18 Ekim 1991 yılında kendi bağımsızlığını kazanan Azerbaycan Cumhuriyeti'nin önünde duran temel görevlerden biri de uluslararası örgütlerle yoğun işbirliği kurmaktı. Bu örgütlerin arasında üye ülkelerde hukukun üstünlüğü, çoğulcu demokrasinin geliştirilmesi, insan haklarının korunması ve benzeri üstün amaçlara hizmet eden Avrupa Konseyi'ne üyelik Azerbaycan için bilhassa önemliydi.

24 Ocak 1992'de Azerbaycan Cumhuriyeti Parlamentosu "özel davet edilmiş konuk" statüsünü almak için Avrupa Konseyi'ne başvuruda bulunmuştur. 3 Şubat 1995'te Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Bürosu 1994 yılında kabul edilmiş olan ve üç Güney Kafkasya devletinin Avrupa Konseyi üyeliğine alınması için başvuru hakkını öngören 1247 sayılı tavsiye mektubu gereği Azerbaycan'ın "özel davet edilmiş konuk" statüsünün alınması yönünde başvurusunun değerlendirilmesi girişiminde bulunmuştur. Nihayet, 28 Haziran 1996 tarihinde Azerbaycan'a örgütün bünyesinde "özel davet almış konuk" statüsü verildi. Bu gelişme ulusal mevzuatın ve onun uygulanmasının Avrupa standartları ile uyumlu hale getirilmesi işinde Avrupa Konseyi'nin yardımlarından geniş ölçüde faydalanma için uygun ortamı sağladı. Aynı zamanda Azerbaycan gerçeklerinin gerektiği biçimde Avrupa kamuoyuna yansıtılması için geniş fırsatlar sağladı. 1996 yılından itibaren Azerbaycan heyeti Avrupa Konseyi'nin çalışmalarına katılmaya başladı. Aynı dönemden itibaren Azerbaycan Cumhuriyeti'nin önünde Avrupa Konseyi'ne tam üye olmak görevi duruyordu. Bununla ilgili olarak 13 Temmuz 1996'da Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev Avrupa Konseyi Genel Sekreteri'ne mektup yollayarak Azerbaycan'ın Avrupa Konseyi'ne tam üye olmak ve diğer üye devletler gibi İnsan Hakları ve Özgürlüklerinin Korunmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesi'ne katılmak isteğinde olduğunu belirtmiştir.

3 Şubat 1998 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Parlamentosu ülkede idam cezasının kaldırılmasına ilişkin kararı kabul etmiştir. 16 Ağustos 1998 yılında ise Azerbaycan'da basında sansür kaldırıldı. Avrupa Konseyi tüm bu gelişmeleri Azerbaycan'ın örgüte üye olmak yolunda attığı önemli adım olarak değerlendirmiştir.

26 ve 28 Haziran 2000 tarihlerinde Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi'nin olağan toplantısı düzenlenmiştir. 126 milletvekilinin katıldığı oylamada 120 kişi evet, 1 kişi hayır, 5 kişi ise çekimser oy kullanmıştır. Nitekim Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Avrupa Konseyi'ne tam üyeliğe alınması konusunda olumlu bir görüş benimsenmiştir. Nihayet, 17 Ocak 2001 tarihinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin oturumunda Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bu kuruluşa tam üyeliğe kabulüne ilişkin karar alınmıştır. Bu karar gereği, 25 Ocak 2001 tarihinde Strasbourg'da bu önemli olayla ilgili resmi bir tören düzenledi. Törene Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in başkanlığında kalabalık bir heyet katılmıştır. Törende bir konuşma yapan Haydar Aliyev Azerbaycan'ın Avrupa ailesine kabulünü Avrupa'nın sadece tarihi ve kültürel yönden değil, bunun yanı sıra politik yönden de bir bütün hale gelmesi olarak değerlendirmiştir.

Tarihi vesika 15 Ağustos 2005 tarihinde düzenlenmiştir