คำกล่าวนำ และ คำกล่าวสุนทรพจน์สรุปผลของนายเฮย์ดาร์ อาลิเยฟ ประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐอาเซอร์ไบจาน ผู้บัญชาการทหารสูงสุด ในพิธีมอบเหรียญ «ดาวทองคํา» และเหรียญตรา «ธงชาติของอาเซอร์ไบจาน» ให้แก่บรรดาพ่อแม่ และสมาชิกในครอบครัว ผู้ที่เป็นญาติพี่น้องของบรรดาวีรบุรุษแห่งชาติรวมทั้งบรรดานักรบดีเด่น ซึ่งกลายมาเป็นผู้พลีชีพเพื่อชาติ (หมายถึงผู้ยอมสละชีวิตในการต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมของประชาชน) ในขณะที่พวกเขามีการส่วนร่วมในการป้องกันเมืองโคตซาลึ ไม่ให้ศัตรูเข้าเมืองได้ ซึ่งได้กล่าวใน วันที่ 26 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1999


พี่น้องประชาชนที่รัก

ภายในศตวรรษที่ยี่สิบนี้ โดยฝ่ายอาร์เมเนียมักจะปฏิบัติการบุกรุก จนกระทั่งได้มีการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ซ้ำแล้วซ้ำเล่ากับคนอาเซอร์ไบจาน โศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นในเมืองโคตซาลึและการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวเมืองโคตซาลึนั้น ถือเป็นสิ่งที่ข้าพเจ้ามองว่าเป็นเหตุการร์ที่เลวร้ายที่สุดเท่าที่เคยมี

เจ็ดปีที่ผ่านมา ในตอนกลางคืนที่น่าเกลียดน่ากลัของเดือนกุมภาพันธ์นั้น กองกำลังติดอาวุธอาร์เมเนีย ที่ได้รับการสนับสนุนจากกองร้อยที่ 366 ในกองทัพแห่งสหภาพโซเวียต ซึ่งเป็นฝ่ายมีส่วนร่วม ก็ทำให้เกิดการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์อย่างแสนสาหัสกับชาวเมิองโคตซาลึ ซึ่งถือว่าเป็นมุมที่ยอดเยี่ยมที่สุดมุมหนึ่งของอาเซอร์ไบจานนั่นเอง ส่วนการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ครั้งนี้ซึ่งปฏิบัติด้วยความเหี้ยมโหดอย่างไม่น่าเชื่อ ก็กลายมาเป็นหนึ่งในโศกนาฏกรรมที่น่ากลัวที่สุดเรื่องหนึ่งของศตวรรษที่ยี่สิบ ในช่วงคืนเดียวเท่านั้น ชาวเมืองโคตซาลึผู้เป็นประชาชนคนทั่วไป ที่เป็นพลเรือน และปราศจากอาวุธ ต่างก็ได้รับความเดือดร้อนขนาดใหญ่ จากเหตุการณ์การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ครั้งนี้ทำให้ชาวเมืองโคตซาลึหลายร้อยคน ได้เสียชีวิต ซึ่งในนั้น มีทั้งหญิง ชาย ผู้สูงอายุ คนหนุ่มสาว เด็กทารกและเด็กด้วย ชาวเมิองโคตซาลึหลายร้อยคนได้รับบาดเจ็บ มีความพิกลพิการ เป็นบุคคลทุพพลภาพสิ้นเชิงถาวร นอกเหนือจากนี้ชาวเมืองนับร้อยๆ คนก็ยังถูกจับเป็นเชลย

เหตุโศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นในครั้งนี้ ถือเป็นเหตุการณ์ที่สร้างความเดือดร้อนลําเค็ญให้กับประชาชนชาวอาเซอร์ไบจานอย่างใหญ่หลวงที่สุดในช่วงสงครามอาร์เมเนีย-อาเซอร์ไบจันนั้น สำหรับประชาชนชาวเมืองโคตซาลึ ต่างก็เผชิญหน้ากับโศกนาฏกรรมครั้งนี้อย่างมีความกล้าหาญ และวีรกรรม ผู้ซึ่งสละชีวิตของตนเพื่อป้องกันบ้านเกิดเมืองนอนตลอดจนถึงครอบครัวของตนเองอย่างเป็นวีรบุรุษก็ถือเป็นชาติพลี ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการถูกยิงด้วยอาวุธปืนจากโดยฝ่ายอาร์เมเนีย ทำให้อาณาเขตเมืองโคตซาลึถูกย้อมไปด้วยเลือด

โศกนาฏกรรมครั้งนี้ได้สะเทือนใจคนอาเซอร์ไบจานทั้งประเทศ จนกระทั่งส่งผลกระทบอย่างหนักหน่วงต่อสภาพจิตใจของประชาชนชาวเมืองโคตซาลึ อย่างไรก็ตาม แต่ขวัญกำลังใจของชาวเมืองโคตซาลึจะถูกทำลายไม่ได้ ส่วนประชาชนมักจะเสียสละชีวิตของตัวเองอย่างกล้าหาญ ร่วมทั้งแสดงถึงความไม่ยอมแพ้ด้วย พวกเขาร่วมกันอดทนต่อโศกนาฏกรรมในครั้งนี้ได้ อย่างกล้าหาญ ถึงวันนี้ที่วันครบรอบปีที่ 7 ของโศกนาฏกรรมนั้นเอง ชาวเมืองโคตซาลึผู้มีหัวใจเต็มไปด้วยความภาคภูมิใจ ต่างก็มักจะใช้ชีวิตอย่างเป็นวีรบุรุษอีกแล้ว

ข้าพเจ้ามีความเชื่อที่ไม่มีข้อควรสงสัยแม้แต่น้อยว่า ความขัดแย้งระหว่างอาร์เมเนีย และ อาเซอร์ไบจัน ก็จะสิ้นสุดลง และ ดินแดนอาเซอร์ไบจันที่ยึดไว้ก็จะได้รับการปลดปล่อย ส่วนพี่น้องร่วมชาติที่ถูกขับไล่ออกไปจากดินแดนนี้โดยใช้กำลังจะกลับไปยังครอบครัว ร่วมทั้งภูมิลำเนาเดิม และบ้านเรือนของตนเองด้วย

อย่างไรก็ตาม แต่โศกนาฏกรรมที่เกิดในเมืองโคตซาลึครั้งนี้ มันก็ทำให้เกิดรอยแผลอยู่ในหัวใจของเขาตลอดไป ผู้ซึ่งปฏิบัติการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่เมืองเคตซาลึนั้นศาลจะต้องพิจารณาพิพากษาคดีอย่างบริสุทธิ์ยุติธรรมเพียงใด บรรดาอดีตผู้นำคนสำคัญของอาเซอร์ไบจานซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบต่อโศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นในเมืองเคตซาลึนั้น ร่วมทั้งเจ้าหน้าที่อื่น ๆ ต่างก็ต้องจะมีการลงโทษในความผิดของตนเอง ต่อหน้าประชาชน เหมือนกัน ทั้งนี้ศาลยุติธรรม ก็เป็นผู้ตัดสินลงโทษ

ในระหว่างช่วงเวลาประวัติศาสตร์นั้น พี่น้องประชาชนเราได้รับความเดือดร้อนจากสงครามครั้งยิ่งใหญ่ ดังนั้นจึงต้องเสียสละชีวิตเพื่อป้องกันดินแดนของตนเอง และเกียรติและศักดิ์ศรีของตัวเองด้วย แต่อย่างไรก็ตาม แต่ละครั้งที่ประชาชนเราถอนตัวออกมาจากสงครามเหล่านั้น ร่วมทั้งการสู้รบ และ สภาพที่ยากลำบากแล้ว เขาจึงเป็นคนที่มีความกล้าหาญเด็ดเดี่ยว และความทรหดอดทนมากขึ้น เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าจึงเชื่อว่า สำหรับทุกวันนี้แหละ ในรัฐอาเซอร์ไบจานที่เป็นอิสระแล้ว พี่น้องประชาชนเรา ร่วมทั้งชาวเมืองโคตซาลึนั้นเอง ก็เป็นคนที่มีความทรหดอดทมากกว่าเดิม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง มีความมุ่งมั่นตั้งใจที่จะต่อสู้จนถึงที่สุดเพื่อป้องกันและถนอมความเป็นอิสระของประเทศชาติของเรา และปลดปล่อยดินแดนที่ถูกยึดครองของเราอีกด้วย

วันนี้คือในวันรำลึกครบรอบเจ็ดปีเหตุโศกนาฏกรรมที่เมืองโคตซาลึนั้น ข้าพเจ้าขอก้มหัวให้กับจิตวิญญาณของลูกหลานของพวกเราซึ่งได้เสียสละชีวิตเป็นชาติพลีในเมืองโคตซาลึอย่างเป็นวีระบุรุษ ข้าพเจ้าทรงโปรดให้ท่านต่างก็ตกอยู่ในความเงียบงันเป็นเวลา 1 นาที เพื่อร่วมรำลึกถึงวีรชนผู้สละชีพเพื่อชาตินั้น

ขอให้พระเจ้านำพาดวงวิญญาณของผู้พลีชีพเพื่อชาติจงไปสู่สุคติภพ

ตอนนี้ข้าพเจ้าต้องการที่จะมอบรางวัลเหรียญทองของรัฐอาเซอร์ไบจานให้กับพ่อแม่ ร่วมทั้งสมาชิกในครอบครัวของพี่น้องร่วมชาติของเรา ที่ได้แสดงถึงวีรกรรมอันกล้าหาญจนว่าจะกลายเป็นผู้พลีชีพเพื่อชาติในขณะที่พวกเขาได้ต่อสู้ป้องกันเมืองโคตซาลึมิให้ศัตรูเข้าเมืองได้

 

คำกล่าวสุนทรพจน์สรุป 

พี่น้อง และ เพื่อนที่รักทุกท่าน

วันนี้ในประเทศของเรา คือ ปิตุภูมิของเรา ก็ได้ประกาศให้เป็นวันแห่งการไว้ทุกข์ ส่วนพี่น้องประชาชนของเรา ร่วมทั้งผู้เป็นพลเมืองของสาธารณรัฐอาเซอร์ไบจานนั้นด้วย ก็พากันระลึกถึงวันครบรอบเจ็ดปีของเหตุการณ์การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวเมืองโคตซาลึนั้น ขณะเดียวกันนี้ได้รำลึกถึงโศกนาฏกรรมอย่างมีความโศกเศร้าที่ลึกซึ้ง ร่วมทั้งถึงเหตุการณ์ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ซึ่งเคิยเกิดขึ้น ณ ที่นั้น วันนี้เราแสดงความเคารพอย่างลึกซึ้งไปยังทุกๆคนที่ได้เสียชีวิตจากการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวเมืองโคตซาลึ ร่วมทั้งทุกๆ คนที่เคยมีบาดแผล หรือ เป็นคนพิการทุพพลภาพ หรือ ถูกจับเป็นเชลย แต่ยังไม่ถูกค้นพบจนถึงปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม แต่พวกข้าพเจ้าก็แจ้งให้ชาวเมืองโคตซาลึ ทุกคนทราบว่า เราเป็นหนึ่งเดียวกับพวกเขา

โศกนาฏกรรมที่เกิดขึ้นที่เมืองโคตซาลึนี้ มันไม่ไช่เป็นเพียงแต่ความโศกเศร้า และความทุกข์ของชาวเมืองโคตซาลึเท่านั้น แต่หากยังเป็นของคนอาเซอร์ไบจานทุกคนอีกด้วย เพราะฉะนั้น วันนี้จึงถือกันว่า เป็นวันแห่งการไว้ทุกข์ และวันแห่งความโศกเศ้ราในทั่วประเทศด้วย ข้าพเจ้าขอพระผู้เป็นเจ้าอีกครั้งให้นำพาดวงวิญญาณของผู้พลีชีพเพื่อชาติจงไปสู่สุคติภพ นอกเหนือจากนี้ ข้าพเจ้าขอแสดงความเสียใจให้กับชาวเมืองโคตซาลึ ร่วมทั้งพี่น้องประชาชนคนอาเซอร์ไบจานทั้งหมดอีกด้วย ที่เป็นอย่างนี้ ก็เพราะว่า พี่น้องเพื่อนร่วมชาติของเราแต่ละคนผู้ซึ่งเสียชีวิตแล้ว ไม่เพียงแต่เป็นลูกหลานของครอบครัวของตัวเองเท่านั้น แต่หากยังเป็นลูกหลานของอาเซอร์ไบจานเหมือนกัน ดังนั้น วันนี้เป็นวันแห่งการไว้ทุกข์ของพี่น้องประชาชนชาวอาเซอร์ไบจานอีกด้วย

พร้อมกันนี้ การพบปะครั้งวันนี้กับท่าน ทำให้ข้าพเจ้ามีความประทับใจเป็นอย่างยิ่ง ณ ที่นี่ท่านสังเกตให้เห็นว่า หลังจากที่ข้าพเจ้าได้รับการเลือกตั้งเป็นประธานาธิบดีในปี 1993แล้ว ข้าพเจ้าก็เริ่มต้นวิเคราะห์ปัญหาความทุกข์ยากที่ตกบนศีรษะของคนอาเซอร์ไบจานย่างละเอียดมาก แล้วต่อจากนั้นก็ดำเนินมาตรการที่เหมาะสมจำนวนมาก ทั้งนี้ในเดือน กุมภาพันธ์ ปี 1994นั้น พวกข้าพเจ้าให้การประเมินราคา ถึงเหุตการณ์ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวเมืองโคตซาลึนั้น เพราะฉะนั้น วันนี้จึงประกาศให้เป็นวันแห่งการไว้ทุกข์

แต่ทุกครั้งที่ข้าพเจ้าพบเจอกับท่าน ข้าพเจ้าก็มีความรู้สึกภาคภูมิใจเป็นอย่างมาก ทั้งนี้ก็เพราะว่า คนเหล่านี้ แม้จะประสบกับความทุกข์ทรมานเช่นนี้ และผ่านพ้นช่วงเวลาที่น่ากลัว อันเป็นวันเวลาที่แสนสาหัสเกินกว่าที่เราจะจินตนาการได้ โดยเฉพาะมองดูการเสียชีวิตของญาติพี่น้องด้วยดวงตาของตัวเองก็ตาม แต่พวกเขาก็ยังคงเป็นคนที่มีความภาคภูมิใจและกล้าหาญเหมือนเดิมอย่างนี้ พวกเขาทุกคนมีชีวิตที่เต็มไปด้วยความเป็นห่วงบ้านเกิดเมืองนอน ตลอดจนความรักที่ดินแดนด้วย สิ่งทั้งหมดนี้ แสดงให้เห็นว่า พี่น้องประชาชนของพวกข้าพเจ้ามีหลักศีลธรรม จริยธรรม และคุณธรรมในจิตใจสูงส่งแค่ไหน ส่วนคุณสมบัติทางด้านศีลธรรมจรรยาในระดับสูงของชาวเมืองโคตซาลึ มันก็สะท้อนให้เห็นถึงมาตรฐานทางจริยธรรมระดับสูงของประชาชนชาวอาเซอร์ไบจันทั้งหมดด้วย แต่ชาวเมืองโคตซาลึ ต่างก็ เป็นแบบอย่างที่ดี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เป็นแบบอย่างแห่งความเป็นวีระบุรุษ ความกล้าหาญ ความมานะอดทนและความรักชาติอีกด้วย

ณ ที่นี่ ท่านได้พูดคำที่ดีหลายอย่าง ดังนั้นก็ขอขอบคุณสำหรับคำดีๆ เหล่านี้ ในคำพูดของท่านทุก ๆคน ก็มีความหมายลึก ๆ ด้วย นั่นคือ ถึงแม้ว่าท่านได้สูญเสียลูกหลาน หัวหน้าครอบครัว พี่ชาย ตลอดจนญาติพี่น้องอื่น ๆ ก็ตาม แต่ในทุกวันนี้ ท่านก็ใช้ชีวิตในแง่ดี และมองไปสู่อนาคตด้วยความหวัง ส่วนข้าพเจ้าเองก็เป็นหนึ่งเดียวกันกับอารมร์ของท่านเต็มที่ ความเป็นจริงที่ว่า นับตั้งแต่การเริ่มต้นการรุกรานอาเซอร์ไบจานของอาร์เมเนีย นั่นคือ ตั้งแต่ปี 1988 ขึ้นไป พวกข้าพเจ้าต่างก็ผ่านพ้นช่วงวันเวลาที่ยากลำบาก ร่วมทั้งได้เผชิญความสูญเสียอย่างหนักด้วย ดินแดนของพวกข้าพเจ้าถูกยึดครองโดยกองกำลังติดอาวุธอาร์เมเนียเป็นเวลาหลายปีแล้ว นี่คือความเศร้าโศกของพวกข้าพเจ้า และ ชนชาติของพวกข้าพเจ้าทั้งหมด

ในขณะเดียวกัน ใน 1994 นั้น พวกข้าพเจ้าสามารถหยุดยิงและการนองเลือดได้ นอกเหนือจากนี้พวกข้าพเจ้ายังมีความปรารถนาที่จะปลดปล่อยแผ่นดินของพวกข้าพเจ้าโดยสันติวิธี ร่วมถึงฟื้นฟูบูรณภาพทางดินแดนของประเทศของพวกข้าพเจ้า โดยอาศัยการเจรจาด้วย

แต่แน่นอน อันนี้เป็นเรื่องยาก เพราะว่าหลังจากที่ศัตรูได้ยึดครองดินแดนแล้ว จึงเป็นเรื่องยากที่จะขับไล่เขาออกจากดินแดนนั้น แต่พวกข้าพเจ้าได้เดินไปตามเสั้นทางนี้และตั้งใจที่จะเดินไปในทำนองนี้ด้วย สำหรับข้าพเจ้าเองก็เชื่อมั่นว่า นโยบายตามแนวทางสันติภาพซึ่งพวกข้าพเจ้ากำลังปฏิบัติอยู่ พร้อมด้วยมาตรการที่ใช้ในทิศทางนี้ ทั้งหมดนี้ เป็นสิ่งที่จะให้ผลลัพธ์ที่ดี

ในขณะเดียวกันข้าพเจ้าคิดว่า คำพูดของท่าน ที่ ท่านแสดง ณ ที่นี่ ก็ มีความยุติธรรมเหมือนกัน ทั้งนี้เป็นกำลังใจอันยิ่งใหญ่ให้กับพวกข้าพเจ้า แน่นอนว่า ถ้าบาทก้าวและข้อริเริ่มสันติภาพของพวกข้าพเจ้า ร่วมทั้งมาตรการที่พวกข้าพเจ้าใช้ในทิศทางนี้ ในที่สุดหากจะไม่จัดให้มีการปลดปล่อยดินแดนที่ถูกยึดครองมาแล้ว ถ้าเป็นอย่างนี้ พวกข้าพเจ้าก็จะปลดปล่อยดินแดนของพวกข้าพเจ้าไม่ว่าด้วยวิธีใด ๆ จนจะอุทิศความเสียสละไม่ว่าขนาดใด ๆ ก็ตาม แล้วพวกท่านจะกลับไปภูมิลำเนาเดิมของท่านได้ ส่วนบูรณภาพทางดินแดนของประเทศของอาเซอร์ไบจานจะได้รับการฟื้นฟูด้วย เรื่องนี้เป็นภาระหน้าที่อันศักดิ์สิทธิ์ของเรา มันเป็นภาระหน้าที่แก่บรรพบุรุษร่วมถึงเป็นภาระหน้าที่แก่ คนรุ่นปัจจุบัน และรุ่นใหม่ด้วย

ในฐานะที่เป็นประธานาธิบดีของอาเซอร์ไบจาน ข้าพเจ้าจึงมีความสำนึกตระหนักในความรับผิด ชอบของตนเองตลอดไป ดังนั้นข้าพเจ้าจึงแถลงว่า ภาคส่วนสาระสำคัญในการเคลื่อนไหวของตัวเองในฐานะที่เป็นประธานาธิบดีของอาเซอร์ไบจานนั้น มันมีความประสงค์จะอุทิศตนให้แก่การจัดให้มีบูรณภาพแห่งดินแดนของอาเซอร์ไบจาน ร่วมถึงการปลดปล่อยดินแดนที่ถูกยึดครองมาแล้วด้วย

ในปีที่ผ่านมา ข้าพเจ้าได้อุทิศตนให้แก่การแก้ไขปัญหานี้ทั้งกลางวันและกลางคืน สำหรับวันนี้ ข้าพเจ้ากำลังแก้ไขปัญหาข้อนี้อยู่เหมือนเดิม และ ข้าพเจ้าจะทำแก้ไขปัญหานี้ในอนาคตด้วย พวกท่านควรจะต้องแน่ใจว่า ไม่ว่าช่วงเวลาไหน ก็ตาม แต่ข้าพเจ้าก็เป็นหนึ่งเดียวกันกับบรรดาท่าน ร่วมทั้งครอบครัวของผู้พลีชีพเพื่อชาติ และบรรดาพี่น้องร่วมชาติที่ต้องลี้ภัยอพยพออกมาจากบ้านเกิดของตนอยู่เสมอ ส่วนข้าพเจ้าก็ถือท่านเป็นคนอาเซอร์ไบจานที่น่ารักที่สุด ร่วมทั้งเป็นคนที่ข้าพเจ้าชอบมากที่สุด ข้าพเจ้ามีความเชื่อว่า พวกเราจะร่วมกันปลดปล่อยดินแดนที่ถูกยึดครอง ส่วนเมืองโคตซาลึก็ถูกปลดปล่อย แล้วดินแดนของเมืองโคตซาลึนั้น จะมอบให้ประชาชนชาวโคตซาลึคืน และพวกท่านจะเป็นเจ้าของที่ดินแดนเหมือนเดิม

ขอให้บรรดาท่านทุกคนมีความสุข สุขภาพดี ตลอดไป ..วันนี้ อีกครั้งหนึ่งที่ข้าพเจ้าขอให้พระเจ้านำพาดวงวิญญาณของผู้พลีชีพเพื่อชาติจงไปสู่สุคติภพ พร้อมกันนี้ข้าพเจ้าขอให้ท่านแต่ละคนมีความมานะอดทน ความมั่นคงและเจริญรุ่งเรืองในหน้าที่การงานตลอดไป ขอขอบใจ

แปลจากภาษารัสเซีย มาเป็นภาษาไทย เรียบเรียงจากหนังสือพิมพ์ "กรรมกร บากู" ฉบับลงวันที่ 2 มีนาคม ค.ศ. 1999