Haydar Aliyev: Pakistan İslam Cumhuriyeti Başbakanı Sayın Benazir Bhutto`ya, Azerbaycan`ın karşılaştığı saldırı sonucunda yerinden yurdundan olan 1 milyondan fazla mültecinin sıkıntı ve zoruluklarının giderilmesi amacıyla bu insanlarla dayanışma içinde olduğunun bir ifadesi olarak onlara 1 milyon dolar hacminde yardım yapılması kararından dolayı teşekkürümü sunarım. Ermenistan`ın silahlı saldırısı sonucunda yurdundan göç etmek zorunda kalan Azerbaycan vatandaşları da bu insancıl yaklaşımınzdan dolayı sizlere, Pakistan hükümetine müteşekkir olacaktır.

Soru: Sayın Cumhurbaşkanı, Dağlık Karabağ sorunu, Ermenistan`ın Azerbaycan`a yönelik saldırısı ile ilgili Pakistan`ın tutumu hakkında ne söylemek istersiniz?

Haydar Aliyev: Şunu memnuniyetle belirtmek isterim ki, Pakistan devleti, hükümeti, işbu ülkenin yöneticileri bu saldırı nedeniyle Ermenistan`ı hep kınayarak bu yönde açıklamalarda bulunmuşlar. Nisan 1993`te Ermenistan, Azerbaycan`ın Kelbecer bölgesini işgal ettikten sonra bu konu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi`nde görüşüldü, bu sırada konseyin başkanlığını Pakistan temsilcisi yapıyordu, dolayısıyla onun yardımı ve Pakistan`ın izlediği ilkesel tutum sonucunda bu sadırıyla ilgili önemli bir karar alındı. Nitekim son yıllarda Pakistan, İslam Konferansı Örgütü`nün Kazablanka`da yapılan zirve toplantısı da dahil tüm uluslararası kuruluşlarda Ermenistan`ın Azerbaycan`a yönelik saldırısına ilişkin ilkesel tavrını hep ortaya koydu.

Soru: Pakistan-Azerbaycan ilişkilerinde hangi etken ağır basıyor - ekonomik ilişkiler yoksa siyasi ilişkiler?

Benazir Bhutto: Bizim ilişkilerimizi bunların her ikisini şekillendiriyor. Zira biz Azerbaycan`ı önemli bir ülke olarak görüyor, ekonomik ve siyasi destek veriyoruz. Biz ECO üyesi ülkeleriz, Azerbaycan ile bölgesel işbirliği yapıyoruz. Bugün dokuz anlaşma imzaladık. Ayrıca Azerbaycan ile ilişkilerimizi siyasi işbirliği olarak da değerlendiriyoruz. Biz Azerbaycan`ın kendi bölgesinde ve Orta Asya bölgesindeki faaliyetlerini takdir ediyoruz.

Soru: Pakistan`ın verdiği desteğin karşılığında Azerbaycan, Pakistan`ın petrol endüstrisinin gelişmesine yardım etmeyi düşünüyor mu?

Benazir Bhutto: Genel olarak, Azerbaycan ile ilişkilerimize özel değerler yüklüyoruz ve bunu herhangi petrol konusuyla ilişkilendirmek istemeyiz. Biz saldırıya karşıyız. Ermenistan`ın uluslararası ilkeleri ihlal ederek Azerbaycan topraklarını işgal etmesini asla onaylayamayız. Nerede bir saldırı yaşanırsa, bizim sesimiz oradan duyulacaktır. Bu, bizim dış politikamızın bir parçasıdır.

Soru: Ekselansları, Keşmir sorunu ile ilgili tutumunuz nedir? Bildiğiniz üzere, Hindistan ordusu, Keşmir`de katliamlar yapıyor.

Haydar Aliyev: Keşmir sorununda Azerbaycan, hep Pakistan`ın tutumunu destekledi ve bugün de destekliyor. Bu konu Kazablanka`da yapılan İslam Konferansı Örgütü`nün toplantısında müzakere olunduğu sırada çeşitli görüşler vardı, ancak Azerbaycan heyeti ve bizzat ben, Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Pakistan`ın tutumunu savunmakla kalmadık, hatta Keşmir sorunu ile ilgili Hindistan`ın kınanması ve Pakistan`ın desteklenmesi hakkında kararın alınması için girişimde bulunduk.

Soru: Sayın Cumhurbaşkanı, bu bölgede ekonomik işbirliğinden bahsederken Afganistan`daki istikrarsızlığı es geçemeyiz. Bölgede ekonomik işbirliğinin genişlemesi için ülkeniz Afganistan`da barışın tesis edilmesine nasıl katkıda bulunabilir, bu konuda bir rol üstlenir mi?

Haydar Aliyev: Azerbaycan, hep Afganistan`da barışın sağlanmasından yana oldu ve şimdi de aynı tutumdayız. Tutumumuzu hep ortaya koduk ve şimdi de net ifade ediyorum. Sanırım, bu konuyla ilgilenen büyük devletler sorunun barış yoluyla çözümü için daha fazla çaba gösterebilirler.

Soru: Bayan Bhutto, demin söylediniz ki, Pakistan, Dağlık Karabağ`da konuşlanacak AGİT barışı koruma güçlerinde görev almak istiyor. Pakistan bu güçlerde nasıl görev alacak ve bu güçlerin oluşturulmasına ülkenizin yardımı ne olacak? Pakistan bölgesel işbirliğinin gelişmesine özel önem veriyor. Bu bakımdan ECO örgütünün, üye devletler arasında gerçekten etkili bir mekanizma haline gelmesi için Pakistan ne gibi somut çalışmaların yapılmasını önerir?

Benazir Bhutto: Pakistan, AGİT`in, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki sorunun barışçıl yoldan giderilmesine yönelik çabalarını hep dikkatle izledi ve destekledi. Biz AGİT`in tavsiye ettiği şekilde barış sağlama operasyonlarına katılmaya hazır olduğumuzu bildirdik. Hiç kuşkusuz ki, bu ayrıntılara AGİT karar verecektir.

Avrupa Birliği örneği, bölgesel ekonomik işbirliğinde başarı kıstasının zamana bağlı olduğunu gösterdi. Farklı ekonomik projelerin yaşama geçirilmesi belli bir zaman gerektirir. Bunun için bazı finansal teknik alt yapı oluşturulmalı, ayrı ayrı projeler tüm ayrıntılarına kadar işlenmelidir. Bu bağlamda ECO çerçevesinde somut projelerin gerçekleştirilmesi için öneriler sunduk. Örneğin, havayolu ağı, gemicilik, genel sigorta, bankacılık sistemlerinin oluşturulması konusunda görüşlerimizi paylaştık ve Pakistan hükümeti, bu projelerin gerçekleştirilmesi için para da ayırdı.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı`na büyük saygımız var, kendisinin siyasi kariyerini çok dikkatle takip ediyoruz ve Azerbaycan`da demokratik dönüşümlerin yapılması, ülkesinin piyasa ekonomisine geçişi için reformların yapılması yolunda gösterdiği çabaları takdir ediyoruz. Bu süreçler - hem demokratik toplum düzeninin yerleşmesi, hem serbest piyasa ilişkilerinin gelişmesi kolay bir iş değildir. Bunun için zaman gerekir. Biz bu çalışmada Azerbaycan Cumhurbaşkanı`nı destekliyoruz ve eminim, Azerbaycan halkı, bu deneyimli yöneticinin önderliğinde söz konusu değişimlerin sonuçlarını görecektir.