Böylece, saldırgan Ermenistan devleti askeri yönden güç kazanarak yalnız Azerbaycan için değil, bölgemizin tüm devletleri için önemli bir tehdit oluşturabilir...\"

Tahran\'da yapılan İslam Zirvesi\'nde Ermenistan Cumhuriyeti\'nin Azerbaycan Cumhuriyeti\'ne yönelik saldırısı ve Azerbaycan Cumhuriyeti\'ne ekonomik yardım hakkında bir dizi yeni kararlar onaylandı. Kararda Ermenistan\'ın Azerbaycan\'a yönelik saldırısı şiddetle kınanıyor, silahsız Azerbaycan halkına yönelik yapılmış eylemler insanlığa karşı bir suç olarak değerlendiriliyor, BM kararlarının uygulanması ve Ermenistan silahlı kuvvetlerinin işgal ettikleri Azerbaycan topraklarını derhal, kayıtsız, şartsız ve tamamen boşaltması isteniyor. Diğer kararda ise uluslararası örgütlerin acil olarak Azerbaycan`a insani ve finansal yardım göstermesi çağrısı yapılıyor.

İKÖ\'nün, 8-14 Kasım 2000 yılı tarihlerinde Doha (Katar) ve 16-17 Ekim 2003 tarihlerinde Putrajaya (Malezya) zirvelerinde Azerbaycan, dışişleri bakanı düzeyinde temsil edildi. Bu zirvelerde de Azerbaycan\'ın adil tutumu İKT tarafından desteklendi, Ermenistan askeri birliklerinin işgal altındaki Azerbaycan topraklarını boşaltması, Azerbaycan\'ın toprak bütünlüğüne saygı duyulması, BM Kararlarının uygulanması vs.öngören belgeler kabul edildi.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev`in İKÖ ile ilgili politikası: Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev İKÖ ile işbirliğinin daha da pekişmesini sağlamıştır.

2004 sesnesinde İslam Konferansı Gençlik Forumu\'nun kuruluş toplantısı Azerbaycan`da yapıldı. 7-8 Aralık 2005 tarihlerinde Mekke`de üçüncü Olağanüstü İslam Zirvesi yapıldı. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev bu zirveye katıldı ve bir konuşma yaptı: \"...İslam Konferansı Örgütü, dünyada barışın ve huzurun sağlanması amacıyla kararlı çabalar gösteriyor... Bununla birlikte, biz uluslararası terörü İslam dini ile özdeşleştirenlere kesin bir dille itiraz ediyoruz. Böyle bir düşünce tamamen yanlıştır, asılsızdır ve kabul edilemez...\" Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ziyaret çerçevesinde Malezya Başbakanı Abdullah Ahmed Badawi, Pakistan Cumhurbaşkanı Pervez Müşerref, Rusya Devlet Başkanı Uzak Doğu Federal Dairesi Yetkili temsilcisi Kamil İshakov, İKÖ Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Bülent Arınç ve diğer resmi kişilerle önemli görüşmeler yaptı. 19-21 Haziran 2006 tarihlerinde Bakü`de İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanlarının 33.toplantısı yapıldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev toplantıya katılarak orada bir konuşma yaptı: \"...Azerbaycan`ın toprak bütünlüğü, Ermenistan dışında, tüm dünya tarafından tanınmaktadır. Birleşmiş Milletler, bu konuda dört karar kabul etmiştir. Bu kararlarda Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Azerbaycan topraklarından kayıtsız şartsız çekilmesi bildiriliyor. Fakat bu kararlar uygulanmamaktadır...\" Toplantıda Ermenistan Cumhuriyeti`nin Azerbaycan Cumhuriyeti`ne yönelik saldırısına ilişkin daha bir karar kabul edilmiştir. Önceki kararlarda olduğu gibi, bu belgede de Ermenistan`ın işgalci eylemleri kınanıyor, Azerbaycan topraklarını kayıtsız şartsız boşaltmaları isteniyor. Toplantıda, bunun yanı sıra, Azerbaycan Cumhuriyeti\'ne ekonomik yardımın yapılması ve Ermenistan Cumhuriyeti\'nin saldırısı sonucunda işgal altındaki Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarında İslam tarihi ve kültür anıtlarının mahv edilmesi ve yıkılması hakkında karar da onaylandı. 33.toplantıda örgütün başkanlığı Azerbaycan\'a geçti. 4 Ekim 2006`da İSESCO Genel Başkanı Osman El Tuveycri Azerbaycan`ı ziyaret etti. Osman El Tuveycri tarafından Mihriban Aliyeva`ya, eğitim ve medeniyetler arası diyaloğun gelişmesindeki üstün hizmetlerinden dolayı İSESCO`nun iyi niyet elçisi olarak ilan edildi ve iyiniyet elçisi nişanı verildi.

27 Nisan 2007`de İKÖ Genel Sekreteri E.İhsanoğlu \"Hoşgörü ve karşılıklı anlayışın gelişmesinde basının rolü\" başlıklı uluslararası konferansa katılmak için Azerbaycan`ı ziyaret etti. Aynı tarihte UNESCO ve İSESCO İyiniyet Elçisi Mihrban Hanım Aliyeva ve İSESCO Genel Başkanı Abdülaziz bin Osman el Tuveycri, Haydar Aliyev Fonu ile İSESCO arasında işbirliği Protokolü imzaladılar. İki kurum arasında 5 seneyi kapsayan işbirliğinin temel ilkelerini düzenleyen protokol, bilim, kültür, eğitim alanında ilişkilerin gelişmesini, ortak projelerin hazırlanmasını, çalışmaların koordinasyonunu öngörüyor. 13-14 Mart 2008 yılında Senegal`ın Başkenti Dakar`da 11. İslam Zirvesi yapıldı. Zirve toplantısında Azerbaycan`ı dışişleri bakanı temsil etti. Azerbaycan dışişleri bakanı konuşmasında, üye devletleri aynı günde BM Genel Kurulu`nda oylanan ve Ermenistan`ın işgal altında tuttuğu Azerbaycan topraklarını boşaltmasını konu alan kararın kabulü yönünde oy kullanmaya çağırdı. Bu arada çoğu İKÖ üyesi olan ülkelerin oyu sonucu karar BM\'de kabul edildi.

Nisan 2008`de İKÖ Gençlik Forumu Yönetim Kurulu`nun Kuveyt`te yapılan 6. Toplantısında Leyla Aliyeva, Medeniyetler Arasi Diyalog üzere Genel Koordinatör seçildi.

23 Mayıs 2009`da Şam`da (Suriye`de) İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanlarının 36.toplantısı düzenlendi. Toplantıda İslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Ekmelleddin İhsanoğlu bildirdi ki, Azerbaycan hükümeti Dağlık Karabağ`ın Ermenistan tarafından işgaline yönelik direnişi sürüyor ve bu işgalin durdurulması için BM Güvenlik Konseyi`nin tüm kararlarını gerçekleştirmesi gerekir.

2009 yılında Bakü, İslam Kültürü`nün başkenti ilan edildi. 17 Şubat 2009 yılında da kültür yılının açılış töreni yapıldı. Açılış törenine Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve İSESCO Genel Sekreteri Osman el Tuveycri katıldı. Azerbaycan kültürü, bir sene boyunca tüm dünyaya sergilendi. Bakü`nün İslam kültürünün başkenti ilan edilmesi medeniyetler arası diyalogun daha da pekişmesini sağladı.

11 Kasım 2009`da Bakü`de İslam Konferansı Örgütü`nün (İKÖ) kuruluşunun 40.yıldönümü dolayısıyla \"Medeniyetler arası diyalog: Azerbaycan`dan bakış\" konulu uluslararası konferans yapıldı. İKÖ Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu, Azerbaycan`ın büyük medeniyeler arasında işbirliği sembölüne dönüştüğünü bildirdi. İKÖ Genel Sekreteri bunun, Azerbaycan`ın bulunduğu hem coğrafi bölge, hem de burada farklı medeniyetlerin kavuşması ile bağlantılı olduğunu vurguladı.

18-20 Mayıs 2010`da İslam Ülkeleri Dışişleri Bakanlarının Düşenbe Konferansı yapıldı. Toplantının sonunda Düşenbe Bildirisi kabul edildi. Bildiride, İKÖ üyesi devletler Ermenistan`ın Azerbaycan`a yönelik saldırısını kınamış, sorunun Azerbaycan`ın toprak bütünlüğü çerçevesinde ve uluslararası alanda tanınmış sınırların dokunulmazlığı esasında çözümü çağrısı yapılmıştır. Ermenistan Cumhuriyeti`nin Azerbaycan Cumhuriyeti`ne yönelik saldırısı, bu saldırı sonucu işgal edilmiş Azerbaycan topraklarında İslam\'ın kültürel, kutsal anıt ve yapılarının yıkılması ve hakaret edilmesi ve Azerbaycan Cumhuriyeti`ne ekonomik yardım başlıklı kararlar onaylandı. Kararlarda Ermenistan`ın Azerbaycan`a yönelik saldırısı, Azerbaycan topraklarında İslam tarihi eserlerinin yıkılması birkez daha kınanıyor, Ermenistan`ın Azerbaycan`a saldırısının sonuçlarını gidermek için Azerbaycan devletine ekonomik ve tekniik yardım yapılması öngörülüyor ve dünya kamuoyunun bu konulara önem vermesi yönünde çağrı yapılıyor.

Genel bilgi notu 16 Haziran 2010 yılında düzenlendi.