Arama

ÇALIŞMALARI / İÇ POLİTİKA / Seçimler

Değerli yurttaşlar, kardeşler!

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin vatandaşları!

İki gün sonra - 12 Aralık'ta Azerbaycan'da yerel seçimler yapılacaktır. Yerel seçimler Azerbaycan'da ilk defadır yapılmaktadır. Belediyelerin oluşması ve onlarla ilgili seçimlerin yapılması konusu bağımsız Azerbaycan'ın 1995 yılında kabul ettiği ilk Anayasadaki uygun maddelerde belirlenmiştir. Bu yüzden de belediyelerin teşkili ve bu alanda seçimlerin yapılması ilk önce Azerbaycan Anayasası ile düzenlenmiştir ve Anayasa hükümlerinin işlerlik kazandığını gösteriyor.

Aynı zamanda son 4 ay boyunca belediyeler hakkında, belediye seçimleri hakkında, belediyelerin yetkileri ve görevleri hakkında birkaç yasa kabul edilmiştir. Böylece, yerel seçimlerin yapılması için gerekli çalışmalar yapılmıştır.

Dün akşam Yüksek Seçim Kurulu'nun televizyonda yayınlanan açıklamasında seçim süreci hakkında, belediye seçimleri ile ilgili yapılan hazırlık çalışmaları hakkında geniş bilgi verilmiştir. Bu bildiri bugün yazılı basında da yayımlanmışıtr. Bu açıklamadan şu belli oluyor, Azerbaycan'da yerel seçimlere vatandaşlar tarafından çok büyük ilgi, çok büyük eğilim duyulmaktadır ve onlar büyük etkinlik gösteriyorlar. Bu çok sevinçli bir durumdur. Şunu söylemek istiyorum, ülkemizde demokratik seçimlerin yapılması Azerbaycan'da demokratik, laik, hukuk devletinin yapılanması ile ilgili sürecin temelini oluşturmaktadır.

Bildiğiniz üzere, biz daha 1995 yılında tam anlamıyla demokratik prensiplerin temelinde parlamento seçimlerini yapmıştık. 1998 senesinde cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmıştır. Bu konuda hayli düzeyde deneyim sağlanmıştır.

Fakat yerel seçimler o seçimlerden farklılık arzetmektedir. Nitekim bu çok daha kitlesel örgütlerin oluşması için yapılan seçimlerdir. Vatandaşların etkin katılımı ve adaylığı kabul edilen adayların sayısı, belediyelerin sayısı tam olarak şunu gösteriyor, Azerbaycan'ın her köşesini kapsayan yerel yönetim organları olarak belediyeler gerçekten de kitlesel özellik taşıyorlar. Böylece, seçimler de önceki seçimlere oranla daha kitlesel nitekiltedir. Şu bağlamda ki, belediyelerin sayısı çok fazladır ve ek olarak, belediyelere seçilmek için kendini aday göstermiş ve uygun seçim kurulunca adaylıkları kabul edilen vatandaşların sayısı da oldukça fazladır.

Örneğin, ben verilen bilgilere baktım. Bakü'nin ilçelerinde,- ki bunların her birinde bir belediye olacaktır,- belediye üyesi olarak 19 kişi öngörüldüğü halde, 60-70, belki de 80 aday gösterilmiştir. Tabii ki, bu kişilerin hem ilgisini, hem eğilimini gösteriyor, hem de seçmenler için, vatandaşlar için kendileri istedikleri kişiyi seçip ona oy kullanma olanağını sağlıyor.

24 siyasal parti yerel seçimlere katılmak için kendi aday adaylarını açıklamış ve onların çoğunun adaylıkları onaylanmıştır. Bu da, neredeyse adaylıkları kabul edilen kişilerin büyük kısmını oluşturmaktadır. Diğer bölümü ise bağımsız adaylardır, onlar da kendi adaylıklarını koymuşlar.

Bu durum da doğaldır. Zira Azerbaycan'da partiler mevcuttur, ama onların çoğu küçük partilerdir. Genel anlamda, Azerbaycan toplumunda siyasallaşma, partileşme süreci henüz ilk dönemlerini yaşıyor. Ancak bunun yanı sıra, sanıyorum, bu olumlu bir durumdur ki, 24 siyasal parti kendi adaylarını, temsilcilerini açıklamış ve onlar kayda alınmışlar. Demek ki, belediye seçimlerine katılacaklar.

Böylece hazırlık çalışmaları sonuçlanmıştır. Şimdi öncelikli görevimiz 12 Aralık'ta seçimlerin yapılmasıdır. Belediye seçimleri Azerbaycan'da uygulanan demokratikleşme sürecinin büyük bir bölümü, büyük bir koludur. Demokratik, hukuk devletini, laik devleti kurma sürecinin büyük bir bölümü, büyük bir alanıdır. Belirttiğim gibi, biz bunu ilk defadır yapıyoruz. Böylece, biz Azerbaycan'da devlet dışı, tam bağımsız yerel kendini yönetim kuruluşlarını oluşturuyoruz. Bu hem demokrasinin gelişmesi demektir, aynı zamanda ülkenin yönetimi konusunda vatandaşlarımıza olanaklar sağlandığının göstergesidir. Eğer yerel seçimler başarıyla yapılacak olursa, eğer belediyelere hakikaten, herbir bölgede faaliyette bulunarak halka hizmet etmek arzusunda olan kişiler seçilecek olursa ve bu kişiler belediye üyesi olarak, gerçekten, halkımıza iyi bir hizmet sunacak olurlarsa, tabii ki, bu bizim ülkemizin gelişmesinde çok büyük rol oynayacak ve devletin önünde duran görevlerin bir kısmını belediyeler kendi üzerlerine almış olacaktır.

Nitekim bu şimdi çok önemli bir aşamadır. Biz bu aşamaya ulaşmak için büyük bir yol katetmişiz. Fakat bana öyle geliyor ki, ileride çok daha önemli çalışmalarımız var. Bunun için de belediye seçimleri daha başarılı olmalıdır.

Demin belirttim, birkez daha söylemek istiyorum, yerel seçimler Azerbaycan'da demokrasinin gelişmesinin göstergesidir. Fakat bu, o zaman geçerli olabilir, seçimler tam demokratik koşullar altında, serbestçe yapılsın, insanlar kendi dilek ve temennilerini serbestçe ifade edebilsinler ve bunlar oylamada da kendi yankısını bulsun.

Ben halka seslenerek, ilk önce, vatandaşlarımızı, seçmenleri etkin katılıma davet ediyorum. Tabii ki, seçime katılmak, veyahut katılmamak her vatandaşın kendi özel hakkıdır. Ancak aynı zamanda her vatandaş Anayasanın ona tanıdığı haktan yararlanmalı, uzak kalmamalıdır. Umutlu olduğumu belirtmek istiyorum ki, Azerbaycan vatandaşları Azerbaycan'da demokrasinin sağlanmasına, devlet kuruculuğu sürecinin gerçekleşmesine şimdiye kadar nasıl aktif katılmışlarsa, yerel yönetim kuruluşlarının oluşması için yapılan yerel seçimlere de öyle aktif katılacaklar.

Belediye seçimlerini oluşturulmuş seçim kurulları yapacaklar-il seçim kurulları ve ilçe seçim kurulları. Yüksek Seçim Kurulu sadece bunların genel denetimini yapacaktır. Fakat temel sorumluluklar il seçim kurullarının ve ilçe seçim kurullarının üzerindedir.

Açıklanan bilgilere göre, bu seçim kurulları iyi bir düzeyde örgütlenmiş, demokratik koşullar gereğince oluşturulmuş, demokrasi prensiplerini benimsemişler. Bu kurullar nüfusun tüm kesimlerini, aynı zamanda siyasal partileri temsil ediyorlar. Başka bir deyişle, onlar kurullarda temsil olunuyorlar.

Böylece, şimdiye kadar yapılan çalışmalar sonucunda il, ilçe seçim kurullarının bu seçimleri başarılı ve tam demokratik gerçekleştirmesi için tüm olanaklar sağlanmıştır. Tabii ki, sonuç hem seçmenlerin etkin katılımına, hem özgürce oy kullanmalarına, hem de seçim kurullarının seçimlerin iyi düzenlenmesine bağlı olacaktır. Ben umuyorum ki, bizim vatandaşlarımız bu görevlerinin üstesinden gereğince gelecekler.

Birkez daha belirtiyorum, bizim devlet kuruculuğu sürecinde demokrasi, demokrasinin gelişmesi açısından serbest, özgür seçimler özel yer tutuyor. Biz son yıllarda seçimlerin yapılmasında iyi sonuçlar elde etmişiz, iyi bir deneyim de kazanmışız.

Tabii ki, eski seçimlerde yanlışlar da yapılmış, yolsuzluklar, kusurlar da olmuştur. Bunlar da doğaldır. Zira bağımsızlığını kazandıktan sonra Azerbaycan'da seçimlerin demokratik koşullarda yapılması vatandaşlar için yeni bir gelişme, yeni bir durumdur. Vatandaşlarımız uzun yıllar, onyıllar boyunca seçimlere eski düzenin kuralları uyarınca katılmışlar. Bu yüzden de insanların demokratik seçimlerin yapılmasına alışması ve her vatandaşın seçimlere gerçekten de ilgi duyması, başka bir deyişle, kendi devletine, kendi devlet makamlarına, kendisinin seçtiği temsilcilere ilgi göstermesi çok önemli bir olaydır.

Düşünüyorum ki, biz son yıllarda yaptığımız seçimlerin sonucunda hayli oranda deneyim kazanmışız. Benim temennim, isteğim şu ki, sağlanan deneyimler hem seçim kurulları tarafından verimli değerlendirilsin, hem de vatandaşlarımız, seçmenler önceki seçimlerden de farklı olarak bu seçimlere, birincisi, daha etkin katılsınlar, ikincisi, kendi düşüncelerini serbestçe, bağımsız bir biçimde ifade etsinler.

Fakat bunun sağlanması için aynı zamanda seçimlere dışarıdan edilen müdahalelerin da önüne geçilmelidir. Ben şunu belirttim ki, seçimleri sadece ve sadece seçim kurulları yapıyorlar. Bu nedenle de yürütme organlarının ve çeşitli devlet makamlarının seçim sürecine müdahale etmesine izin verilmemelidir. Ben şunun özellikle altını çiziyorum ve tüm yürütme makamlarını, devlet kurumlarını da bir kez daha uyarıyorum ki, onlar seçim sürecine müdahale etmemeli, karışmamalılar ve bu tür durumların zamanında önüne geçmeliler.

Onların görevi bundan oluşmaktadır. Eğer biz bunu başarabilirsek, sanıyorum, demokrasinin gelişmesi yönünde büyük bir adım atabileceğiz.

Seçimleri izlemek amacıyla gözlemçiler gelmişler. Uluslararası kuruluşlardan gelmişler, ayrı ayrı ülkelerin parlamento üyeleri gelmişler ve bugün de gelecekler. Bu bizim için çok önemli bir durumdur. Zira, birincisi uluslararası gözlemcilerin burada bulunması seçim kurullarındaki çalışmaların tam anlamıyla demokratik koşullar altında gerçekleşmesi açısından, diyebiliriz ki, bir anlamda faktör rolu oynamaktadır. Diğer yönden de, gözlemciler kendi gözlemleri ile seçimlerin demokratik, bağımsız, özgür bir biçimde yapılmasına manevi açıdan katkıda bulunacaklar.

Onlar seçimleri izleyerek, tabii ki, daha sonra Azerbaycan'da seçimlerin hangi düzeyde yapıldığı konusunda kendi düşüncelerini açıklayacaklar. Bizim için de bu düşüncelerin pozitif olması çok önemlidir.

Fakat biz seçimleri olumlu değerledirmeler için yapmıyoruz. Biz kendimiz demokrasiyi, serbest seçimleri Azerbaycan'ın devlet yapılanmasının stratejik yolu olarak kabul edip göz önünde bulundurarak bu seçimlerin tam demokratik, serbestçe, özgürce yapılmasını sağlamalıyız. Eğer böyle olursa, tabii ki, seçimlerin sonuçlarına göre de uluslararası örgütlerde, ayrı ayrı ülkelerde onların gözlemcilerinin aracılığı ile Azerbaycan'daki demokrasinin bugünkü durumu hakkında daha tam, düzgün ve daha adil düşünce oluşacaktır.

Bizim ülkemiz demokrasi yolu ile ilerleyen ülkedir, demokratik, hukuk devleti oluşumu sürecini uygulayan bir ülkedir. Biz bu yolda çok çalışmalar gerçekleştirmişiz. Fakat daha önümüzde duran görevler ve yapılması gereken çalışmalar da çok fazladır.

Azerbaycan'da her seçim süreci bireyleri, vatandaşları demokrasi prensipleriyle daha da bütünleştirmelidir. Yani demokrasi prensipleri insanların iç manevi dünyasında olmalıdır. Onların önünde bir görev olarak değil, onlara verilen bir ödev olarak değil, kişilerin kendi iç manevi dünyasının bir parçası olmalıdır. Böyle koşullar altında biz ileride de Azerbaycan'da demokrasiyi hızla geliştirebiliriz. Emin olduğumu belirtmek istiyorum ki, yerel seçimler bu konuda bizim için bir aşama niteliği taşıyacak ve iyi sonuçlar sağlayacaktır. Benim arzum, isteklerim bundan oluşmaktadır.

Belirtmek istiyorum ki, belediye seçimlerinin başarıyla yapılması Azerbaycan'da yerel kendini yönetim organlarının oluşumunu belirleyecektir, düzenlenmesini sağlayacaktır. Yerel kendini yönetim organları ise bölgelerde onların yetkileri çerçevesinde, yasaların çerçevesinde çok çalışmalar gerçekleştirebilirler. Böylece, onlar devletin de yapacağı etkinliklerin büyük bir kısmını kendi üzerlerine almış olacaklar, devletin de sorumluluğu belli bir oranda azalmış olacaktır. Nitekim belediyelerin seçimi, onların teşkili, ilerideki etkinlikleri bizim kamuoyu için, devletimiz için ve her vatandaş için çok önemlidir.

Kuşkusuz ki, seçimler sırasında yanlışlar yapılabilir, eksiklikler olabilir, ihlaller olabilir. Bunun sonucunda belediyelere seçilmek için kendi adaylıklarını koyan vatandaşlar hoşnutsuzluklarını ifade edebilir, şikayette bulunabilirler. Ben ilk önce seçim kurullarına hitap ediyorum ki, onlar her bir adayın şikayetine, itirazına derhal görüşsünler, baksınlar ve adil karar alsınlar.

Eğer vatandaşlar bunu yapamazlarsa, tabii ki, onlar bizim mahkemelere başvurabilirler. Ben tüm mahkemelere seslenerek onlardan rica ediyorum, belediye seçimleri günü ve ondan sonraki günlerde, yerel seçimlerin sonuçlarının açıklanması sürecinde onlara gelen her bir şikayete, birincisi, zamanında baksınlar, ikincisi de adil bir şekilde incelesinler. Bu seçimlerde adaletin sağlanması bizim için herşeyden önemlidir. Herşeyden önemlidir! Zira biz adil bir toplum oluşturuyoruz. İstiyoruz ki, heryerde adalet sağlansın, heryerde düzgünlük sağlansın, heryerde temizlik sağlansın. Bunların hepsi saydamlık, demokrasi koşulları altında sağlanabilir. Bu yüzden de seçimlerin aleni bir şekilde yapılması, demokrasi koşulları altında yapılması ve bireylerin kendi hukukları ihlal edildiği takdirde bu hakların yeniden tesisi için olanakların sağlanması tabii ki, bizim önümüzde duran görevleri yerine getirmemiz için de fırsat tanıyacaktır.

Ben umutlu olduğumu belirtmek istiyorum ki, bu arzularım, bu temennilerim ilk önce bizim vatandaşlarımız tarafından kabul görecek, ikincisi, seçim kurulları tarafınca göz önüne alınacaktır. Böylece, biz belediye seçimlerini başarıyla gerçekleştireceğiz.

Ben Azerbaycan'ın tüm vatandaşlarına saadet diliyorum, barış ve huzur koşulları altında yaşamalarını diliyorum. Diliyorum ki, her Azerbaycan vatandaşı her geçen gün daha iyi yaşasın. Bunun için devlet elinden geleni yapıyor ve bundan sonra da yapacaktır.

Diliyorum ki, her vatandaş Azerbaycan'da devlet kuruculuğu sürecine, seçimlere etkin katılsın. Hepinize başarılar dilerim. Teşekkür ederim.

© aliyev-heritage.org