Haydar Aliyev: Sayın Misafirler!

Bizim yakın dostlarımız, tanıdıklarımız, siz Azerbaycan`a hoş geldiniz. Sizinle görüşmelerimiz artık çok geleneksel nitelik kazanmıştır. Bu, iyi bir gelişmedir. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı`nın böylesine üst düzey bir heyetinin Azerbaycan`ı, genel olarak bizim bölgeyi ziyareti ABD`nin hem Azerbaycan`a, hem de bu bölgeye olan ilgi ve özenini birkez daha sergiliyor. Ben bundan memnunum. Tabii ki, sizi dinlemek istiyorum.

Stephen Sestanovich: Sayın Cumhurbaşkanı, bizi kabul ettiğiniz için Size şükranlarımızı sunarız. Ben şimdiki görevimi yaparken üç senedir Azerbaycan`a hep ziyaretlerde bulunuyorum. Bizim bu görüşmelerimizin iyi bir gelenek niteliği kazandığı konusunda sizinle tam mutabıkım.

Bu, ABD`nin Azerbaycan Büyükelçisi Sayın Wilson`un da yer aldığı heyetimizin Siznle ilk görüşmesidir. Biliyorsunuz, Sayın Wilson bu göreve atanıncaya kadar benim yardımcım olarak çalışıyordu.

Haydar Aliyev: Siz kendi adamınızı buraya gönderdiniz. Ama bunun bizim için yararlı olması iyi olurdu.

Stephen Sestanovich: Her halde bu görüşmemizle ilgili tutanakta yazılanların, steno ile yazılmış bilgilerin resmi kayıtlara, tarihe geçeceğini göz önünde bulundurarak benim şunu söylemem gerek, o, Başkan Clinton`un buradaki adamıdır. Fakat ben kendim de onu tanıyorum.

Haydar Aliyev: Biraz değil, iyi tanıyorsunuz. Başkan Clinton`a da siz onu tavsiye etmişsiniz. Yani, ben bunu iyi anlamda söylüyorum. Bizim dış ülkelerdeki büyükelçilerimiz de tabi ki benim adamlarımıdır. Fakat onların çoğunu bana tavsiye ediyorlar, ben de tavsiye ettikleri şahsı uygun görüyorum ve gönderiyorum.

Stephen Sestanovich: Eğer Başkan Clinton kendisi bir seçim yapmış olsaydı, Sizi inandırıyorum, o da Büyükleçi Wilson`u seçerdi.

Haydar Aliyev: Bana da seçim olanağı tanımış olsalardı, ben de Wilson`u seçerdim.

Stephen Sestanovich: Siz va Başkan Clinton pekçok konularda mutabık oluyorsunuz

Haydar Aliyev: Evet, biz aynı görüşteyiz.

Stephen Sestanovich: Büyükelçi Wilson`un güven mektubunu kısa bir sürede kabul ettiğiniz için Size teşekkür ediyorum. Siz onun kısa sürede ABD`nin buradaki büyükelçisi olarak yetkilerini yerine getirmesi için ortam sağladınız. Bu yüzden de Siza şükranlarımızı sunuyoruz.

New-York`ta Sizinle görüşmüş Başkan Clinton ve Sayın Bayan Albright`ın size en içten selamlarını getirdim. Her zaman olduğu gibi, New-York`ta yapılan görüşme de çok faydalı ve verimli geçti.

Sayın Cumhurbaşkanı, bugünlerde biz ABD`de en fazla seçim konuları ile ilgileniyoruz. Kendi seçimlerimizle, Amerika`daki seçimlerle ciddi biçimde ilgileniyoruz. Şunu da belirtmek isterim ki, bizim seçimlerde çok sayıda gözlemci izleyecek ve denetim yapacak. Ülkemizdeki başkanlık seçimlerini AGİT de izleyecektir.

Haydar Aliyev: Peki neden Azerbaycan`dan gözlemci davet etmediniz?

Stephen Sestanovich: Onları orada görmekten memnunluk duyarız.

Haydar Aliyev: Hayır, siz davet etmemişsiniz. Davet etseydiniz, biz de gelip izlerdik.

Stephen Sestanovich: Bu olsaydı çok memnun olurduk. Doğru, bu seçimlerin özgür ve adil olacağı konusunda kimsenin kuşku duymayacağını umuyoruz. Fakat dünyada giderek sayısı artmakta olan insanların büyük bölümü ABD`nin dış politikasının hangi yönde olacağı ile daha fazla ilgileniyor.

Sayın Cumhurbaşkanı, bu açıdan tam kararlılıkla Size söyleyebilirim ki, bizdeki seçimlerin sonuçlarına bağlı kalmaksızın, Amerika Birleşik Devletleri ile Azerbaycan arasında ilişkiler açısından ülkemizin dış politikasında süreklilik sağlanacaktır. İlişkilerimizin sürekliliği şu nedenle sağlanacaktır, zira bu işbirliği karşılıklı çıkara dayalıdır. Şunu da söyleyeyim ki, ülkemizde Azerbaycan`a ilgi ve özen hemen hemen her iki parti tarafından aynı düzeyde desteklenmektedir. Örneğin, Kasım ayı ortalarında Senatör McCain ve onun meslektaşları Azerbaycan`a gelecekler. Umarız, bizim şimdiye kadar Azerbaycan ile ABD arasında sağladığımız işbirliği ileride de genişletilecek ve diğer alanlarda da ilişkiler kurulacaktır.

Biz Azerbaycan ile enerji alanındaki işbirliğimizin ileride daha da yaygınlaştırılmasını temenni ediyoruz. Geçenlerde biz Bakü-Tiflis-Ceyhan projesine ilişkin son anlaşmaların Azerbaycan`da enerji şirketleri ile çok başarılı bir biçimde imzalandığına tanık olduk. Düşünüyorum ki, şimdi bu boru hattının artık gerçeğe dönüşmekte olduğu herkese bellidir.

İleride biz ilişkilerimizde bölgesel diplomasinin daha da geliştirilmesini de öngörüyoruz. Bugünkü görüşmemiz sırasında biz sizinle Dağlık Karabağ anlaşmazlığını ele almak ve Cumhurbaşkanı Koçaryan`la Sizin görüşmelerinizde gelişmenin nasıl sağlanması konusunda görüş alışverişi yapmak niyetindeyiz.

Büyükelçi Cavanaugh geçenlerde AGİT Minsk Grubunun toplantısından döndü ve Kasım ayı sonunda Dağlık Karabağ sorunun AGİT`in bakanlar düzeyinde de görüşülmesi beklenmektedir.

Biz terörle mücadele alanında da Azerbaycan`la işbirliğmizi yaygınlaştırmak niyetindeyiz. İşte bundan dolayı da Bayan Albright kendi baş danışmanı büyükelçi Shiyan`ı Azerbaycan`a yollama kararını almıştır. O, bugünlerde ülkenizi ziyaret edecek ve Sizinle görüşmelerde bulunacaktır.

Şunu da belirtmek isterim ki, Amerika Birleşik Devletleri ile Azerbaycan arasında güvenlik alanınında da işbirliği yaygınlaşmaktadır. Bugün sabah biz Savunma Bakanlığı`nda General Abiyev`le çok iyi görüşmeler yaptık ve gelecek ayın ortasında üst düzey askeri kişilerden oluşan en büyük heyet Azerbaycan`a gelecektir.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben kendi konuşmama ülkemizdeki seçimleri anlatarak başladım. Belki de Sizin ülkenizde yapılacak seçimlerle ilgili bir iki kelime söylemem gerekecek. Düşünüyoruz ki, bu seçimler de bizim ilerdeki ortak çıkarlarımıza dayanmaktadır ve işbirliğimiz için bir temel oluşturmaktadır. Siz Eylül ayında Washington`da bulunduğunuz sırada biz sizinle beraber bir törene katıldık. Orada Sayın Brzezinski`nin konuşmasını dinledik. O söyledi ki, Azerbaycan`ın bir evrim süreci içinde demokratik gelişimi ülkelerimiz arasındaki ilişkileri va bağları daha da sıkılaştıracaktır.

Biz şu konudan umutlu olduğumuzu belirtmek istiyoruz ki, bu hafta Azerbaycan`da yapılacak seçimler de ülkenizde demokrasinin geliştirilmesi alanında ileriye doğru atılmış bir adım olabilecektir. Umarız gözlemciler Azerbaycan`ın bu alanda ileriye doğru bir adım attığını söyleyebilecekler.

Sayın Cumhurbaşkanı, izninizle, bizi bugün kabul ettiğiniz için Size birkez daha teşekkürümüzü sunmak isityorum. Daha önceleri de defalarca kez bizi kabul ettiğiniz için Size şükranlarımızı ifade etmek istiyoruz. Umarım, önceki görüşmelerimiz sırasında biz Sizinle yakın temaslar kurarak, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin karşılıklı, yararlı bir biçimde geliştirilmesi için bir takım işler yapabildik.

Haydar Aliyev: Teşşekür ederim, Sayın Sestanovich. İlk önce ben Başkan Bill Clinton`un ve Bayan Albright`ın sizin aracılığınızla bana gönderdikleri selam için teşekkür ederim. Birkez daha beyan ederim ki, şimdiye kadar söz konusu olan Azerbaycan-ABD ilişkilerine, gelecekteki işbirliğimize bağlılığımı sürdürüyorum ve Başkan Clinton`u, Bayan Albright`ı çok yakın, iyi dostlarım olarak görüyorum.

Ben de New-York`ta Bayan Albright`la, Başkan Clinton`la yaptığım görüşmelere çok değer veriyorum. Bu görüşmeler sizin katılımınızla düzenlenmiştir. Düşünüyorum ki, biz hemen hemen tüm konularda aynı görüşte olduğumuzu tekrar belirttik ve işbirliğimizin gelecekte de geliştirilmesine ilişkin açıklamalarda bulunduk.

Ben New-York`ta, Washington`da bulunduğum sırada sizinle ikili görüşmelerimde ve tüm öteki görüşmelerde Bakü-Ceyhan petrol boru hattı ile ilgili yine de pek çok görüşler, düşünceler öne sürülüyordü. Şimdi siz, önceden belirlemiş olduğumuz takvimin uygulanması için Azerbaycan`ın tüm olanakları kullandığını görüyorsunuz. Birçok zorluklara, direnişlere rağmen,- ki özellikle bu sıkıntıları biz çekiyorduk, direnişler bize karşıydı,- en sonunda 17-19 Ekim tarihlerinde Bakü`de, Tiflis`te ve Ankara`da Bakü-Ceyhan boru hattıyla ilgili son anlaşmaları imzalamayı başardık. Bu, bizim için tarihi bir gelişmedir. Tabi ki, biz bunu kendi takvimimizde sadece bir aşama olarak değerlendiriyoruz. Ama Azerbaycan`ın devlet petrol stratejisinin uygulanması için bu, çok büyük bir önem taşımaktadır.

Biz şimdi ve ileride büyük miktarda üretilecek petrolün dünya piyasalarına ulaştırılması için gerekli önlemi almış bulunuyoruz. Eminim, şimdiye kadar olduğu gibi önümüzdeki yıllarda da biz kendi irademizi ortaya koyacağız ve Bakü-Ceyhan petrol boru hattının inşa edilip işletmeye açılmasını sağlayacağız. Tabii ki, biz bu çalışmayı yaptığımız sırada başından sonuna kadar Amerika Birleşik Devletleri`nin ve bizzat Bill Clinton`un desteği her zaman bizimle birlikteydi. Ben bunu defalarca söyledim ve bugün birkez daha beyan etmek isterim ki, eğer biz Amerika Birleşik Devletleri`nin, bizzat Başkan Bill Clinton`un sürekli olarak bu konuya gösterdiği ilgi ve özeni, desteği hissetmeseydik, yani bu olmasaydı, şu projenin gerçekleşmesi mümkün olmazdı.

Evet, Bakü-Ceyhan petrol boru hattı Amerika Birleşik Devletleri için de çok önemlidir. Zira bu projenin ABD`nin Hazar havzasında uzun vadeli çıkarlarının temini ve ileride de bu alanda bizim işbirliğimizin sağlanması için, ülkenizin pek çok şirketlerinin Azerbaycan`da iş yapması için çok büyük önemi bulunmaktadır. Başkan Bill Clinton`un bu vesileyle bana yolladığı kutlama mektubu ve aynı mektubda Azerbaycan`ın, özellikle onun cumhurbaşkanının rolünün takdir edilmesi, bizim için, tabii ki, yeni bir destektir. Ben teşekkür ediyorum, aynı zamanda sizi, Amerika Birleşik Devletleri Hükümetini, bizzat başkan Bill Clinton`u bu vesileyle kutluyorum.

Tabii ki, bizim işbirliğimizin tüm diğer alanlarda da böylesine başarılı olmasını isteriz. Siz güvenlik, teröre karşı mücadele alanında ABD`nin Azerbaycan`la yoğun işbirliği içinde olmasının bizim tarafımızca olumlu karşılandığını belirttiniz. Bizim gerçekten bu alanda verimli işbirliği yapabileceğimize inanıyorum. Fakat tabii ki biz, - bizzat ben bunu defalarca söylemişimdir,- Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının barışçıl yoldan çözümlenmesini, Azerbaycan`ın işgal edilmiş topraklarının kurtarılması için, bir milyondan fazla Azerinin, 8 sene çadırlarda yaşayan vatandaşlarımızın kendi yerlerine geri dönmesi için bizim işbirliğimizin de böylesine başarılı olmasını, böylesine verimli olmasını dileriz ve bunu çok isteriz. Sizinle bu konuda görüş alış verişi yapmaya ben yine de hazırım.

Minsk Grubunun Eşbaşkanı Büyükelçi Cavanaugh`nun Viyana`daki görüşmeleri hakkında da benim bilgim vardır. Bu konu ile ilgili yapılan açıklamanın da iyi bir açıklama olduğunu düşünüyorum. Siz Kasım ayında AGİT`in, benim anladığım kadarıyla, AGİT Minsk Grubu dışişleri bakanlarının da görüşeceklerini söylediniz. Eğer bunlar gerçekten yapılırsa ve bunlardan bir sonuç elde edilirse, tabii ki, biz bu alanda ilerleme kaydedebiliriz.

Ben önünüzdeki başkanlık seçimlerinde ABD halkına, Amerikan devletine başarılar diliyorum. Ben gözlemciler sadece bizim ülkeye geliyorlar, ABD`ye gitmiyorlar diye düşünüyordum. Zira dünyanın her yerinde tüm seçimlere Amerika Birleşik Devletleri gözlemci gönderiyor. Fakat biliyorum, sizde demokrasi o denli gelişmiş ki, seçim konusunda öylesine güzel bir deneyiminiz var ki, gözlemcilerin herhangi bir kusur bulacaklarını sanmıyorum.

Ben de düşünüyorum ki, bu seçimlerde kimin başkan seçilmesine bağlı kalmaksızın, Amerika Birleşik Devletleri`nin şimdiye kadar Azerbaycan`la ilgili izlediği politika değişmeyecektir. Ben beyan ediyorum ki, biz de, Azerbaycan da, ülkenin cumhurbaşkanı da bu seçimleri kimin kazanacağına bağlı kalmaksızın ABD ile şimdiye kadar yaptığımız işbirliğini ve politikamızı bundan böyle de tutarlı bir biçimde sürdüreceğiz.

Azerbaycan`da 5 Kasım`da yapılacak olan parlamento seçimleriyle ilgili tavsiyeleriniz için teşekkür ederim. Amacımız şu ki, bu seçimler bizim olanaklarımız çerçevesinde maksimum düzeyde demokrasi ilkelerinin temelinde yapılsın. Sayın Zbigniew Brzezinski`nin bu konu üzerine Washington`da sizin de, benim de katıldığımız büyük bir ziyafet sırasında söylediği görüşleri hatırlattınız.

Hatırlattınız ve söylediniz ki, Sayın Brzezinski Azerbaycan`da demokrasinin bir evrim süreci içinde gelişmesi ile ilgili kendi görüşlerini aktardı. Ben bunu tamamen kabul ediyorum. Sayın Brzezinski`nin ardından benim de kendi konuşmamda bu konuya geniş yer ayırdığımı hatırlıyorsunuz. Sayın Brzezinski`nin görüşlerinı kesinlikle onayladığımı söyledim. Ben bizim bu seçimlerde demokrasi yolunda ileriye doğru büyük bir adım atabileceğimizi düşünüyorum.

İki gün bundan önce ben burada, şu salonda Azerbaycan`ın idari makamlarının başkanları ile çok geniş bir toplantı yaptım. Onları birkez daha uyardım: önceleri bazen yaptıkları yanlışlara bundan böyle izin vermesinler, seçim sürecine mudahale etmesinler, seçimi yalnız Yüksek Seçim Kurulu ve yerel seçim kurulları düzenlemeliler. İdari makamlar ise yasalarca belirlenen çerçevede gerekli yardımları yapmalılar. Ciddi talimatlar verdim. Fakat konu sadece bu değildir, şimdiye kadar yapılan çalışmalardır. Herhalde ben Azerbaycan`da seçim öncesi kampanyanın demokratik bir ortamda yapıldığını düşünüyorum. Bu da 5 Kasım`da seçimlerin demokratik bir ortamda yapılmasına zemin hazırlıyor. Ben bunu istiyorum ve bunu Azerbaycan açısından çok önemli bir olay olarak değerlendiriyorum. Teşekkür ederim. Başka söyleyeceğiniz yoksa, basını gönderelim gitsin, onlara teşekkür ederiz.