Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in Birleşmiş Arap Emirlikleri Emiri Şeyh Zayed Bin Sultan Al Nahyan ile görüşmesinden - 13 Aralık 1994


Ülkelerimiz arasında ilişkilerin giderek genişlemesi ve gelişmesi çok gereklidir. Onun için de bu görüşmeden memnun olduğumu belirtirim. Birkez daha beyan ederim ki, Ermenistan`ın Azerbaycan`a saldırısının sonuçlarını barışçı yoldan gidermek için tüm çabayı göstereceğiz. Altı sene devam eden bu savaş sonucunda Azerbaycan topraklarının bir bölümü Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nce işgal edilmiş ve bu topraklardan bir milyonun üzerinde Azerbaycanlı göçe zorlanmış, orada tüm müslümanlar kendi topraklarından sürülmüş, bu topraklar tamamen yerle bir edilmiştir. Halihazırda, mülteciler cumhuriyetin diğer yerlerinde zorlu koşullarda hayata tutunmaya çalışıyorlar.

Doğru, şimdi savaş durdurulmuştur. Biz ateşin kesilmesi için Ermenistan ile bir anlaşma yaptık. Fakat Errmenistan silahlı kuvvetleri işgal edilen topraklardan çekilmiyorlar. Sorunun çözülmesi için bir yandan Rusya, öte yandan AGİK arabuluculuk yapıyor. Birkaç gün önce Budapeşte`de AGİK Zirvesi yapıldı ve orada bizim bölgeye uluslarararası barışı savunma güçlerinin gönderilmesi ile ilgili karar kabul edildi. Fakat bu güçler henüz oluşturulmamıştır. Onların oluşturulması, ardından bizim de Büyük Barış sözleşmesini yapmamız gerekir. Bu sözleşmede Ermenistan Silahlı Kuvevtleri'nin Azerbaycan topraklarını tamamen boşaltması ve mültecilerin kendi topraklarına geri dönmesi konusunun yer alması gerekir. Tüm bunlardan dolayı şu uluslararası barışı sağlama güçlerinin bizim bölgeye gelmesi lâzım.

Biliyorsunuz, Ermenistan toprağında Rusya`nın çok büyük askeri birlikleri bulunuyor. Bu birlikler Ermenistan`a çok yardım ediyor. Azerbaycan, bağımsız bir devlettir. Bizim topraklarımızda ise her hangi yabancı ülkenin birlikleri bulunmuyor. Onun için de biz çok uluslu barışı sağlama güçlerinin bölgeye gelmesini kabul ettik. Biz, Ermenistan silahlı birliklerinin işgal altındaki Azerbaycan topraklarından çekilmesinde onların bize yardım etmelerini istiyoruz. Benim size birkez daha vugulamak istediğim şudur ki, şimdi Azerbaycan çok zor durumdadır. Çadırlarda yaşayan mültecilerin birçoğu hastalıklara yakalanmış, yiyecek ve içecek sıkıntısı çekiyor. Azerbaycan, abluka altındadır. Onun için de sizin yardımınız bizi için çok önemlidir. Sayın Emir, ben size bir mektup yolladım, resmi ziyaret için Sizi Azerbayacan`a davet ettim. Bugün sizi birkez daha resmi ziyaret için Azerbaycan`a davet ediyorum.

Müslüman ülkelerinin Azerbaycan`a yardımına gelince şunu söyleyebilirim ki, komşu müslüman ülkelerinden Türkiye ve İran Azerbaycanlı mültecilere yardım ediyor. Suudi Arabistan`ı da mültecilerin ihtiyaçlarının karşılanmasında bazı yardımlar yapıyor. Pakistan da yardım ediyor. Onlar mültecilerin barındığı yerleri, çadır kamplarını ziyaret ederek bir takım yardımlar yapıyor. Fakat biz müslümanlar, Azerbaycanlılar o kadar aciz değiliz. Kasablanka Zirve Toplantısı`nda Ermenistan`ın Azerbaycan`a saldırısını kınayan bir karar kabul edilecek.

Ermenistan`ın saldırısını kınayan bu kararı Sizin savunacağınıza eminim. Zirvede müslüman devletlerinin Azerbaycan`a ekonomik ve insani yardımına ilişkin karar tasarısı onaylanacak. Sanırım, siz bu kararı da destekleyeceksiniz.

... Ülkeniz zengindir ve Siz uzun yıllardır, bu devletin başında bulunuyorsunuz. Onun için de ben eminim, Siz bu konularda bize yardım edeceksiniz. Fakat şunu da bildirmeliyim, bu konuda geç kalınmamalı. Ne var ki bizim durumumuz daha da kötüleşebilir. Doğru, bizim de sizin gibi petrolümüz var. Biz nüfuzlu batılı petrol şirketleri ile sözleşme imzaladık ve onlarla işbirliği yapacağız. Fakat bu, faydasını birkaç yıl sonra gösterecek. Siz biliyorsunuz, Azerbaycan eskiden beri petrol ülkesidir. Fakat şimdi bizim petrolümüz azalmış durumdadır. Sizin ise petrolünüz daha fazladır. Bize baskı yapmak istiyorlar. Ancak biz kendi bağımsızlığımızı savunacağız. Siz bir müslüman, büyük bir insan olarak, büyük bir şeyh olarak Azerbaycan`daki müslüman mültecilerinin durumunu da düşünmelisiniz. Nitekim onlar yollarda, sokaklarda yaşıyorlar. Onun için de ben ülkemize gelmenizi ve müslümanların nasıl yaşadığını kendi gözlerinizle görmenizi istiyorum. Azerbaycan, Kafkasya`da tek bağımsız müslüman ülkesidir. Biz tutumumuzda ısrarlıyız, bağımsızlığımızı koruyacağız. Fakat biz Ermenistan`ın saldırısının önüne geçmezsek, topraklarımızı kurtarmazsak ülkemizin, müslümanların durumu daha da kötüleşecek.

Kısa inceleme yazısı

DIŞ POLİTİKA

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan - Arap Dünyası

Bilgi notu

DIŞ POLİTİKA