Bayanlar ve baylar, sayın konuklar!
Bugün Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yaşamında tarihi bir olay gerçekleşiyor. Hazar'ın Azerbaycan'a ait sektöründe bulunan "Azeri", "Çırak" petrol yataklarının ve "Güneşli" petrol yatağının bir bölümünün ortak işletilmesine ilişkin Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Devlet Petrol Şirketi ile yabancı ülkelerin petrol şirketleri arasında 3 yıl devam eden görüşmeler sona ermiş ve ortak çalışmaların gerçekleştirilmesi ile ilgili anlaşmaların taslakları hazırlanıp sunulmuştur.
Bugün biz Azerbaycan'ın başkentinde, Bakü'de, bu güzel "Gülistan" sarayında anlaşmaların imza töreninde toplanmış bulunmaktayız. Anlaşmaların imzalanması ile ilgili olarak Bakü'ye yabancı ülkelerden devlet temsilcileri, konuklar gelmişler. Şu törene katılmak için Bakü'ye gelen misafirlerimizin hepsini en içten duygularla selamlıyor, onlara "Hoşgeldiniz" diyorum.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi'nin yabancı ülkelerin petrol şirketleri ile yaptığı görüşmeler bu ülkelerin devlet ve hükümetlerinin gözetiminde gerçekleşmiş ve onlar tarafından desteklenmiştir. Anlaşmaların imza törenine yabancı ülkelerin delegasyonları gelmişler. Bu törene katılan Amerika Birleşik Devletleri, Rusya Federasyonu, İngiltere ve Birleşik Krallığı, Türkiye Cumhuriyeti, Norveç heyetlerini en içten duygularla selamlıyor, onlara "Hoşgeldiniz!" diyorum.
Bu tarihi törene katılan Türkiye Cumhuriyeti Devlet Bakanı Sayın Necmettin Cevheri'ni selamlıyorum. İngiltere ve Birleşik Krallığı Enerji Bakanı Sayın Timothy Eggar'ı selamlıyorum. ABD Enerji Bakanı Yardımcısı Sayın William Wayt'ı selamlıyorum. Norveç Devlet Sanayi ve Enerji Bakanı Birinci Yardımcısı Sayın Qunnar Mirvant'ı selamlıyorum. Rusya Federasyonu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Genel İdaresi Başkanı Sayın Stanislav Pugaç'ı selamlıyorum. Bu törene katılmak için zahmet edip Bakü'ye gelen ve bizimle bir arada bulunan Büyük Britanya Parlamentosu üyelerini, İngiltere-Azerbaycan Dostluk Vakfı heyetini selamlıyorum. Bizim törene katılan İslam Kalkınma Bankası Başkanı Sayın Usama Jaafar Al Fakih'i selamlıyorum. Azerbaycan'da bulunan kordiplomatik mensuplarını, sayın büyükelçileri, uluslararası örgütlerin temsilcilerini ve başkanlarını selamlıyorum.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi yabancı ülkelerin petrol şirketleri ile ve daha sonraları ise onların oluşturdukları konsorsiyum ile üç yıl boyunca görüşmeler yapmış, beraber anlaşmanın taslağını hazırlamışlar. Bu büyük petrol şirketlerinin delegasyonları bizim bugünkü törende katılıyorlar. Ben onları yürekten selamlıyorum. "Amoco" Şirketi Başkanı Sayın William Lowrie'yi selamlıyorum. "BP" şirketi heyetini, onun başkanı, şirket başkanı Sayın John Browne'yi selamlıyorum. "Statoil" şirketi delegasyonunu, onun başkanı, Sayın Johan Nic Vold'u selamlıyorum. "LUKoil" şirketi delegasyonunu, onun başkanı Sayın Vahit Alekperov'u selamlıyorum. "Pennzoil" şirketi heyetini, onun başkanı Sayın Thomas Hamilton'u selamlıyorum. "Ramco" şirketi temsilci heyetini, onun başkanı Sayın Steve Remp'u selamlıyorum. "Türkiye Petrolleri " şirketi heyetini, onun genel müdürü Sayın Sıtkı Sancar'ı selamlıyorum. "Unical" şirketi heyetini, onun başkanı sayın John Amel'i selamlıyorum. "Delta İnternational" şirketi heyetini, onun başkanı sayın Fateh el-Alban'ı selamlıyorum.
Sayın Bayanlar ve Baylar!
Petrol Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ve Azerbaycan halkının en büyük ulusal zenginliğidir.
Azerbaycan eskilerden beri bir petrol ülkesidir, petrol ve gaz gibi doğal kaynaklara sahiptir. Bu yüzden de Azerbaycan'ı "Ateşler ülkesi" diye isimlendirmişler. Azerbaycan'da petrolün çıkarılması, onun kullanımı, petrolün işlenmesi çalışmalarının büyük tarihi geçmişi bulunuyor. 1847 senesinde Azerbaycan'da - Bakü'de, Bibiheybet'te ilk kez petrol üretimi yapıldı. Azerbaycan'da petrolün sanayi usulü ile çıkarılması süreci de o dönemlerden itibaren başlamıştır. 1872 senesinde Nobel kardeşleri Bakü'de ilk petrol şirketini kurdular ve böylece Azerbaycan petrolünün kulllanımı için yabancı ülke şirketlerinin, yabancı sermayenin ülkemize girişi başlandı.
Böylece, 19.yüzyılın ikinci yarısında bir dizi dünya ülkeleri, gelişmiş devletlerin şirketleri Azerbaycan'da, Bakü'de petrolün üretimine büyük ilgi duymuşlar. Aynı yüzyılın sonlarından itibaren Bakü petrolünün çıkarılması için birçok yabancı ülkelerin şirketleri faaliyete geçmişler. 1872 senesinde Azerbaycan'da 26 bin ton petrol üretilmiştir. Bu yüzyılın başlarında, 1900 yılında Azerbaycan'da artık 10 milyon ton petrol üretilmiştir ki, bu da Rusya'da üretilen petrolün %95'ini, dünyada üretilen petrolün ise %50'sini oluşturuyordu. 20.yüzyılın ilk 20 senesinde de Azerbaycan'da yabancı ülkelerin petrol şirketleri ve yerli girişimciler Bakü petrolünün çıkarılması, işlenmesi için çok büyük çalışmalarda bulunmuşlar ve Azerbaycan'da petrol endüstrisi gelişmiştir.
Bu dönemi, koşullu olarak, Azerbaycan'da petrol endüstrisi tarihinin birinci aşaması diye tanımlamak mümkün. Aynı dönemde Bakü petrolü tüm dünyada kullanılmıştır. Azerbaycan petrolü yabancı ülkelerin şirketlerine büyük gelir sağlamıştır. Azerbaycan'da büyük girişimciler ortaya çıkmış, onlar önemli düzeyde gelir elde etmişler. Söz konusu dönemde Azerbaycan'ın petrol endüstrisinin gelişmesi Bakü'nün, genel olarak, Azerbaycan'ın gelişmesine büyük ivme kazandırmıştır. Azerbaycan'ın başkenti Bakü büyük sanayi kentine dönüşmüş ve o dönemlerde Rusya İmparatorluğu'ndaki mevcut en önemli sanayi merkezlerinden biri olmuştur. Tarihi eskilere dayanan Bakümüz söz konusu dönemde yeni bir kimlik kazanmış, genişlemiş, güzelleşmiş ve burada o dönemin koşullarına uygun çağdaş yapıtlar, üretim tesisleri, fabrikalar ve başka sanayi alanları inşa edilmiştir. Bugün biz söz konusu aşamada yapılmış olan çalışmaları gereğince değerlendirmeli ve Azerbaycan'ın, Bakü'nün gelişmesinde petrolün büyük rol oynadığını belirtmeliyiz
1918 senesinde ülkemüzde demokratik devlet kurulmuş, Azerbaycan bağımsızlığını ilan etmiş, yaklaşık iki yıl bağımsız devlet olarak varlığını sürdürmüş, bu devlet halkımıza ait zenginliklerin onun refahı için kullanılması yönünde çabalar göstermiştir. Fakat ne yazık ki, bu çabalar istenen sonuçları vermemiştir. Zira 1920 senesinde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti çöküşe uğramıştır.
Aynı yıl Azerbaycan'da Sovyet Sosyalist rejimi kuruldu. Daha sonraları Azerbaycan 70 yıl boyunca aynı rejim içinde, Sovyetler Birliği'nin yönetiminde yaşadı. Azerbaycan halkının en büyük zenginliği olan petrol Sovyetler Birliği'nin çıkarları için kullanıldı. Söz konusu dönemi petrol endüstrisinin ikinci aşaması olarak isimlendirebiliriz. Bu dönemde Azerbaycan petrol endüstrisi hızla gelişti. Sovyetler Birliği sanayisinin ve ekonomik zenginliğinin, sanayi potansiyelinin geliştirilmesi açısından Azerbaycan'ın petrol endüstrisi çok büyük gereklilik arz ettiğinden bu yönde büyük çabalar harcandı. Nitekim, Azerbaycan'da petrol endüstrisinin gelişmesinde büyük başarılar sağlandı.
O sırada Azerbaycan petrolcülerinin büyük ordusu oluşmuştur. Azerbaycan'ın petrol va gaz endüstrisi hızla gelişmiş, büyük tesisler yapılmıştır. Petrol alanında büyük bilim merkezleri, bilimsel araştırma enstitüleri kurulmuştur. Petrol endüstrisi için kalifiye uzmanların yetiştirilmesi amacıyla bir enstitü, şimdi Petrol Akademisi olarak bilinen bir enstitü açılmıştır. Azerbaycan petrolcüleri, uzmanları, bilim adamları, tek kelimeyle petrol sektöründe çalışan tüm kişiler cumhuriyetimizin petrol sanayisinin gelişmesi için özveriyle çalışmış, Azerbaycan'ın tarihine şanlı sayfalar yazmışlar.
Söylediğim gibi, Azerbaycan petrolü onun kendisinin değil de, tüm Sovyetler Birliği'nin gelişmesi için kullanılmıştır. 1941-1945 yılları arasındaki İkinci Dünya savaşı döneminde tüm ülkede üretilen petrolün %75'ini Azerbaycan petrolü oluşturuyordu. Hem de Azerbaycan petrol endüstrisi, bizim petrolcülerimiz tüm dünya için tehlike oluşturan Alman faşizminin yenilmesinde, yok edilmesinde büyük katkılarda bulunmuşlar.
Azerbaycan'ın petrol sektöründe çalışan bilim adamlarının, uzmanların, petrolcülerimizin Sovyetler Birliği'nin her bölgesinde yeni petrol yataklarının keşfinde, kullanılmasında büyük emeği olmuştur.
Onların gayretleri ve çalışmaları sonucunda Sovyetler Birliği'nde keşfedilen yeni pertol yataklarını "İkinci Bakü", "Üçüncü Bakü " ve "Dördüncü Bakü" diye isimlendirilmesi de tesadüf olmasa gerek. Rusya'nın en büyük petrol rezervlerinin bulunduğu Sibirya, Tümen yataklarının keşfi ve işletilmesinde, orada büyük petrol ve gaz tesislerinin yapımında Azerbaycan petrolcülerinin paha biçilmez hizmetleri olmuştur ve günümüzde de onlar bu bölgelerde çalışan petrolcülerin büyük çoğunluğunu oluşturmaktalar.
Bugün ben tüm bu bilgileri misafirlerimize aktarmayı, Azerbaycan halkına bir kez daha hatırlatmayı gerekli buluyorum. Zira bunların hepsi Azerbaycan halkını onurlu, ünlü kılan unsurlardır, halkımızın, petrolcülerimizin dünya ekonomisine yaptıkları büyük hüzmetlerin göstergesidir.
Azerbaycan petrolcülerinin büyük başarılarından biri de şu ki, onlar Hazar'da petrol çıkarılması için çok çalışmışlar. Bu konuda gerek 1920'li yılların başlarında gerekse de 1930'lu yıllarda birçok atılımlar yapılmış olsa bile, Hazar Denizi'nde büyük miktarlarda petrol üretimine 7 Kasım 1949 tarihi itibariyle başlanılmıştır. Aynı gün Hazar'ın, şimdi Petrol Taşları diye tanımlanan bölgesindeki kuyudan ilk kez petrol fışkırmıştır.
Azerbaycan'ın deniz petrolcülerinin deneyimleri geçtiğimiz 45 yıl boyunca gerek eski Sovyetler Birliği, gerekse de dünyanın birçok ülkelerinde denizin derinliklerinden petrol çıkarılması açısından bir örnek teşkil etmiştir. Azerbaycan bilim adamlarının, petrolcülerinin bu alanda hizmetleri büyüktür. Bildiğiniz üzere, üç yıl önce halkımız bağımsızlığına kavuşmuş, Azerbaycan bağımsız cumhuriyet olmuştur. Azerbaycan kendi kaderinin sahibine dönüşmüştür. Halkımız kendi doğal zenginliklerini dilediği gibi kullanma fırsatını yakalamıştır. Böylece, Azerbaycan'ın yaşamında yeni bir dönem açılmıştır. Petrol endüstrimizin tarihinde de koşullu olarak üçüncü aşamanın temeli atılmıştır. Şimdi biz yeni bir aşamada bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin iradesini ortaya koyarak, onun kendi doğal zenginliklerini kullanması için önemli tedbirleri alıyoruz. Son üç yıl boyunca yabancı ülkelerin petrol şirketleri ile görüşmeler yapılmış ve anlaşmalar sağlanmıştır.
Bugün, bu tarihi günde, Azerbaycan'da petrolün sanayi usulü ile çıkarılması ve işlenmesine başlandığı dönemlerden yaklaşık 150 yıl sonra, ben Azerbaycan petrolcülerinin tüm kuşaklarına, cumhuriyetimizde petrol sektöründe çalışan bilim adamlarının, uzmanların, mühendislerin ve işçilerin hepsine şu anda doğal kaynaklarımızın çıkarılması ve halkımızın refahının belli oranda yükseltilmesi için çaba harcadıklarından dolayı, büyük bilimsel buluşlarından dolayı teşekkürlerimi sunarım ve onları bugüne kadar kazandıkları başarılardan dolayı yürekten kutlarım.
Azerbaycan'da petrolün sanayi yöntemleriyle üretiminin başlandığı dönemden bu yana ülkede yerin derinliklerinden - denizden ve karadan 1 milyar 325 milyon ton petrol çıkarılmıştır. Hazar'ın Azerbaycan'a ait bölümünde 45 yılda 400 milyon ton petrol üretilmiştir. Bu süre içinde, aynı zamanda 400 milyar metreküp gaz elde edilmiştir. Tüm bunlar büyük başarılardır ve ileride Azerbaycan Cumhuriyeti ekonomisinin, petrol endüstrisinin gelişmesi için büyük zemin ve yapı oluşturuyor.
Biz geçtiğimiz yıllarda ne kadar çok petrol çıkarmış olsak bile, ne kadar büyük başarılar kazanmış olsak bile, bir gerçeğe dikkati çekmemiz gerekiyor, son zamanlara kadar, yani Azerbaycan'ın bağımsızlığına kavuştuğu döneme kadar halkımız hiçbir zaman kendi zenginliklerinin sahibi olamamıştır. 1920 senesine kadar petrolümüz hem yabancı şirketler tarafından, hem Azerbaycan'ın kendi girişimcileri tarafından üretilmiş olsa dahi, Azerbaycan'ın, özellikle Bakü'nün gelişmesi için büyük çalışmalar yapılmış olsa dahi, halk bu servetin sahibi değildi.
1920 senesinden başlayarak, Azerbaycan'ın yaşamında çok büyük dönüşümler yaşanmıştır. Azerbaycan ekonomisi geliştirilmilş, cumhuriyette dev sanayi kuruluşları, bilimsel birikim oluşturulmuş, petrol endüstrimiz büyük tarihsel yol almıştır. Ne var ki Azerbaycan yine de kendi petrolünün tek ve tam sahibi olamamıştır. Tüm bu zenginliklerimiz bizim kendimize değil, Sovyet devletine aitti. Şimdi ise biz yeni bir dönem yaşıyoruz. Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsız bir devlettir. Azerbaycan halkı kendi doğal zenginliklerinin sahibidir. Halkımız kendisi özgür bir biçimde bu zenginliklerin nasıl kullanılacağını belirliyor.
Petrol yataklarımızın ortak işlenmesine ilişkin Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile yabancı ülkelerin öncül petrol şirketleri arasındaki görüşmeler üç yıl boyunca asıl bu prensipler temelinde yapılmıştır. Kuşkusuz ki, görüşmelerhiç de pürüzsüz olmamıştır. Burada sıkıntılar da yaşanmıştır, iniş ve çıkışlar da. Fakat görüşmeler, nihayet ki, tamamlanmıştır. Yabancı ülkelerin zengin deneyim sahibi büyük petrol şirketlerinin Azerbaycan petrolüne ilgi duymaları doğaldır ve biz bunu memnunlukla karşıladık. Biz kendimiz de buna büyük ilgi duymuşuz ve duyuyoruz.
Eski dönemlere oranla, Azerbaycan Cumhuriyeti şimdi bu konularla ilgili söz konusu petrol şirketlerinin mensup oldukları ülkeler dahil olmak üzere her ülke ile, yabancı devletlerin petrol şirkeleri ile özgür bir biçimde görüşmeler yapıyor ve görüşmelerde kendi prensiplerinin kabulü için uğraşıyor. Hazar'ın Azerbaycan'a ait sektöründe bulunan "Azeri", "Çırak" petrol yataklarının ve "Güneşli" petrol yatağının bir kısmının ortak işletilmesine ilişkin anlaşma Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile yabancı ülkelerin petrol şirketleri arasında yapılan görüşmeler sonucunda, nihayet ki, hazırlanıp tamamlanmıştır. Bu anlaşma bana, Azerbaycan Cumhurbaşkanı'na sunulmuştur. Sizin bildiğiniz üzere, 14 Eylül'de anlaşma tasarısı incelendikten sonra ben onun Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi tarafından imzalanmasına ilişkin kararname imzaladım. Yabancı ülkelerin petrol şirketleri de tasarının imzalanmasına ilişkin karar kabul etmişler. Bu şirketlerin mensubu oldukları ülkelerin devlet başkanları da iyi dileklerde bulunmuşlar. Tüm bunların sonucunda biz şu anda buraya, anlaşmanın imza törenine toplanmış bulunmaktayız.
Açıkça söylemek gerekirse, Azerbaycan tarafının istek ve dileklerinin hiç de tümü anlaşmada yer almış değildir. Ama biz anlıyoruz ki, herhangi bir anlaşmada her iki tarafın çıkarlarının hesaba katılması gerekir. Batılı petrol şirketlerinin konsorsiyumu kendi çıkarlarını dikkate almaya çalışmış, Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ise Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ulusal menfaatlerini ön planda tutmaya gayret göstermiştir. Yapılan büyük ve gergin çalışmalar sonucunda, tarafların bu konuda yüksek sorumluluk duymaları sonucunda nihayet her iki tarafın çıkarlarını göz önünde bulunduran bir tasarının hazırlandığını diyebilirim. O yüzden de ben bugün imzalanacak olan anlaşmayı Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bugünü ve geleceği için ekonomik açıdan kazançlı buluyorum ve onun imzalanmasına karar vermişim.
Biz böyle bir adım atarak Azerbaycan'ın dünyaya, dünya ekonomisine açık bir ülke olduğunu kanıtlamış olduk. Biz bu anlaşmaya imza atmak suretiyle Azerbaycan Cumhuriyeti'nin egemenlik haklarını yeniden kullandığını, Azerbaycan'ın tam bağımsız bir devlet olduğunu, halkımızın kendi zenginliklerinin sahibi olduğunu birkez daha dünyada gözler önüne seriyoruz. Biz anlaşmayı imzalayarak Azerbaycan Cumhuriyeti ile dünyanın gelişmiş devletleri, onların büyük şirketleri arasında ilişkiler kuruyor, Azerbaycan ekonomisinin dünya ekonomisi ile, serbest piyasa ekonomisi ile bütünleşmesi için zemin hazırlıyoruz. Biz bu anlaşmayı imzalayarak bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti demokratik hukuk devleti olduğunu dünyaya bir kez daha kanıtlamış oluyoruz. Azerbaycan'da demokrasi prensiplerinin uygulanması ve gelişmesi için geniş alanlar sağlanmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti piyasa ekonomisi yolu ile ilerlemek azmindedir. Bu anlaşmanın imzalanması piyasa ekonomisinin Azerbaycan'da uygulanması yönünde ilk büyük atılımdır. Biz bu anlaşmaya imza atarak yabancı ülkelerin Azerbaycan'a yatırım yapması için büyük olanaklar sağlıyoruz, diğer alanlarda da çalışan şirketlerin Azerbaycan'da faaliyet göstermeleri için temel oluşturuyoruz, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin ekonomisinde ve sosyo-politik yaşamında sağlanan istikrarı birkez daha dünyaya sergilemiş oluyoruz. Biz bu anlaşmayı imzalamakla anlaşmaya katılan şirketlerin mensubu oldukları büyük ülkelerle - Amerika Birleşik Devletleri, Rusya, İngiltere, Türkiye, Norveç gibi devletlerle dostluk ilişkilerinin, ekonomik işbirliğinin ve genel olarak, tüm alanlardaki ilişkilerin daha da güçleneceğini umuyoruz.
Nitekim anlaşmanın imzalanması için güzel bir ortam oluşmuştur ve biz bugün büyük bir olaya tanıklık ediyoruz. Anlaşmanın imzalanması Azerbaycan Cumhuriyeti'nın yaşamında, ekonomisinde ve özellikle petrol endüstrisinde yeni bir dönem açmaktadır. Anlaşmanın geçerlilik süresi 30 yıldır. Demek oluyor ki, önümüzde çok uzun bir yol var ve bize büyük işler, büyük görevler düşüyor. Anlaşmayı hazırlayanlar iyi biliyorlar, fakat ben buraya katılanlara, tüm Azerbaycan halkına açıklamak istiyorum ki, bu anlaşmanın sağlanması ne kadar zor olmuşsa, onun gerçekleşmesi de bir hayli zor olacaktır. Anlaşmanın her iki taraf için, aynı zamanda Azerbaycan halkı için, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti için geliri ve pozitif sonuçları onun tutarlı bir biçimde uygulanmasına bağlıdır. Anlaşma çift yola benziyor: her iki tarafın da aynı hızla ilerlemesi gerekiyor. Kuşkusuz ki, burada yabancı petrol şirketlerinin üzerine çok büyük vazifeler düşmektedir. Umuyorum ki, söz konusu şirketler ve onların mensubu oldukları ülkelerin devlet makamları bu anlaşmanın gerçekleşmesi için zamanında gerekli önlemleri alacaklar.
Azerbaycan Cumhuriyeti'nin üzerine düşen görevler daha zorlu, daha ağırdır. Biliyorsunuz, Azerbaycan ekonomisi ağır bir kriz içine girmiştir. Petrol endüstrisinde de büyük zorluklar ortaya çıkmıştır. Bilhass bu krizden kurtulmak, Azerbaycan ekonomisini geliştirmek, kısa bir sürede halkımızın refahını gerekli düzeye yükseltmek için hepimiz el birliği ile anlaşmanın yaşama geçirilmesi yönünde çalışmalıyız. Umuyorum ki, Azerbaycan'ın kahraman ve deneyimli petrolcüleri, bilim adamları, uzmanları, ekonomimizde bu alanda uğraşan kişiler, tek kelimeyle, herkes bu görevi en büyük, en onurlu bir görev olarak kabul edecek, onun gerçekleşmesi için çalışacaktır. Ben Azerbaycan Cumhurbaşkanı olaraktan, bu anlaşmanın imzalanmasına karar vererek kendi sorumluluğumun bilincindeyim, Size söz veriyorum, onun yaşama geçirilmesi için elimden gelen her şeyi yapacağım.
Bugün bu muhteşem törende ben Azerbaycan petrolcülerini, Azerbaycan halkını, tüm Azerbaycan vatandaşlarını bu önemli tarihi gelişmeden dolayı kutluyorum. Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi'nin bu alanda girişimlerde bulunan heyetinin emeğini, genel olarak, şirketin bu alanda yaptığı çalışmaları takdir ediyorum ve onları kazandıkları başarılardan dolayı kutluyorum. Bu anlaşmanın hazırlanması ve tamamlanması için büyük çalışmalar yapmış olan yabancı ülkelerin petrol şirketleri konsorsiyumunun yöneticilerini, aynı şirketlerde çalışanların hepsini yürekten kutluyorum, onlara iyi dileklerimi sunuyorun ve şundan emin olduğumu ifade etmek istiyorum ki, işbirliğimiz başarıyla gerçekleşecektir.
Yabancı petrol şirketlerinin mensubu oldukları ülkelerin - ABD, Rusya, Büyük Britanya, Türkiye, Norveç'in devlet ve hükümet başkanlarını da bu gelişmeden dolayı yürekten kutluyorum.
Biz bu anlaşmanın temelinde sıkıca birleşiyor, büyük işbirliğine başlıyoruz ve ben işbirliğimizin başarılı olacağından, buna engel oluşturan tüm güçlerin aşılacağından, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kendi kaderinin, kendi zenginliklerinin sahibi olarak bu işbirliği sayesinde dünya birliğinde, dünya ekonomik birliğinde kendine özgü yerini bulacağından kuşku duymuyorum.
Sizleri, bu törene katılanları, tüm bu konulara pozitif anlamda ilgi duyanların hepsini birkez daha yürekten kutluyorum, anlaşmanın imzalanması için iyi dileklerde bulunuyorum. Hayırlı-uğurlu olsun. Azerbaycan halkının mutlu istikbali için bu anlaşmanın bugün burada imzalanmasını yürekten kutluyorum.
Sağolun.
Anlaşmanın imza töreninde kapanış konuşması
Sayın Bayanlar ve Baylar!
Sayın Konuklar!
Üç yıl boyunca hazırlanan anlaşmanın imza töreni sona ermek üzere. Anlaşma artık imzalanmış bulunmaktadır. Anlaşma imzalanmadan önce ben bir konuşma yaptım. O yüzden anlaşmanın imzalanmasından dolayı Sizleri, Azerbaycan halkını, bu anlaşmaya taraf olan öteki yabancı ülkelerin şirketlerini, bu anlaşmaya katılan yabancı ülkelerin devlet başkanlarını, delegasyonları, hepinizi en içten duygularımla, yürekten kutluyorum.
Dış ülkelerden gelen heyet başkanları, şirket başkanları anlaşma imzalandıktan sonra konuşma yaptılar, anlaşmanın konusu, amacı ve gelecekteki önemi hakkında güzel düşüncelerini aktardılar. Tüm konuşmalarda aynı görüş savunuldu, anlaşma hem Azerbaycan Cumhuriyeti hem de belgeyi imzalamış olan yabancı ülkelerin şirketlerinin çıkarlarına uygundur.
Konuşmalarda Azerbaycan halkı için, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti için güzel sözler söylendi, iyi dilekler iletildi. Ben bu kelimelerden dolayı şükranlarımı sunuyorum ve törenin sonunda birkez daha belirtmek istiyorum, bu anlaşma dünya birliğinde Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kendine özgü yerini tutmasına yardımcı olacaktır, ülkemiz ekonomisinin dünya ekonomisi, serbest piyasa ekonomisiyle etkin bir biçimde bütünleşmesini sağlayacaktır. En önemlisi ise bu anlaşma Azerbaycan halkının bugününe, geleceğine büyük getiriler sağlayacak, onun refah düzeyinin yükselmesi için zemin oluşturacaktır.
Ben bu anlaşmanın hazırlanmasında, imzalanmasında iştirak ettiğim için çok mutluyum. Üzerime aldığım sorumluluğun bilincindeyim ve umuyorum ki, gelecek kuşaklar bugün burada gerçekleşen tarihi gelişmeyi gereğince değerlendirecekler.
Sizleri birkez daha kutluyorum. Böylece anlaşmanın imza töreninin birinci bölümünün sona erdiği görüşündeyim. Sizin hepinize, tüm Azerbaycan halkına mutluluklar, esenlikler, tüm çalışmalarınızda başarılar diliyorum. Teşekkür ederim. Hayırlı-uğurlu olsun.