Arama

ÇALIŞMALARI / DIŞ POLİTİKA / Azerbaycan - Asya

Haydar Aliyev: Sayın Bakan!

Sayın konuklar!

Azerbaycan`a hoş geldiniz! Ben sizi en içten duygularla ve yürekten selamlıyorum.

Azerbaycan ile İsrail arasında çok iyi, yakın dostluk ilişkileri bulunmaktadır. Fakat kanaatimce, biz her iki tarafta bu ilişkilerin daha da geliştirilmesini diliyoruz. İşte bu yüzden de AGİT İstanbul Zirvesi`nde ben sizin ülkenin - İsrail`in Başbakanı Sayın Barak ile görüştüm ve bizim görüşmemiz çok verimli, yararlı geçti. Biz, öncelikli olarak, Azerbaycan-İsrail ilişkileri ile ilgili görüş alış verişi yaptık, diğer bölgesel konulara da değindik. Ben bu görüşmeden çok memnun kaldım.

Şimdi ise sizin Azerbaycan geziniz, düşünüyorum ki, aynı amacı, yani ilişkilerimizin geliştirilmesi amacını taşımaktadır. Hoşgeldiniz!

Efraim Sneh: Çok teşekkür ederim, Sayın Cumhurbaşkanı. İzninizle, öncelikli olarak Başbakan Barak`ın en iyi dileklerini Size iletmek isterim. O, benden Cumhurbaşkanı Aliyev`e benim kişisel selamlarımı iletin diye ricada bulundu.

Benim bu gezimin temel amacı Yahudi bayramının - Hanuka Bayramı`nın ilk gününü burada yahudilerle bir arada kutlamaktır. Azerbaycan halkının hem şimdi, hem de önceleri Azerbaycan`da ikamet eden yahudilere karşı her zaman çok dostane yaklaşım içinde bulunması, onlara hep sıcak davranması, içten dostluk duygularını sergilemesi nedeniyle biz çok memnunuz. Biz tüm bunlara çok değer veriyoruz. Bizde, İsrail`de Azerbaycan`dan gelen, Bakü`den göç eden yahudilerle konuşmamızda onlar Azerbaycan`a olan sevgilerini, sıcaklıklarını hiçbir şekilde saklayamıyorlar ve Azerbaycan ile ilgili duygularını çok büyük memnunlukla paylaşıyorlar.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben burada kendi kişisel izlenimlerimi de Sizinle paylaşmak istiyorum. Sizin iyi bir tercümanınız olmasına rağmen ben bu duygularımı yarım-yamalak da olsa Rusça aktarmak istiyorum.

Sayın Cumhurbaşkanı, ben burada, Bakü`de altı sene ve dört sene önce oldum. Bu çok büyük bir olaydır. Burada herşey var - otomobiller, dükkanlarda ürünler - herşey var. Bu, sanki bir mucizedir. Ve ben biliyorum, tüm bunlar Sizin politikanız, Sizin önderliğiniz, Sizin cesaretiniz sonucunda sağlanmıştır. Sadece şunu söylemek istiyorum, - burada kişiler daha iyi yaşadıkları için ve Azerbaycan güçlü bir ülkeye dönüştüğü için biz çok sevinçliyiz. Bu, benim kişisel izlenimlerimdir ve onları Sizinle paylaşmak istedim.

Ben 1993 yılında işte Aralık ayında Azerbaycan`ı ziyaret ettim ve o günleri çok net olarak hatırlıyorum. Hatta kıyaslanamaz bile. Fırsatı değerlendirip, Sayın Cumhurbaşkanı, Sizin iktidarınız daha uzun sürsün diye Size esenlikler diliyoruz.

Bakü-Ceyhan tarihi anlaşmasının imzalanmasının üzerinden kısa bir zaman geçse de, ben onun çok büyük bir önemi olduğunu bir kez daha vurgulamak istiyorum. Sizin ülkenizin uluslararası alanda kendine özgü yer edinmesinde bu anlaşmanın büyük katkısı olacağını kaydetmek istiyorum.

Azerbaycan ile İsrail arasında benzer yönleri karşılaştırmak, kıyaslama yapmak benim hep hoşuma gider. Şimdi de bu fırsattan yararlanarak şunu belirtmek istiyorum, bizim ülkelerimiz bir takım özellikleri dolyısıyla birbirine çok benziyor. Birincisi, kendi eski dillerinin tekrar kullanılması alanında gösterdikleri çabalar. İkincisi, ülke nüfusunun büyük bölümünün ülke dışında yaşaması. Üçüncüsü ise, biz öyle bir bölgelerde yaşıyoruz ki, burada zayıf kişilere yer yok. Biz Azerbaycan ile dostluk ilişkilerinden yararlanarak ve onu temel alarak sahibi olduğumuz tüm güç ve olanaklarımızla Size tüm dünyada yardım edeceğiz.

Ben son olarak şunu gururla söylemek istiyorum, şimdi Amerika Birleşik Devletleri`nde ikamet eden Yahudi topluluğu Azerbaycan`a yönelik ayrımcılık niteliği yaşıyan 907. maddenin kaldırılmasını sağlamak için harekete geçmiştir. Sayın Cumhurbaşkanı, çok teşekkür ederim.

Haydar Aliyev: Teşekkür ederim. Sizin Hanuka Bayramı`nızı kutluyorum ve bu ulusal bayramınızı Sizin bilhassa Azerbaycan`da, Bakü`de kutlamanız ve Azerbaycan`da ikamet eden Yahudilerle biraraya gelerek bu bayram törenlerine katılmanız beni çok memnun etti.

Gerçekten yahudiler eski dönemlerde de, şimdi de Azerbaycan`da tüm vatandaşlık haklarını kullanıyorlar ve biz hiç bir ayrımcılığa geçit vermiyoruz. Yahudiler eskiden de, şimdi de Azerbaycan`ın sosyopolitik yaşamında, bilim alanında, kültür alanında çok işler yapmışlar, Azerbaycan`a çok faydalar sağlamışlar.

Bizzat benim Yahudi pek çok arkadaşım olmuştur. Bu kişiler kültür, müzik alanında, yahut sağlık alanında, bilimde, diğer alanlarda Azerbaycan`da çok seçkin yer edinmiş kişilerdi. Onlar Azerbaycan`ın en değerli sakinleri, değerli vatandaşları olmuşlar. Biz Azerbaycan`ın kalkınmasında, özellikle kültür, bilim, sağlık alanının gelişmesinde onların hizmetlerini asla unutmayacağız.

Bugün Azerbaycan`da yahudiler çok özgür, rahat yaşam sürüyorlar, istedikleri işi yapıyorlar ve onların yaşam düzeyi yüksek düzeydedir, onların yaşamla ilgili diğer tüm ihtiyaçları en iyi şekilde karşılanmaktadır diye düşünüyorum. Onlar bugün de Azerbaycan`da yaşamın bütün alanlarında istedikleri işte çalışıyorlar ve ben onların burada bulunmaktan memnun olduklarını düşünüyorum. Bunu siz de söylediniz.

Son yıllarda Azerbaycan`dan, Bakü`den İsrail`e göç etmiş Yahudilerin ise, orada Azerbaycan`ı, Bakü`yü çok özlediklerini biliyorum. Onların bazıları benim eski tanıdıklarım, arkadaşlarımdı. Son dönemlerde Azerbaycan`ı ziyaretleri sırasında ben onlarla görüştüm, konuştum ve her defasında şunu gördüm, onların kalpleri Azerbaycan ile birlikte atıyor, Azerbaycan`ı özlüyorlar. Ben onlara söylüyorum,- ne zaman keyfiniz isterse tekrar dönüp Azerbaycan`da yaşayabilirsiniz. Şimdi İsrail yeterli sayıda nüfusa sahiptir ve tüm dünyada yaşayan yahudilerin hepsi onun topraklarında barınamaz.

Azerbaycan`ın son yıllardaki durumu ile ilgili ve benimle ilgili söylediğiniz güzel kelimeler ve izlenimleriniz için teşekkür ederim. Ben sizin 1993 yılında - ki siz işte bu sıralarda, yılın aynı döneminde olduğunu söylediniz - burayı ziyaret ettmenizden çok memnun oldum. Şimi, aradan altı sene geçtikten sonra tekrar geldiniz ve Azerbaycan`ın yaşantısındaki değişikliklere tanık oldunuz. Sizin gözlemlerinizin yanı sıra, ben bizim en büyük başarımızın 1993 yılında Azerbaycan`ı bölünme, yıkılma, iç savaş tehlikesinden kurtarmamız olduğunu düşünüyorum. Daha sonra Azerbaycan`da gerçekleştirdiğimiz önlemler sonucunda toplumumuzu temizledik, yasadışı silahlı çeteleri etkisiz hale getirdik, suçluları toplumdan tecrit ettik ve tüm bunların sonucunda Azerbaycan`da istikrarlı sosyo-politik ortamı sağlamayı başardık.

Biliyorsunuz, ben de Bakü`ye ikinci kez 1993 senesinde geldim. O yılları ve ayları ben de hatırlıyorum. Sanırım, siz de tanık olmuşsunuz, o dönemde kişiler akşamları sokağa çıkamıyolardı. Pek çok aileler çocuklarını sokağa çıkarmıyorlardı. Korkunç bir durumdu. Fakat şimdi gidip sabaha kadar Bakü sokaklarında eğlenebilirsiniz.

Tabii ki, siz pek çok şeyler görmüşsünüz. Demin söylediniz - otomobiller, kentte ortaya çıkan değişiklikler, oteller. Bunların yanı sıra en önemlisi şudur ki, biz kişilerin huzur içinde rahat ve özgür yaşaması için uygun koşulları sağladık.

Tabii ki, geçtiğimiz yıllarda bizim ekonominin gelişmesi sonucu sizin gördüğünüz şu manzara ortaya çıkmıştır. 1994 yılında biz Ermenistan ile savaşı durdurduk ve ateşkes anlaşmasını imzaladık.

Siz bizim ülkelerimizin birbirine çok benzer yönleri olduğunu söylediniz. Siz çok doğru buyurdunuz. Biliyorsunuz, bizim de toprak bütünlüğümüz ihlal edilmiştir. Ermenistan silahlı kuvvetleri Azerbaycan topraklarının yüzde 20`sini işgal etmiştir ve bu zamana kadar işgal altında tutmaktadır. İşgal edilmiş topraklardan bir milyondan fazla Azeri göçe zorlanmıştır, zor durumdalar ve büyük bir kısmı çadırlarda yaşıyorlar.

Biz savaşın tekrar başlamasını istemiyoruz, sorunu barış yoluyla çözmek istiyoruz. Ne yazık ki, Ermenistan sorunun barışçıl yoldan çözümü için henüz yapıcı bir tutum sergileyemiyor. Fakat ben inanıyorum, biz bu sorunun barışçıl çözümünü sağlayacağız.

Azerbaycan`a yönelik çok haksızlıklar yapılmıştır. Keza sizin demin hatırlattığınız, Amerkan Kongresi`nde kabul edilmiş 907. madde. Amerikan Hükümeti hep bize Amerika`da yaşayan Ermenilerin Kongreye baskı yaptıklarını, bu nedenle o maddeyi kaldıramadıklarını söylüyor. Fakat ben de söylüyorum,- bunu siz de bildirdiniz,- Yahudi topluluğunun Amerikan Kongresi ve tüm hükümet üzerindeki nüfuzu herkesten daha fazladır.

Amerika`daki Yahudi topluluğu ile bizim çok sıkı ilişkilerimiz var. Ben orayı ziyaretim sırasında New-York`ta Amerika Yahudi Toplulukları Konferansı temsilcileri ile biraraya geldim. Onlar Azerbaycan`ı çok ziyaret etmişler ve bizim burada da pek çok görüşmelerimiz olmuştur. Ben "Holokost" müzesini ziyaret ettim. Bizim ilişkilerimiz çok yoğun. Bu nedenle ben sizin, 907.maddenin kaldırılması için Amerika`da bulunan Yahudi topluluğunun bundan böyle de çaba gösterecekleri yönündeki açıklamanızı memnuniyetle karşıladım. Tüm bunlar bizim bugünkü ilişkilerimizin iyi olduğunu, fakat ileride daha iyiye gideceğini gösteriyor.

Siz Bakü-Ceyhan petrol boru hattı ile ilgili anlaşmanın imzalanması konusuna değindiniz. Gerçekten, bu, bizim büyük zaferimizdir, büyük başarımzıdır. Biz geçen beş yılda bu alanda çok çalışmalar yaptık. Batılı ülkelerin, özellikle Amerika Birleşik Devletleri`nin büyük petrol şirketleri artık burada bizimle kapsamlı, ortak çalışmalar yapıyorlar. Ortak çalışmalarımız sonucu biz petrol üretiyoruz ve dünya piyasalarına sunuyoruz. Fakat bizim doğal kaynaklarımız çok fazladır. Biz bu açıdan çok zenginiz. Tüm bunların dünya piyasalarına ulaştırılması açısından, tabii ki, Bakü-Ceyhan petrol boru hattı çok büyük önem ve gereklilik arzediyordu.. Biz bunu başardık ve İsrail`e daha da yaklaştık. Oradan, Ceyhan limanından İsrail`e çok az mesafe var.

Bizim ileride de projelerimiz olacaktır. Fakat temel amacımız Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığına son vermek ve Ermenistan ile Azerbaycan arasında barışı sağlamaktır. Biz tüm Kafkasya genelinde, özellikle Güney Kafkasya`da barışın sağlanmasından yanayız. Bunun için çok çabalar harcıyoruz ve ben AGİT`in İstanbul Zirvesi`nde Güney Kafkasya Güvenlik ve İşbirliği Paktı`nın kurulması önerisinde bulundum. Böyle bir paktın oluşturlması da gerçek olabilir diye düşünüyorum.

Kısacası, siz de çok büyük zorluklarla karşılaşıyorsunuz, biz de çok sıkıntılarla karşılaşıyoruz. Fakat önemli husus şudur ki, biz bu sıkıntıların üstesinden gelebiliyoruz ve ben bu konuda iyimserim. İstikbal hem İsrail için, hem Azerbaycan için daha iyi olacaktır.

Benimla ilgili söylediğiniz güzel ve içten kelimeler için teşekkür ediyorum. Ben bunu Rusça söylüyorum, zira bu düşünceyi siz de Rusça aktardınız.

Efraim Sneh: Ben az çok anlıyorum.

Haydar Aliyev: Sizin Rusçanız kötü değil. Herhalde, siz konuşmayı daha iyi anlıyorsunuz. Bu hep böyle olur.

Efraim Sneh: Sayın Cumhurbaşkanı, ben bir konuya tekrar değinmek istiyorum. Buraya gelmeden önce Washington`u aradım. Bana 907.maddenin kaldırılması için yeni girişimlere ilkbaharın başlarında başlamanın mümkün olduğunu bildirdiler. Gelecek yıl seçim yılı olduğu için bu konu biraz karmaşıktır. Belirtmek istediğim şudur ki, bizim devletimizin kurucusu Sayın Ben-Gurion`nun çok güzel sözleri olmuştur. O, bu görüşü, İsrail`in izolasyon altında tenha bir devlet olarak varlığını sürdürdüğü ve pek çoklarına sesini duyuramadığı dönemlerde söylemişti. O, şunu söylemişti: "Diğerlerinin bizmle ilgili ne söyledikleri, ne düşündükleri pek önemli değil. En önemlisi şu, biz kendimiz neler yapıyoruz ve neler başarabileceğimizi gösteriyoruz". Bana öyle geliyor ki, bu kelimeleri sizinle ilgili de söylemek mümkündür. Eminiz, Siz burada yaptığınız çalışmalarla tüm dünyaya neler yapabileceğinizi gösterdiniz.

Haydar Aliyev: Teşekkür ediyorum.

© aliyev-heritage.org