Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in İtalya Başbakanı Romano Prodi ile yaptığı görüşmeden - Chigi Sarayı, Roma, 25 Eylül 1997


Sayın Prodi!

Öncelikle güzel sözleriniz için Size teşekkür ederim. Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti`nin Cumhurbaşkanı sıfatıyla İtalya`ya yaptığım ilk resmi ziyaretimden memnun kaldığımı vurgular ve davetinizden dolayı şükranlarımı sunarım. Azerbaycan-İtalya işbirliğinin düzenli bir şekilde gelişmesine ilişkin söylemiş olduğunuz görüşlerden dolayı memnunluk duyduğumu belirtir ve Azerbaycan Cumhuriyeti`nin aynı konumu paylaştığının altını çizerim.

Devletlerimiz arasındaki ilişkilerin genişletilmesinin önemini ve Azerbaycan - İtalya ilişkilerinin güçlendirilmesi için her iki ülkede geniş olanakların bulunduğunu belirtirim. Azerbaycan, cografi konumu itibariyle bölgede önemli bir yer edinmiştir. Biz İtalya ile siyaset, ekonomi, güvenlik, insani yardım ve kültürel alanlarda işbirliğine özel önem veriyoruz. Avrupa`nın bir parçası olan Azerbaycan, Avrupa ile Asya arasında daha sıkı ilişkilerin sağlanmasında bir köprü rolü oynamaktadır. Cumhuriyetimiz hem İtalya, hem dünyanın tüm diğer ülkeleri ile yoğun işbirliği kurmaya büyük ilgi duyuyor ve artık bu alanda ciddi bir adım atılmıştır. NATO ve Avrupa Atlantik İşbirliği Konseyi üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının bu yıl Temmuz ayında Madrid`de yapılan zirve toplantısında Azerbaycan Cumhuriyeti`nin, NATO`nun "Barış için ortaklık" programına katıldığını hatırlatmak isterim. Uluslararası kuruluşlarda ülkemizin İtalya ile işbirliği yapmasından memnun kaldığımı belirtirim. Lizbon`da Sayın Prodi ile yaptığım görüşme ve toplantıları memnuniyetle hatırlıyorum.

Hazar`ın Azerbaycan sektöründeki petrol ve doğal gaz yataklarının ortak işletimi için dünyanın birçok ülkesinin saygın şirketleri ile cumhuriyetimiz arasında tarihi anlaşmalar yapıldı. l995 yılında Karabağ yatağı ile ilgili imzalanan anlaşmaya İtalya`nın ACİP Şirketi`nin katılımını olumlu değerlendiriyorum. ACİP Şirketi ile SOCAR arasında Kürdaşı sahası araştırma, geliştirme ve üretim paylaşım anlaşmasının temel satış ilke ve normları ile ilgili bugün imzalanan belge ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde büyük önem taşımaktadır. Bu arada şunu da söylemeliyim, dünyanın çeşitli ülkelerinin saygın şirketleri de bu yatağa özel ilgi gösteriyorlardı, fakat biz İtalyan şirketine öncelik verdik.

Bu sene 27 Temmuz ve 7 Ağustos tarihleri arasında ben Azerbaycan Cumhurbaşkanı sıfatıyla ABD`ye ilk resmi ziyarette bulundum. Ziyaret sırasında Amerika`nın Chevron, Exxon Mobil ve Amoco şirketleri ile SOCAR arasında imzalanan belgelerin de Hazar`ın Azerbaycan`a ait sektöründeki petrol ve doğal gaz yataklarının ortak işletimine önemli bir katkısı olacaktır.

Bu arada Hazar`daki çok zengin yatakları daha 50 yıl önce cumhuriyetimizin petrolcü ve jeologları tarafından keşfedilmiştir. Bu bölgede Azerbaycan`ın önemli bir yer edindiğini bilhassa vurgulamak gerekir. Halihazırda Azerbaycan sektöründeki kaynakların ortak işlenmesi için imzalanmış olan anlaşmaların uygulanması alanında büyük çalışmalar yapılıyor. Bunun yanı sıra üretilecek petrolü uluslararası piyasaya ulaştıracak boru hatlarının güzergahları net olarak belirlenmelidir. Bu boru hatları hem Azerbaycan petrolünün, hem Kazakistan`ın Tengiz yatağından elde edilecek petrolün ihracında önemli rol oynayacaktır. Bu alanda Avrasya Ulaşım Koridoru`nun özel önem taşıdığını vurgulayarak aynı ulaşım koridorunun başarılı olması bakımından Azerbaycan`ın önemli bir rol oynadığını biliyorum. Bu arada İtalya`nın söz konusu ulaşım koridorunu kullanması faydalı olurdu ve biz bu alanda da iyi bir işbirliği yapabiliriz.

Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti`nin yaşadığı sorunlardan bahsederken öncelikle Ermenistan`ın Azerbaycan`a karşı 1988`den bu yana devam eden saldırısını anlatmak gerekir. Bu saldırı sonucunda ülke topraklarımızın yüzde 20`si Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından işgal edilmiştir. Bir milyondan fazla vatandaşımız öz yerinden yurdundan zorla göç ettirilerek şuan çadırlarda zorlu koşullarda yaşıyorlar. Azerbaycan`ın ayrılmaz bir parçası olan Dağlık Karabağ`ı Ermenistan`a ilhak etmek gibi kötü bir niyetle yapılan bu saldırının, bir takım ülkelerin yardımıyla cumhuriyetimizi büyük sıkıntılara soktuğunun altını çizerek belirtirim ki, biz bu sorunun barış yoluyla çözüme kavuşması için tüm olanakları değerlendirmek istiyor, bu yönde ciddi çabalar sarfediyoruz. Sorunun kısa sürede giderilmesi için Minsk Grubu çerçevesinde yapılan görüşmelerin, geçtiğimiz Aralık ayında AGİT üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının Lizbon Zirvesi`nde Ermenistan-Azerbaycan ihtilafının çözümü konusunda kabul edilen temel ilkelerin önemini özellikle belirtmek gerekir. 53 devletin imzaladığı bu ilkelere sadece Ermenistan karşı koydu. Şu an dünyanın üç büyük devleti - ABD, Rusya, Fransa Minsk konferansının eşbaşkanlığını yapıyor ve bu durum Ermenistan-Azerbaycan sorununun yakında çözüm bulacağına yönelik umutları arttırdı. Bu anlamda eşbaşkanlar yeni ilginç tekliflerde bulundular ve Azerbaycan bu teklifleri kabul etti. Bu arada bilginize sunarım ki, 1992-1993 yıllarında Minsk Grubu başkanlığını İtalya yaptı ve Sayın Rafaelli ile yaptığım görüşmeleri ben çok iyi hatırlıyorum.

Sayın Prodi, ben sizi Azerbaycan`a davet ediyorum.

Kısa inceleme yazısı

DIŞ POLİTİKA

Genel tarihi bilgiler

Azerbaycan - Avrupa

Bilgi notu

Azerbaycan - Avrupa