Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı(ECO) üyesi ülkelerin devlet başkanlarının 4. zirvesinde konuşması - Aşkabat, 14 Mayıs 1996


Sayın Başkan!

Zâtıalileri!

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 4.üst düzey toplantısının yapılması ile ilgili büyük memnuniyet duyduğumu bildiriyor ve örgüt üyesi olan kardeş devletlerin başkanlarını selamlıyorum.

Sayın Başkan, toplantı başkanlığına seçilmenizden dolayı sizi kutluyorum.

Türkmenistan Cumhurbaşkanı Sayın Saparmurat Niyazov`a ve kardeş Türkmenistan halkına içten ev sahipliği ve sıcak yaklaşımından dolayı, Aşkabat`ta çalışmalarımız için sağlanmış olan güzel ortamdan dolayı şükranlarımı sunuyorum.

Zâtıalileri!

Dünyadaki çalışmalar uluslararası işbirliği ve tecrübe teatisi yapılmaksızın, çaba ve kaynaklar bir araya getirilmeksizin hiçbir ülkenin tek başına ekonomik gelişme kaydedemeyceğini gösterdi. İşte bu yüzden örgütün çalışmalarına etkin katılım sadece ekonomik çıkarları gözetmemektedir. Bunun yanı sıra aynı tarihi kökleri, gelenek ve kültürel değerleri paylaşmış olduğumuz kardeş ülkelerle yoğun işbirliği Azerbaycan Cumhuriyeti dış politikasının öncelikli hedefidir.

Aşkabat toplantısı, ECO genişlemesinden sonra ortak çalışmalarımızın üç yıllık bilançosunu ortaya koyuyor. Bu, verimli ve gelişmelerle zengin bir dönem oldu. Aynı dönem zarfında kuruluşumuz somut işbirliği alanlarında uzun vadeli gelişmeleri ve öncelikli yönlerini belirledi.

Önemli belgeler kabul edildi: Quetta Eylem Planı, İstanbul Deklarasyonu, Almaty ana programı vesaire. Biz havacılık ve gemicilik şirketleri, Ticaret ve Kalkınma Bankası, Reasürans Şirketi ile ilgili mutabık kalınan projelerin, transit ticaret anlaşması ve vize işlemlerinin kolaylaştırılması konusunda yapılan anlaşmanın uygulanmasına büyük önem veriyoruz. İslamabad`da üçüncü zirve toplantısında kabul edilmiş bu belgeler işbirliğimizin derinleşmesine, kuşkusuz, katkıda bulunacaktır.

Türkmenistan ve İran demiryolu ağlarının birleştirilmesi ülkelerimizdeki ulaşım ağlarının birbirine bağlanması yönünde önemli bir adımdır ve bu verimli işbirliğinin somut örneğidir. Bölgede ulaşım ve iletişim ağlarının gelişimi için işbirliğinin önemini bilhassa vurgulamak istiyorum.

Örgütümüzün uluslararası nüfuzunun yükselmesi, diğer muazzam bölgesel ve uluslararası kuruluşlarla yapıcı işbirliğinin geliştirilmesi memnuniyet vericidir. BM Genel Kurulu`nun 50. dönem oturumunda BM ile ECO arasında özel işbirliği kararının alınması bunun kanıtıdır. Biz teşkilatımızın BM kurumları, İslam Kalkınma Bankası, İslam Konferansı Örgütü, Güneydoğu Asya Devletleri Birliği ile işbirliğini genişletmesine yönelik çabalarını ayrıca takdir ediyoruz.

Zannedersem, teşkilatımızın yeni gelişme aşaması, sağlanan olumlu sonuçların dikkate alınması kaydıyla ECO`nun örgüt yapısında değişikliklerin yapılmasını, tüzük belgelerinin bazı maddelerinin günümüzün gerçeklerine uyarlanmasını gerektirir.

Bu, bize kendi işimizi daha etkin bir şekilde kurmaya, mutabık kalınan projeleri yaşama geçirmek için mali kaynakları, teknik ve diğer kaynakları kısa sürede harekete geçirme, bugün gerçeklerştirilecek projelere yönelik çabalarımızı bir araya getirme olanağını sunuyor.

Zâtıalileri!

Zirve toplantısına katılan bazı devletler gibi Azerbaycan da aynı şekilde karışık bir geçiş dönemini yaşıyor. Biz bağımsızlık kazandıktan sonra derin siyasi ve ekonomik reformların yapılması, piyasa ekonomisini uygulayan demokratik, hukuk devletinin kurulması yolunu izliyoruz.

Biz kısa süre zarfında Azerbaycan`da siyasi çoğulculuk, bireyesel özgürlük, ifade ve din özgürlüğünü tesis ettik.

Cumhuriyet parlamentosuna ilk demokratik ve çok partili seçimler yapıldı, referandum yoluyla bağımsız Azerbaycan`ın ilk demokratik anayasası kabul edildi.

Devlet mülkiyetinin özelleştirilmesi programı kabul edildi ve şuan uygulanıyor, tarım sektöründe reformlar yapılıyor.

Asrın petrol anlaşmasının imzalanmasından sonra Hazar Denizi`nin Azerbaycan sektöründe enerji kaynaklarının ortak işletilmesi alanında dünyanın en büyük petrol şirketleri ile uzun vadeli uluslararası işbirliğine başlandı.

Eminim, Hazar Denizi`nin kıta sahanlığındaki enerji kaynaklarının üretimi alanında uluslararası işbirliğinin genişlemesi tüm bölgenin, örgüt üyesi devletlerin (bunlardan dördü Hazar kıyısında bulunuyor) ekonomik kalkınmasını en olumlu yönde etkileyecektir.

Zâtıalileri, bildiğiniz üzere, Ermenistan Cumhuriyeti`nin sekiz yılı aşkın bir süredir sürdürdüğü silahlı saldırı sonucu Azerbaycan`daki geçiş döneminin zorluklarını daha da artırmaktadır.
sancılı bir geçiş dönemi
Azerbaycan topraklarının yüzde yirmiden fazlası işgal edilmiştir, bir milyonun üzerinde vatandaşımız mülteci durumuna düşerek zorlu koşullarda çadır kamplarında yaşıyor.

Tüm bunlara rağmen, biz sorunu barış yoluyla, uluslararası meşru hukuk kuralları çerçevesinde - ülkelerin toprak bütünlüğü, egemenliği ve sınırlarınının dokunulmazlığı gereğince çözmeye çalışıyoruz.

12 Mayıs`ta cephede ateşkes ve barış sağlanalı iki yıl oldu. Biz AGİT Minsk Grubu bünyesinde ilgili bazı devletlerin aracılığıyla barış görüşmeleri yapıyoruz. Fakat, ne yazık ki, görüşmelerde istenen sonuca henüz ulaşılamadı. Diğer uluslararası örgütler - BM, AGİT, İslam Konferansı Örgütü gibi, aynı şekilde Ekonomik İşbirliği Teşkilatı da defalarca kez saldırganın kendi güçlerini işgal altındaki Azerbaycan topraklarından geri çekmesi, bölgede barış ve istikrarın sağlanması çağrısında bulunmuştur.

Sorunu barış yoluyla gidermeye çalıştığımızı bir daha onaylıyoruz. Sayın devlet başkanları, sizden, bu sorunun kısa sürede giderilmesi, Azerbaycan`ın toprak bütünlüğünün sağlanması ve bir milyondan fazla Azerbaycanlı mültecinin kendi yerlerine geri dönmesi için tüm olanaklarınızı kullanmanızı rica ediyorum.

Zâtıalileri!

Teşkilatımızın üç yıllık çalışmalarını değerlendirerek, onun güvenle geliştiğini, en büyük ve en etkili bölgesel örgütlerden birine dönüştüğünüi söyleyebiliriz. Bu süreçte ECO Genel Sekreteri Shemshad Ahmed Han`ın rolünü ve çabalarını ayrıca vurgulamak ve teşkilatımızın çalışmalarına yaptığı katkılardan dolayı kendisine teşekkür etmek istiyorum.

Ben sayın Önder Özer`in ECO Genel Sekreterliğine adaylığını destekliyor ve kenidisinin bu onurlu görevin üstesinden başarıyla geleceğine inanıyorum.

Biz örgütümüzün bölgede barış, istikrar ve ekonomik kalkınmanın sağlanması hedefini daha etkin bir şekilde yerine getirmesi için çaba gösterecğiz.

Ortak çabalarımızla bunu başaracağımıza eminim.

İlginize teşekkür ederim.

Çeviri 16 Mayıs 1996 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır