Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev´in Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı´na Üye Ülkelerin Devlet Başkanlarının Zirve Toplantısında Nutku - 25 Ekim 1996, Moskova

Sayın Başkan!

Sayın Devlet ve Hükumet Başkanları!

Bayanlar ve Baylar!

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı çerçevesinde geleneksel olarak düzenlenen olağan toplantımıza katılan saygıdeğer devlet ve hükumet başkanlarını, delegasyon üyelerini, uluslararası kuruluşların temsilcilerini büyük memnuniyetle selamlıyorum.

Zirve toplantımızın başkanı seçilmesinden dolayı Rusya Federasyonu Başbakanı Saygıdeğer Viktor Stepanoviç Çernomırdin'i yürekten kutluyorum, gösterilen ilgi, samimiyet ve misafirperverlik için, Rusya'nın başkenti güzel Moskova kentinde çalışmalarımızı yapmamız için mükemmel bir ortam sağladıkları için Rusya Hükumeti'ne ve tüm Rusyalılara şükranlarımı sunuyorum.

Rusya Devlet Başkanı Boris Nikolayeviç Yeltsin'in bizim zirve toplantımıza yolladığı kutlama mesajını büyük ilgiyle dinledim, kendisine derin saygı ve ihtiramımı sunar, çok yakında sağlığına kavuşmasını, Rusya'da demokrasi ve kalkınmanın sağlanması adına çalışmalarını sürdürmesini dilerim.

Biz Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın çalışmasına katılmaya büyük önem veriyoruz. Bu teşkilat varlığını sürdürmeye muktedir olduğunu, gerekliliğini ve geleceğe yönelik olduğunu giderek daha yüksek boyutlarda gözler önüne sermektedir.

Memnunluk duygusu ile diyebiliriz ki, 1992 senesinde Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı devlet başkanlarının ilk zirve toplantısından bu yana geçen kısa süre içinde çok iş yapılmış, özellikle enerji, ulaştırma, iletişim, ticaret alanında işbirliğimiz yaygınlaşmış ve derinleşmiştir.

Karadeniz bölgesinde çok önemli ulaşım sistemi vardır ve herhangi bir ortak projenin başarıyla gerçekleşmesi iletişim yollarının geliştirilmesi konusundakı işbirliğine bağlıdır. Bu açıdan Doğu-Batı ve Kuzey-Güney koridorlarını yaparak çağdaş transit Avrasya ulaştırma ağının oluşturulması çalışmalarımızın uzun vadeli hedeflerinden biridir. Söz konusu koridorlar sonuçta Karadeniz bölgesinin tüm ülkelerinin ulaşım altyapılarını birleştirmeli ve ulusal altyapıların Trans-Avrupa ulaştırma sisteminin uygun şebekelerine entegrasyonu perspektiflerine olanak tanımalıdır.

Karadeniz havzasını Kafkazlara, Hazar havzasına bağlayan faktörler çok fazladır. Bu yüzden, zannediyorum, Hazar kıyısındaki öteki ülkelerin de Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın çalışmalarına katılmaları teşkilatımızın potansiyelini ve olanaklarını önemli düzeyde genişletebilir.

Azerbaycan Cumhuriyeti coğrafi konumu itibariyle Avrupa ile Asya arasında ulaşım ve telekomünikasyon ilişkilerini sağlama olanağına sahip bulunuyor ve biz bu yönde tüm ilgili ülkelerle sıkı işbirliği yapmak niyetindeyiz.

Biz Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ülkelerinin enerji sistemlerinin birleştirilmesi projesine büyük önem veriyoruz. Sofya'da bulunan Karadeniz Enerji Merkezi'nin, Avrupa Birliği'nin, uluslararası bankalar ve mali kuruluşların bu projenin gerçekleştirilmesi yönündeki çalışmlara katılmaları ferahlatıcı bir durumdur.

Ben Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası'nın oluşturulması hakkında anlaşmanın teşkilat üyesi devletler tarafından onaylanmasını takdir ediyorum ve sözkonusu bankanın önümüzdeki yılın başından itibaren faaliyete başlayacağını, büyük bölgesel projelere yatırım yapılmasını temin edeceğini umuyorum.

Geçtiğimiz yıllarda yaptığımız çalışmaların başarılarını gereğince değerlendirmenin yanısıra, belirtmek isterim ki, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, zannediyorum, hâlâ yeteri kadar dinamik bir örgüte dönüşmemiştir. Ortak projelerin başarıyla uygulanması yönünde işbirliğinin hukuki yapısını daha net olarak belirtmeli, öyle bir örgüt mekanizması geliştirmeliyiz ki, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın tüm strüktürleri arasında eşgüdüm sağlansın.

Biz ortak çabalarımız sonucunda Karadeniz Ekonomik İşbirliği bölgesinde özel girişimcilik için uygun bir ortam oluşturmalı ve bunun için de teşkilatın İş Konseyi'nin faaliyetini güçlendirmeliyiz.

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın açıklığı, Avrupa Birliği, BDT, Ekonomik İşbirliği Örgütü, öteki benzer bölgesel kuruluşlar ve teşkilatlarla verimli işbirliği onun en önemli görevi ve başarısının güvencesidir. Bu tür ilişkiler hem ekonomi alanında ortak projelerin başarıyla gerçekleştirilmesine, hem de örgütümüzün uluslararası itibarının artmasına katkıda bulunurdu.

Sayın Bayanlar ve Baylar!

21. yüzyılın, yeni bin yılın başlangıcını insanlık büyük umutla bekliyor, barışın, istikrarın ve huzurun sağlanacağına umut ediyor. Bizim görevimiz bu tarihi amacın gerçekleşmesine katkılarda bulunmaktır. Bu ise bizim barışa aykırı, savaşların, askeri çatışmaların kışkırtılmasına yönelik herhangi bir girişimin katiyetle önüne geçmemizi icabetmektedir.

Birçok savaşların sıkıntılı sonuçlarını kendi üzerinde hisseden Karadeniz bölgesinin buna özellikle ihtiyacı vardır. Biz azim ve kararlılıkla son zamanlar yaygınlaşan ayrılıkçılık, saldırgan milliyetçilik, uluslararası terör belirtilerinin önüne geçmeliyiz. Biz uluslararası hukuk prensiplerini, yani her bir ülkenin toprak bütünlüğü, egemenliği ilkelerini kararlılıkla savunmalıyız.

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın programlarının uygulanması için Kafkasların nasıl bir büyük öneme sahip olduğu bellidir. Bunun yanısıra Kafkaslar askeri çatışmalar dolayısıyla çok acılar çekiyor, Kafkaslardaki tüm ülkeler, tüm halklar acı çekiyorlar. Bu yüzden Kafkaslarda askeri çatışmaların sona ermesi Karadeniz havzasında başarılı ekonomik işbirliğinin en önemli koşuludur.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ bölgesini zorla ele geçirmek amacıyla Ermenistan Cumhuriyeti'nin yaptığı taciz ülkemize çok büyük zararlar vermiştir. Cumhuriyetimizin topraklarının %20'si işgal altında, bir milyondan fazla insanımız kendi yerleşim birimlerinden kovulmuş, göçmen durumuna düşmüş ve çadır kamplarında çok zor koşullarda yaşıyorlar.

1994 yılı Mayıs ayında ateşkes hakkında anlaşma yapılmıştır. Bugüne kadar ona uymaktayız. Ama tam anlamda barış sağlanamamıştır. Biz tutarlı bir biçimde Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının barışçıl yolla çözülmesine çalışıyoruz. Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması, göçmenlerin kendi yerleşim birimlerine geri dönmesi, Azerbaycan Devletinin arazisinde Dağlık Karabağ'a yüksek düzeyde özerklik tanınması anlaşmazlığın çözülmesi için temel prensiplerdir. Bana göre, böyle bir evrensel prensip Kafkaslardaki tüm askeri çatışmalara barışçıl yolla son verilmesinin temelini hazırlayabilir.

Ekselenslar!

Kuşku yok ki, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı çerçevesinde bizim ortak çalışmalarımız bölgemizde barışın ve istikrarın pekiştirilmesine, halklarımızın refahının yükseltilmesine ve kalkınmasının hızlanmasına katkıda bulunacaktır.

Bu yüzden de ben bir daha beyan ediyorum ki, Azerbaycan Cumhuriyeti söz konusu asil amaçlara ulaşmak için örgütümüz çerçevesinde en sıkı işbirliğine hazırdır.

Dikkatiniz için teşekkür ederim.