Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev`in Washington`da ABD Senatosu`nda SOCAR ve ABD`nin "Moncrief oil", "Exxon", "Mobil" şirketleri arasında üç petrol anlaşmasının imza töreninde konuşması - 27 Nisan 1999


Sayın Senatör Hutchison!

Sayın Bakan Daily!

Sayın bakan yardımcısı, senatörler, kongre üyeleri, bayanlar ve baylar!

Ben sizin hepinizi en içten duygularla selamlıyorum ve bugün Amerika Birleşik Devletleri`nin başkenti Washington`da, Kongre binasında böyle bir törenin yapılmasından sonsuz memnun olduğumu belirtiyorum.

Sayın Senatör Hutchison, benimle ilgili ve ve Azerbaycan ile ilgili söylediğiniz güzel şeyler için size teşekkür ederim ve belirtmek isterim ki, ben Amerika Birleşik Devletleri`nin çok sadık bir dostuyum.

Bu törene Bakan Daily`nin, senatörlerin, kongre üyelerinin, bakan yardımcısının ve Amerikan hükümetinin üst düzey temsilcilerinin katılmış olmaları anlaşmaların imzalanmasına özel bir değer katmaktadır. Ben bu gün büyük mutluluk ve kıvanç duyuyorum, zira Azerbaycan`ın 1994 yılında dünyaya duyurduğu petrol stratejisi düzenli bir biçimde uygulanıyor ve büyük başarılar kazanıyor.

1994 yılının eylül ayında Azerbaycan`da büyük bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşmaya Amerika Birleşik Devletleri`nde ve dünyada "Asrın mukavelesi" ismi verildi. Biz bu anlaşma ile Azerbaycan`ın Hazar Denizi`ndeki enerji rezervlerinin ortak kullanımı için ilk büyük adımı attık ve geleceğe yönelik büyük perspektifler ortaya koyduk. Büyük sevinç duygusu ile belirtirim ki, bizim imzaladığımız anlaşma öngörülmüş plan ve takvim çerçevesinde uygulandı. Kasım 1997`de erken petrolü elde ettik, onu Bakü-Novorossisk, Kuzey boru hattı ile ihraç ediyoruz. Bu sene 17 Nisan`da ise ikinci hattı - Batı petrol boru hattını hizmete açtık. Bakü-Supsa petrol boru hattıyla da petrolü dünya piyasalarına ihraç ediyoruz.

Geçen yıllar içinde Azerbaycan`ın petrol stratejisi yeni aşamalara ulaştı. "Asrın mukavelesi" imzalandıktan sonra biz daha 16 sözleşme imzaladık ve onların da fiilen gerçekleşmesi için uğraşıyoruz. Tüm bu sözleşmelerde Amerika Birleşik Devletleri petrol şirketlerinin saygın bir yer edindiğini memnuniyetle kaydederim. Geçen dönemde onlar Azerbaycan`a büyük miktarda yatırım yaptılar ve Amerika Birleşik Devletleri petrol şirketleri Hazar Denizi`nin Azerbaycan`a ait bölümünde, Azerbaycan`da petrol stratejisinin gerçekleştirilmesinde mühim rol oynuyorlar denebilir.

Petrol stratejimiz dünyada geniş yankılar uyandırdı, dünyanın birçok ülkelerinde ilgi topladı ve olumlu karşılandı. Fakat onun yanı sıra bize karşı olumsuz yaklaşımlar, bizim petrol stratejimize engel olma girişimleri de gözlemlendi. Biz bu yolda büyük sınavlardan geçtik, büyük sıkıntıların üstesinden geldik, büyük engelleri önledik ve bu çalışmalarda Amerika Birleşik Devletleri, onun hükûmeti, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Sayın Bill Clinton, ABD Enerji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, diğer bakanlıklar, Amerika Birleşik Devletleri Senatosu ve Kongresi bize hep destek oldu, yardım etti.

Tüm bunlardan dolayı ben bugün size, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Sayın Bill Clinton`a, bize destek olan tüm bakanlıklara, Kongreye, Senatoya kendi teşekkürlerimi, şükranlarımı sunarım.

1994 yılından sonra bizim petrol anlaşmalarının gerçekleştirilmesi alanında Azerbaycan`a yapılan yatırımların çoğunu Amerika Birleşik Devletleri petrol şirketleri yapmışlar. Azerbaycan`a bir milyar dolardan fazla Amerikan yatırımı gelmiştir ve bu anlaşmaların gerçekleşmesi için öngörülen yatırımların toplam miktarı 50 milyar dolar kadardır.

Bugün Exxon Şirketinin Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ile imzalayacağı anlaşmada Hazar Denizi`nin Azerbaycan sektöründe Zafer ve Meşel petrol yataklarında çalışmaların yürümesi için 5 milyar dolar değerinde yatırım yapılmıştır. Mobil Şirketinin Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile imzalayacağı anlaşmada Hazar Denizi`nin Azerbaycan`a ait sektöründe "Savalan", "Dalga", "Lerik-deniz" ve "Güney" petrol yataklarında yatırımın tutarı 4.5 milyar dolar oluşturacaktır. Moncrief oil Şirketi ise Padar arazisinde karadaki petrol yatakları ile ilgili Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi ile bir anlaşma imzalayacaktır. Senatör Bayan Hutchison merak etmesin, yatırımların geriye kalan kısmı onlara düşüyor.

Sayın arkadaşlar!

Biz 1 Ağustos 1997 tarihinde Washington`da, Beyaz Saray`da Amerika Birleşik Devletleri şirketleri ile Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi arasında dört anlaşma imzaladık. ABD`nin başkenti Washington`da ikinci defa, bu kez ise Kongrede, yeni üç petrol anlaşmasını imzalıyor olmamız bizim için çok önemlidir.

Bugünkü olayın en ilginç yönü bir de şu, biz petrol alanı dışına çıkarak insanlar için çok önemli olan sağlık alanında da işbirliğine başlıyoruz ve burada bugün bir anlaşma - Azerbaycan`da kalp-damar hastalıklarının tedavisi için yeni bir sağlık merkezinin, DeBakey Merkezi`nin yapılması ile ilgili çalışmalara başladığımıza ilişkin anlaşma imzalanacaktır. Bunların hepsi Azerbaycan ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerin düzenli olarak geliştiğini, pekiştiğini ve yaygınlaştığını kanıtlıyor.

Biz Amerika Birleşik Devletleri ile stratejik ortaklık ilişkileri kurduk ve bu ilişkiler çerçevesinde kendi çalışmamızı yapıyor, bu ilişkileri geliştirmeye çalışıyoruz. Ekonomi alanında imzaladığımız anlaşmalar ve artık elde ettiğimiz başarılar ülkelerimiz arasında politika, ekonomi, bilim, kültür alanlarında da ilişkilerin gelişmesi için büyük olanaklar sunmaktadır. Biz bunları çok takdir ediyoruz ve sizi temin ederim ki, biz bu ilişkilerin ileride de gelişmesi için elimizden gelen herşeyi yapacağız.

Senatör Hutchinson Azerbaycan Cumhurbaşkanı- benim hakkımda Amerika`nın büyük dostu diye konuştu. Ben gerçekten bir dostum ve dostluğumdan da onur duyuyorum. Biz Amerika Birleşik Devletleri`nı, sayın dostlar, sizi kendimizin büyük dostu olark görüyoruz, bu dostluğa bağlıyız ve bağlı kalacağız.

Bizim uyguladığımız politika Azerbaycan`ın bağımsızlığının daha da güçlenmesini temin etmiştir. Amerika Birleşik Devletleri ile mevcut ilişkilerimiz Azerbaycan`ın bağımsız politika uyguladığını tüm dünyaya sergilemiştir ve Azerbaycan`ın bağımsızlığının sonsuza kadar süreceğini kanıtlıyor. Emin olabilirsiniz, Azerbaycan Amerika Birleşik Devletleri`nin dostu, güvenilir ortağı olarak kendi yükümlülüklerine her zaman bağlı kalacaktır.

Ben sizin hepinizi bugünkü önemli tarihi gelişme vesilesiyle kutluyorum. Hepinize esenlikler ve mutluluklar dilerim. Amerikan halkına barış, huzur, onun hükümetine ve devletine yeni yeni başarılar dilerim. Teşekkür ederim.

Kısa inceleme yazısı

PETROL STRATEJİSİ