Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in, Romanya Cumhurbaşkanı İon İliescu ile ortak basın toplantısında yaptığı açıklamalar - Bükreş , 2 Temmuz 1995


Sayın Bayanlar ve Baylar!

Romanya Cumhurbaşkanı İliescu`ya beni Romanya`ya resmi ziyarete davet ettiği için içtenlikle teşekkür ediyorum. Bu gezinin gerçekleşmesi ve bugün başarıyla tamamlanış olması beni çok memnun etti. Bize dostça davranarak içten konukseververlik ve saygı gösteren Sayın İliescu`ya ve tüm dostlarımıza, Romen meslektaşlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum. Romanya`da bulunduğumuz süre zarfında - ister Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerinin zirve toplantısında, ister benim dünkü ve bugünkü resmi temaslarımız esnasında muazzam ilgi gösterildi. Tüm bunlar işgörüşmelerimiz ve belirlenen amaca ulaşmak için son derece elverişli bir ortamı sağlıyordu.

Romanya, Avrupa ülkesidir, yüzyıllara dayanan eski bir geçmişe, güzel geleneklere sahip bulunuyor. Fakat son yıllarda Romanya`da önemli siyasi değişiklikler yaşanmaktadır. Tüm bunlar bizim çok ilgimizi çekiyor. Bu nedenle ileriye yönelik işbirliği için daha sıkı ilişkilerin kurulması bağımsız Azerbaycan açısından özel bir önem taşımaktadır.

Bağımsızlığını üç buçuk yıl önce kazanan Azerbaycan Cumhuriyeti, Avrupa ile Asya`nın kavşağında bulunuyor ve Avrupa ülkeleri ile yoğun ilişkiler kurma eğilimi içindedir. Coğrafi konumu ve bir çok diğer faktör nedeniyle Azerbaycan, ileriye yönelik işbirliğinin sağlanması bakımından Ro manya için iyi bir ortak olabilir. Bu arada üst düzey görüşmemizin ayırt edici özelliği de budur.

Resmi ziyaretim gerçekleştiği için memnunum. Ben yaptığımız görüşme ve temaslardan, Sayın Cumhurbaşkanı İliescu, Romanya resmi organlarının diğer yöneticileri ile yaptığım çok verimli toplantılardan memnun kaldım. Gelecek işbirliğimiz için temel oluşturan önemli belgelerin imzalanmış olması beni bilhassa memnun etti.

Romanya ile Azerbaycan arasındaki dostluk ve gelecek işbirliğine ilişkin her iki cumhurbaşkanı tarafından imzalanan bildiri özel önem arzetmektedir. Zannediyorum ki, bu bildiri temel bir belgedir ve buna dayanarak biz gelecek işbirliğimizin somut doğrultularını belirleyen net belgeler düzenlemeli ve imzalamalıyız.

Azerbaycan, tarihinin karmaşık ve ağır dönemini yaşıyor. Bununla beraber bu, çok şanlı bir dönemdir. Nitekim Azerbaycan, bağımsızlığına kavuşmuştur ve kendi sorunlarını bağımsız olarak çözüyor, bununla birlikte bu yolda birçok iç ve dış kaynaklı sıkıntı bulunuyor. Azerbaycan için en acılı sorun cumhuriyetimizin, halkımızın yedi yıl önce Ermenistan tarafından zorla savaşa sürüklenmesidir. Bu savaşta amaç Azerbaycan topraklarının bir bölümünü ilhak etmektir. Bu savaş, oldukça ağır sonuçlara, net ifade edersek, Ermenistan silahlı kuvvetleri tarafından Azerbaycan topraklarının yüzde 20`sinin işgaline yol açmıştır. Bu toparklardan bir milyondan fazla Azerbaycan vatandaşı kovuldu. Şu anda onlar Azerbaycan`ın diğer bölgelerinde oldukça ağır koşullarda ve çadır kampüslerinde yaşıyorlar.

Biz Ermenistan ile Azerbaycan arasında bu sorunun barışçıl yoldan giderilmesine çalışıyoruz, bunun için önlemler alıyoruz. Biz AGİT ve bünyesindeki Minsk Grubuna büyük umutlar bağlıyoruz. Minsk Grubu, bu konuyla ilgilenmesi için özel olarak oluşturuldu. Bu arada biz Romanya dahil AGİT üyesi olan her ülkeye çağrıda bulunarak, bu durumdan kurtulmamız için bize yardım etmelerini, destek olmalarını istiyoruz.

Biz başkalarının toprağına göz dikmedik, fakat bölgemizde barış ve huzurun sağlanması, Azerbaycan halkına karşı uluslararası birliğin adil bir tutum takınması için uğraşıyoruz. Azerbaycan`ın toprak bütünlüğünün, sınırlarının dokunulmazlığının, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti`nin tam egemenliğinin sağlanması bölgede sağlam ve kalıcı barışı temin edecek önemli bir koşuldur.

Yedi yıldır ara vermeden devam edem Ermenistan-Azerbaycan sorunu ve bu sorunun temelini oluşturan bölücülük, nerede ve kimin tarafından yapılmasına bakılmaksızın her türlü bölücü eylemin kınandığını inandırıcı biçimde kanıtlamaktadır. Nitekim günümüzde farklı grupların, farklı etnik grupların, farklı güçlerin asıl bölücü niyetleri yüzünden dünyanın çeşitli yerlerinde sayısız sorunlar, sıcak bölgeler ortaya çıkmıştır. Bunlar tabiatıyla tüm dünyayı kaygılandırıyor ve büyük bir tedirginliğe neden oluyor .

Azerbaycan, her türlü bölücülük ve teröre karşıdır ve günümüzde yeryüzünün birçok bölgesinde oluşmuş bu acılı durumu bertaraf etmek için uluslararası birliğin seferber olması gerektiği kanaatindedir. Bu konular Bükreş`te dün ve bugün yapılan konuşmave görüşmelerde önemli yer işgal etti. Görüşlerimiz tamamen örtüştüğü için çok sevindim.

Artık sona ermek üzere olan bu ziyaret, Romanya ile Azerbaycan arasındaki işbirliğinin gelişmesi için büyük fırsatlar olduğunu gözler önüne seriyor. Dolayısıyla bu işbirliğinin başarılı olması için biz Azerbaycan`da her şeyi yapacağız.

Biz dostluk ve işbirliğine dair bildiri imzaladık. Sizleri ve tüm Romen kamuyounu temin ederim ki, Azerbaycan, bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti Romen ve Azerbaycan halkları arasında dostluğun güçlenmesi ve gelişmesine çalışacak, Romanya ile Azerbaycan arasında yoğun karşılıklı ilişkilerin, dostluk ilişkilerinin oluşması için herşeyi yapacaktır. Bu konuda bana güvenebilirsiniz.

Ben burada yapılan görüşmelere büyük önem veriyorum ve bunları Romanya ile Azerbaycan arasında sağlanacak diyalogun bir başlangıcı olarak değerlendiriyorum. Bence, bu, özellikle Azerbaycan`da, tüm düzeylerde devam edecektir. Bu yüzden , ben Romanya Cumhurbaşkanı İliescu`yu resmi ziyaret için Azerbaycan`a davet ettim ve benim davetim kabul gördü.

Bu fırsattan yararlanarak, Azerbaycan halkının Romanya halkına karşı derin saygı ve kardeşlik duygularını ifade eder ve en iyi dileklerini birkez daha sunarım. Bağımsız Romanya`ya, Romen halkına mutluluk, başarı, refah dilerim.

İlginize teşekkür ederim.

Soru: Romanya Cumhurbaşkanı`na soruyorlar: Azerbaycan heyeti ile görüşmelerde herhangi somut ekonomik proje üzerinde çalışmanın başlanması konusunda bir mutabakata varıldı mı? Eğer varıldıysa bunlar hangi projelerdir?

İkinci soru: Romanya, Ermenistan-Azerbaycan ihtilaf bölgesine gönderilmek üzere oluşturulacak AGİT barış güçlerinden ibaret uluslararası koalisyonun oluşumuna fiili yardımda bulunmaya hazır mıdır?

İon İliescu: Ekonomik ilişkilere gelince, bu, görüşmelerimizin önemli konularından biri oldu. Tabiatıyla bu konu, Karadeniz Ekonomik İşbirliği üyesi ülkelerin zirve toplantısının ana gündem maddesini oluşturdu. Bunun yanı sıra biz geleneksel ekonomik ilişkilerin yeniden başlamasını mümkün kılacak yolların bulunmasının önemine dikkat çektik. Ancak bu sefer yeni bir ortam, bağımsız Azerbaycan`ın katıldığı bir ortam söz konusudur. Doğrudan ilişki gelenekleri mevcuttur. Bu, öncelikle, petrol endüstrisi, petrokimya, petrol ekipmanları üretimi ve benzeri alanlar, bunun yanı sıra diğer sanayi alanları, sanayi dallarını kapsamaktadır.

Görüşmelerimiz esnasında biz yeni ortamda ülkelerimizin ekonomisinde doğrudan yapısal dönüşümlere başlamanın zorunluluğunu, bölgelerle ilgili konuları ele aldık. Bugün biz ileride kooperasyonların kurulması, Hazar Denizi ile Karadeniz arasında doğrudan ulaşım hatları, Azerbaycan`dan Romanya`ya doğrudan ulaşım hatlarının yapılma olasılığı, Rusya ve Ukrayna topraklarından geçen güzergahların kısaltılması için doğal gaz ve petrol boru hatlarının inşası konularını görüştük. Tüm bunlar zirve toplantısında masaya yatırıldı.

Barışın sağlanması için koalisyonun oluşturulması konusuna gelince, komşu ülkelerde, ayrıca eski Sovyetler Birliği coğrafyasında bu tür birliklere katılmamakla ilgili siyasi karar alındı ve bu karar, BM kararlarına uygundur.

Soru: Haydar Aliyev`e soruyorlar: Sayın Cumhurbaşkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti`nin, Bağımsız Devletler Topluluğu`na üyeliği, savunmuş olduğunuz bağımsızlığı ne derece etkiler?

Haydar Aliyev: Bağımsız Devletler Topluluğu`na üyeliğimiz konusunda Azerbaycan Cumhuriyeti`nin bağımsızlığının herhangi zarar görmemesi temel alınmaktadır. Azerbaycan, öncelikle ekonomik entegrasyon bakımından Bağımsız Devletler Topluluğu`nun gerekli olduğunu düşünüyor ve eski Sovyetler Birliği bünyesinde bulunduğu sırada ülke ekonomisinin şuanda Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi diğer cumhuriyetlerin ekonomisi ile sıkı bir etegrasyon içinde bulunduğunu esas almaktadır. Biz Bağımsız Devletler Topluluğu`na üyelik konusunda işte Azerbaycan`ın tam bağımsızlığı düşüncesinden hareket ediyoruz.

Çeviri 4 Temmuz 1995 tarihli AZERBAYCAN Gazetesinden yapılmıştır